장음표시 사용
21쪽
in mixtura Cretae, lapidum cancrorum, vel aliorum acidum corrigentium, cum Saliva estervescentia oritur, eodem modo, ac si vinum, acetum, sucCus Citri, aut alia acida ejusmodi Alcalicis astiinduntur. Sic juxta Rosin. Lentilium. Hud phob. caui . p. m. 27. Saliva constat particulis multis salinis, plus miniis pro subjectorum diversitate volatilibus, quin per se magis, ob acidum occultum, ad fixitatem inclinantibus; quod cxperimento Overcampi planum evadit, qui salivam humanam cum Oculis Cancrorum, Creta, Bolo&C. eflervescere vidit. Quae citervescentia multo notabilior in Saliva scorbuticorum, quinimo omnium optinad sentitur in orc Vomiturientium , sale ob copiosam salivae collectionem magis evoluto; ΕXperimentum autem Heydentr. Ο-vercampii extat in ipsus Oeconomia animali cap. 2. p. m. Jo. Ubi
mondqvaal geneest. In Saliva multum aquae, parum spirinis volatilis & minimum salis lixiviosi, cum olei spiritus
22쪽
tque acidi tantillo misti temperatique esse, statuit Franciscus Sylvius Disput. I. Th. Ses fol. m. II. quam Salivae aciditatem modo allegatus Nicolaus Heinsius Tr. de Lue venerea seu Venus cap. a. p. m. c .seq. non ex sanguine, sed ex fermentatione in glandulis oris ortum sumere contra Sylvium defendit.vid. etiam Petri Dionis Anatona. demonstr. pals .f. s. Has autem & alias pro Salivae acido adductas ratio- negaturines alii Autores refellunt, & quidem inde, cum liquidum hoc naturaliter constitutum nullum prae se ferat saporem acidiusculum. & nullus per Analysin chymicam spiritus acidus exinde elici & acquiri, ac denique nullum in sanguine, naturaliter constituto, parum acidum, attestantibus sapore, destillatione ac aliis Experimentis, statui possit ac debeat. Ad superiores autem rationes ita respondent alii Autores: ei Mercurium etiam ab aliis, 'hae non sunt acida, figi, V. g. . a d herebinthina.; Id quod potilis Saliva ope visciditatis praestatra plane opus non esse , ut acidum sit, quod farinam seu pastam fermentare facit, spiritu osviri sit, aut obstruat poros, per quod materia subtilis cursum scumotum antea obtinebat liberum. 3) libentissime conceditur, in Scorbulo, Lue venerea & aliis ejusmodi morbis ob totius massae vitium simul etiam salivam fieri acidam Sc codi' rosivam; eXinde autem non sequitur, eam etiam in statu naturali & sano talem esse. vi Nemo fere Medicorum salivam pro mera aqua agnoscit, sed salibus candem impraegnatam omnes credunt, quae pariter in serro candonte mainculam albam relinquere possinat. D Reperiuntur multa al-calia efficacia & fortia, v. g. Oleum Tartari par deliquium, suae Impetiginem curant; indeque male concludendum, salivam ob hunc effectum esse acidam. 6)Terebinthina, licet etiam sit viscosa, a nemine tamen pro acida habetur. O Utiselutioni Tornar solis commixta saliva rubedinem eidem in
ducit; ita pariter Mercurii sublimati corrosivi solutioiii addita
23쪽
16 CAp. I. DE SALI v Edita albedinem eidem conciliat; atque sicut illud signum acidorum, ita hoc signum alcatium volatilium praebet, ut adeo salivam non simpliciter acidam esse concludere fas sit. Annotavit etiam du Verney, juniorum Saliva Heliotropii
succum non rubere. Vid. Joh. Bapt. du Hamel Reg. Scientiar. Acad. Hytor. Lib. I. Sect. . cap. a. p. m. asT. Unde talis rubedo
potius a statu Salivae praeternaturali dehendet. Imb Christianus Johannes Langius propria saliva periculum faciens in Heliotropii solutione nullum adeo manifestum exinde natum animadvertere ruborem 1e potuisse refert Phla M. Thess. Et Joh. Guillelmus Pauli An t. In Iob. Horn. Microc. p. Salivam ab hominibus sanis & jejunis collectam solutioni heliotropii potius majorem caeruleitatem conciliasse.' ' nec rubrum colorem a liquore gastrico solutionem eandem in contraxisse, plures secum deprehendisse refert. Oper. Medici fol. m. SI. 8)Multa salia lixiviosa maculas e Vcstibus tollunt; praeterea ipsa simplex aqua frigida, quam hemo pro acidanabet, maculas pingves ex sericis vestibus delet, si statim applicatur. 9 Licet quorundam, imprimis Scorbuticorum, Saliva acida in lapidibus maculas albas relinquat, idem tamen a sanorum saliva cxpectandum non crit. Quod pariter de coagulatione lactis, S ebullitione seu fermentatione
Cretae vel aliorum scalium, Cum salita mixtorum, concedendum est. vid. Dan. TauVJ AAutom. nod. Part. I. cap. I. panni. io. βq. Joseph. LanZOn. de Sassid. hum. cap. I. pag. m. I . se Joh. Frid. Oritob. Histor. Part. Disere. I. g. u. p. m. v. ubi plUra argumenta pro & Contra reperies.
