장음표시 사용
11쪽
cur pauci uerba deligere er contexere sciunt. caput tiQuantisit oratio lectis uerbis cr ordine digestis
Cui fugiendi scriptores elegantis .cap. 4.
Qui magistri,quis scriptores deligendi. cap.L
Vtri priores Iegendi,poetae,an oratores. cap. 33a saepe diligenteri sicribendum. cap. 7. 36. Rudimenta componendi. cap. s.
Cuae pars Rhetoricae prima discenda,quae partitio uera horum, quis ex istis aut legenda, mi repudianda.
De proprijs er assi pulier quae aliena diculur. cap. ID
De uerta ueteribus,Gr nouis. cap. I s. De uerbis sonantibM,Cr exilibus. cap. q. De uerbis grandibM,Cr paruus. cap. xv. De uerta uolubilibus,Cr tardis.cap. xia
De uerta lenib-er asteris. cap. zz. Ho, De verbis integris,er corrupi S. cap. x I, Π
12쪽
Quae fgurae coagmentationi substruiunt. cap. 6. 163 De concinnitate numerosa, erct liter definentibus.c put. 7. . δρFxtsit Oratio numerosa ex sinaliter cadetibus. G. s. 17,
Tria genera eIoquendi, qui chara teres dicuntur. Ga
13쪽
V V N nitari iuuentus hoc tempore Rhetoram praeceptu,CT Oratoria insti tutione formetur, multici homines ingenio fimmo snsu dicendi magistrum,
Cr nunc in primis orandi partibus ese petendum,diligenter exerceant: quaerendum mihi uidetur,cur paucis admodum sit electio uerboru,rems conrponendi ratio.Tres praecipve causas reperio,cur tam paucis ea res fuste 'liciters succedat. Vnam statuo insciotiam ex audaciam eorum, quorum docendi munus est:ulterum,discentium prauum in imitando studi : aliam, artis eius qua verba deligantur Cr collocantur, ignoratioranem. Nam quium sine duce magistro nemo eloquedi uias rationess tenere posit, molientibus iter primus est era siquanu ta arrogans, tamen incertus ignaruss litarim magiste qui relictis vltro ueterum oratorum uestigi)s, regionum ignaros per anfractus er ambages atque sal bras orationis reuocante natura trabit,recta declina prava temere persequitur. Si quibus autem reperitur dux optimus,quales et si paucos,ime Cr fuisse cr esse certi eis, ex compluribus tamen uix unus aut alter recta peruenit ad si inani. Ductorem sequi piget, sua quisque trahitur uoluptate. Digrediuntur alij ad amoenitates orationis eius quam floridum cr*auem esse falso opinantur. Apuoicioser Baptistas Plos,quam casares atque Ciceroties assectari Cr colere malunt. AIq nullo certo sine, nullas meri proposin, quo pes ducit, etiam per invia ac deserta rapiuntur' er sine modo pssim aberrare, hinc er istinc
14쪽
coLLO C VERB. LIB. I. voculas er inusitatas loquendi fmulas excipere satius ese ducunt, qum cluentem omnium rerum verborumseopia de medio sumere. Alij poetaru more, quibus grann dius aliquid ex sonantivi arridet,nitutur uelut in praer plus rupes,Cr in arduos montes π quasi sublimes βα, tragicum nescio quid Cr costagosum personant. Haec Crsinulla uitia non semper eorum fiunt qui docent , sed eoora quoque qui uerae disciplinae impatientes, 4fraenari Itabidines rutur. Non desunt aute, nec defuerunt unquam
imagistri et discipuli probi,qui ad optima contenderent: sed nemo adhuc satis smiliam Iait, qui compendiu quaerarentibus,digitum ad fontes intenderet. anquam enim cicero multa, Quintilianus haud pauca de collocatione verborum scripta reliquerunt, eo tamen uterque prosi eius est, quo non Acile debiliores, si nemo porrigat mannum,peruenire positit. Est enim ut uit cicero locus I te patens de natura usus verborum.De quo neuto amapte er copiose distucit. Res est obscura copositio, si notaustratur exemptu. Alter autem idonea apud Latinos nareperit,aeter ciceronianasaepe sugit ut mole, ti. Si quid
in bucre posmus minimum dulcin , uel nihil est quod possinus at si quid possumus, studiosis orationum conasultum uolumus. Illos amatores sui umsuperbe glorioαsos , quandoquidem id maxime uolunt, labi,errare,fili,snamus. Non audient hos monitus,nec isti. praecepta surasticient,qui Apuleium per florida secuti, deseruere cicearon .Legant putidos flores. Habeunt congestim insori
lentium verborum supcllectilem. Notatos teneant coma munes locos. circunfrant enchiridia quaedam,unde marignam uim Iocutionum promunt. N os ueteriam prudelia,
consilio, toritate nitamur, qui cociit eos pastor CT ωα
15쪽
,L DE ELEc T. ET ORAT. anos fuisse, qui Isteris mandarunt cogitationes suas,nu
iam facultatem orationis habuerunt. '
Quanti sit oratio lectis uerbis N ordine i
. digestis constituta. C A P. I I.
