장음표시 사용
251쪽
neque notarum illarum quaesitus color eo proteditur sed verius est hunc ipsum Correctorem ad haec isto errore prolapsum, quod nec vim istius praepositionis G d,nec loci huius sensum satis perceperit. Hoc enim illo versiculo voluit,licet quantum ad conditionem, siue secundum conditioncm,sicque velut mero iure committi videatur
stipulatio dies tamen superest,ut quidem hanc praepositionem istam Ad in hac significatione plerunque sumi costat,qua idem sola significet quod quoad,siue quantum ta,vel secundu.Quo pertinet quod a Cicer. sic dictum est 3. Act.in Vcrr. Vidi simul chmi opulo Rom. Ibi a
comitii mque adornatu alpicism marnifico ornatu, ad cogitationemque acerbo G lugubri hoc cst,quantum ad speclcm,quantum ad cogitatione. Sicque idem dixit Ad sciasum incum,pro,quantum ad sensum H Cu, seu matris, ecundum sensum meum,in Epist. ad Caton. lib. is. Epist. famil.Et ad coniecturam alicuius sensus non adiudicium suum scribere dixit Cecinna in Epist.ad Cic. lib. 6. Epi. famil.Id igitur illo loco Paulu voluisse inici pretamur in proposita stipulatione,Si Calendis Stichum non dederis,decem dabis: mortuo Sticho ante Cale das,non ideo minus expectandas Calendas esse: quia inquit tuta oblia ratio sub conditione Gr in ricm collata sit,m lices ad conditionem comitti etiadeatur , dies tamen Hersit.Quibus verbis prioribus innititur ratio docisionis eius loci hoc est cius,quod licet eo quod ante diem id cotia gerit,quo iam tunc conditio stipulationi adiecta defecerit, no ideo minus tamen expectadus sit dies,quia in illa specie stipulatio pariter in diem,ut & in conditionem esset collata.Comprobatur totide se re verbis,l.si cum.Io.S.I.vers. Tota enim stipulatio in diem. Esii quis caut. Eodem pertinet l.vcluti. 27.S.vltimo.& l. stipulationes. 72. g. si quisita. & l. quidquid. 99. S. vltimo.& Unsulam. Ia .ff. de Vcrb. oblig. Totam autem obli&ationem in diem pariter ut & conditionem tunc collatam intcrprctamur,cu ipsa conditio ad id relata cst,quod a promissoris facto & potestate pendet. Tunc enim non simpliciter propter conditionis euentum dies adiectus intelligitur,sed propter eius facti praestationem,quae inco velut solutionis alicuius vim referat. Quo fia ut quemadmodum in aliis,in quibus de solutione simpliciter agitur,tempus promissoris gratia adiectum interpretamur, ideo-re eius lapsus sit expectandus,ita & hoc casu,iuxta l. eum qui Calci S. I S. quoties.cuml seq.ffde Verb. oblig.&l. cum tempus. I7. T. de regula . Secus autem, clara in promitaris potestatem & factum collatum
252쪽
collatum non est conditionis implementum: tunc enim dies filius conditionis causa adiectus cerassetur: unde lius conditionis eue tus aut defectus attenditur, ut inde etiam ante diem agi possit, siue propterea in eius potestate id non sit, quia nullo modo id praestari queat,iuxt.l. hoc iure. 8.in fi.ffide Verb.oblig. siue quia non ab ipsius, sed alterius potestate & facto,aut etiam incerto aliquo euentu id pe-deat.Tunc enim tantum abest ut tota obligatio in diem collata dici possit,ut diem selius conditionis euentus expectandi causa adiectum fuisse illinc appareat, qua ratione deficiente conditione etiam ante diei lapsum agi possit. Sic intellig. & rectius componenda d. l. hoc
iure.arg. eius contextus in verb.non aure qui hiram. & l. si quis heres. 7I.ffide acq.hered.& d.l.in illa. in fi Nec repugnat text. l.l. hoc iure. in verb.neiue venisse, quorum argumento Iohann. Corrasius nouo
sensu quo non magis verum ait Pythei Apollinis oraculum intelligit hic quoque expectandum esse diei lapsum: quasi id significent verba ista desiderare legem in hoc ut agi possit, non solum Titium venire non posse ed eo amplius quid, nempe quod tunc non ven rit, & ita diem expectari volucrit. Alio enim spectant ea Pomponii
verba cum superioribus coniuncta. Exigit enim coniunctim noni thm ut iam amplius venire non possit,uerum eraetere ut antequam desineret posse venire,verum sit eu non venisse.Comprob.haec sententia,arg. d. l. in illa. in fi.& d.l. si quis heres. cum l. . ff. de condit.&demonstr. cum ibi in consimili prorsus specie dicatur adiectionem particula: tum cssicere t diem expectari oporteat, quo aperte indi cat ea detracta non fuisse expectandum diei illius lapsum. In quibiusimillidissimiliat ebaee sim Calendis, te Catadas. tra trudi P Por Calendas promitti.
