장음표시 사용
231쪽
CAP. Iv. v ER s. XVIII. ANNO Cn. iis
mih uni(inquit Chrysost.) equus praecipitium aliquod, praeruptumque clivum transs ChrIsost. tum , F colligit, quasi hunc uno saltu exuperaturus: Perum, profundum despiciens hiatum subiacere ; obstupescit metu , contrahiturque et deinde , eum simit equitem vehementius urgere, rursum aggreditur , necessimi que, O vim indicans , lubsistit aliquandiu ; tandem resumpto animo, he vltro fidenter adigit ; sic ct B. uis, veluti si edaturus inpraeceps in laudum Aarum recimionem mel, iterum, ac terii., est subm-m de saepim retrocedit, sic dicens, Vtinun sustineretis modicum quid vispientiae
meae: iterum; ne quis me putet insipientelia tale, alioquin ut insipientem acci- ea .seipsumpite me, ut ego modicum quid glorier: Iterum, Quod loquor,non loquor se- laudaturus.cundum Deum, sed quasi in insipientia, in hac substantia gloriae: Itaque cum smi ire insipientem nominat et , vix tandem audet in prurio lauda defendere. Hebraei sunt,& ego: Israelitae sunt,& ego: men Abrahae sunt, & ego: Suin y menumerandis laudibus, F humiliat dicens, Ut minus sapiens dico plus ego, vel ri risi limi Latina translatio habet, Delirans loquor, plus ego,'is' absoluto cata- Chrisost. go laudum cap. I 1 post reuelationes addit: Factus sum insipiens,vos me coegistis.
Haec fere ex Chrysost. Expende Pauli demissionem:Deo, non sibi gloriam ex icor. b. recte factis ascribit; Quippe qui nouit, si quid boni agimus, id totu, in Deum,
tanquam in misericordiae fontem,reson deiidum Vnde postquam se liberatum a Domino dixit,de ab omni opere malo ereptum; subiungit gratiarum actionem Deo debitani: sur inop u gloria insecutas culorum men. II. Idem i. Timoti pseudoapostolos, & iactarios quosdam homines i.T . reprehendit , qui dicebant abstinendum elle , cibis,quos Deus creauit, ut cum gratiatum perciperentur ictione. Licet enim in ciborum perceptione intemperantiae periculum sit; gratiarum actio essicit, ut moderati simus. Illi quidem ludaciantium doctor s quasdam escas mundis, quasdam immundas esse . . dictitabant, legalium videlicet obseruationum memores. At Paulus nihil . . immundum esse deputat,quod cum gratiarum actione a fidelibus semitur. I II. Eadem mens fuit omnium sanctorum, ut nihil illi sibi gloriae tribuerent , cum se ab aliqua calamitate. aut peccato liberatos agnoscebant. Vicit Moyses in educendo Israelitico populo ex Algypto, nullas difficultates ; gloriam tamen vir sanctus non sibi, sed Deo attribuit. Quid Iosue 3 Quid Dauidem;quid caeteros referam veteris Testamenti illustres viros 3 Ad Deum con- Getas uersus est Ioseph patriarcha in grauissima illa tentatione, qua pulsatus est dominae suae importunitate; atque idcirco victor de improbissimo hoste, volu- ptatem dico, euasit. Ingentes arbores magnis percullae ictibus, concidunt:as Ioseph exesiduae cactantes glutae durissima excavant laxa : Quid iuuenis faciet crebris adscesus illecebris inuitatus; cuius caro aenea non est,nec fortitudo eius est tar- tatilibuti
titudo lapidum 3 certe docuit suo exemplo Ioseph omnes diaboli machinas, omnes dolos procedere non posse, ut ille qui Dei opem oppugnatus e stlagitat
proposito colendae castitatis,uel transuersum unguem,dimoueri possit. Frigidae sunt, & comm Deo inutiles fere excusationes eorum, qui tentati a Sathna,in peccatum labuntur. Idcirco Psalm. o ait Vates: Non declinci cor meum in Psarao, verba malitia ad excu das excussitonta in peccatis. An non est Deus praesens cum quis peccati Cur in conflictu,illius auxilium non postulastiliai mirum, de Deo, voluptate incitatus, nec cogitare quidem voluisti. De senibus illis Susai nae castitati insidiantibus,Dan. i 3. scriptum est:Declinauerunt oculos Aci, Ut non radiis
232쪽
viderent calum, neque racgia re' ure: io rum mirum , ecf. Lleganter Petsi naasExas humi hominum, qui arbori puer cpinparantur, cogitationes meditatus , eorum recenset in sturam, in quae .Dci v j utis obliti, incurrunt.