alealia 3. io. Alcalium econtra Classi Salivam ejusque activitatem adscribit Christianus Valerus fusialog. e rennem Sect. 7. cap. as. p. vi. &. quidem his verbis: Videtur SaliVapne caeteris lymphae speciebus salis volatilis particeps, quoniam omnibus alimentis, etiam pingvibus &oleo sis, & extra Corpus Mercurio vivo tam prompte misceri potest : Collecta
24쪽
lecta & calori aliquantisper exposita foetorem contrahit: destillata largitur non solum formale sal volatile, sed etiam materiam quandam hascam relinquit, in qua manifesta acredo, imb atomi scintillantes, salis procul dubio indices, per- Cipiuntur. inibus accedit, quod saccharo , lacticiniis &similibus inter coquendum permista condensationem velit spissationem impediat, lentigines & ulcera abstergat. &α quae omnia Alcalibus potissimum deberi, notum est E Chymicis &c. Paucula grana salis alcalici in propria Saliva se reperisse scribit Joannes Conradus Barchusen Acroamat. Experimem. 8. 37 . scilicet sumpsit Salivae uncias tres. quas primitus e Cucurbita destillavit ad siccitatem. Quod
Prodivit aemulabatur meram aquam. Paucissima grana operando perdidit. Restans, facta leni Salivae destillatione, librabat grana sex. Haec parvae Retortae immisit, ac inde protexit olei grana duo. E residuo elixiviavit salis alcati fixi
grana duo, & tenuis superstitis grana duo. Meminit etiam Iohant1es Tackius Cisplagis. 2I. cujusdam victgenere nobilis, cui egregium ex Saliva, putrefactione praemissa, silem volatilem elicuit. Ex Salivae unciis viginti drachmas duas salis fixi praeparatas adducit Carolus Drelim curtius Dissert. de Deng. p. m. III. . f. it. Alii tamen Autores nec solo acido, nec solo al- eali in Salivi contenti sunt, sed utrumque in eadem reperirij credunt; siquidem praeter ea, quae ex Sylvio modo allegavimus, in Saliva scilicet praeter multam aquam parum spiritus volatilis 3c minimum salis lixiviosi cum olei spiritusque ac, di tantillo inesse; Theod. Craan de Homis. ω'. .p. m. Io. scribit. Salivam ex particulis tam acidis, quam salinis aqua mixtis consistere; Et p. Ia. salivam igni impositam & in vaporem actam in fundo Corpus album salso-acidum relinquere, a
dit. Idem Autor etiam Oeconom. anima Pari. I. cap. a. p. m. a. Usq. Salivae particulas salsas & acidas a priori dc posteriori
25쪽
stituta saliva post levem particularum inter se agitationem cum quamplurimis liqvoribus, tum acidis, tum alcalibus, variisque spiritibus sese admisceri patitur. Sive enim cum Urina, cum sale Absinthii liquato, liquore Tartari, aqua forti, spiritu Salis, spiritu Nitri, miritu Nitri vitriolato, oleo Sulphuris, oleo Vitrioli spiritu Salis volatili, spiritu Urinae, spiritu volatili Cornu Cervi, sive horum aliquo admisceatur Saliva, post leniorem luctam sese omnibus Sc singulis asib-ciat, & de colore parum tantum mutatur, juxta Anton. Nuch Malograph. cap. a. p. vL A aseqq. ubi plura. Quae ipsissima Verba Piagrum cum aliquot adhuc subsequentibus paginis etiam in Steph. Blancardi Oper. med. Tovi. Llag. m. aq9sq. absque Nuchii mentione legimus. Refert etiam Antonius de Heide OU. Sy. p. m. UIseq. Salivae unciam leni calore e Cucurbita vitrea ad siccitatem destillatam reliquisse duo vel tria grana materiae fuscae, lingvam acore & calore assicientis; quae Aquae forti admista emervescentiae signa nulla dedit: destillatus liqvor ini-
tib non videbatur diiser' - eo,' rai MItimci ascendebat,