sτORVM quatuor eadem in ivrc nostro vis & idem effectus constitui videtur, Stipulari aliquid dari Calendis, vel ante
Calendas,vel intra Calendas,vel post Calendas,l. si ita stipi latus. u.iuXta vulg.exempl.& l. se l. cum l. eum qui ita. 6.S.qui ita. infi.&l. stipulationes.72. g. si quisita.& l.qui Romae. a 23.in princ. ff. deverb. oblig.In quo intelligendum no quide candem quatuor istoru
253쪽
esse significationem,sed in nonnullis simile: quod arguunt dictiones istae simita deperinia,quibus usi sunt Pomp.& Vlpian. in d.l si ita.& l. seq.Quo & illud quoque reserendu quod a Iuliano dictum est, nihil
differre,an quis ante Calendas,an vero Caledis stipulctur,in d.f.qus,laa.Nam alioqui diuersam istorum omnium significationem esse co- stat. prob. d. l. qui Romae. f. Callimachus. l.si caluitur.233.vers post Caledas.ff de verb.& rcr. signifAtq; co imprimis, ' duae illae, Intra, de Ante Calendas,ut etiam istae,Intra annum, & Ante annu aut m se quodlibet tempus Calcndas praecellcns,sicq; citra Calendas Scipsum simul Calendarum diem significcnt,ut de caetremum anni m iube diem, ac simul praecedentes : Idoue iure hoc nostro aduersuuSulpitij Apollinaris sententia ab A.Gellio relata cap. I3. lib. I2. Noctia Attic. receptu fuisse prob.l I.S.si intra. F. de succcsi .edict. l. si quis scdixerit.I33.ffide verb. signifl. si ita fuerit. .ffide man. testam. l.qui filium.7 .g. vlt vers.lsi ante eum.vers.& verbis testanacti T ad senatia Trebella.in illa 8.ffide verb. oblig.Clim aute dicimus Calendis,sola tempus Caledarum dici significamus.f. omnis deverb. oblig. in I stit.Cum autem Post Calendas,vel post annum mensemve dicimus, tempus diem Calendarum aut extremum anni mensisve diem sub sequens intelligimus,d.S.Callimachus.& d.vcrspost Calendas.
ut igitur constituamus,in quibus similis aut dissimilis sit istorum significatio & effectus quoad dispositiones, quibus aliquod istorum
adiectum fuerit,disccrnendum videtur,an de eo quaeramus,quando
promissum aliterve debitum solui,an vero quando peti possit. Nam priore casu,quo quaerimus an debitori soluere licea id inter illa superiora interest,quod si promissum sit ante Calendas,uci intra Cale
das,licet indistincte debitori ex vi S proprictare verborum,quado' Cunque voluerit, ante alendas soluere Qua ratione in aliis dispo sitionibus, in quibus rei fauor eam interpretationcm exigit, non CX
hectatur extremum illud tempus,d.l si ita fuerit in fi. d. l. qui filium.
