장음표시 사용
171쪽
SYSTEMATE MUNDI. 63 in duratione eadem cst, quae est simplex ratio intervalli ad intervallum. Idem ergo pondus A abcadem virtute impcllente movebitur per FinterVallum Vacuum tempore , pcravero intervallum vacuum tempore E,quibus temporibus itidem per intervalla plena Bin C scrobatur. Absurdum igitur non est, quod, si daretur vacuum, in eo dari posset motus, si externa virtute oriretur, modo sit cum mobili conjunctum ipsum movens primum. At posse
illic dari motum naturalem, aut naturae repugnantem, ii utique absurdum tale inseri, quod motus ille foret momentancus Ratione igitur medii alicujus pleni gravia naturaliter moveri constat, cujus ratione continua clocitatis incrementa oriri demonstravimus, quae certe frustra
a motu Terrae circa axem proprium petuntur. Sed jam dehisce satiS.
172쪽
De religitis motita caelestibus.
Oia quidem hactenus, stipato socia cohorte Planetarum, circa Terram Univers centro assixam. mobilemque tantum circa propria Im suum axem, motum assignavimus pcr orbem tacentricum; At solus ille tamen nequit satisfaccre phaenomenis quemadmodum nec triplox Terrae motus sussicit Copernico sed Velut ex mente hujns praeter motum Terrae tripliccm quartus additur, quo centrum revolutionis annuae centri me statuitur moveri lentulo progress per circulum exiguum, extra quem consistat centrum Universi ita nobis centrum orbis annui Solis in circollo circumvolvi statuendum est, ut lente ea ratione Solis Ecccntricitas mutetur, eaeque diluantur dissicultates circa Solem propter absidum mutationem contingentes de quibus lib. . Astron cap. χα apud Copcrnicum videre est quem sane centri motum o his annui Solis per circulum exiguum deprchendit dudum Arrahel Hispanus, Toletanarum Tabularum autor, ante annos sere septingentos. Quod si circellus hic ad planum orbis annui solaris habere levem inclinationem statuatur, superiore quidem sui semicirculo Septentrionem versus, at semicirculo ad Terram accedente versis Austrum, jam causa manifesta dari potest cur Solis cclinatio mutetur; ne quintus denuo hic Terrae seu cjusdom axis motus, aut
polorum circuli aequunoctialis aliquis deflexus ex Copernici
173쪽
SYs TE MATE MUNDI. 6ssentcntia excogitandus sit qui tamen certo nostris aeque
ac Copcrnici hypothesibus accommodari posset. Praedicto
namque circello pro centro orbis annui Solis ea ratione constituto, cum centrum orbis annui pertingit ad circelli sui punctum a plano orbis annui Septentrionem Versus maxime declinansdam maxima contingit Eccentricitas, simul-quc maxima existit ξ-m Zodiaci ejusdem plano per centrum Terrae semper transcunte, nec a recta ea quae medias connocti intersectioncs Zodiaci quatoris declinante unquam cum vero contrum orbis annui circelli sui punctum tenet australissimum, jam minima existis contricitas, minimaque simul declinatiora iaci. Hanc certe unam candemque utriusque motus seu mutationis causam videtur ipsamet mensura tcmpori innuere, quae reciprocationi utrique, tum declinationis Zodiaci, tum Ecccntricitatis, constanter est communis, cx ipsame Copernici conses
Consimili autem ratione sotian Planctae circa Solonam hiles mutare suas latitudincs conseri possitiat, dum centris quidem orbium ipsorum raptu Solis per orbem annuum mobilibus existentibus, non candem semper ipsime Planctae uno codemque Zodiaci in loco ab annui orbis centro distantiam sortiuntur, ut de Planetis superioribus part et demonstravimus. Sed hanc contemplationis materiam nunc porro non ingredimur.
De Luna vero tandem, individua Telluris comite, ut obiter dicamus. Haec rata Terram ambiens vicissitudine videtur imitari coetcrorum Planetarum circa Solem motus; ipsumque intricatum Lunae systoma, tot orbibus consarum, ut credidit Antiquitas ad coeterorum Planetarum simplicitatem crgere quodammodo videtur. Id cro ut manifesta constet expositionc Copcrnicarum motuirati 'nem prim proponemuS.
174쪽
DIssERTATI DE UERO Coernici quidem motus Lume, reiecta Ptolemaica confugisne, talu exhibitur.