Chtisto vit-tunam & bonorum semireserenda sunt bona opera Bernard. Isai. y
Tum crassos transiis dies uremi tui rem . Et Ai iam siri miram ingemuere res tim
Ad Deum igitur cogitationes si victo revolumus cum Paulo eradere ex hac vita, quae militia est, apii ccimi :-Mβ qqni gerimus ad illum, qui fons est bonorum, reseramus. ria: luc detrii tam 3. supchcant. Origo , inqui Antium,Ssuuiorum omnim myrre citi ivi Nutum .iuram ct mentiarum Domirnu Iesus Chri DN,deccontinenti i timis,cordu industria,volu tatu red Arado, exi a fonte manant, &c. remittatur ad suum principium, olesti prostumum, quo et berali terra ref .ndatur. Gloriam meam alteri mn dabo nqui; Deus, Jsai. ' hioc idem Ber n. Si qua sine in s iis detn. l. id te, Tel admiratione illiueor,prositio reperio Ia-dabilem Ume mirabilem neminem a m apparere prater Deum Aatque ipsum lauda insanctis suis. Dicamus ergo cum Propheia,2 ou nobis Domine non nobis, Domis An- nitus da gloriam,&c. Hac doctrina imbutus Paulus, quem magnus Antonius
docmonum saepe victor,imitatus est , aliique in virtutum palaest exunis ago- nothetae : recolens superatas dissipaltates, & tentationum paratas in se endiculai, Deum agnoscit sibi propitium,eique gratia agent: Liberauit m inquit Dominus ab omni opere malo,cui gloria in sic isculorum, Monen.
VER s. i p. Saluta Priscam,& Aquilam, SI Onesiphori domum: Et stus remansit Corinthi. Trophimum autem reliqui in-
Theod. I. Id Ecte mihi videtur hcc prima salutationis verba interpretatus Theodor quantiis pro Prisca legat Priscillam , in quo non multum momenti est. ob vi * qm ait mira inuberem anteposuit. Erat enim omnino virtutis studiosior , et ad i. ii '' ' ea, qua bona ct honesti sunt promptior; quia autem erat apud eum Onesiphorus,s minata est. tauit illiud domum, V per salutarion in benedistionem attulit. Haec ille. D. Chrysi Chrysoli, & Theophyl. consentiunt cum Theod. Porro Priscae, & Aquilae passim memi- Thyseph Ii apud quos hospitio exceptus est una cuna Apollo, Aei. i8. de quidem Prisca siue Priscilla,ut struentior incliaritate& fide, Apollo assumpsit in rcbus fidei instruondum, more foeminarum quae viris in administratione domus praestat, notiores sunt. Quanta autem contolatio accesserit utrique coniugi ex salutatione Pauli,ves ex eo mam se stum est , quia & honorem, & gratiae commu- Chrysost. nionem, illis attulit. Vt enim, inquit D.Chrysoae Suscit velsola tanti ruris
233쪽
ratio, magna gratia implere eum, qui ita salutatur. Aduerte praeterea , quod ex Theodor. etiam constat, salutari Onesiphori dianum cuius meminit cap. i. P usi salut hoc est,eos, qui sunt in aedibus illius, & familla; non vero ipsum aedium do 'Synis minium:quia ille Romae erat,& Paulo in vinculis seruiebat, ut supra dictu est, hac autem salutatione, ad imitationem Onesiphori, eos, quos salutatos esse vult, promptiores reddit. D. Thom. hoc loco non salutari ait Onesiphorum; D.Thom. vel quia mortuus crat,vel quia Romae agebat ; utcunque tamen se res habeat, benefici, accepti recordatus, Onesiphori donum salutat. II. Erastum qui ad Rom. i 6.d icitur , arcarius ciuitatis, ii, ut Graecus com Rom. icdex ibi habet, oeconomus soc est dispensator aerari siue qu or) remansisse ait Corinthi, ut indicet, se sociis esse de itutum , d scitur autem Ei, is , amabilis, ut vel ipsum nomen admoneat et imotheum ololere se,quod amabili comite careat. Trophimus amp. quod significat nutrio nomen habet:is unus ex Apo-
steli sociis fuit, qui Mileti relictus dicitur aeger. Est autem Miletus, ciuitas Asiae in finibus loniae, & Cariae, authore Igerodoto, de ut Chrysost. ait, non Hqm ot pcdcul ab Epheso praestantissimae lanae proomitu nobilitata ex qua lana sie Ch Im' dant pretiosa stragula,ob insignem myllitiem, Miles a prouerbiali locutione huncupata.Vnde 3. Georg. reti finii magno, Vellera mutentur. Drios incocta colores.
