장음표시 사용
31쪽
DE ELEC ET ORATORIA pro tempor loco,er personis,acies uerborum sit instruaenda. Ne de paucaseupellectile , sed de uniuersa distinatione uerborum dimicemus. Quae maiores agit prid ,
Vos ludi magistros, er quae praecepta vitaret borimo studiosius elocutionis,breuiter attigimus. Nucquem pol imum doctorem er diceri magistrum sequaαtur,ut quo maxime velit, eo breui compendio viaru pera veniat,si placet,explicemus. Non erit alienum ab infliis tuto, quaerere ducem,sine gito ad propositis finem recti venire non popit. N onagam de virtute praeceptor quae in primis est a discentibas expetenda, propterea quod pueri ut eiss artes, sic Cr mores, er malos quam bonos saepius imitantur. Nihil dicam de cognitione erscientia rerum maximarum, quam si non habet, docet alios indoetus,ex,quod dementis est, verba sine re proinsundit. Quam seueram debeat habere disciplinam, quavisanctam, quam virilem, quam Viduam, non est hie diastutandi locus. Hoe ad rem pertinet, quo sit ingenio, qua, natura praeditaes. N am quemadmodum poetae, sic mea sententia quodammodo nascuntur oratores. Nec enim poetae, si naturae parentis igniculi desint, alia erardua excogitare, delectum uerborum habere, numeros aptare queant. Nec oratores aduersante Genio mira
quaedam inuenire,proprie,copiose,venuste, laride disse rere postini. Est in orationes tin versu, numera Crobscura modulatio, quam teretes Cr rotundae sentiunt aures. Quaedam verba sic amica sunt, er pene germum nai t
32쪽
COLLoc. VERB. LIB. I. ans,ut inter se concordia ina copulentur, quaedam ut is dicam inimica atque dissona: quae si coniunxeris perpetuo rixabuntur, Cr alpere Ierient iram sentierisis cultatem . Quis hac de re iudicabit s Auris. An omnise Haud quaquam uero. mae sic, Cr quae non ' sensius itile,sicut omni adiuuatur arte CT exercitatione. Fateor,
Alioquin im non traderem: sed nisi uta illa naturalis, cum sagax, acris habilis, sit, nict sonorum diserentias Cr modorumstonte sua dijudicet,nisi in ambitu, paristibus illius, temperari, cum, redundantia, in verbus aut
singulis aut compositis lenia, per mollia, dura entiat: ars Cr usus, res duae maxime, non efficient ut insibum uenustis sit oratio. Noui plurimos ludio cr amore taterarum eximio, qui cognitis atque perspectis rhetorice praeceptis imma cum diligentia inuta scripserunt, nec secus de poetae solent, in collocandu dictione, Cr quae renda uenustite diu multu ins laborarunt: sed enim corinatus i lices luerunt, ex male propitis Must. Non suberat uera uis er indoles, non fluebat illa uena atque natiua foecunditus,nec sensim natura duriorem mouebata pera sonorum concursio. Itaque succumbebat ars σanimus silente consilio naturae, nec ullis percipiebat diis gnaem suo labore fruct .sicerat, ut colendi peritus disgricola, qui sterile sol omni arte er indu id subiis git, eos conqcit siemembinc βrte nascetur aliquid quod
tandem metat: sed rarae er graciles aretae faunt bomian bo s sudores. Non omnis stri omnia tellus, ira quit poeta. Nec ars sola potest, quod ipsa concurrente natura. Quid' quod sub uno eodems praeceptore videas pueros eadem infrinari disciplina, cr intendi pari diis ligentia, qui tamen in oratione exaediscanti non sunt
33쪽
, DE ELEc T. ET ORAT. inter se pares Quid est causse s quid illorum paria non sunt ingenia. mura sit una rhetorica, totidem 'e sunt
genera dicendi, quot oratores: nec unquam duo per oremnia consimiles reperti. Hanc formarim uarietatem non aliter in ordine, quam in hominum ore natura scit
Quod si quis alio quam quo natus est, tendit,Gigant
more naturae deos repugnabit, ex suae stultitiis tandem precium feret. Labor improbus res arduis expugnat, sed funditur euellere naturae fundamenta non potesZ. Verum est illud Horatianum,
Naturam expellas furca:tamen usque recurret. sint igitur eloquendi magictro celeres animi motus, erinsita prudentia. Infit ubertas,er quaedam musica uis inaegenh: cr innatas venustitis amor alliciat anima eius ad verbor suauitatem, vin erosae constructionis ordirinem persequatur. sic expetat ornandae dictionis artem, ut tamen a naturali er illaborato fluxu longe ne receis dat. Nam Ento deterior eritiquato langius a natura duricetur oratio. Non excidit mihi quod autore Quintilia
no dixeram, elocutionem omnem arte consistere. Nat
ra sine arte in inueniendo cr eollocando multum sane potest ii eloquendo nihil omnino. Sed ars sine natura in his omnibus debilis est . cui natura modulationis huius indidit amorem, uersatus sit in optimis tum proprietatis