S.vit.vcrsquod si ante.&vers.&verbis testamenti. Cum autem promissumest dari Calendis distingui oporter,ut siquidem dies debitoris gratia sit adiectus, licer vi & proprietate sermonis hoc minime
actum videatur,'tante Calendas solui possit, benigna tamen interpretatione,quasi debitori iuri suo in eo renunciare concedatur,id ei licea l.stipularioista.38.get inter certam,ffide verb. oblig. xl.quod in diem
254쪽
gratia tempus adiectum appareret,d.l qui Romae.in princ. losi ita relictum. .f. Pegasus is deleg.22.eum qui . IDff.de ann.leg. Posteriore verb casti, quemadmodum promissio Calendis sactano de coeptis intelligitur,sed finitis,ut etiam in promissione hoc anno aut nundinis facta idem obtinet,ne ante illius temporis exitum in mora debitor dici,nec per consequcias ante peti .ecte possi, quam totum illius diei veI temporis designati spatia praetcricrit t. qui hoc anno. a. Leum qui Certarum. I38. in primis.de verb.GbES.Ita & promisso ante Calendas, vel intra Calendas facta, ad eas h ruras refcγtur,non autem coeptas,d. S. siquis ita. Quo fit, ut illa nihil inter se differre dicantur a Iuliano,in d.S. qui ita.in fi. idi propterea quod &diei adieruo pro reo si l. eum qui ita. i.*.Vlt.iuncta Lscq ff. de verbo oblis.&interpretatio in dubiis aduersus stipulatorem fia L stipula tio ista. et 8.S.in stipulationibus.F.de verb. oblig.Vnde perinde esse videatur tribus illis modis promisisse, ac si post Calendas, vel post annui vel post nundinas promisisse d. g. si quis ita. Ec du.qui Romae.
in princ.&l. si ita relictum. .f. Pegasus. stride leg. 2.l. eum qui. IS.C. de ann.leg.licet alioqui dictio,Postes roprie insequens,tantum tempus signincet,l si ita stipulatus.1o9.st. de verb.oblig.d.S.Callimachi &d.versi post Calendas. Quae interpretatio & in eo sumitur, ψ hoc anno, aut hoc mense, aut anno primo vel tertio promissum. fucrit d. l.eimae qui certarum.in princ Sic luc fit, ut in hoc cadem propemodum significatio sit promissionis factae ante Calendas,sive Cale- dis,&istius post Calendas: quia cum illa totum diem Calendistini Complectatur, qui non aliter prieterire potest, quam si diem Cale-das insequentem simul attingamus, cum temporis perpetuus εἴ in stans sit motus nulla alia re qua hominis nuda Cogitatione sit Duta
tioneq; distinctus,authore Aristotele & Themistio lib. Phylic Ita fit,ut dies illius promissionis ante Calendas, non nisi post Calendas Cedat:ncque tamen ut die Calendas insequete cedere dici possit,u rum illo intermedio tempore cofiiiij utriusque diei: sicq; fit, ut idem momentumillud quoque tempus signe quod post Calendas dic,
255쪽
ter obtinere intelligimus,quod dicitur ante diem decimum Calendarum,& post diem decimum Caledo: rum ut cum & illo priore ex dictionis proprietate in gis videatur significari dies anterior, hoc est dies un- dccimus Calcndarum, &isto posteriore eo respectu quo ita retro computamus Catindarum dies, videatur quoq; &ille anterior dies
undecimus significari,utpote numeratione posterior,ncutro tamen sermone undecimus dies significetur, Verum decimus tantum exactus Si finitus. Sic intell.tanniculus amittitur. I32.S.I.is de verb.sign. versic. Neque troque enim sermone undecima Iic enim rectius in Floretino exemplari extat nisi quod aptius in nonnullis legitur, neutro
enim si mone,&c.ut supra: quam Vt in alijs neutro enim emone dicimus. in alijs vem utroquesermone undocima,ut Laurcnt. Valla lib. q. Eleg.