DE gratiit te sententiarum, de figuris Cr schemata
ingenti uoluminara magnitudine comprehensis, in praesentia non ago. Nunc hoc propono, quod est huius instituti,bonitate verborum, Cr eorum digesti composiatione nihil este in oratione laudabilius, nihil in quo marigis neruos omnes intedere debeamus. Ab hac uirtute Ioaquetiu,non ab inventione aut a reru disi initione nomen accepit. Eloquentia ab elocutione dicta est, Cr ab eadem orator, CT oratio: quae non aliud est, quam oratoris elari cutio. Nec is cui dicedi acultas inesset, aut invento alit diltpositor,std eloques appellatus qt,propterea quod inanentio er distositio multorum communis, non tam arti set quam prudentiae cuiusdam videtur. Elocutio oratoris est propria,CT arte obseruationes stre tota constat: res adeo rara, adeoq; docilis, ut M . Antonius in libello quodam scripserit,dibertos se uidisse multos, eloquentem omnino nemn . Optima dicedi genus aut nullis adhuc, aut perpaucis contigisse argumeto est quod in arte collo cadi Brutus et caluus ausi sunt reprehedere cicerone,c ius dictionem nemini mortalium imitabilem hodie comis
plures existimant. Sed illud perfictum summumspra nos est,nihil quidem ad nos. Quod possumusidas
sequamur, Cr elocutionem quatiuis tenuem Cr minutam,
modo probam rectams, praeclarum quiddam esse proasteamur. compositione Quintiliani uerbis utar) erudiaifimo cuique per uam est ualere quamplurim , noridi dea
16쪽
COLLOC VERB. LIB. I. I3 ad dele lationem modo , sed ad motum quoque animoαrum:Primum, quia nihil intrare potest in afctum, quod in dure velut quodam uestibulo stitim ostendit. Deinde
quod natura ducimur ad modos. Neque enim aliter eueriniret, ut illi quoque organorum soni, quanquam verbation exprimunt, in alios tamen atque alios motus ducerirent auditorem. Quod si numeris er modis illest quedam tacita uis,in oratione est uehementisima. mantaems inoterest, sensus idem quibus verbis teratur, tantum uerba eadem qua copositione uel in exitu iungatur, uel in fine clauduntur. Hactenus Fabius. cicero in Bruto: Nec res ulla piss apud animos hominum, quam ordo Cr ornatus orationis valet. Idem in Oratore: Quanuis suaves gramvres sententiritamen si inconditis uerbis teretur, ofndent aures quarton est iudicit superbifimum. Mutila, hiulca,redundantila,constagosa,quae intersi tu quae ni te connectuntur, quae claudicant, quae disseririnea sunt, aurium sensum moleste 'iunt, animum ostendunt, vim orationis interturbant, nec quenquam diu retinere possunt,nisi βrte Midas issos,er asinos ad bra,qui se quaerirere sentetias,uerba modulata repudiare gloriantur. I nigenia liberaliter instituta, que naturae bona non corruaeptri,sed aucta voluerunt,specie orationis er decore cupiauntur,modulandi iucunditate recreantur,er illi qua se mones bominam,qua libri commendantur, qua suauis est eloquentis,non asternantur uoluptatem. In compositioα ne uerborum,ut in muro lapidum,decor est, Cr pulchriotudo, qua non aliter oblectantur aures,atque Durus optimis oculi. Placet elegantia uerborum bene digestorum, sicut partium corporis inter se competentium. muras
perinde atqVest en alueo prono, composite filii or
17쪽
. DE ELEc T. ET ORAT.. tio,demulcet audietem, er sine ullo taedio quin iucundo nauigio per sente tiarum fluuiis perducit ad fine. Aptraveris pedes eius, apte decenters sicuti beatator equus incurriculo stretur. composueris numeros, ut certator in