tum collocationis autoribus. Teneat quae de singulis uerabis, de compositis, de coagmentatione, de concinnitate, de numero, de compositione Cicero praecepit. Ηorum omnium vim rationesq; notus habeat. Ne quid ignoret
quod Quintillanus de natura uerborum simplicium, de ornatu,de compositione scripsit. Ab his enim duobus uitaris pene res omnis ect absoluta, ut hic Graecis autoribus
34쪽
coLLO C. VERB. LIB. I. 3 nihil egeamus. Nec opus erat bis praeceptionibus nostris, nisi agere pingui Minerva, Cr rem obscurum exemplis illustrare uoluissemus. E t quoniam aures hic plurimum possunt, erudierit ensium, primum in carminibus poetari r ,TerentJ Cr Vergilii maxime, altero nemo Latinorimi purior uenlidiorque, altero nemo compositior, inride in oratione no mimos propria Cr Latina, quam instruatque modulatu, qualis est caesaris atque ciceronis: Est in caesare ma proprietus,compositio tenuis quia dem , sed perquam furuis. In Cicerone cim propriente omne eloquendi genu omniss figura dicendi. Hos quais tuor, si non ad omnem Cr inventionem Cr elocutionem, tamen ad id quod uolumus,satis esse dicimus. Quanquam non repudiandus est educato qui uarius, si modo sanas, dapes apponit: non tamen maiorem quaerimius uerbori purint ines flagitamus delictum exqui, litorem,neque extructiorem petimus collocationem.Horum scripta canistitauerit mugi e Cr crebra pronunciatione quodumodo limauerit suas avrss.Haec proponat pueris edisceda. Haec clara uoce ac uirili praelegat,interpretetur, quid uirtutis
habeant, sedulo demonstret. Quod si acere non posit, satis idoneum no bubcbo. Nec diu virtus aut uiti latebit. Animaduertente disticile non est iuditare mois
do propius ins stitur qui ualeat ingenio professor, qui
phrasim redoleat elegantem, quisermonem habeat prarum istositum, Cr ornatum, qui uitet illud opimum crudipale diction genus,in quo ridetur Asiani qui nec bea uel turpiter,nec intersim nec Iaguesca nee mutila latacte nec concisse,improprie,barbare loquatur. Est una de summis eius virtutibus, sermo expeditu uenustus, Cr inocorruptus . Afidae cadit in aurem pueri, sensuras dulci voluptate
35쪽
DE ELEc. ET 'RATORIA uoluptate demulcet. Hine fit,ia non modo libentius duadiat eloquentem,sed etiam ut te castiget Cr infrinet auis res,ut horridam er incultam perferre linguam postea noposit. Nolo hominem dissoluti , qui subinde pueritis verba Aries,propria inrapris,pura impura,Latina satillauarandia parua, composita incomposita commisceat. Volo uir qui excitet anisu, vis ratione modereturi. ut quae cogitauerit,uerbis lectis, er subici scultate divispis exprimat. Animi aleritas admirabilis,li cura adhiberibit de diligetia,in multa se munera partietur, er optima inueniet,er inuenta distonet, ex eodem prope tempore collocari uestiet honore uerborum. Volo qui rationem mentis urgeat: cui sit studium er eximius ardor literarΞ: qui artium liberalium maiestitem ueritus, non omnia ad quaestum CT auaritiam,more multoru, sed ad bene dicedi laudem,Cr ad uerae gloriae fructum restrat. qui pertulerit
illum scribendi laborem: quem si non hauserit pueritiae strinator, qui descriptis alienis rectum iudicium streis
Quis omnium de uersu uere iudicare potest Poeta. Q vis autem de oratione Orator. Quis est aut orator aut poeα
aut saltem finitimus iris f Qisi carmina permulta diliis
genter condidit, multus epictolus Cr orationes arte conrascit.Exercitatus iae praeceptor, snsi minime rudis,melli negocio scripta distentis emendabit, improba Cr oracissi expunget, proba Cr grauia ponet, pro insuauibum dulcia,pro fortuitis lecta, pro cossis composita proin prefuggeret. Si quid alumnus inemendatum aut duram locutus erit,expedite corriget, Cr molliet immutato geonere loquendi: cuius limam solicite metuens discipulus, uigilabit, Cr intendet animum, ne quid proβrat nimis
squalidum er impositum: qui haud dubie secum esset,
36쪽
COLLOCAT VERB. LIB. I. s artificem imperitu scriptis aequare aut vinceret. Nerus hic disciplinae princeps ,pauca, ita praeclara dicat. conmmoretur in locis difficilioribus,ne quantum, ed quam bone feraticuret. Comissa auditoris fide repetat Vidue in
teriam scribendi sentetissam,rectos quasisto duehim,e
primis adumbratam lineis propona propo sita diem tuto exigat,ne cessatores efficiantur,quorum periculo inutiles transitatiuntur horae. Omnia uitia ne vellice sita tantum notabili quoniam scriptor tam sepe reprehellus, animum desto infustum execratur laborem. I ti nequaqua scribo prosistoribus artium humanum, quos docere iam, non doceri par es, sed prouectis ultra prima rudimenta, qui uel Romanae linguae magistris doctioribus opera dare, uel esses eandem linguam docere uolunt.
