Auicennae Quarti libri canonis fen prima de febribus

101쪽

tor accidentia vehementia. Et quam tana quidem , & tertiana assidua, Zeinterpolata consumuntur per vomitu ,ει soluti onem ventris , aut sudorem , s.

aut prouocationem urinae Adustiua autem consumitur per huiusmodi & fluxum sanguinis narium. Et sciau, quod principium prolongatur in te tiana , & status in conclusa , de decidinatio in incensiua , seu adustiua, & sta .

tus,& declinatio in cotinua,& 1tatus dc declinatio in quotidiana: quavis rar inueniatur quartana cotinua, & quotidiana integrae eradicationis. Et febres quado no curatur.secundu quod oporitet,& proprie apostemost couertuntur

ad arefactionem:& proprie in febribus

acutis , in quibus oportet ut patientes, eas cibentur: & non cibantur propter intentionem ut perueniat natura super materiam: aut oportetvi detur in potu aqua frigida , & non datur in potu propter intentionem ut non fiat cruda, & non succurritur cum extinctione

alia. Quoniam si fuerit intentio, quam dicturi furnus ita cibatione,& dando in potu aquam frigidam, fortior duarum. intentionum predictarum praemittas cta. D tur

102쪽

AEO 'OBER I s. 'tur super eas ambas , & dimittatur ob seruatio illarum duarum.

significationibus accidentium, febrium,

Scias , quod acceptio significatio

num febrium est ex regimine a recedente , & quomodo fuit o Et ex dispositionibus anteccedentibu s ,& ex regionibus,& temporibus,& ex aetate ,

α complexione , & ex pulsu, & urina m& vomitu , & egestione, & fluxu san guinis n rium,& ex dispositione sebris in rigore, & sudore, & qualitate calieditatis, & ex paroxysmis , ω ex dispositione appetitus, & sitis, & ex dispositione anhelitus,& ex contu nctis sicut dolore capitis, & vigilijs, & alienatio ne, & inquietudine, & aliis . Febribus: enim ad 1unt accidentia, ex quibus Ggnificantur dispositiones earum et de quibus sunt accidentia significantia magnitudinem earum , ω ipsarum Paruitatem , sicut qualitas caliditatis, di quantitas ipsius .. Et de ea est, qua est aiordicatiua vehementer a princi-m quo inclyti, vel invadit usq; ad

103쪽

nem suum ia Et de ea est, quae mordicar in primis . , deinde minuitur propter resolutionem materiei, & lenitur, &cle eis stat que mordicat post. Et de eis sunt,quae no mordicant. Et de eis sunt quarum caliditas est humida Et de Cis,quarum caliditas est sicca.. Et sunt: accidentia, quae significant genus e

rum, sicut accidentia propria cum te

tiana,sicut principium paroxysini cum

punctione,, horripilatione, & mo dicatione caliditatis in eo.Et accide

.lia fignificantia malitii, aru sfit sicut inquietudo , & alienatio, & vigiliae iari accidentia. significantia. digestionem, & indigestionem simi sicut illud quod dicemus de dispositionibus urinae . Et accidentia. , quae significant crisim quae dicemus. Et accidentia significantiae sospitatem aut contrariueius, & dicemus omnia illa Et soringinuunt iudicia plurima, sicut ille cuius conuertitur color ad plumbeitatem exalbedine , & viriditate': S significat frigiditatem humorum, & paucitatem.

caloris innati : aut conuertitur ad tC-begi, & inflationem, sicut accidit ei, cuius febris causa est satietas nausea