nullam mutationem patiebatur ab admistis Aqua sorti, se-lutione Mercurii sublimati, solutione Aluminis. neque a spiritu Salis ammoniaci. De his particulis quaerit Joachimus Targinus I. a. quae humidis particulis utiliores in distatutione Corporum ρ quae facilius in aliorum Corporum poros penetrant, praesertim si subtiles illae & tenaces sunt ρ quid salsis, acidis atque acribus enicacius ad dissolvendum nexum, quo saepissime sibi connectuntur Esculentorum corpora Θ Denia e de dictis & aliis Salivae particulis ita scribit Theodorus L ingerus Fascicul. Dissert. med. g. p. 3G. Aquosa- rum plurimarum particularum praesentia ad oculum patet. Salino-alcatinas autem Salivae inesse vel illud arguit, quod liquor hic instar menstrui alcatini sulphura disibivat. Acidarum dein salinarum praesentiam demonstrare id potest, quod Saliva Mercurium figere notetur, vel potius, quod C a aliis
26쪽
CAp. I. DE SALI vae aliquandiu stagnans manifeste acida reddatur. Oleosas &ramosas porrd Salivae inesse, vel illud negare Vetat, quoniam Saliva facile inviscat& involvit, instar aliorum sulphvrum, quoniam item sub leni coctione in gelatinam verti solet; sed paucas tamen oleosas adesse Clivmica resolutio pa . . dit. Tandem & terrestres aliquas in salivae humore conitineri, destillatio ipsius ostendit, sub qua , exhalantibus volatilioribus omnibus, in vase relinquuntur fixiores illae a que terrestres. Plurimas autem particulas salivam componentes spirituoso-volatiles existere , vel inde liquet, quod in igne facile citoque altum Petant & avolent. Et pag. 372. haec habet: Concursus sive Crasis particularum talis est, ut earum plurimae adsint aquosae, multae salino-volatiles, alca-linae & acidae, paucae oleoste, paucissimae terrestres, Omnestamen, beneficio intercurrentium spirituum animalium, sivellerearum particularum elasticarum, ita perflatae, ut ad conservandum inter se aequilibrium jugiter Uitentur, quam diu naturaliter Saliva habet. Juxta El. Camerar. Medicis. conciliatrici cap. ..p. m. o. Saliva est lympha a sanguine separata partibus heterogeneis scatens , qVas inter quoque non paucae sunt salinae, in statu quidem naturali magis enixum 1al a gelatinosis partibus Occultatum reserens, in p. n. autem acido creberrime infectam, ejusdem coetera cum menstruo ventriculi & succo pancreatico indolis..isis δε, g. la. Tantus autem Circa salinas salivae particulas Au Misia torum. dissensus, dum alii easdem acidas, alii alcatinas, alii 3 salsas, alii nitrosas judicant, absque dubio a Saliuae, in examen chymicum vocatae, diversitate petendus erit; siquidem rarissime in duobus individuis eaciem salis quantitas. idemque acoris gradus, eademve qualitas deprehenditur , sed in uno eodemque subjecto, ratione tem-lγoris , sanitatis & assumptorum quandoque Varia reso-
ct; Id quod etiam indicat Johannes Conradus Bar
27쪽
chusen Acroam. p. 37 . a me, inquiens, quidem supra indic tum est, paucu)a grana salis athalici meae salivae fuisse. U rum, nolim, credat quispiam, m utare, singulorum S livam talibus, ut mea, refertam esse principiis. Licet haec mihi quandoque admodum acris habeatur, ita ut saepius mihi tu sum ciere soleat; sed perlibenter concedo, hanc in quovis, ut vocant, Individuo diversi'ndolis esse. Periclitatus sum subinde in mea Salia, cidem instillando nonnihilacidi, unde aliquam cernebam effervescentiam factam; quod mihi in aliis observare non licuit. Identidem, si lingvam meam tetigero vitriolo Martis , vel smili ex ferro parata