palastra,sic pulchre βrtiterq: pugnabit. M odulatus βωris ambitus er conclusones, Hmphoniacorum modos omni suavitate superabit. Quis inquit cicero) cantus, moderata orationis pronuntiatione dulcior inueniri potest s Quod carmen artificiosa uerborum conclusione raptius Quis actor in imitanda, quam orator in suscipienada ueritate iucundior s Quod siquis adeo seuerus er ima munis est, ut nulla voluptate cupiatur, poterit ne conteamnere dicendi perlicuirites Nihili ficiet uires σ impratus orationis s Oratio quanto compositior, tanto perstiscua magis atque dilucida. Nam quemadmodum sensi eo ndit indigesti uerborum perturbatio,quod hγperabaton uocatur, ita claritatem stri ordine composita colo locatio. Cur cicero tam facilis intellectu uidetur, etiam quando fiublimis elis scit nimirum quo quods loco Membum stituendi sit. Cuique filium Uignat ordinem. cur
pleraeque indoctifimorum sententiae non capiuntum uniamo s Omnis eorum dictio contorta est. Si igitur summa uirtus orationis est claritu, Cr ea uehementer collocarationest ledeficit,ad summus orandi uirtutes accedat provixime colloeatio necesse est. E ade vires addit orationi. Vt
enim amet s bais, Cr neruis sagitu, sic copositione se
tentia concitatur. Quod aute fiunt uaria dicendi genera, nunc celeritate dicendi rapiuntur animi, nunc tarditate torpescunt, nunc grauitate componuntur, nunc leuitate vanescut,aut lati fiunt,aut tristes,aut quieti, pro oratioαηii habitu, frmach dicendi. Itaque damnandi unt qui horridam
18쪽
COLLO c. UERB. LIB. I. horridum er incultum sermonem,quam cultu nitidis, magis uirilem esse conredunt. Ex quibus alij de industrita
nolunt id quod non pestae si uolunt secere possunt:ul
neque posunt,neque uolunt. Non possest negant,nolle gloriuntur. Iudicio falluntur illi,hi laborant ignorantis. Neutri mea fiententia probandi, qui pulcherrimam elataquentiae uirtutem in sermone Romano aut negligunt aut vituperant,quam in communi lingua,σ in sermone ροαpulari tantopere concupiscunt. Si pulchrum laudabilis est coponere linguam Gassicum,aliamve quae non ita uerbor mutatione gaude cur turpe Cr foedum est Latina - tanto meliorem, quanto communiorem n ordinem apturigerere, qui sine tranositione uocu nullam penum huiubet uenumicin s maerenda suauitas oratori. Neque
enim restri inquit cicero uidere quid dicendum sit, nisi id queas solute ex suauiter dicere. I n artifciosa conastructione non modo iucunditus,persticuitus,σ uis maαior est, quae omnia perse maxima sunt , sed etiamstuporer admiratio, quae dicentem no homine videri, sed deum quedam inter homines incit. de quo Cicero tertio libro de Oratore, N emo,inqui unquam est oratorem,quod latine Ioqueretur,admiratus. Si est aliter,irrident:nes eum
oratorem tantummodosed hominem no putat. Nemo exaetulit eum uerbis,qui in dixisset,lit qui adessent,intest eis rent quid dicere sed contempsit eum qui minus id dicere potuisset. In quo igitur homines exhorrescunt quem fluae pestili dicentem intuentur in quo exclamanisque deum sit is dicam inter bomines purint s Qui distincte, qui explicate,qui abunditer,qui iasiminate Cr rebus Cr verae bis dicunt, Cr in ipsa oratione quasi quendam numera
uersuras consciunt, id est quod dico o te, qui idem
19쪽
DE ELEc T. ET ORAT. ita moderuntur,ut rerum, ut personaru dignit tes ferunt, ii sunt in eo genere laudis, quod ego aptum Cr cogruens nominem. . Qui ita dicerent, eos negauit adhuc se uidisse Antonius,er ijs hoe nome dixit eloquentiae solis esse tria buendum.Em uult instrui collocatione,quae quasi quenodam numera ues s coficiat. Non amat scopas dissori tutis,et inordinatu dicedi geni quod ut arte,sic et omni
decore caret. Artem semper comitatur decor . Ars inuenit
in arboribus quincucem,in uitibus limites,et paria interis valla in oleribus dreas ii urbibus infularu descriptiones, in aedibus cellas,et instrinem seposita n ciuibus ordines,
in exercitibus instructiones, in risciplinis generu*rm rumi serie,in poemate contextu,in rebus oratoris distositione ii verbis collocationem, quae syeciosa ueluti qua dratu corpus, Cr robusti sicut acies esset:qua qui destio
corpor , Cr artificialium omnium quae natura proxiα me inlitantur, temere π stulte desticit. Vbi fiunt tot phialo obborum libri, quorin nullus non sententiolus eratzV bi tot opera poetarum generis heroici Vbi tam multa caeteroris Vbi annales Cr bictoriae' ubi tot dibertorum orationes Vbi infinite doctoru conscriptiones Vbi lex incenta proximis seculis magno sudore conscripta, editas
voluminas Vbi prudenti quidem, sed inculte loquenalium d est insintsu uigillis er labores Fuerat inquiencur etiam noctunt Rogus Non placuit indigestum
non insulsae ueterin glandes,non horridae casae,no indoram barboles, non agrestia teginem, no in montibus σBluis strina uita,no quicquid arte expoliri, Cr in melius aptari firmarim posset. Ornamus prophandue aedes auro et argeto:hortos,uros, pudia decoramus. Imponimus
20쪽
coLLO C. VERB. LIB. I. quis phaleras. corpora nostrastydide venimus,men asmagnifice apparamus. Theatra ad uoluprum construitamus,sacras aedes vasis aureii, gemit,stragula veste,signis, ectulis, Cr id genus ornamentis scimus augustiores: cur sermonem, quo nihil homini melius datum est, excolere non licet s Qtiid Liuius adiecit antiquis annuisu scriptotaribu3s Quid Vergilius poetiss id columella rei rusti eae autoribus Quid aequalis plurimi,quid recetiores nodiui pepererat Exterserunt illam ueterii rubiginem,Gr res eorum nitore uerbor stlendidus escerunt. Quemata modum viro magnisca vectis, Cr ornata domus nonnulatim affert dignitatem , ita quoque uerboris stlendor erordo quadam maiestite donat orationem. Si conditor ille
rerum deus immortalis, non omnia uarietate er pulchri tudine exornavit,illius exempla contemnamus ornatum.
Si rebus in omnibus coniunxit utilitati decorem,cur illum summum opiscem, summe ubis pulchritudinis lectori rem uere r imitaris Incidimus tamen in stultifimu baris baroru genus,qui laudant equi bovi si stieciem,qui proribant hominis bonam formam, qui stupidi contemplantur ornamenta regum, qui tollunt ad coelum stledidum conis
uiuium, qui lauta superamite capiuntur, qui ut breuiterfniam nihil non pulchru magnisiciunt,nisi quod cire datum est orationi. Quid est causae cur illud unu probare non possunt s Quod habere debent Cr non habent, ne turae sit quod non babent, hoe iniuria uituperant. Alijs ingenium,alijs defuit laborisobis est magni laboris que pleriq; fugimus sed optimus er praestinisimus dicendie lictor ac magister.Vt quod res uelit,eloquare ingenio,
studio,arte,exercitatione, latione opus est. Hoc maxia