Sialologia historicomedica, h.e. Salivæ humanæ consideratio physicomedicoforensis, qua ejus natura & usus insimulque morsus brutorum & hominis, rabies & hydrophobia, demorsorum delicta & defensio, item signa vitalitatis ex spuma oris in foetu mortuo

4쪽

HISTORICO-MEDICA,

MORSUS BRUTORUM & HOMINIS,

RABIES & HYDROPHOBIA, DE MORSORUM DELICTA & DEFENSIO,

Item:

SIGNA VITALITATIS

EX SPUMA ORIS IN FOETU MORTUO DESUMENDA

QLI STIONIBUS MEDICO-FORENSIBUS

OBSER UATIONIB IS RARIS s SELECTIS

D. MARTINO SCI IURIGI

6쪽

Considet Himus fuimorem primordiabem uncis

ortus noster dependet & cujus ope multiplicatio, Verbo divino creatis impressa, adQlvitur. Ρr gredimur jam ad illum actum, qui nativitatem nostram excipit, nempe Nutritionem , mediante qua eOTOra augestunt & continuum sui interitum, quem intestinus motus ipsis minatur, restauratione deperditarum partium avertunt. In hoc negotio perficiendo primd occurrit Saliva, quae medium est, quod novas & adventitio corporis nostri partes assiimst, bonitatem illarum probat, ineongrua ninc renuit S amovet, grata vero sibiaque similia avidε appetit, ct ad sui transmutationem &conformationem disponit. Illa ipsa est, quae BoIiam crocosmi microcosmi usui apta dijudicat . unde prae

7쪽

pium illud, quod conservationem corporis intendit, dc Archeus nonnullis audit, in hac tanquam spicula residet, &assumenda Vel respuit, Vel appetit, eoqIIe opus, quod ipsi incumbit, orditur. Quod secra Scriptura limgvae attribuit, in cujus potestate sit vita dc mors Proverb. cap. 18. V. 2I.) honor & dedecus Sir. Cap. S. V. IS. Jacob. cap. 3. V. 9. IO.) illud optimo jure Salivae, sine qua Lingua torpet, adscribendum est. Et noxium δέ pros cuum discernit. Et odium dc amorem conciliat, it Iud quidem, dum plenis buccis intensbque spiritu in objectum minus gratum eructatur: hunc vero, dum inter oscula blando motu & titillatione lingvae evibrata &mentem & animum miscet & aequat. Stupet menS, si mirandos effectus morsu communicatoS Perpendamus, quos soli eidem Salivae debemus. Exempla plurima L. B. in hoc mactatu collecta inveniet, in quo S livae naturam & usum evolvere allaboravi, qui ut Tibi sapia dc Salivam moveat, me pronubo, Optat.

8쪽

SIALOLOGIAE

CAPUT I.

Solet salivae vocabulum derivati vel a Sale, quia Saliva nonnunquam ad salis saporem proxime accedit. aut quandoque magna salis copia abundat, suumque Sal Chylo &Sanguini communicat, quo mediante fermentationes vitales promovet & excitat, vitamque ipsam conservat ac fovet, juxta Georg. Bagliv. de Ebri motric. p. m. a vel, 'via per chymicas resolutiones varii generis salia exinde elici possunt v. Theod. ZWingentasti l. Dissertat. med . Dig. δ. p. m. Vel dicitur Saliva, quasi salis via, salis scilicet essentialis , balsamici & spirituosi; hinc etiam sonata alii, & quidem secundum Frid. Hommann. Disput. de Saliua ejus morb. Resp. myer. cap. I. p.I. non math, ex Manuscripto quodam anatomico, ante sexcentos annos conscripto & in Bibliotheca Romana in hunc usque diem conservato, locoli Saliva scribunt Salivia. Johanni Tachio Script. nos sex'.