solutione, expertus tum illico illam nigruisse. Contrarium in aliis contuitus sum : videlicet nullam Coloris mutationem. Conclusionem tamen de antedictis inferre volui, plerorumque hominum salivam haud tanta dotatam esse particularum salsarum portione, quantam plurimi Medicorum arbitrantur. Etenim , si mea saliva . tam pauco sale reserta, potis est, ut mihi, nisi id praeveniam Praesumendo su
cum Glycirrhirae vel Terram Japonicam, tussim procreet; Nonne penetraret saliva majora ρ si copiosioribus scateret alis particulis. Concludendum ideo est, sanorum hominum salivam sale qualicunque pauperem esse respectu totius h
I3. Non vero tantummodo particulis aqueis, viscidis iis salisa& salmis, sed aereis quoque seu spiritibus animalibus prae re- spiritur. liquis corporis nostri liquoribus dotatam & impraegnatamene Salivam, testantur etiam, praeter hactenus addugos, alii Medici. Inquit enim Johannes Tachius Triplici soph. Chrysogon. animal. sminerat . m. IK. Salivam praeter salem muti tum etiam spiritus volatilis continere. Spirituum in Saliva praesentiam ex Impetiginum & scabiei cura probat Uey
28쪽
strissit, Salivam omnem ortum habere partim ex sanguinis parte magis glutinosa, per arterias, partim ex spiritibus animalibus per nervos ad glandulas, conglomeratas dictas, deductis. Nec non Joh. Muralius Colleg. a t. p. v. 73. Salivae spumositatem a spirituum copia derivat: & Hormannus Borhovius Institui. medico. Salivam aqua, sale, spiritu, exhalatione chymssa cognoscendis, constare dicit. Docemur etiam, inquit Conradus Johremius Disp. de Christo M a. a. ex Principiis Physiologicis atque cxper, mentis chymicis, Salivam, Ceu optimam atque spirituosissimam lymphae partem , particulis sulphureo-aqueo-salinis, maxime alcalicis turgere, Schinc, dum summis pollet virubus discussivis, optimE in multis affectibus adhiheri. Spiritus animales ad Salivae energiam atque vim immutandi alimenta praecipuum conserre symbolum, a Copia nervorum circa glandulas salivales probat Paulus Ammannias Paraenes Lib. I. cap. Io.p. m. 7a. ubi dicit: Licet aliquis pro motu 3c sensu
hos a natura ordinatos esse censeat, non tamen videtur probabile, quia motus harum glandularum est nullus, sensus vero exiguus: Cui bono itaque tam Copiose circa illas conspiciantur λ hinc Neoterici concludunt, per nervos ad glandulas praedictas influere copiose spiritus animales , ut cum serosa sanguinis Parte coniungantur, qui juncti liquores, uti in glandulis conglobatis per vasa lymphatica ad venas Sc sic ad massam sanguineam immediath tendunt: ita ex his conglomeratis per ductus salivales ad Cavitates notabules. Os scilicet & ad Ventriculum & Intestina pro nobiliori-hus adhuc celebrandis functionibus derivantur, &c. Rationes pro Salivae spirituositate, seu Salivam prae caeteris liqvoribus maxime spirituosam, praecipue spiritu animali tu gidam esse, Christianus Uaterus Phinolog. experim. Sect. S. cap. G. p m. σου. desumit i) a Salivae ossicina; secernitur enim mejusmodi glandulis, ubi copiosissima nervonim distributio
29쪽
observatur. a) a motu ; movetur enim promptissime & lar--mo-gissime ad fauces, ebque magis, quando objectum appetitui ius a Cibo. gratum affertur ; unde commercium inter spiritum cerebri&salivam immediatum manifestissime constat. 3) ab Effectu; quia instar menstrui chymici & spirituosi cibis quibuscumque se intime miscet, eosdem digerit, solvit & chylificat. Imquit etiam Antonius Nuch Sialograph. cap. a. p. m. I. non nisi
