Cheiroplotheke :

163쪽

Talaus XXXV. Declaratio . 1 2I

Tumores tunicati, ut meliceris,atheroma. steatoma, aut velut

extenuipedunculosicus propident ab I XXIII.FigAI.aui lariore basi parribus quibusvis inhamri, Propenduli no exciduntnr, sed amputantur ad imum in pusillanimis,filo ad stuporem partis costricto; relicto donec tumor decidat; in cordatis scalpello. Quod si , post tumoris propenduli abscissionem, sanguis copiose profluat, aut filii

aliquid de radice relinquat, tunc, ne recidiva sit metuenda, locus serro candente leuiter tangatur, escharaque ablata, cicatrice obdu catur. Hic Chyrurgiae modus expeditissimus est.& ob ulcus paruum ac aequale, curatio compendio transigetur Qui latiore basi partibus incumbunt, vel sunt exigui vel mediocres, vel maiores, vel maximi:exigui nucem auellanam, mediocres iuglandem, maiores ouum gallinaceum, Maximi peponem magnitudine aequant. Maximi, ob venas Marterias separari nequeunt, hinc amputandi sunt.Amputatio autem, seu abscita, iuxta Hier. Fabrit ab Aquap. fit forcipe,

qui recipitin constringit totum abscessum, ad eius radices, qui postmodum, ad euitandum sanguinis profluuium scalpellis incidentibus ignicis, pre secatur totus supra forcipem qualem depingitGuilli. Fabr. Hild cent. I. obsin 'absque eo, quod cutis a solliculo diducatur Locus deinde concoquentibus, mundificantibus, sarcoticis, de epuloticis tractetur. Reliqui exciduntur, non amputantur Excisio autem fit hoc modo

Primo patiens, tum ad lumen illustre,tum ad Chyrurgum, qua commodissime vel in sella, vel in lecto,collocandus est;& si timidus sit siue puer siue faemina, siue alius pusillanimis,manibus ad dorsum retractis religandus, ne vel doloris impatiens sectorem in agendo

varie manibus impediat, aut pauens quoquo versum agitetur, Ut ex Hippocr.de ossi c.Me dic. Marcus Aurel. Seueri n. l.de abscessab. anom. C.23 mouet.Collocato aegro,capilli si tumor est in capite,alias opus

non est deradantur , atramentoque signetur sectionis longitudo ,

quae tanta sit, quanta est tumoris rotunditas . Interdum tumor postulat duplicem crucisormem cutis incisionem , tunc incisio prima longior sit, quam secunda. Fid unica incisio supra tumorem

exiguum Mediocrem . praesertim cum musculo frontis vel temporalis inhaeret, ne tiansuersim tedantur eorum fibrae aut vasa.Cruciformem se stionem requirit mediocri proximum maior iam etiam admittit tumor capillis tectus . In simplicii crucisorini ta-anen incisione cauendum,ne solliculus subiectus incidatur, in meliceride praesertim, euacuatur enim humor, concidit tumor, ut sol licuius dissiculter separari possit. Necesse enim est, tunicam , quae materiam melli vel pulticulae similem continet, integram auferri inam si vel minima illius portio resinquatur, renascendi illius occa

sionem

164쪽

r et a Parmamentarii hirurgici,

sonem praebebit. In steatomate autem, cum adipos illa pingueas vel solidior saeui substantia, difficulter effluat, in solliculi laesione sque adeo urgens periculum non est quod si etiam concidat ab scessus, leui occasione tunica potest diduci. Debet igitur scalpellus

falcatus,quo sola lucidatur cutis,aciem exterius recuruatam habere

Fig. II. Facta sectione , vel una per longitudinem, vel duplici per Crucem, latior specilli pars Tab. VIII. Fig. VI inter cutimin solliculum , qui diuersum acute habet colorem . immittatur, qua sensim solliculus apprehensus a cute diducatur, quod facile fiet, quoniam solliculus cuti non valde adhaeret . Quod si folliculus in circuitu cuti magis adhaereat scalpelli obliqua manu detenti acie Tab. II. Fig. IJ4 ubter manubriolo scalpelli Tab. II. Fig.IV. separetur. Inter separandum sanguis effluens saepissime spongia abstergendus, ne sectorem turbet. Si chirurgus ad sundum solliculi peruenerit, venam, tumori nutrimentum asterentem, scalpelli acie, per transuersum oportet incidere, ne vel minima relinqriatur solliculi portio,&tumor regeneretur. Hoc peracto solliculo ad unguem extracto, vulneris labiai si laxiora prius cutim redundantem resecet deinde coniungat dimissa ob patientes multis doloribus iam pertaesos sutura linteolis emplasticis in crucem appositis. Hac ratione duo athe Tomata,ad magnitudinem ovi anserini accedentia, in gemi religiosi cuiusdam selicissime curaui.