cap.8o.ac consimiliter Budaeus S Alciatus legul.Cuius Alciati sen-. tentiam in eo mimine probo,qubdiuxta praeteriti futuri luctemporis distinctionem his verbis id nonum,dc undecimum diem Calendarum significari interpretatur,cum in praedicto vercsic generalitere indistincte loquatur Paulus,ut futuri temporis a praeterito distinctio illi nulla ratione accommodari possit. At multo absurdior est Obseruatoris senti ia,qua his verbis, Post diem decimum Calenda. rum Ianuarij non aliam diem significari est,quam Im.Idus Ianuarij, hoc est decimum diem Ianuarii quod nullo modo probatur,aut d. l. si caluitur, aut alijs locis ab co citatis.Vcru in eo hallucinatur, quod
duo haec,quae ut diuersa distingui oportet,post die decimum Cale-darum de quo tantum agitur,d dic decimum post Calendas , somniculose confundit, & pro iisdu sumit: cum isto posteriore haud dubie siqnificetur dies decimus ab ipsis Calendis numerandus, de quoao itu in d. vers. post Calendas. Ibi enim rect e dies tertius post Cal Ms I nuari j,quo pro salute principis vota suscipi ibi dicuntur, non
alius est quam ante diem tertium Non. siue tertio Nonaes, ut recte Anton. Augustin.explicat cap. 6. lib.4.Emendat.quem & ille laudat authorcmmon tamen ut ex eius Augustini scriptis certo deprehendere potuerim, an hic cum illo idem celeret quoad significationem horum verborum,Post decimum diem Calendarum Ianuarij, signi-
sicentve ut ille voluit IIII. Id. Ianuarij: nisi st in eo hallucinari visus est Au rusti.& ad illius sententiam in hoc accedere, quod cu Achil-ς lis
256쪽
lis Bocliij in eo lapsum notet quod is Plutarchi in Ciceronis vita locum quo Ciceronem nullo dolore aut labore partus natum ait, μι - Γῆν ηεαν καλαν sic ν, tertio Calendas Ianuarias vertisset, quo
die ut subiicit magistratus vota faciunt,& sacrificant pro salute principis: cii in vertere eum debuisse scribat idem Augustin. Tertio die post Calendas Ianuarias,aut Post tertium diem Calendarum Ianua- iij. Illud prius recte,at non itidem hoc posterius.Nam,ut dixi,inter- . est plurimum inter lia: c,Tertio die post Calendas, &, Post diem te tium Calendarum: cum Calendarum quique dies sint retro connumerandi. Itaque nulla ratione dici potest alius esse dies tertius Cale-darum Ianuarij,quam dies trigesimus siue penultimus antecedentis mensis Decembris,ac per consequens no ante cedere dici potest te-pus post diem tertium Calendarum, ex his quae supra dicta sunt. At tertius dies post Calendas non alius dici potest,quam qui in tempus Calendas insequens tertius numeratur ut constat omnino ita intelli-gedam d. l. si caluitur.vers. post Calendas,ut & locu illum Plutarchi, quemadmodum eum optime vernaculo nostro sermone vir doctis timus Iacobus Amyotiis,Altissiodorensium Episcopus, eleemosyns regiae primarius m oderator, ita reddidit, Le troisieme iour de Ianiare. Idem quoque Latine subsecutus est nouissime Hermanus Cruserius istis verbis,Tertio Nonas Ianuarias. Conuenit& A. Gellius, Cap.28
lib.Is.M. Ciceronem natum ait ante diem tertium Nonas Ianuarias,
Cepione & Q Serenio Consulibus. Hunc vero ex his quae diximus,constat non alium este ab illo,qui est dies tertio Nonas Ianu NM.quod & ex Cicer. H.ad Attic. lib. 7. recte comprobat idem Augustium. Fr Nis L B. m.