9쪽

CAp. I. DE SALIVAEPan. a. C Isogon. p. m. I L. Saliva vel a sale nomen mutuasse uidetur, vel a G co σαλιυω, quod est fluctuo, uti in spumoso niari fieri videmus. Aliis item Saliva derivatur a salvando, quas Salvia, quod multos morbos sanet ac salvet, vid. Josephi Langon. de Salid. cap. I. pag. I. vel a saliendo, quod Epluribus tubulis salivalibus in oris cavitatem essiuat, aut instar fonticuli intra fauces exsiliat, quandoque etiam sub oscitatione, validaque oris diductione & elevata lingva e duetubus salivalibus, sub forma minimarum guttularum, ad magnam sepe distantiam, extra os prosiliat.

g. r. Graece Saliva dicitur σιαλον item o uosi, quod nonnuuli a iratas, poetice etiam σίω, Concutio, moveo, moto, deri- vant; alii ααο Τῆ αλος, a sale, Ves άισι Τῆς άλος, amari, quod salsum est, deducunt. Ab hoc graeco vocabulo σιαλος, Uel σι λιν, quidam Autores per literarum transpositionem latinum Vocabulum, Saliva, ficti statuunt; cur autem latinum vOC hulum, Saliva, non potius a latino itidem salis nomine derivari debeat, non video. QuandoqVe etiam tam latinum v cabulum saliva,quam graecum σίαλον,indiscriminatim etiam sumitur pro sputo seu sputamine , quod alias graece vocatur Hύαλον, item πlυσγμ, a vigiυω, spuo. Vid. Joh. Gortati Desinit.suo Dcb. Christian. Bechmania. de Orgiv. LI. lmo.p. m.W3. Joh. Pancrat. Brunon. Castess renod.seu Lexic. medic. pag. m. Io22. U' Io77. Hier. Mercuriit. de Excr ent. Lib.3. cap.s. p. in VI. Ab his vocabulis graecis descendunt termini aledicis usitati, scilicet Si-alologia & Sialographia, item Ptyalismus. an nem f. 3 Salivam Veteres tam Philosophi, quam Medici, in-menrum 3 ter Excrementa Corporis humani reserebant, quae tamen sententia a recentioribus, facta inter salivam & sputum disterentia, non immerito rejicitur; siquidem Friderico Hom- manno a. Saliva non est excrementum. sed menstruum verum microcosmicum universale atque uis insignissimi, sne cujus praesentia ac temperie vitae nostrae incolumitas conscr- Vari

10쪽

EssENTIA. -5vari nullatenus potest ; Item Johannes Bolinius Circiit anat Phet Iari. Promon. Io. p.m. I S. Salivam minimh excrementitiam csse, demonsNat, pravamque multorum Conisetudinem l cite reprehendit, qua scilicet multum salivae, sputi nomine. rejiciunt, cum plus ejusdem alimentis Commixtum, vel sine

his, nequidem nobis de hoc cogitantibus, tam de die, quis somni tempore , ad Ventriculum demittatur, imo in brutis nihil plane aut parum salivae nisi in bobus ruminantibus sputando excernentibus , omnis per gulam deglutiatur, quod tamen Ventriculo, tanquam primae digestionis Organo, oneri non est ; clim econtra ab humore excrementitio multa i commoda Stomacho expectanda forent. vid. ctiam ejusdem

Bolinii Distula de Menstr. iversananis l. 3.ήseqq. Et Georgius Philippus Nenterus PhusisIcap. .p. IT . Inquit: Saliva quamvis a veteribus pro liquore simpliciter excrementitio habita fuerit, non infimum tamen inter Corporis liquores utiles meretur locum, quippe quae ciborum solutioni, deglutitioni

dum Joh. Jacob. Waldschmid. Institui. medici ration. Lib. I. cap. stantum abest, salivam humorem esse eXcrementitium. ut potius primum naturae menstruum in humano Laboratorio audiat &autor primae istius solutionis, quae non nisi gradu ab illa, quae in Ventriculo instituitur, differat. Sic Christianus wari 1Zius Valetudinari Semlm Salomon. pag. m. 72. Salivam minume inutile excrementum, sed laticem spiritibus laudabilibus. aliisve particulis turgidum, menstruique vices gerentem appellat : Juxta Gerard. Blasii Medicis. Curatori Pan. I. cap. 2.p. m. I. Saliva commode in ore continetur, nec excretione opus habet. Supponit etiam Johannes Fridericus Ortiob Histor. 'art. Dissert. I .f. Io p. m. 2ρ. humorem talem serosum continuo ad os derivari solitum, salivam, non esse excrementitium, quatenus de ejus proventu natura aded sollicita sit, atque eum ex tot sontibus, partim in ore, partim extra os constitutis, aut