Quod si solliculus iam sit ruptus,vel per se, vel per chirurgi incu-1iam, tum necesse est , ut vel tumor reuertatur, vel remaneat ulcus

faedum, fome incurabile . Vbi considerandum tempus ruptionis Si modo sit ruptus, immittatur, inter cutem Uolliculum, latior specilli pars, vel scalpelli manubriolum, donec membrana tumoris in totum fuerit separata . Quod si multo ante sit ruptus, is vel septicis consumendus in timidioribus, vel serramentis candentibus in sortioribus: quo consumpto vulnus concoquendum, mundificandum, carne replendum. cicatrice obducendum vid. Aetium Tetrab. q. serm. . cap. 7.ω8.ωCelsum L 7.α6.de cura melicet idis,steatomatis,

atheromatis manuali,quam his verbis describit. Omnia derasa an, te, si capillis conte3untur, per mediti in langitudinem, vel crucem oportet incidere sed steatomatis tunica quoque secanda est, ut effindatur quicquid intus coijt, quia no facile a cute.& subiecta musculoru carne ea tunica separatur. In caeteris,ut meliceride, athe

romate se tunica inuiolata seruanda est. Protinus aute cute incis' unica alba intensa se ostendit. Tum. scalpelli manubriolo, tum is diducenda a cute carne est, ei ciendaque cum eo, quod intus con vinet. Si quando tamen ab inseriore parte tunica musculus firmiter

inhaesit, ne is laedatur superior pars illius tunica forficiua decidoda. alia

165쪽

Tabula XXX'Declaratio. 121

alta,vel reliqua portio, ibi relinquenda Vbi tota tunica exempta est, orae vulneris committenda fibulaquesusutura mod eam admit lar aeger xliis in incienda in desuper medicamentum glutinans dan dum est Ubi vel tota tunica,vel dimidia,qua musculosirmiter inha- rein vel aliquid ex ea relictum est, post erodentia, vel leuiculum i- foem, pus mouentia adhibenda sunt. Fg III. ostendit, in dextro oculo, palpebrae superioris relaxationem, o in sinistro eiusdem curationem quam Hierone Fabritius ab Aqua p. crudeliin obsoletae celsi Chyrurgiae praeferre,& sequentibus Verbis commendare videtur: Ego autem, quando oculum supelior palpebra operit, pono num glutinum seu linteum gluIino meo imbutum. . Sang. Dracon. Thum S. Sarcocoli.

Mastic ana 3 j. F.Puluis,& cum oui album ine ais gitato fiat mixtura,instar mellis, crassa. eum duabus vel tribus habenis supra totam superiorem palpebram, alterum vero simile priori linteo, quoad habenas, supra supercilium

in frontem,tum ambas, omnes tres habenulas superiores attractas inferioribus habenulis alligo . Et ita aperitur oculus; fit quoque,vespatio temporis congruo curetur palpebra relaxata, beneficio dicti glutinis adstringentisin siccantis, palpebram ac frontem contrahentis. Haec curandi ratio optime succedit,quia non tantum exsiccat quod inflaixit , verum etiam nouum humoris assiuxum prohibet, quam expertus sum in nobili quadam foemina teste Iohan. Georgio Ba lero, qui huic fidem adhibere noluit, donec ipse effectum, cum admiratione viderit. Fig. IV. flandit in fronte sectionem cutis crucisormem supra

atheromatis solliculum de quo supra Fig. II Sectione per scalpellum falcatum, cutis facta, eam si specillo separari nequit, hyrurgus a solliculo diducere incipiat scalpello Tab. II .Fig. I. quod ut re

et assequatur, caute incedat, cultrumque transversim potius quam

Tectum adhibeat rectus enim nimis velociter incidit, solliculum necessario ladii. In dextro oculo vitium I λαγωοτα ι. quod est,quando palpebrae supcrior oculum contegere nescit, exhibet, in sinistro curationem, ab Aquapend. inueniamin propositam, quae mitissima est, si continuatur felicissima. Applicetur linteum glutino imbutum,tribusque habenulis appensum superiori palpebrae I, aliud genae, ita ut superiori linteo ex aduerso, cum suis habenulis . respondeat, χ, Glutino exiccato linteisque cuia firmiter adhaerentibus, eorum habe

166쪽

i1 Armamentarii chimetico

habenulae inuicem attigentur alenterque subinde adstringantur. Quod si haec duo lintea non sufficiant, tertium cum suis habenulis, applicetur fronti supercilium 3,&quartum genae infra secundum, d tertio ex aduerso respondens , . apponatur, quibus similiter aῖ- glutinatis, habenulae colligantur, nodoque duplici adstringantur,11c fiet, ut palpebra superior distendatur, adque inferiorem perducatur palpebram, oculum tegat. Hunc curandi modum ipse nunquam sum expertus, sed adminictrari sapius vidi. Fig. V. docet Haphstlomatis quod interdum latiorem habet basin b, quam sit eius corpus reliquum,quandoque angustiorem a reliquo, curationem.quae sit per constrictionem appellatam. Si staphyloma suerit in dextro oculo commodo ussim eger ad pedes byrurgi collocatur, capiteque reflexo ipsius genibus innititur: Si vitium in sinistro, patiens sellae Chyrurgo aduersae insideat. Staphylomatis, quod an ultum obtinet landum, constrietionem Celsus lik7. cap. . describat Diductis palpebris ad ipsas radices, per mediumsaph lomatisfundum transuerses ab eo angulo,qui manui dextra es commodus Halterum' acu duo lina, sustum duplicatu, duce te;deinde mediosi duplicati incise, acuq ,remota, V miristim, seu tisimplicis duo cavata ex superiore parte, alterius ex inferiore renue adstringere inter se oportet, quae paulatim secando id excidunt. Chyrurgia autem haec,& sequens adhibetur, non ut visus iam Aeperditus reuocetur hoc enim impossibile est in sedit moderatus

decor aegrotanti reparetur.

Staphylomatis, quod latiorem habet basin, curationem Paulus AEgineta lib. 6 de re Medic .cap. 19. tradit Acum igitursine filo, ab infernis sursum, per staphylomatis undum traijsere, alteram acum, duplex filum ducentem ab oculi angulo, qui ad manum est dextram, ad alterum, per staphylomatis fundum transigere, Manente priore acu qua traiecta fuit est , fili ansam seu medium secareo ablata acu, alteram staphylomatis partem ad superna . alteram ad inferna, per fila deligare oportet. Hieronymus Fabritius ab Aquapendente, in utroque staphylomate , utitur filo serico, simplici mo torto, atque etiam rubro, quoniam tinctura etiam strictionem atque sectionem adiuuat Fili in utroque vitio constrictis album oui concutiatur, lanaque exceptum oculo imponatur, ad arcendam inflammationem. Altera die, post solutionem fasciar,oculus lenibus medicamentis tractetur, donec sila, una cum staphylomate decidant.

Fig. VI ostendit curationempterygii . quod ab interno oculi angulo obortum, ultra pupillam se extendit, , visum impediens, operam requirit byrurgicam , quae quinque manibus peracta optimu

167쪽

Tatata XXXV. Declaratio. II,

optime laeeedit, si eo,qui indicabitur, modo instituatur. Agro, ut in staphylomatis remotione dictum, recte coli ocato , Chirurgus palpebrae, tum superiori tum inferiori, linteum applicet lutinatorium, quorum utrumque habenulam longam habeat, quam ministri manus ab oculo longe distans apprehendat , ad que se trahat , vepalpebrae diducantur absque incommodo Chirurgi operantis, diductae conseruentur Alius ministri oculum annulo Tab. VIII. Fig. V. firmiter applicito Palpebris hac ratione diduistis, oculoque per annulum firmato, Chirurgus hamulum , mucrone suo modicEincuruatum Tab.VIII. Figur, IX. pterygio eleuando circa medituri pupillae cautus submittat, ne corneam oculi tunicam laedat; deinde acum modice inflexam quae filum ex serico simplex rubro colore