Esto in ad jecto diagrammate T Terra. Orbis Assi Terrat homocentricus, qui Epicyclum Lunae primum C D in Con sequentia desert Motui autem Epicycli primi obnititur centrum Epicycli secundi C in Antecedentia, sculpsa semia diameter A C in
Antecedentia circumVolvitur, tam tundem quantum
centrum Epicycli primi in Conse quentia succedit. Lunaautem ipsain secundo Epicyclo
F ita circumVolvitur, ut quoties. cunque contingit
media Solis Conjunctio vel Oppositio, hoc est, cum linea is cum linea modii motus h B Solis vel coinci-cit, Vel cidem in dirinum exporrigitur, Luna cxistat in puncto F , quod est contro Epicycli majoris proximum, in quadraturis autem xistat in puncto E a centro Epicycli majoris remotissimo. Atque ita bis singulis mensibus synodicis Luna in Epicyclo revolVitur.
175쪽
Motum Lunae circa Terram in f emate Opernicam misera ostendere motui Planetarumsuperiorum circa Solem.
E ipsa enim expositione praemissa systcmatis Lunae ejus
dumquc motus, manifestum cst candem Copernico citerationem motus Lunae circa Terram, quae antea exposita sui ex sentcntia Tychonis circa candem centri orbis vcncris. Facta igitur simili reductione ipsum corpus Lunae quoque simili rationc demonstrabitur moveri in Epicycloaequatore per Ecccntricum dolato circa Terram, ut Planctae superiorcs circa Solem ex sententia Copernici rotantur, qua ratione descentro orbis Veneris idem demonstratum est in praecodentibuS. Hoc tamcn disicrentiae intercedit, quod motus ccntri orbis Veneris per circellum aequalitatem scrvet ad motum Solis mcdium periodicum motus vero Lunae aequalitatem servat ad Solis motum medium synodicum,quare centrum ΕCccntrici Lunae a nobis constituti, nimirum H, perpetuo existit in ipsa linea medii motus Solis. TV, ac cum cadem circa Terram circumvolvitur in circello HG, codcm modo quo contrum orbis aliorum Planetarum raptu Solis ci cumvolvi, per suum unumquodque Orbem annuum, docuimus Epicyclus autem Lunae forsan potest abolcri, ipseque Lunae motus ad simplicem tacentricum revocari, admissa insensibili correctione quadam ex Lemmateri pari. I. quam in Planctis superioribus tentavimus. Quod sane insensibile discrimen hinc facile irrepsit quod non exigua di ficultas sit in motu Lunae observando, propter ejus parat' laxes Unde non per instrumcnta observabilis λέus locus,
sed magis per talipses,ut ipse indicat Copernicus, in quibus
176쪽
168 DissERTATIO DI VERO certe facile tantillum discrepantiae oboritur. Sed aliorum contemplationi hoc relinquimus. Circa Fixarum tandem motum, qui nonae Sphaerae esse dicitur hic dissicultas restat. Id quidem sane dubitari nequit, Fixarum ita immutari situm, ut quae sunt Equatori propiores moveri videantur ortum versus, sub Zodiaco, lentissimo progressu Quippe nostra iaculo Spica Virginis,
quae dicitur, ultra octavum gradum ad Meridiem ab AEquatore distat; cum tamen pristis cadem temporibus ultra gradum unum ad Septentrionem ab codem AEquatore declinare deprchcnsa sit. Atque ob hanc Fixarum loci transmutationcm Ptolemaeus , ab Hipparcho edoctus, nonam Sphaeram tradidit, qua simul omnes stellae fixae moveantur in Ortum ab occasu Verum enimvero Copernico ac Recentioribus hic motus minus placci Is enim non inesse caelo talem motum statuit, sed ipsi Terrae; nec stollarum fixarum sphaeram in Consequentia devolvi, sed Equinoctialem circulum in Praecedentia transscrri, dum restitutio declinationis annua Telluris in modico prae occupat contri Husdem in orbesannuo periodum inde sequi it necesse quod Ε- quinoctia S Solstitia anticipare vidcantur. Atque ita hic