Ex hac urbe ortum traxerunt viri laudatissimi, Thales unus e septem sapienditibus,qui orimus Physioloiiae & Mathematicae autor inter Grecos est habitus. Pittacus pnilosophus & alis. Hic ergo Romam eisiens Paulus, aegrotantem reliquit Trophimum. Expostillat hoc loco Chrysost. rhetoricis interrogatio- Cht semnibus cum Paulo,cur, inquit,ousecro non illii in sanasti r cur reliquisti E nonne Cur Paulua omnia Apostoli poterant E Npnite per eratiam omnia dispensabani3Tand Sm- nonum uixque multis argumentis probat Apostolis , & aliis viris sanctissimis concesIam T 'Phim fuisse gratiam miraculorum; sed non ita liberam, ut pro suo arbitratu, edere possem miracula; interdum enitri, ut propriam agnoscere it imbecillitatem, quaedam sacere non poterant: Erat, sples siliquit Chrysost.) gracili voce, ut Exod. . a et Exod . . Cur non in vocis transiit firmitatem saere dolore moestitisque Moui erat din abuit, quod in terram promissionis minime ingtessurus estit. Plurima g - si 'm'. im permittebat Deus huiusmodi fieri, ut infirmitatem naturae mortalis Nuriet ostenderet. Nam n his quoque contingentibus,ditabant Iudari,Num. 16. Vbi Moses ti- est si pes qui eduxit nos de terra ptis Quid non putassent, ii illos quoque m*ix, ne
m terram promissionis inducemiNisi permisisset ii, im Phataonis metu con- 'rum
stringi, nonne ipsium Deum et is nocent. Ita de Paulo & Barnaba, Ach. I . t 'u 'eos, qui in Lystris ni orabant ut lensiliu videmus; leosque putasse illos , quan Aci. I .
do illi sciuis vestibus exilientes in turbis clamabant,dicentes: Viri quid illa '- Paului de cura mi hominu similis vcbis pesibiles summi de Petrus quando claudum a nati- '' et '
uitate curauit,stii pentibus omnibus, Ac . 3. respondit dicens: tu Fraelua. quid pi admiramini in hoc, aut quid nobis intenditis, quasi propria virtute eues ambularest, Ast i. F sis et cerimmy
234쪽
cerimurum' Audi & Paulum 1.Corinth. ix. dicentem, Ne magnitudo rau lationum extollat me,datus es mihistimulas carnis mea,&c. Quae verba citas hic Chrysost. ait, non solum ne extolleretur datum illi stimulum,sed multas ob causas,quarum unam Deus expressit dicens, Virtus in infirmitate perficitur. Ad Philipp. 1. Videmurum istum in aliena infirmitate maerentem. Nam de Epaphrodito, ait: Etenim
infirmatus est que ad moriem, ed Deus misertim est eius. Itaque & Apostolum,&alios viros sanctos non liberam habui sse potestatcm sanandi aegrotos de cognoscendi suturos rerum euentus, ex sacris literis aperte didicimus anuis alia praeterea ratio reddi potest, ex D. Chrysos . superius allata,ob quam etiam uon sanauit D.Paulus Timotheum a sua infirmitate. III. Tandem D.Chrditast.& Theophyl.incertum esse affirmant relictus Theophr L ne fuerit Trophimus Mileti aegrotus, quando Paulus nauigauit in Iudaeam, vel postquam Romam venit ,& rursus ii eas regiones rediit. Torquet hic locus eos, qui hanc epistoliun scriptam e sie autumant eo biennio, quo Paulus Romae in vinculis primum fuit. Vnde Baronius tom. x. Annal ann. Christi s8. ne ab hac sententia, quam omni us modis tueri nititur,discedat locum hunc mendis vitiatum esset cogitur assirmare. Atque adco ait, non Milcti relictum Trophimum aegrotantem,sed Melitae. t narrans enim locum Act.1 i. In quo scribitur .dies ante Pauli vincula, Iudaeos Hierosolymis tumultum excitarase,quod Trophimum, Asianum hominem cum Paulo in templo viderint ; sic ait: Sed quod ad Trophimum pertinet, magna suboritur dubitatio ; quomodo Trophimus Hierosolymis erat cum Paulo, quem suo ipsius testimonio constat reliquisse infirmum Mileti. Sequenti enim anno, cum ipse Paulus Romam venisset, secundam ad Timotheum scribens epistolam, testat ut se Mil is reliquisse Trophimum aegrotantem. Quod naud dubium, in hac nauigatione,qua hoc anno ex Macedonia Troadem,& inde in Syriam nauigauit:quando cum caeteris , adfuisse cum Paulo Trophimum Lucas assirmat ullum Mile-ti,quo Paulus appulit reliquisse mala valetudine laborantem oportuit.Narn in nauigatione,qua Hierosolymis vinctus,ductus est Romam: quam exacte eracunctas stationes Lucas recenset nequaquam Miletum, aliquo modo appuli se potuit. Vnde in eam sententiam ire cogimur,ut dicamus; vel,hunc Trophimum esse diuersum ab illo,quod non credimus ( non enim nisi unus Trophimus ab omnibus Pauli discipulis ponitur: idemque qui Ephesius , & Asianus ab eodem Luca nominatur,vel quod in epistolae locum illum, irrepserit mendum; quod magis probatur: ut quod dicit, Trophimum reliqui infirmum Militi,
dicere velit, Melitae. Haec Batonius: vides in quas angustias compellatur vir doctissimus, quod a communi discesserit interpretatione E cogitur aegrotum inducere Trophimum,quo tempore fortasse ninil morbi sensit. Num amr' gtionem illius suppressisset Lucas Act. 1 o. cum appulisse Paulum cum sociis, Miletum set ibit 3 At diuinandum est,illum tunc aegrotasse E Cur id fieri debeat, non video. Nec vero in ea nauigatione , qua Hierosolymis Romam Paulus, cum primum eo vinctus,perductus est, Melitae videtur relictus, aeger aut sinus Trophimus. Nam,cur id tacuisset Lucas 3 Quod si consulto tacuit (quod ego uon puto cur Paulus hic eius rei mentionem faciens,Miletum pro Meliata posuisset An nomen insulae ignorabat, & aliud illi ex Asia inueUt i Non ualibrae ut Aposioli memoria. At mendumirrepsit ex librariorum incuria Quo. modo
235쪽
modo mendum in tot exemplaribus Graecis , & Latinis 3 Num Sixti v. iussi s umendatus est hic locus t Haud quaquam. Amplectamur igitur communem sententiam: qua constituta, nihil superest dubis. Relictus enim fuit Trophimus Mileti aegrotus, postquani Paulus a primis vinculis solutus; rursus in eas regiones rediit, quas antea peragrarat: idque, c ma iam iterum Romam, postrema subiturus vincula ex quibus hanc scripsit epistolam , 1euerteretur.Non est praetermittendum,quod Ambrosi hic post Chrysostomum annotauit pon- Ambros derans aegrotationem Trophimi. Quidest, inquit, quodprapte se potiolo, qui Chrribit. mortuos excitabat, M. 2 i. Trophimm infirmarctur; sed signa propter incredulo; μ- Aot i icta: O quia ex diuersis cause meritum cococatur apud Deum : Ut siue in tribulatione sue in aegritudine, qui Deo gratias agit, nec ab aduers arte Amragium quaerat, proficiat meritis apud Deum. Haec Ambros conferens causam ob quam Trophimus Tioubim non fuit senatus , non in Pauli humilitatem, ut Chry sostomus, sed in utilita- quare contem aegroti,qui miraculis non indigc balinum cilci fidelis,&mereri poterat ob stans em inpatientiam gloriae,& gratiae incrementum. fide in mor
Timotheo festinationem itineris suscipiendi in Autumno , ut ante mortem eum alloqui possit.D. Ambrosius aliam causam tradit, ob quam festi- Mandum sit, nempe commoditatem viae, quae in hyeme propter imbres & frigora , nulla, aut dissicilis esse solet. Theodor. ad martyrium , quod non procul aberat, admonitionem refert; additque:Meliorum & virtutis amantiorum nomina inseruit in salutatione et alios autem communi appellatione vocavit. Pudens, cuius hic meminit Apostolus (autore Caietan .l pater fuit sanctarum vi rginum Pudentianae, Sc Praxedis. De Lino autem Theodor. Chrysost. &Theophytruma, & quasi traditione compertum este aiunt. illum suille D. Petri luccessorem,& secundum 1 Petro, Romanorum Ecclesiae sedem tenuisse. I. Porro inter viros pietati studentes idcirco Claudiam numerat, ut D. Chrysost.& Theophyl. annotarunt, ut constet nihil esse obstaculi sceminis ad virtutem, si velint in illius studium incumbere. Neque enim a fidei virtute infirmior se, iis excluditur. Id quoque diuini muneris est; quod sexus seculi curis minime a virtutis proposito impediatur: In rebus enim humanis administrationis partem mulier suscipit, domi sedule relidens. Nam si res familiaris turbis tumultibusque misceatur, quisque ciuium domi se continebit, atqueata Resipubl.pessime habebit. Ne ab ipse quidem mandiri gloria hic si v prohibetur. Plurima nanque pro fidei conmione martyrio coronata sunt. Pudicitiam quoque inquit Chrysost magis mam quam uetra posmi, quippe quas non aquei, ut viros Abidinu flammasilicitate modestiam item ac sobrietatem perfirre, acsanctSationem , sine qua nemo videbit Deum: pecunias amem si velint aeque contemncre , O reliqua omnia, rem Aduertit hoc loco D. Ambros. solemne elle Paulo finem epi-
Theodor. Chirtast. Theoph. Chrysosl. Theoph. Foeminae ad virtute quasi
236쪽
chtison. stolis imponere salutatione fratrum. Illos vero annotauit D. Chrysost. nomi- Salutationes inari,qui in fide erant seruentiores.
