장음표시 사용
21쪽
1s DE ELEc T. ET ORAT.sbie', bucs ludum adbibendum, boe exercitatio petit,
hoc imitatio,hic omnis aetas consumitur, hoc maxime orarator oratore praestintior, hoc genera ipsa dicendi alijs alia potiora.sed si in tenui labore honesto non parua est gloria n hoc certe omnium honestiyim debebit esse uel uaxima. Hanc quisquis adipi ci uolet omnes autem uel te debent optimo stitispraeceptorcsi licebit, utetur: αα ito qui natium istum ingenij candorem foedifimo loqsteo di colore vitiabit,ta aurium iudicium illiberali sono, ersermonum prauitate corrumpet.
ut fugiendi magistri. CAP. 1 II. um innumerabiles in omni gente magistri linis qui pueritve in orinare uelint, pauci, imi de rebus proprie, ornate, composite disserere possunt. Haec tamen virtus in grammatico si non est, oscium explere fulmnon potest. Id Quintilianus de re grammaticorum Ioaequens ulminat inis uerbis, Eloquentia quoque non mea diocri e opus, ut de unaquaque earum quas demonstrarivimus rerum,doceat proprie ex copiose. Nunc ser αpunt genus hominum temerarium,confidens, er audax. Nullam uel mediocriter sciunt, Cr omne prousitentur artem. Omnia pervadunt,omnia suis praelegunt. Omnia inculcant. Omnia dimiit. Omnia conmminant. Prima rudime Hntaxim verborum, inficia, Paradox libros de I nuentionside Senectute,Quaestiones Tuscularinas,poetus historicos,oratores,philosophos, uno eodes die sine modo, ine lege, sine ratione,obtrudunt infantia balbutienti, ' circa elementa prima be tanti. Ut omitae tam caetera, nullum habent verborum delectum, nullam
artifciosum collocationem, nussu certum dicendi genus. Omnia
22쪽
COLLOC VERB. LIB. -LOmnia locis omnibus promiscue cr conluse,non sine ui iactatione, garriunt: nec tam humana uoce loqui, quam inter cornices inepte cornicari uidentur. Volubilis illa garrulitas, Cr incondita linguae prolusio, per mistest
cies rerum non aliter quam somniantis animus momento
rapitumnon insistit, non imprimit uelligium, non habet quod certo loquatur,etiamsi nihil non uult loqui. modsi quando loquacitati finem imposivit, nee ipse qui talia pro adit, nec audientium quisquam scire potest quidnam sibi uelit. Virtus est orationis si dijs placet nulla in re commorari, huc Cr illuc disilire, omnia commiscere: sic
agere, ut tuam nemo capiat mentem: onerare auditorem putidis uerbis Cr inamoena Iocutione, Cr contorto geranere dicendi aures animums contundere. Quid hinc i
dic refret auditor quid disciplime liberalioris quid sentetiarum quid uerborum quid puri rectit sermonis quid potificiam sequetur Pendebit ab ore, non dico
loquentis, ed in antetis. Alieno se iudicio committet,dis in diuersu rapietur,uti puluis qui venti procella corripiatur:Cr ut os nutricis in ansse ille magistri linguam exis primere conabitur. Materia scribendi proposita, praeceoptorem imitatus euagabitur. uerba noua cum obsoletis, gradia cum paruis,dura cum mollibus Latina cum baraburis miscensi nullaem eorum apte Cr ordine collocabit. Laudabit baee ignarus ueri magisteri exprimet illam turris
de discipulus infitiae, Cr ex oscina mala prodibit haud
bonus. Et quoniam quae praua uni,haerent tenacius, nuri
quam poterit elui impura foedus linguae proluvies. NaQuo semel est imbuta recens cruabit odorem Testa diu- Et uera nimis est agi tilianistetis,Fragas citius quum b α corrigu
23쪽