peculiaris Terrae motus non censetur, sed motus annui existimatur esse quaedam retardatio, annuumque Terrae mΟ- tum praesupponit ex sentcntia Copernici. At certe ne obtalem quidem causam assignare Terrae motum annuum ne
cesse est quandoquidem Rinivcrsi contro astixae Terrae lenta quidem inclinatione, qua AEquatoris Torrae poli circa polo Zodiaci lentissimo progressi ab ortu in occasum Cir- Culos describant ipsoque axis AEquatoris Terrae circa aXem ZOdiaci utrinquo coniformis designet figuras, verticibus in
Terrae centro coincidentibus , haud minus illam --- 'α-- γ m lalvari posici, si quidem motu suo stellas fixas privaremus cum opernico atque rostitutionc illa declinationis
177쪽
nationis annuae modico velociore, quam sit ipse motus contri creae ex sentcntia Copernici nec ullo modo disserim Phaenomena hac ratione, cuivis manifestum est. Et se se cundus demum motus assignarctur Terrae, immobili totius ratione, cenostra hypothesi, centroque Univcrsi firmiter innitenti. At vero nihil sane dissicultatis vidco, cur sorte stellis fixis donogari motus queat circa Zodiaci axem ejus quo clut Univcrs polos, qui simul Planctarum Apogaea ecferat, totique adco Univeri si communis. Quin sorte magis absonum ac a rationc alicnumjudicari potest, nobiliores quasvis hujus Univcrs partes, quas coelum suo ambitu complectitur suis agitari motibus accitum totum , seu qua Univcrsum cst, carere per se omni motu nec per se primo agitari. Equidem haud longius videtur Plato aborra-τc in Timaeo ab ipsa veritato, cum Animam , inquit, Mundopifex in ejus mei collocati, perque totum Ietendit, atque ea corpus 'sum etiam extrinsecus circumtexit. Mundumque huncinum solum sontariumque S circularem,oisi in circulum
At nova a praeclaris iris hic moveri solet dissicultas: Si fixis stollis , inquiunt hic motus assignari potest , portet
utique non eas tantum stollas promoveri, quae circa squatorc sunt; sed cas simul etiam, quae Mundi polis sunt viciniorcs Id croi contingit jam recessis,cas longius post multa iacula necesse est, a polo quatoris, quae priscis laeculis suere propiores. At eod semper intervallo secundum antiquissimos Astronomos a polo quatoris arctico remotam fuisse Cynosuram, inquiunt, quo nunc distare cadeprehenditur. Quamvis aliter statuerit Hipparchus qui Cum ex observationibus Aristarchi Samii, Cononis. Timocharidis circa inerrantes stellas animadverteret Numinetia suo aevo . ---γμα distare magis, quam clam ante eum iaculis, existimasse magis dicitur, quam Observatione
178쪽
didicisse Equinoctia haercrcimmobilia, immotis AEquatoris polis, fixarum vero sphaeram ι- mobilem existerc. Sed ponamus, quaeso, immobiles haerere tallas fixas, ipsaque motu crrae puncta aequinoctialia in Antecedentia transferri haec si moventur igitur, movebitur apst aequunoctialis circulus, qui per dicta puncta intelligitur descriptus quod si movetur circulus, moventur quoque ejus politquare polorum AEquatoris motu circa vertices Zodi ci haud miniis mutabuntur fixarum intervalla quibus a praedictis polis distant, quam si fixarum motus concedatur.