adhibemvrum I I I. Illud praeterea aduerto, duplicem esse locum salutationibus oppo m qiserii P R Vnus est epistolae epiloetus ut hic vides. Alter occursus itineris. Nec
putes a Christo salutationes, quae v rbamlatas gratiam via Iolent occurrenta-
Luc. io. bus amicis iactari, a Christo tolli, Luc. ro. dum discimilis ad praedicandum Salutationei missis, ait: Neminem perviamsalutaueritis.Solum enim praecipit, ut celeriter, in v quo & i cunctis impedimentis sublatis praedicandi munus sibi mandatum obcantasi se idque hyperbolica phrasi significat: P eminem in via, ctet id est, Prae tremitti- . te omnia, quae curtum praedicationis retardare possint. Simili locutione usus .Reg g. est Elisaeus A .Reg. . quando misit Gieeti ad suscitandum puerum ciani baculo, i Si,inquit, occurrerit tibi homo, non salutes eum: O ilutauerit te qui iam, non re- Ambios. Pondeo ib.Quae verba expendens D. Ambros. Fectinato, inquit, iube it ad putarum contendere, ut celebranda resurrectionis exequeretur osscium, ne consabulatione
alicuius obui , mandato resecteretur a munere.Deinde ad verba Christi recti reens, dicentis , Neminem salutaueritis in via, sic ait: Ergo ct uc, non silutationis os , cium oe sedulito avertur, sed ob hirculi m impediendae deuotionis aboletur; ut quando Salutatio diuina mandantur, pauliter sicque bentur humana. Pulchra est salutatio, sed eo pulchra est pulchrior, quo praeceptorum maturior executio diuinorum , qua per moram sepe ira cum no i '' il sam. Ideo autem Ur hones orohibemur ne Flennis gratia obrepat ussib, ct impe- . - - diat minimo tum , cuius mora culpa sit. Haec Ambros super Luci. Idem sentit D. Audum August.serm. 1. de sanctis: Hoc, inquit, ita dixit, neminem perviam salutaueriti t uam diceret ,Omnia praetermutatis dum quod iniunctum emper agat, ; ea secretione, Creg. P p. qua flent dicta exanctari consuetudine sermocinandi, St. Gregor. Pstpa hom .i . Euch m. in Eliang. similem adhibet explicationem Euthymius: Hoc iussi. inquit, non inhumanos eos fieri volem, aut moribus athros. quos nemo possit competiare, sed im- pedimento carentes. Solet enim salutatio per viam, vehementiae stu is tit plurimum ob- . flare. Praecipit itaque issis,ut mi operi eis commisso iurendant f ct oblatam prae irati nis occasionem non consumam. in ea qua necessaria non sint, sed prater intentum sessGreg.P. esserunt. Haec ille. D. Gregor. hom. citata ad mores respiciens, praeceptum de Pridicato xea non salutando in via, praedicatoribus applicat ad himc modum:Omus, quis i*p physsi s lutat imoia,ex occasione salutat itinere salon ex studio optanaeae eius salutis. Dis igitur,mbiu iae Nora amorem patria sed praemiorum mbitu salutem audientibus praedicant, quasi mist humi- in uinere flutant, quia ex occasione , O non ex intentione sabiem audientibus exa-num. ptant,dic blanc allegoriam pluribus verbis exponit August. serra. r. citato.
VER s. o. Dominus Iesus ChristUSicum spiritu tuo. - . . . . 3 Graece; - xumo si ira dirum; H D, T laetari TH. I. di Trail hac oratione praestantius (inquit Chrysost.) Noli maerere ait Taulus, quia discedo: Dominus tecum est: neque simpliciter tecum, sed cum stiritu tuo. Duplex hic auxilium gratiae commendatur; Vt enim Theophyl. ait, duplex est
auxilium: alterum, gratiae spiritus: alterutri, Dei succurrentis ios:praesertim autem hoc subobscure indicat, tum nimirum Dominum esse nobiscum,quando spi ritum eius nobiscum habuerimus, non abigentes ipsum per ritanniam.
Glon interlinearis post salutationcm, inquit, fratrum,ipse salutat quasi se, scribens hoc modo . Domnus Iesus Christiis,sc.
237쪽
o Ji cum ommia vota, Amen. Quae verba enarrans idem Ambrosi sic illos, inquit, in bonis operibus vult proficere, ut gratia Domin nostri Iesii Clitilli permaneat in eis in aeternum. Eadem verba inuenies ad finem epit ola ad Rotii. Vbi in minimentaribaioA rabios in Concliuione Christisin nomimethes eati qua a si bonchetarunt eius ita tuores cmus semper nostia bitur; sicut dixit, Ecce ego ribscumsum omnibus diebu , lue adco trahatisnem sculi. Theophyl. hoc loco post Chrysos . adurit sibi ipit Apostolum cum iis,quos salinaticeatisre- . cari gratiam, ut temper Deo grati simus. Qi adna 6dmaa eniin,qui te i seruit apud quem gratiosus e , nihil tristi fiat fiesitae: ita no nihil acerbitatis pi ne sentiemus,illius nos gratia nimii e & eini firma te si amicis destituamur,ta in pericula incidamus. Hod eueniet, si quae Decipi,cent, operemur, illos imitati,qui ad nutum Dominis in aula seruientes; grati a plurimum valent. Hi enim luas commoditates Domini commodis postponunt: atque eo consilio non lotum gratiam merentur, sed contemnentes propria lucra prae Domini lucris; diuites fiunt.Vnde Chrysost. OContemne tua, si quae Domini sunt, assequi cupis: vultiple haec. Despice terras, ut coeleste diripias regnum. Quaecunque in terris acqui si eris, seruilia sunt: sin illa despicias, in regia cris illustris.In coelis sit conuersatio tua, non hic: inde, non hinc poteris esse terribilis, non hominibus modo, verum & daemonibus. Huiusmodi Apostoli fuere,qui calcatis diuitiis, Domini sui imperio potiti sunt. Ille, aiebant, morbo iber euadat: ille d. rmonibus, illum liga; hunc solue. In terris fiebant i sta, sede coelis proficiscebantur. Quaecunque enim ligaueris super terram, erunt ligata & in coe- Io, Matth. 18. Maioremque illis dedit potestatem;Ioan. i . Qui credit in me, fi maiora horum faciet, quae ego facio. Cur id qcaeso 3 Quia sic quoque honoromnis redundat in Dominum : quia in nostris quoque rebus quo fuerit potentior famulus, eo maiori admirationi Dominus est. J Haec Chrysost. ad finem hom. Io. admonens hos identidem, ut neglectis utilitatibus vitae, Dei gratiam procuremus, 'uam qui habent, Dianitar sit bonis ditescunt, & quomodo ais Z Non furto &malis artibus, ut plerunque in terris fit, sed violantia ab iplo Domiso laudata , Matth. . Regnum, inquit, caelorum Dimpatitur, crviolenti rapiunt istud. Que verba citans Cht ysos .lic ait: E Di c molemus, ento
rapax, non minuitur,neque pium, neque caelorum regnum: tunc tartus augmtur dum
rapi . Non itaque consenes et u pM ui s ambiamus. Diutria Dei fiunt si plures sint,qui caelem regno fruant , Vo. Dusas in omnes. qui inuocant eum. gere tutus opes contende: augebis autem si ab unda in instras vim,oc. Vnde colligitur,vi opus elisi ad gratiam diuinam magnis increniciatis amplificandam.Sunt enim illi multa Vitae impedimenta opposita scilicet x xor, liberi, negotiatio, Malia lexcenta. Vi ergo opus est, qui viribus agit in laboribus est: quippe qui omnia lii itinet, atque necesssitatibus opponitur. Ferme impetraitia conatur cin
quit Chlylosto huiusmodi ergo sum dieri , rure que violenti; nos ne po sibilia quidem
Subscroelio Pauli. Ambrosi L. Thess. Ambros. Rom.. t.