104쪽

elua,& sicut velocitas detumitionis vel extenuationis faciei , & tornatilitatis erus, & tenuitas nasi, & significant aut vehementiam caliditatis , aut subtilitate humorum, aut vel ocitatem resin lationis eorum propter amplitudinem pororum. Et motus in seipsis, & exitus eorum a consuetudine , aut casiaveorum habent significationes, & res aliae de illis, quas dicemus . Et accidentium febrium quaedam sunt quorum hora est hora status, sicut alienatio, & commistio mentis propter i flammationem capitis. Et de illis sunt, quorum hora est principium,sicut ho seipilatio , & frigus, & sicut profunditas somni, quae consequitur plurimum principiorum sebrium, propter debit, talem cerebri, & declinationem calia ditatis ad interiora ubi est materiai Mmultitudinem Vaporum eleuatorum propter commotionem incipientem in corpore , usquequo resoluat eos inissam matio & adiuuat illud frigus c rebri in seipso, & frigus humoris, qui vult putrefieri , & calefit. Et res ex quibus seitur dispositio febris , & ex

via specie sit sint dispositio febris ia

105쪽

cmtate sua, & sua lenitate ri& dispo- sitio febris in hoo, quod ipsa accidit a causis primitivis, aut anteccedentibus, secundum conditionem praedictam. Et , dispositio febris in adhqrentia,vel continuitate sua: & eradicatione: & tep re suo: & dispositio febri n incepti ne sua cu rigore: & frigore, & horripilatione , aut eius contrario , & in quo tempore fuerit illud, quod ex eo fuiR Et dispositio febris in dimissione suae cum sudore plurimo , aut pauco . Aut dispositio praeterita regiminis, & aetas, ct forma , & tempus, & ars , & dispositio pulsus , & Vrina ..C A P. . VI. Sermo di rigore , O frigore, O Forripilatione , O fractione. .

Horripilatio est dispositio, in quat

inuenit corpus diuersitatem in frigore , & punctione in cute, & Iace lis : & antecedit eam pigritia , & fractio , & quasi fractio est i pecies eius . Frigus autem est ut sentiat in membris suis, & dorsis lacertorum suorum se,

guS purum. Rigor Vero est Ut non possit continere membra sua ex commotione , & tremore eueniente in ei ,

106쪽

& motibus inuoluntarijs.:l & sortas est frigus forte, & non fit rigor fortis . sicut in febribus phlegmaticis,& quartana . Et de causis vehemen tiae rigoris est vehementiae virtutis expulsivae in ,

lacertis et & proptec illud quanto est causa rigoris mordacioU est rigor vehementior: dc sang. submergitui cum rigore ad interiora Et scias , quod humor frigidus est quietus , cui iam gonsueuit membrum in quo est: &quiescis passio eius ab eo, quare nos ent i frigus eius. Cum ergo mouetur, Et spargitur sparsione plurima , aut

pauca, propte aliquam causarum, scilicet propterealiditatem separantem , aut aliud patitu ab eo membrum quod erat non occurrenS ei et & sentit frigus eius propter causam complexionis d uerse : & tu quidem sciuisti hoc in radicibus uniuertalibus scientiae medicinae. . Et multoties quidem accidit a phlegmate vitreo: sparso in corpore rigor non perducem ad febrem . . Et quandoq; sunt ei periodi: & non est fortitudo eius fortitudo rigoris perducentis ad febrem . . Et materia, quae

iacit lassitudinem per paucitae a suam ai

107쪽

suam facit rigorem per suam multitu dinem antequam putrefiat: nam si noa Putrefit, non perducit ad febrem .. Et quandoq; accidit frigus , & rigor pr Pter submersionem caloris in corpore causa cibi , quae sunt ei similia. Et rigor , & frigus: antecedunt febres, quoniam humor crudus effunditur ad lacertos in primis , nocet frigore duo per comparationem ad lacertos: deinde cum incipit putrefieri , incipiet calefieri , iEt quandoq; antecedit rigor febres propter mordicationem humoris, te fortitudinem virtutis expulsivae, quae est in lacertis , sicut excutitur ii mo ex effusione aquae calidae valde s per cute ,& proprie cum est salsus. Et krtasse fit nocumentum eius , quod

tus ad interiora, & dominetur stigustquare fit cum mordicatione caloris se, gus, quasi stigus sit ambiens & circundans extrinsece , & mordicatio calidi fit apud panniculos interiores . Et quandoq; accidit rigor: propterea . squia refugit calor ad interiora, sicut fit in apostematibus intrinsecis . Et quandoq; significant rigor, &. horripi-