, DE ELE c T. ET ORAT. corrigils quae in praum indu ruerunt. ingam multos fractere uoluisquam multos aliter instituere qua vani furare mei labores Ingen uis ista naturalis pene mortua, noita restitui poterat,ut aliquid rectu er aequale Cr natura simile gignerent. Arte quadam, ut uerius dicam, nebula sumos nitebantur, Cr quasi per aerem vagi, cr multa quaeretes,nihil omnino reperiebant niti inane quidda,anaturae firmitate nimis alienu. Absit igitur haec pectis ab eo qui suas aures modulatione erudire, verboru discrimisna discernere , suo quaeque ordine collocare uelit. Absit hoc monstra horrendu, inst cingens, i lumen ademisptu . sed permulti sunt id genus cγclopes. cotra pauci reperiuntur qui enoclopaediam absoluerunt. Est aliud
hominum genus minus arrogans ac insolens,aeque tamen
incultum er indoctum. Ex autoribus, qui potifimum leugendi sint quoniam iudicare non posunt, Cr conscii uiarium siuarum,principes linguae Latinae interpretadi cauasa aggredi noli auden optima quaeque tanqua sacra corem diu no ineunt. Villa quaeda poemata, Cr insulsos dialogos, Cr leues epistolas,er apologos, et Abulas inutiolas, Cr leuiculos autores, quos impropria paraphrasi gratiiter onerent egunt. singulis uerbia,nunc singula, nunc bin nuc terna quaterna vereddunt: erstinosa uerborueopia locos omneu er paginas implent turus praeclare
iactoris officiu obire se putant, quum ters quaterque re*petendo cantitant,Est id est existit. Que pro Cr. Q nos, id est etiam. At, id est sed. Enim pro quia. Docemlis,hoc est instruistis,ostendimus,monstramus. Scribo,id est, ascribo,compono. Phagi,illius arboris. Hibisco, issa herba. citharus,illud uas. sagitta, id est pharetra. Carbasus, inradustum delicatum.Tima,hoc est metuit,paget,horrescit, yrmidat,
24쪽
coLLO C VERB. LIB. I. AIyrmidat,ueretur. Praeclara sane verborum copi pulchra loquedi proprietas,berim pueritiae frinandae principita Quid agis Soli demes lumen infra,renebras non austra: Dilucidi Cr obscuri nullum stituis discrimen. Verborum proprietatem Cr suauitate, qua nihil in oratione gratius est,sic abjcis, ut si aliena summoueas,tua non intelganistarier incredibiliter exhorrestant. MusMirabere istoriri stultitii. Nesit obscurior illa quam diximus)interammtis ridicula,pucru iubent ad ribere putidam quanodam paraphrasis,quam sententiam uocant,er eam desiis genter ediscere. Hinc accidit in autoribus primae dignitio
tu quos isti aliquido tandem suscipiui ut ea verba quae maxime cuiuis rei propria, quaeq; sunt ornutifima at poptima puer relinquat,minus idoneis uti co uescat. Quae, malum, est haec insania s ut contornm burbariem, quam rectam loquendi rationem memoriae tradian imitationem Uumq; trahi malis s I n ediscenda optimi cuiusque scrimptis,audin modorum suauitate Jrmaret aures, verbis a bundaret vel optimis, cr tandem animi impetu frente,
eadem prope contexendi ratione uteretur. Nunc tecum
deradere miser assuescit. Totas scatet malis uerbis. Praempostera compositione deprauat orationem. QAod autem materiae genus proponis ad scribendum quae tibi exeriscendi ratio est Poms aliquid ociosum, neque instentione acutom,nes sentenths utile,nes partibu3 inter se cohorentibus elegans Cr constentaneum. Ex colluvie glosso matura tuorum,Cr annotationii sterquilinis,sturca quaedam uerba diligenter eximunt pueri, quibus non re praera
scripαm sed aliud nescio quid fnitimum complectuntur,
Haec male consuri prostrunt. Admoues aurem, tua agnoras o,egregios intitatores exoscularis. Nam parenti simia
25쪽
ια DE ELE CT. ET ORAT. pulcherrima est. si quis est aut barbariseus, aut soloecismus occultio aut uox horridior, aut uiti in consecuratione,aut perturbuim ordo,no antinaduertis, propterea quod audis aptaem tuis auribus, quamuis inemendatum,