Theophyl. Chrysost. ChrysostiGratia Apostolos reddidit potentes
daemones ligabant. Matth. I S.Ioan. I Gratiam, qui habent Domini sui bonis ditescuta Matth. I. Chrylost. V irtus auge
238쪽
131 SEC. EPIST. AD TIM. CAP. IV. v ERS. XXII.
conamur. Hanc gratiam Pauli precibus impetremus: hanc ide nobis opinet, dum . Theodoti Gratia vobiscum, Amen. Imo ct sibi ipsi; sic enim ait Theodoretus explicans haec verba, si sum etiam coniunxit ad gratia participaetionem. rem nobis quoque detur consequi intercessionibus eius qui scrip', ct eius qui recipit, O mdeamus eos in aeternis tabernaculis, non procul,Ut diu; La arum,sed iuxta habitante .cthubrecti in lorum principath gratia ct benignitate Domini Jesu Christi,cum quo Patri cum tanctissimo piritugloria conuemi ct magni Acmia nutu, rasemperio in secula seculorum,
Theodor. III. Ad finem commentariorum Theodori in hanc epistolam, sunt ho Hae episo- verba : Secunda ad Timotheumscripta est Roma, quando Paulus secundo ad N i/m R ip - re uis minis est Romanorum Caesarem. Ad linem etiam Graeci codicis, sic di- heuis, e citor: Scripta est Roma ad Timotheum, cum Paulus uerum timur Caesari Ner filmatur. ni. Quod annotaui, ut intelligas non esse omnino efiicaces coniecturas, qui-Baronius, bus Baronius , 5c Salmeron putant hanc epistolam scriptam suisse, quan- im' '' do Paulus Romam primum venit, ut sisteretur Ner seni. M3gnum Enim id mentum habere apud nos debet in Graeco codice tempus scriptionis esse designatum de locum; quod argumentum grauiores inter, pretes conuicit,& eo perduxit,ut non dubitarent hanc epistolam postremam fuisse omnium , quoa
Paulus e vinculis iamiam mori- turus scripsit. . .
239쪽
Timotheum Epistolam . - APPENDIX.
De Mart in sub Aerone. ANNOTATIO I.
RAT hoc loco oblata opportunitas aliquid de vita & morte diui Pauli accurate scribendi, cum post mortem,S: testamem tum testato factum,cuius vices gerit ham epistola,soleant laudes illustri uin virorum apte decantariued ab eo nos labore liberarunt,tum Lucas in Actis Apostolorum;tum rerum sacrarum historiographi, quibus ea res curae fuit. Duntaxat testifica sonem admirandae illius sanctitatis,caelesti prodigio declaratam Romae, praesertamque coram Caesare, & in martyrio; quoniam, ea res lectori fatigato voluptatem aseferre potest,breui complectar. Agit hac du re praeter caeteros, Linus Papa D. Petri in summo Pontificatu successor, a quo tanquam a teste oculato, quae k-ges,& ex aliis fide dignis,magna ex parte sumpta esse intellige. II. Notus erat orbi Romano Paulus,signisque,doctrina, atque sanctitate adeo mirabilis, ut ex domo Caesaris multi ad eum concurrentes , Christo nomen darent. Ipse Caesaris institutor Seneca, acceptis ab co epistolis, & ad senem N eum scriptis, quod commentitium tale Hlso Etasimus calumniatur, ad pieta- xopii pi*m rem assiciebatur. Patrocius, Imperatoris Pincerna,e fenestra cadens, Hortuus est: eum Apostolus, Iesu nomine inuocato , ad vitam restitutum Christianis Palloeluuimbuit Sacramentis; quibus praeclarae indolis adolescens initiatus, coram Ne- pincernarone Christum regem esse coeli & terrae palam affirmauit. Quid Nero Eid di- Nexoni ctum,in regiae maiestatis iniuriarn interpretatus edictiuncondidit,quo dccernebat, vi sicubi fui sient inuenti Christiani, sine interrogatione alia, omnes tormentis variis punirentur.Theophylai & Oecumen. hic, ob hanc causam, aiunt damnatum ad mortem fuisse Apostolum. D.Chrysost. in libr. aduersus vitii p. vitae monast.aliam causam producit, quam Simeon Metaphrastes caeteris praestat:nempe, ab Apostolo pellicem,quam Nero deperibat,ad fidem fuis
se conuersam. Quod credibile facit insana huius tyranni libido. Adde, Paulum libenter conlueuisse de castitate disputare,ut videre est, Act.1 .De edicto mortis agit Euseb.lib. t.cap. . Niceph.lib. 2.cap. 1 .Hegesippus libr. . cap. 2. Euseb. Ce& alij: Perductus est ergo in conspectum Caesaris Apostolus catenis vinctus, Niceph. inter alios Christi asseclas. Eo praesente,& Christum praedicante, ira succeim hi M'D .sus Nero,praesertim, quod igne mundum dixerat dissoluendum, omnes , qui aderant Christianos comburi iussit: ipsum vero senatusconsulto,tanquam maiestatis reum,secundum Romanas leges, capite truncari, quod ita factum est. Inter alia, quae a beato Lino caetetitque Ecclesiasticis scriptoribus narrantur, Gggg .