tinctum habet transmissiim,sub terygio, per hamulum submissu eleuato traijciat, fili ambo capita manu sinistra apprehendat, ite-rygium,filo distentum,manubrio scalpelli Tab. XII. Fig. IV. indextra detento a medio usque ad extremum sensim densim separet. Quo facto, filum remoueat,& partem unguis separatam hamulo apprehendat,apprehensam distendat,4 separationem plerygi man briolo scalpelli continuet, donec ad maiorem oculi prevenerit angulum,ubi unguis scalpello Tab. XII .Fig.II tam accurate excidendus, ut neque ex eo aliquid relinquatur, quod ulceratus vix ullam

recipiat curationem; neque ex caruncula aliquid detrahatur,ne affectus, quem ρυαδα vocant, excitetur. Hac expleta Chirurgia,apponantur oculo exsiccantia,de quibus vid. Sennert. Fabrit.ab Aquap. Celsum.

Fig. VII. ostendit vulnus genae dextrae caesim inflictum , clabium superius in medio addentes incisorios, instar ossis leporini, fissum. Fig. VIII monstrat dictorum affectuum curationem Vulneris labia ad mutuum contactum ducuntur,in oppositis linteis Emplasticis adducta conseruantur, donec consolidentur. Os ter leporinum sequenti modo eorrigatur Labium filium in utraque parte hamulis apprehendatur,xagingiuis scalpello idoneo Tab. II. Fig. I. separ tur; deinde linteum inter gingiuas dabium,ne rursus inuicem agglutinentur, immittatur, alutinum utrinque eum habenulis apisplicetur: quo facto, labia fissura sorfice renouentur,in renovata ad

mutuum contactum adducantur futuris,quς,ne tam cito abrumpam

tur, attractis glutini habenulis conseruentur, donec labia in totum,

beneficio Balsami Hispavici,coalescant

168쪽

jας Armamentariichirurgici,

De dentis aris adustione, buccam Ufendentis excisione , agrotantium,ore valide costrie Ko,nutritione foraminis palatos.n. Dcti

obstructione liquoris in aures periculosa infusione,dentiῶ costrictorum deductione, maxilla inferioris depressona,vinculi sub lingua incisione aucibusque inherentium exemptione. FIG. I. docet quomodo dentes cariosi terserati, ad cariem sistandam serramentis candentibus te Tabul XΙx etiris 3 in

foramen adactis adurantur.

Fig II monstrat,quomodo dens in alieno loco genitus, due- eam Ofendens,serramento Iab XI. Fig. II excidatur. Figa II. exhibet applicationem infundibuli. ab X.Fig. XI. delineati descripti,cuius extremitas intra gingiuas extremas immitti.tur angusta,latior cibum liquidum excipit,& per angustam ad oesophagum eorum, qui valde constrictos habent dentes,dimittit. Fig. LV. monstrat palatum exque Gallica erosum adeo; ut foramen

illud in nasi etia cauitate penetraret, vocem articulatam pronunciari prohiberet . quod instrumento aureo,cui spongiola fuit adnexa Obturavi, ut patiens verba articulate distincte proferre potuerit. Post usum decocti, soram e illud serrametis candentibus tetigi,quod natura, separatis prius aliquot ossiculis, carne repleuit: ulcus carne repletu, collutionibus oris, errhinis exiccatibus cicatrice obduxi. Fig. . admonet Chirurgiae tyrones, ut in curandis aurium aflectibus liquores conuenientes blande potius instilent, quam per siphonem auricularum violenter immittant, ne membrana tympani rumpatur,& incurabilis auditus grauitas subsequatur. Fig. VI dentes constrictos, valideque commissos duducit instrumento dilatatorio Tab. IX. Fig IX. adumbrato, ne aeger fame pareat:

ubi delatatori usus non concedit rielicissimo successu clisteres nu trientes in anum insundutur,quod expertus sum in Melchiore Irith qui ob vulnus ventriculi per I . dies solis clysteribus fuit nutritus. Fig.VII. ostendit applicationem speculi oris, ad explorandos sauiarium affectus summe necessata Tab. XI. Fig. IV. deprimit praedictum instrumentum non solum linguam, sed etiam maxillam ins xiorem depressiam conseruat , donec loco at Tecto penitius persecto medicamenta fuerit adhibita Spatula ad latus posita, pluribusque perforata foraminibus , sola phaerumque deprimitur lingua, ut oris vitia innotescant spatulae annulo,qui acie praeditus, obsterguntur crassiora linguae excrementa, quae ipsi, in febribus ardentioribus plurimum tenaciter in haerent.