Utri priores legendi,poetae,in
i legi maxime debeant,tum magiBri, tum striaptores Latini, ut inde uerboru delectus habeatur,er pulchre concinnes extruatur oratio,paucis exposuismus. utri priores legendi,poetae,an oratores,brestiter e plicemus.Lectionem poetarum priorem ire oportere, inaraxirme causse rationesq; confirmant. Nam came ornatius est atq; iucundius,ut res aduoluptatem comparata. Quod numerus eius certu σ eodem modo coscriptus,artificisisso Cr coposito pede cu uoluptate syrtur,primum oblectit aures mollior' aetatis,deide in anima procliuius illabitur, ius diuturnil tepus memoriae se figit.ltas cecinit Horatios tenerum pueri balbumq; poeta figurat.
Doctipimi nimirum sunt boni poetae, er diuino quod
37쪽
DE ELE c T. ET 'ORAT. numinis afutu concitati, immortale quiddam de coclesie stir ni,sententiarum concinnitate mirabiles, lumine ueraeborum consticui modulatione numerorum suausim
Optimos quosq; natura sic ad carminum modos effinxit, se ad argutum genus orationis inclinauit, ut si cum ipsis
arte certare uesti,neque dictione lectius quicquam, neque sono temperatam magis, Meque compositioite modularitius inuenire pinu. Q id enim putamus ingenium suaminum agitante deo succensum, multis magnω que artibus,eruditum,uctu multo peritum,alta atque Ionga cogitatiorirae,crebra Cr seuera critigatione efficere potuisses Qui quid est graue,sonorum, tundum, elegans, iucundini, duce,suas gratum,uenustum,adsciuerunt in carmen, heroicum praesertim: I eue, exile, serum, de priue, triste, amaram,insuave, infusum, repudiauerunt iis fi quando forte de industria duriorum rerum naturam sono oraretionis imitari,quam leniter Cr aequasiliter profluerem tuerunt. Horum versius occinet puer, eos que thesauro memoriae committet, ornamentum postea sermonibus
er sicriptis suturum, I n his stactu er tempora filabarum, quae longi,quae brei es,quie que sunt ancipites, sine mari gito labore disce rem adeo necessabiam,utsi desit, neque
numeros orationi inferere,neque pedes intelligere,neque uersum moliri, s verba accentu uariare,aut bene prorifcrre posit. cognoscet tilud poeticum μίτο, Cr quid asoratorum risthino diserat, expenda. Sciet qui sint in hesu pedes, er rosdem poeticos, eosdem oratorios esse: nee re ipsa, sed collocationis ordine distore perstici ex βnimaduertet illud dicendi genus a sermone Er a lingua cottidiana di tire. Nimium tritam loquendi uiam, tuae
38쪽
COLLOCAT. VER P. LIB. I. 33 inibit.Fonnubit aurirem iudicium. Eximio stlendore ueraboriam idustrabit animum CT ornatu mirabili captus,e dem praecellere magnificentia uolet. Accendet animium, utare animi iudiciam, multa facile comprehendet, muta
paulatim trahet in usu ,π hinc figuram dicendi coloratabit. Ergo poetarum interpretatio praeuertat orationem. Nam Cr grammaticorum officio, non rhetorum comis
missa est. Imbuatur hoc quasi liquore recens animus, ut semper in oratione iucundum ilium retineat saporem, qui si uehementer haud tangit palatura,sentitur tamen qua βouoddam parcius condimenta . Miror his annis extitista se complures,qui poetas abjcerent, uni rhetoricae nau rent operi,quasi eloquentia poemate non egeret. Longe secus Ciceroni uisem est. Legendi,inqui fiunt poetae. Naetiam poetae quaestionem attulerunt, quidnam esset illud quo ipsi diserrent ab oratoribus. Numero maxime antea
videbantur ex versu,nunc apud oratores iam i e num rus increbuit . Cr paula post,o rundam grandis er oris num uox est poetarum. Cr in eodem Ioco , Inter eos simiale est iudicium, electios uerborum: Sensit idem Theotaphrastus teste Quintiliano, ius haec uerba siunt in deciesino libro: Plurimum dicit oratori consere Theophratastus lectionem poetarum: multis eius iudicium sequutiatur, neque immerito. Nanque ab ijs Cr in rebus stiritus, ex in uerbis sublimitas, Cr in allectibus motus omnis, crin personis decor petitur. Praecipue que uelut attrita eorutidiano actu frensi ingenia, optime rerum talium blanis ditia reparantur. I deo que in hac lectione Cicero requieis scendum putat. Plura poetis addidissem, si de omniabus illorum bom quae innu merabilia sunt, agere uoluissem:quoniam modo de electione ex extructione uerboo
39쪽
rum mentionem facio, salii multa credo de carmine praea legendo locutus sum. Saepe diligenter cli scribendu. CAP. v II.
MAterius ad cogitandum scribendums subinde proae
poni oportere, Cr sententiosas utque consentaneis esse debere iam diximus. Solus enim optimus est Cr prae 1tintificius dicendi esector Cr magister, inquit orator. Idem, Nulla res tantum ad dicendum proficit, quati istum scriptio. Oper rectum est diligenter animadueristere quae de scribendo crassus apud Ciceronem diserit caput autem est, inquit, quod ut uere dicam minime Iacimus, est enim magni Iaboris quem plerique fugimus auamplurima inscribere. Solus optimus er praemmis simus dicendi lector ac magister: neque iniuria. Nam ct subitum er fortuitam orationem commentatio Cr coragitatio facile uincit, hanc ipsam princto asidua dedi ligens scriptura superabit. Omnes enim siue artis sunt loci, siue ingeni, cuiusdam atque prudentiae, qui modo in uni in ea re de qua scribimus, inquirentibus nobis, oramni que acie inviiij contemplantibus ostendunt se, Croccurrunt: omnes que sentenilae, uerbasque omnia, quae
sunt cuiusque generis,maximes illustria ub acumens bis si subeant ex succedant necessee est.tram ipsa collocatio cosmatio que uerborum perficituri in scribendo, non poeratico , sed oratorio quodam numero er modo. Haec sunt quae clamores er admirationes in bonis oratoribus est
ciunt,neque ea quisquam, iis diu inuetum que scriptitiis rit, etiam si uehementisime se in bis subitu dictionibus exercuerit consequetur. Et qui a scribendi confiucti diuead
40쪽
ad dicendum uenit,banc a tris Intem, ut etiam subitos dicat, dimen illa quae dicuntur, similia scriptoruri essee
uideantur atque etiamsiquando indicendo scriptum aris tulerit aliqui quum as eo discesserit, reliqua similis oraα - .lio consequetur. Haec ille. SisDius est dicendi magister, si caetera exercitationum genera se cile uincit, si lacos peraagrat onmes,Cr ex illis sententias optimas excipi si uerisba maxime illustria deligit,eT ita collocat Cr constrinat, ut oratorium numera liciant,si consequitur admirationcs,eν dat impetum dicenti :sine dubitatione semper inmunibus est habendus,ac omni cura,studio, diligentia eraercendus. Nunquam probaui renassim peram que audiis torum genus, quod multos annos in schola sedens preis Misres subaudit, nihil unquam neque relegit, neque rem ponit. Aures habent quidem pigri, nec eas satis attentu. ore munu in quibus duobussi mus est literarum Doctu haud utuntum. Linguae Romanae pudet ut loqui posis
snt:quando emendate loquentur' Scribere Latine uolant epictolus,epigrammata,literas,orationes,libellos: quando scribendi Acultetiem adipiscentur Qnis optimus miles arae .ma non tractauit ' Quis idoneus gubernator non tenuit clauum Quis architectus amusim Cr regulam no appora suit s Quis arator indiarius non coluit agrum id au
disse prodest ' quum docti loquuntur, tacendum tibi fit
si neque tuas cogitationes mandare literis,nes cottidianae singuae committere audeas siq; de tuis studijs non existismationis er gloriae stuctumsed ignominiam dedecus que
percipias s Turpe quidem est atque dedecorosum,in pu dis literarum te longum temptri ab umpsis ne stequenti uitio loqui scribere ue non posse. Solus uires ingenii
experitur,uagos animi motus continet, mentis aciem σας 3 dcvit,