duram,Cr inamabile dicendi genus. Sed dimittamus illos, ne sorte lucesiti grauiter excandescant. cauendum est enim ne quam ferant opem Guido iuuenalis, aut alius feode modo jacilis ac obuiici interpres. Hoc praesidio steti se parant ad certamen,G de imperio summa, rem conatensit. Quid alios restram multos,quistim tot iuuena
viij totum diem uoci tirantur in ludo. Iuventutem. ob ruunt multitudine uerborum impuris morum, nec illum distulationibus agitant, nec exercitationibus roborant, nec excitant languentem , nec petulantem coercent ima
perio,Cr magisterij dignitate. Alunt improbum quoiadam hominum genus,quod ignorans suas uires,omnia se posse credit,omnia prae se contemnit ac dest icit Vt oro prox veteranos asternatus,multa cr egregia de se postiis cetum. conlata manu,Cr impresione Acta tire loco nescit, cedit, figae se mandat, Cr tum demum imbecillitatis suae certior actus,non reuertitur in praelium: sic ex istianiis morum pleni,eruditos cir exercitatos Astidiunt. nihil sibi non arrogant insolentes. tibi in certamen literarum p gnamq; ventum est,haud magno momento superati debeo runtier deteriti literas Cr mugifiru,er doctu omnibus
infinit,ad aliud vitae genus confugiunt. Sunt qui sedulo materius a suis exigunt hora praestituta. Redditas perlaugunt ipsi: sed quonia arbitratur hoc unum suum nummesse,expurgare uitiu barbari mi dissoloeci ou,non prou
26쪽
coLLO C. VERB. LIB. I. 23 grediuntur ultra Pucris non admonet eorum quae durire Er horridi. quae inusitate, quae contorte,quae obscure, e exiliteriquae abctite tumides dicti sunt. Prosermo ii . . ne Latino ex medato vasta Cragresti lingua abututuri nee inter Latinos iure inumerari,nec inter doctos baberi, nec munera praeceptorii obire possunt. Im quotus qui μque nouit ver in arte modulari s aut oratione verbii erproprijs et usitatis atq; copositis exprimere Expcctamus aquam e pumices Q ni rudes siri docebat caeteros id quod
ipsi non modo non Accresed ne latciligere quidcm p
sunt s Quonam pacto iusti erunt exit limatores eorum quae candida atra ne sint, caeci: bona an mala, improbi: culta an inculta, impoliti non uidenis Qua 'milut arte iuuentutemsQuibus ornamentis excolent f Ex eiusmodio ina nar ni prodeat incultvi instrinis, discipulus. Hic inquiunt prae tintior est puer,multo plura scripsit
uictus ille,edidit enim pauciora. Huius omnia uerba triri sunt,illius inusitatiora,er eo nomine meliora. Habes horiminum iudici . Non scripti genere,sed quantitate non proprietate, sed insolentia censent orationem. Multos alio quodam morbi gencre uitiosos numerare possum, quorum contagionem Agere debet is qui studio eoniis ponendi, er orationis collocatae gloria ducitur. Nidestos ine cognovi,qui omne oratiotin elegantiam esse Rotuebunt in adagijs, apoph:begmatis, verbis antiquatis, nouis quibusdam intelI,Cr ridiculta ornamentis ut si coaefectores stragulae uestis pauca estigant in easigna, uniaue in contextum negligat ut si olitor treis quatuo siue pirpes herbarum stecie lucidus,fuctu inutilis colus,reliis quas terrae nartes incultas esse patiatur. Illos omneis ygii
dos esse sciet qui hic uerba ciceronis audierit: Magni
27쪽
x DE ELEc T. ET ORAT.hiterest quos quisq; audiat cottidie domi, quibuscum Ioaquatur a puero, quemadmoda patres, paedagogi, matres erit L quatur. Legimus epictolas corneliae matris Gracachor .apparet plios no tam in gremio educatos, quam
in sermone matris. Auditu3 est nobis Laeliae c. filiae sermo. Ergo silum patris eligantia tincta uidimus,er filias eius nutias ambas,quar sermo nabi fuit notus: er neptes Licinias, quas nos quidem ambus, hane vero Scipionis etiam tu Brute credo aliquando audini loquentem.