Dum bi igitur injecta hac difficultate litem ipsi faciunt. hanc ipsi primum diluant, ac nostris simul satis fiet hypothesibus. At libramenti seu reciprocationis tandem motus supe est , qui anticipationis Equinoctiorum inaequalitatem infert. Hunc Wrrae una cum Copernico non incommode a tribuemus cstque vere lites ad G Terrae motu circa proprium axem, fecundus Terra motus, quo Terrae axis nutat inter ortum occasum, juxta vertices Zodiaci seis dicum inclinans ac reclinans, ut aequinoctialis circulus, hoc reciprocant libramento sui puncta vera aequinoctialia a mediis per intervalla ortum versus ac vicissim ad occasum modico abducat. Hic motus duplo velocior statuitur motu trepidationis, quo Zodiacus declinatet acclinat, de quo ante diximus Ad eum vero hanc analogiam servat, ut quoties vel maxima, Di minima, vel inter maximam ωminbmam utriusque media sit declinatio, toties verum AEquin reum cum medio coincidat Cum maxima obliquita Zmdiaci decrescere jam coepit, R centrum orbis annui in cir- collo suo Terram versus se dimisi ad octavam circumseremtiae Circelli partem, tunc per librationem attingit anomalia
aequinoctiorum maximum ablati prosthaphaereseos limitem hinc centro orbis annuu in circello sis ad quadrantis
179쪽
S YsTEM A TE MUNDI ITIterminum porro prorepente, per medium contendit,crum aequinoctium ad alicrum librationis terminorum in sic deinccps. Hic sane Terrae motus commode assimilari potest motu in horologiis illius partis , quae inquies vocatur, in quam nimirum universi motus horologii ita terminantur, ut cecircularibus diversis motibus librat rcciproca illius partis oriatur. Hunc Vero Terrae motum a fixarum lento motu scitotius agitatione quadam circulari depcndore ipsa certe tarditas innuere videtur quo sorte Rulli Moses respicit in More ebochim, aut saltem ejus verba referri possunt, cum ex sententia Philosophorum inquit, Lunam habere virtutem quandam propriam in elementumquae,&c. Orbem sellam xarum movere Terram unde forte propter tamssitatem motus illarum S illa tardus movetur ad recipiendampa sonem aut mixtionem Copc ico sane motus illi, quo quinoctia anticipant,in qui hunc inaequalem officit, valde intricati sunt, dum uterque Terrae assignatur, secundum idom sero inter sic contrarii, ut cuivis eorundem modo perpendenti manifestum quam saltem contrarietatem Fixarum scitotius Univcrsi in sese motu cultamuS. Liquido autem ex hac nostra dissertatione constat, aboque omni dissicultate posscivitari illa quae Copcrniciscntentiam doTerrae Circa Solem motu comitantur; nec necessc csse, Solo inter caeteros Planetas medium locum recuperantc infinita multitudinc orbium intellectum distrahi, sed vel minus, vel haud magis saltem corporum coelestium intricari motibus, quam si opernici hypotheses pro ratis habeamus. Quippe singulis Planctis motum designavimus
per simplicem Eccentricum, cujus centrum raptu Solis motu annuo circumducitur, quo modo Lunae orbes Copcr-nico cum Terra devehi crociuntur nisi quod in cncre ac
Mercurio quid insuper considerandum restet, quod sorte inulto minus nos turbabit quam Copernici Clientcs Soli SY, qui-
180쪽
quidem motu Planetarum motus circa Solem volubilium augemus a vicissim Terra motum ipsi Lunae demimus Quod si Copernico hic non absurdus judicatus suit, cur ille pro absurdo potius habebitur Quod si lubcbit Terrae motum assignare, quo per circellum quantitatis insensibilis, si Fixarum quidem orbi comparetur, ipsa circa centrum Vnivcrsi tacentricitatom Solis lentate mutet,ac trepidationis apparentis causa sit, ut simplex ea ratione Solis motus per tacentricum constituatur, appla sum sorte haec sentcntia merebitur. Sicque Tellus antiquissima Deorum genitorum, ut a Platone nominatur,assixa circello circa medium nivem constituto, Fixarum in extremo orbe stellarum motum imitabimur, si quidem illae singulae rotantur circa proprium axem, ut multorum est opinio, lenteque orbem suum ambiunt geminoque ea ratione motu, tum qui de loco fit in locum, tum qui contingit circa axem, gaudet tellus, non secus atque Sol cum socia cohorte, nc quid ipsa minus rcliquis niversi sempiternis corporibus participare videatur. Verum, ut hic finem tandem faciamus, id uod de maris motu inqui I C. Scaliger, celorum constitutioni accommodare merito licebit. si dubique clamare soleo, inquit, nos nihilscire, maxime comvenit huic ae quisiuioni, qua caelorum maris inquit illvi tractas
motum seu constumionem Anim tamen gratia nos exercu,
mus : idque fine culpa sanὸ quemadmodum fine Uiuione, multae nugae , multa temeritas, ut supersitiones, miliae ineptiae, inter qua S nostrae Copernico juxta ac Tychoni suam laudem integram scrvamus , qua uterque nominis immo talitatem est promeritus. Nec assensum nobis sagitamus anxie sed pacificis ingeniis suppeditamus ansam contemplatione oblectandi animum malo volis cro Mad rixas quam ad frugem magis promptis id ingenue fatebimur, multa superesse, quorum certitudo nondum satis explorata nos