240쪽
13 . SECUNDAE EPIST. AD TIMOTH.
illud non praetermittam,quod cum duceretur ad martyrium,tres milites ad fi- Paului xxei dem comtertit, quos in consessione Christianae fidei constantes Neronis e sdem dotis dius secunda lusij martyres uti bi vero ad locum martyrio destina uetiit '' tum perductus est: reuinctis post terga manibus, oculisque, fascia , sue vel a Plautilla ve- Plautilla nebili & Christiana matrona accepto ad eum usum, obstrictis, ictutum p Therum carnificis truncatura sectis venis non sanguinis, sed lactis tantum riuulo lathpy xyi' itet manente. unde D. Ambxos. De Pauli (inquit) ceruice, cum eam persecutarguino in gladio , dicitur fluxisse tactu magis unda, quam fetumis, O mirum in modum sanctum foriolum Baptismigratia in ipsa cade extitisse, olendidum potita quam cruentum. Suae quidem res in sancto Apostolo stupenda non est. Suid enim m. rum,si abundat lacte, nutritor Ecclesia sicut ipse ad Corinth. I .cap. 3. ait,Lac v bis potum dedi, non escam 3 Haec est prorsu promi aemu illa terra, quam Deu patribus nostris promisit, dicendo e Dabo vobis terram fluentcm lac,& mel, & post pauca: Qua enim Pauli epistola non melle dulcior o lacte candidior F Suae vilicti, tanquam ubera Ecclesiarum, populos enutriunt ad salutem y Haec Ambros sem c. 8. Idem lactis miraculum celebrat D. Chrysost. orat. in principem Apostolorum, tom. . ctualis locus, tuum Pauli sanguinem excepit, qui lacteus apparuit in eiurum veste, qui te perculsu ' Sui quidem sanguis, balbaricum illim animum, rellJ i i p ' dens misse , in is ona cum Fcus ad fidem traduceretur, ita assecit I De- paulu. . . inde, de aliis eo miraculo adcidem conuersis, & de Pauli aetate ita scribit: si annos vixit. mihi in lar corona gladiis ille, qui triginta , ct quinque viros summa ad seruien Deo alacritate, Domino mancipauit. Perficto igitur octo F sexaginta annorum viri. cus , quem proprietate institutum tenuerat Tuieuit. Haec ille. Paron. III. Quid reseram,quod fideli maiorum traditione testatum esse ait Ba-Txei fon ex ton.Nempe excisum Pauli caput, cum tribus se saltibus vi diuina agitaret, treieti tabsis,. honticulos, qui hodie videntur, effecisse: quorum prior dulcior, lactis sar rem aliqua ex parte reddat:caeteri quanuis non multum 1 primo seiungantur, patito diuersum gustui afferant saporem. Cuius rei ea ratio redditur,quod laeprimum venae dederunt, ac inde sanguinem. Qui locns trium fontium dictus Plautula re- est, & frequenti hodie colitur veneratione.Sudarium vero suum,Plauti re M x is Miu cepi .cum ministerio consummato, Paulus eidem pet visum apparuit. Huiui
I V. QB. Linus lib. 1. de passione Pauli Apostoli tom. . bibl. Patrum plautillam post mortem Pauli dixi ille refert militibus : mme habeo eundem, quem illi porrexeram pannum,de in me sanguinis sui pretiosum. Nam de caelo veniens Rui,
Ius innumerabilium candidatorum coetu comitatus, illum mihi, ut promiserat, reetu lit,&c.Vide Ioan.Cassian.in lib. de habitu monachi cap. .& Greg. Turonen Greg. Tin sem,lib.de miraculis, cap. xy.
De conuersone Pauli, itemque in quorum imperi, Nereias annum, mors ictus inciderit.
ANNOTATIO ILQVanuis diui Pauli vitam sanctissimam, iam inde mirabili illius, a
Christi fidem , conuersionem, persequi non decreuerim; quia tam