108쪽

latio sanitatem in febribus insepara5Π-libus , quoniam significant quod ma-teria expellitur ex veniS , & egreditur. . Verum quandb non est cum digestio-he, Min hora critica , &non sequitur 'eam leuitas est significatio , quod e pulsio illius quantitatis non e1t : quin mam virtus est vincensi: immo quoniam materia multa expellitur propter multitudinem suam. Et de rigore est ui significaran nem, si ut ille s , qui sequi .ur debilitatem virtutis Eccasum caloris innati siccitatem . Horripilatio Vcro sit ex causis pauci ribus c aus1s rigoris . Et commotio ani-nlar, & periodi indicat periodum . Et senum qulac in febres sunt sepultae. Et quandoq; est causa in longitudine se hiis grossitudo in visceribuS, quare re supinetur febriens , & extendat pedes suos , di tangantur Viscera sua . Et quando denigratur lingua febrientissum alsi v ia in e febris , tune febris eius est sepulta. Et quandoq; a cla tur ri paralysis , ergo euretur febris in primis. Et V eis, qua conueniunt illis e si sympus acerosus permi1tus, eum gel abin , dc aquiu ciceriS ctuIu. .

109쪽

oleo , si tolerat febris. Et rasio capitis est ex eis , quae inspissant cutem eius . quam reuertuntur vapores , α fit λetis febris.c A P. VII.

De intentione ad eurationes uniuersales febrium putredinis.

SCias quod intentio in medieand,

has febres quandoq; vertitur alpartem febris , quare est necessarium ut infrigident humectent, & qua indoq; ad partem materiei , ubi necessis est ut maturetur vel digeratur: aut nec Cesse est ut euaeuetur.Et digestio quio in grossa est squalio eius cu subtiliatio ne .In subtili est aequatio eius cu ingro satione . Et quandoq; contraria sunt illa , quae requirit febriet de infrigid tione , & illud quod nequirit humor dα digestione,& euacuatione & resolutione. Quadoq,enim est digestiuu, &eu

matiuii calidu : immo est secundu plurimuita, & tunc oporret ut obseruetuet magis timorosa de una duarum remis

Et fortasse contrarium in illud , quod eo enic febri de in frigidatione cum eis , qtaae sunt sicut balech indi, & reliqua Olera i et riuod conuenit materie, de tam

110쪽

.sR LIBER II I L. Me minoratione , quare prohibet ilIrid dare ea tu potu nisi ubi non est matQ-ria Et omnino solicitudo sit ut post-Ponatur aqua alfuache id est fructuam xcentium usq; ad hebdomadam

sit contentus aqua hordei .. Et omnCS , fluctus nocent febricitantibuS cum .

ebullitione sua, α corruptione sua ir stomacho Et multoties, quidem, inuenitur res, quae digerit, de subtiliat, Sela frigidat cum euacuatione, sicut syria Pus acetosus .. Et scias quod febris quandoq;. est tantae Vehementiae, re acuitatis, quod non licet uti regimine causae, immo indiget infrigidatione,

ultima. r. & proprie cum non inuenis virtutem fortem , resistentem , tolerantem . Quod si inuenis eam resisten rem, tolerantem, abscinde causam, di rege humorem ., &. abscinde cibumta:

& non infrigides infrigidatione , quae prohibeat resolutionem Quod, si itam

uenis virtutem deficientem , sis occum ratus inaequando complexionem cis uariam ei, quare infrigida eam, S vi-isfica virtutem cum cibo. Cumq;vir-tus sortificata: fuerit per vivificatione inauta vincit coatrarium suum, rediae: