Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

501쪽

miaeus, nainraliter obducens intest:norum latera, collectus inspissatus, intestini cavum obturare potuit. Hoc tamen videtur consta. re praeticis experimentis, talia obstacula, in crassis intestinis haerentia , diutius tolerari, quam si in tenuibus eadem forent ; nequelleum producere, nisi inflammatio accesserit.

Q Sepu chr. sive an. pr. Libr. III. sect. XIV. obc

3. Diversa esse debet curatio dysenteriae, i pro varia febre principis, quae hune alvi fluxum comitatur; patet id optime ex comparatione dysenteriarum quatuor aestatum, quam Stomus instituit a). Hinc nullum datur spe iscificum antidysentericum , & male eandem in omni dysenteria medendi rationem ii se,.quuntur, quibus nomina pro rebus sunt b). Sanguinis evacuatio, & emollientin m remediorum usus in dysenteria inflammatoria conis Veniunt, & purgantia in hoc morbi specie summopere nocent. Infantes ob egeessum triaritabilitatis pessime mulctantur ab hoc morbo, k convulsi pereunt.

502쪽

4. Omni ferme colicae , eX quaeunque demum causa ostiae , si diutius duret , inflammatio tandem jungitur; hinc eximius in omne tali dolore colico emollientium usus. 5. In omni colica, alvo simul ocelusa, de hernia incarcerata quaerendum; saepe enim vel ipse aeger de hae oausa omnino non cogitat.

6. Symplomata saburralia, a solo stimulo

inflammat rio intestinum occupante excitata

medicis saepe sub specie colicae biliosae imponunt. Ab eodem stimulo inflammante diarrhaeae symptomaticae in febribus Rcutis oriuntur, venae sectionibus tollundae. At si valida nimis intestinorum inflammatio sit, alvus non liquida, sed obstructa erit.

7. Hernia incarcerata dum recens, &parva est, felici cum successu reponitur, aegro aut in balneo sedente, aut abdomine fomenistis emollientibus continuo foto , crebris in. terim tentaminibus herniam reponendi adhi. bitis I diu antem protrahenda est haec methodus, repositione etiam facta, ut inflammatio intestini praevertatur. Hanc herniam reponendi methodum optime axposuit Illustriss

503쪽

a, Ricliter. Abhandiunx von den Eruesten. Gottingen

8. Purgantia , optata, fumus nicotianae, argentum vivum degluti tum, ileum, cum inflammationem plerumque junctam habet, augent, atque tune tantum prosunt, si a causis lentis, frigidis affectus hie oriatur. In febribus putridis non raro septi- eae intestinorum inflammationes Oriuntur, non alio modo animadvertendae , quam abdominis exploratione; quamprimum enim Venter manu exploratur, aegri, etsi stupidi jaceant, doloris sensum edunt. Io. Totum quandoque abdomen in enteritide intumescit, Male autem huic tumori purgantia adhibentur, cum ab inflammatorio vitio pendeta II. Pulsus in enteritide saepe fallacissimus; mollis enim , & parvus, cum tamen venter summo dolore assidiatur. Pessime tune de erigendis vitae viribus consilium capitur cum instam in tio calefaciente remediorum Episparatu augetur, & gangraena acceleratur. Ia. In putridissima saepe febre seeundariae viscerum inflammationea Oriuntur, Sc cognitu, & sanatu dissidites.

504쪽

13. In eclampsia infantum eolicis dolorubus superveniente, latus potu3que emollientes stimulum quemcunque tenellis atque summe irritabilibus intestinis applicatum , inesta eadem reddunt ; cum dolor a remediis alvum moventibus, ct calefacientibus eXaperbatur.

4etia nepbritidis. signa ergo diagnostica, quae morbum hune

adesse docent, petuntur. r. Ex dolore ardente, pungente, m D no inflammgtorio, loci, ub, renes siti fiunt. LDeus autem, qu*m Oecupant renes, inveni. tur facile et versus lumbos enim ponuntur ad trium digitorum transversorum distantiqm a spina dorsi, ita ut renum summa pars tertiam costam ab inferioribus numerando, tangat cim citer. Unde dolor a renibus inflammatis presipue sentitur circa posteriorem & lateralem dominis partem: quae ultimis costis & ossi illo interjacet. Febris autem acuta continua inflammationes. imprimis internarum corporis partium, comitari solsti seMyer, .uti δμeest probatum fuit.

505쪽

2. EX Intina panea eum renes seis aretioni urinae ab arteriola sanguine per arteriΗs emulgentes allato dicati sint, necessa, rio per inflammationem debet illorum functio laedi. Tumenti enim vasa iussammata minores secretorias fistulas comprimunt, adeoque secreti liquidi copiam minuunt ue cum autem ob febrim acutam comitem simni acrior redis datur urina , frequentem urinae comittendae stimulum sentient aegri, licet parum in vesi- ea contineatur. Ubi autem adeo in farcta vel eompressa sunt omnia vasa , ut liquidissimam tantum humorum partem transmittere possint, tunc tenuis & aquosa prodit urina, licetI febre acuta valide agitentur humores, adeoqΠe sales & olea sanguinis acriora fiant. Mala tunc merito damnatur talis urina , & ut signum & ut causa. Uι signum, quia notat Validam inflammationem adesse per totam renΠn substantiam ; ut causa Vero, quia omniΞ R-eria, per urinam naturali Iege da corpore elis minanda, retinentur, & diluens sanguinis, ad renes appulsi , vehiculum a reliquis partibus secedens facit, ut inflammatoria densi, tas in sanguine augeatur.3. Stupore crucis vicini &c. Cum renes proprie non haereant in cavo abdominis, renes

506쪽

peritonaeo ipsis incumbente tegantur, concipimus satis , quod ab illis tumore inflamma. torjo distentis, mulisa partes vicinae possint

. comprinii , & irritari: cum autem peritonaeum supra renes expansum impediat utcumque, ne tam facile contenta in cavo abdominis viscerη a tumen cibus renibus possint premi, presso illu magis ag)t in illas partes Vicin qs renibus , quae pariter sub peritonaeo haerent, cavo tibdominis exclusa. Verum & musculipsoas , & vasa magna sanguinea, & nervi plures versus femur tendentes, hic locantur a ;& vasa spermatica satis vicina renibus decuris runt b); unde quodammodo intelligimus, quare symptωmata hic enumerata ab inflammatis renibus produci possint. Ρraeterea novimus per observata practi ea certissima, quandoque symptomata morbosa in quibusdam corporis partibus apparere, dum illorum causa in dissito longe leco haeret. Utile ergo erit medico , talis signa diagnostica morbi praesentis novisse, licet etiam n 'n adeo evidenter intelligat modum, quo producantur. Interim tamen notari meretur, quod haec symptomata nephritidem calculosam frequentius comitentur, quam quidem nephritidem inflammat

riam ; nam illam aliquoties curandam habuit

507쪽

tet. absque eo quod aegrii de stupore cruris dolore inguinis vel testis conquerentur. uinimo, dum in nephritide calculosa per ureterem protruditur calculus , eadem lisse symptomata tape, sed non semper, adsunt. Piso c), hunc morbum passus, revulsionem te- niduli ejusdem lateris, stranguriam, vel saltem pruritum in glande, & frequentem mictionem , tum stuporem quendam sive tremorem crucis respondentis, denique & s igus partium eXtremarum se percepisse affirmat.

Verum his sic recensitis subjungit sequentia: Quae sane symptomata , tawetsi non perpetua in omnibus , tamen semper in me sum expertus , sed in descensu per ureterem lapilli , quo

tempore Icilicet maxima es ureteruin in se contractio. Si ureterum decursus respectu vasorum spermaticorum & illiacorum consideretur in tabulis Eustachianis d), apparebit facile. calculum per ureterem descendentem haec vasa premere & irritare posse; uti & vas deferens , quod a teste ad vesiculas seminales ascendit.

508쪽

D T4b. Xli. r. & 3. ει Tab. XXV. . Dolore iliaco &e. Imprimis si morabus admodum vehemens fuerit tune enim iroeliatis nervis omnibus per abdominalia viscera dispersis, pessima symptomata nascuntur. Haec est ratio, quare Galenus diXerit, eo-ilaoa iliacosque dolores dissiculter distinguia nephriticis malis; verum hoc y rum damni afferre aegris, cum in initio hi morbi eadem medela indigeant, uti postea eκ curatisne nephritidis patebit. Eandem dissicultatem &ASineta a agnovit, praecipue ubi a cffleuiorenali, moto in pelvim S: ureteris angustiam hie morbus fit; tune enim subita &. vehemens irritatio omnium nervorum abdominalium s quitur. Uerum in nepheitide inflammatoria incipiente raro ilico omnia haec symptomata d sunt; sed morbo aucto, sueeedere solent unde dolor ardens, inflammatorius, Ioel, ubi renes siti sunt, una cum urinas dissicultate, dabunt illa signa, per quae hie morbus a colicis & iliacis doloribus distingui poterit: uti etiam quod alvus raro in nephritide adeo pertinaciter clausa, sed Hyamatibus emollientibus obediat facile.

509쪽

Renum autem affectorum signa diagnosti- ea satis bene Cesus ain collegit: Si dolene es quaeque inter hos superque pubem fune, Naccedunt frequentes ructus, interdum vomitus biliosus extremaeque partes frigescunt , urima crebra cupiditas , sed magna di,cultas est. quod inde excretum est, aquae iniis, vel rufum; vel pallidum est, paulum tamen in eo levamen, ei est , alvus vero eum multo spiritu reddita utique in renibus vitium est. a Lib. iI. Cap. VII. p. ετ.

Cause nephrisidis.

Causarum, quae excitandae nephritidi idoneae sunt, quadruplex classis a Mersaavio conis nituitur: l. Classis causarum continet omnia illa. quae fines arteriae ad transmittendum impediunt, quorsum minus, abscessus, contusio, tumor partium vicinarum pertinet. Ηne eligmpertinet decubitus diuturnus. Hinc podagricos fere omnes renum calculis obnoxios feri

510쪽

servatum fuit in illis, qui nunquam antea ne. phriticis malis vexati, diu decumbere cogebantur ob fracturam cruris vel femoris , im. primis si obesi erant; tunc enim a toto pondere pinguis abdominis renes & ureteres comis primuntur, dum dorso diu coguntur incumbere. Ad eas causas etiam calculus renum pertinet ; quatenus vel asperitate sua irritat,& laedit renes, vel mole premit vicina ipsi vasa; de calculo vero postea sermo erit.

II. Classis comprehendit easdem nunc enumeratas causas, quatenus humorum transitum per renes impediunt. III. VehQmens humorum motus versus systemauropoleticum. Equitatio diuturna & vehemens non raro inflammationem renum producit. Stoietentissiniquoties assi equitatione Uehementi vidit mictum sanguinis, & quidem tanta copia, ut vitae periculum a vasorum ina. nitione immineret: dilatantur enim tandem adeo fistulae renates, ut ipsum sanguinem transmittant. Habuit talem aegrum curandum, qui tota vita validissimis equitationibus usus fuit, mira in arte equestri peritia equos coerςere novit, & adfraena patienda dociles reddere;

illi frequens talis sanguinis copiosi mictus . absque ullo dolore , unde totus pallidus &