a copiosiore spirituum in glandulas influxu & lingvae motione dependere, quod a recordatione vel ab adspectu esculentorum aut potulentorum gratorum os Saliva madere imcipiat. Talem Salivae, ab appetitu ortum, largiorem assu-xum pariter Joh. Nic. Pectilinus Ob erv. med. Phulis. Lib. a. Obs 7. p. m. IV. seq. non modb a copioso 'irituum in nervos glandulares influxu derivat. sed emissiliis quoque radiis, etiam in longius & pedum aliquot intervallum , pluvii roris
instar, talem humorem projectum observasse testatur. Porrbhanc salivae spiritu ositatem multis rationibus atque eXPerimentis confirmat Fridericus Hosimannus Di m. de Saho. sejus morbis p. II. Quae, quia fortasse non in omnium manibus est, pace Domini Autoris exinde sequentia hoc loco inserere liceat: i) Nervi ceu spirituum animalium tubuli copiose comitantes arterias in glandulas salivales cum iisdem terminantur; at Natura nihil facit frustra. a) Ligatiara in nervum ad glandulam tendentem injecta, aut transversim dissecto nervo, licet secretio Salivae non statim cesset, tardior tamen& magis lenta procedit. 3) motu animali cessante & aflectibus animi striantibus tempore somni cessat etiam Salivae fluxus, indicio manifesto, spiritus animales, tum sopitos, huc maxime suum conserre symbolum. 4)a majori Salivae fluxu 3c frequenti exspuitione mire solemus defatigari, quod spirituum animalium depauperationem digito quasi monstrans) Ad mentis nutum sive motum major Salivae copia profunditur, ut hinc Proverbiu' enatum sit: hoc movet sali
30쪽
CAp. I. DE SAL ivn24 vam, quasi dicere velint, hoc mentem ad attentionem alliciendo salivam & spiritus animales in singularem rapit motum. 6 Ex communicatione Salivae duarum diversarum personarum Sympathia sive consensus oritur; iidem nempe affectus animi, qui spirituum animalium scelus sunt; γ) m ximus usus, quem ad masticationem & digestionem ciborum praestat, nuda sine spiritibus animalibus Lymphat absolvi non posset. Dicit etiam Josephus Langonus Exercit.
Salio. hum.p. m. F. Salivam humanam esse menstruum, seu solvens quoddam microcosmicum pro omnibus esculentis,
Cujus energia praecipue habetur a late, quod in Saliva tenet imperium,'particulis stereis, quibus specifico modo ipsam conditi asserit Aloysius a Fabna de Nutrit. cap. I . quas particulas aereas ipsi Salivae tribuit etiam Gulielminus Exercit. desamin. nai. p. Ioa. his verbis: Saliva glutinossi liquore, multis salibus solutis, praecipue tartareis, impraegnato, multoque
aere Componitur. vid. etiam Ant. Nuch. l. a. p. m. 2 seq. Denique cum Saliva vasi vacuo imposita, omni aere externo absumto, notabilem ebullitionem aspiritualis, subtilis aereo- aethereae substantiae in ea hospitantis, expansione curiosi spectatoris oculis exhibeat, aeque ac alias in spiritu vini. aliisque
liquoribus spirituosis cernitur, quid mirum, qWbd alii ex physico hoc experimento talem Salivae spirituositatem defendant 8 Praesentiam subtilissimi ac mobilissimi principii Salivae inexistentis, secundum Frid. Hostinann. Dion. de necessar. Saltu. Instea.*.2.pJ. haec quoque Experimenta comprobant: Primo cnim salivalis latex non facile, etiam intensissimo frigore, abit in glaciem, more aliorum liqvorum spirituo rum, qui abundant tenuissimis partibus in motu vehementi intestino, nullam firmiorem quietem admittente, constitutis. Praeterea quando Vasculum Saliva repletum, vitro,
cui aer mediante Anilia pneumatica subtractus sitit, imponitur, protinus conspicitur insignis agitatio atque ebullitio.