Non deluerat er qVi memoris literarum compone di leges, Cr collocandi praecepta mundarent. In illis principatum obtinuit Auguninus ille Dalbus, σquidum Petrus Niger, ornamentis orationis ut sibi uis debatur admodum candidus. Horum venustitem nitourem que posteriores vehementer admirati, scripsierunt
alij proDinna mari, alij enchiridi alii loquendi strinuistis, alij inelegantes elegantius,alij quasdam suas obseravationes, quas tum tenerae aetati, tum mediocriter eruaditis perutiles esse rebantur. Finis erat eiusmodi scriptisanum, ut qui venustus er elegans ueluti gratijs agatus esse uellet,haec uerba,nullus, nemo,nihil, nunquam, nusequam,neutiquam,nequaquam, in clauseula collocaret: ut verbo saepius quam nomine aut participio clauderet ordationem:ut geminaret copulandi coniunctione:ut in exitu voce trium quatuorue ossabarum funineret ambitum: ut obliquum easum stitueret initis,ut pronominibus,qui, quae, quod, ea quae natura praeponi debeant, arte postis poneret: ut in eius ordine rei nomen duarum ollabarum
28쪽
antecederet,adiectio sequeretur, si modo totidem plari, busue coiij et Hllabis: ut, pater meim, stater optimus. Denis ut fidem uel epistolam uel orationem scribereer exornare vellet, insignibus formulis quasi aureis emblematis uteretur. Adjj ciebant pauca verba rarae cuiusda. p ulchritudinis, quibus diti quam gemmis distinguerent et gustrarent opus.In hisce rebusCr paucis generis eiusde, omnem omnium oratorum elegantiam postrem esse exiis stimabant. Quo quid ineptius,magi s ridiculum esse poα tests In oratione nuda verbo propria bedes est,nullus ceratus er immutabitu locu , nullus unquam βit se destina tus ordo,ut eius mutatio deformis Cr inelegans esset. Looea verborum communia sunt: nec in exsteria clauctula magis quam in principio,nec initio potius quam in ora
tione media ponuntur. Neminem unquam uidi pulchrioarem,composite dixeris. Pulchriorem vidi unquam nenilis nem,incomposite. Inter oratores nemincin summum perae fct-s reperies,recte dicitur. Inter oratiores si murapesct s reperies neminem, praue Cr irrite. Vbi igitur apte collocaueris hoc uerbi neminem semperne in extrema sententias nequaquam. cur ita non id ubique patietur ratio componendi. quamobrem obseruantur inelausul id est in oratioe postrema, duo tres ue pedes,qui composite Cr decenter incedunt, Cr siuauiter cadant in aurem. Si dactγIM hisinemne in conclusione ponatur, nisi pes unus er aster molliter antecedat,ofendet aurem, er illius eum loci quodammodo poenitebit. Qv dico, verenda in grauiter in hominibus sapientem inueniri nominem, non Ieduntur aures,quia coagmentatio cohaeret,
er sine uersu molliter ad fine currat pedes. Quum dico, Prendere allide cupiunt neminem, nulla uoluptate senses
29쪽
αι DE ELEc ET ORAT. oblectatur,propterea quod sic exiliunt cr attolluntur ranapaesti,ut non inclinetur ad da cili positionem. Ad hoc compositio iuncturas his Cr astere duo postirema ueraba concurrunt. Mutandus est igitur ordo uerborum, erduribus eruditis instruendi ratio comittenda. Quidβ reaiecta in extrema particula quae primas habere cupiebat, transuorsum trudentur omnia s ut, Mibi placui minus nunqua. Rectine crassus istuc, Nunquam mihi minus placuis Quemadmod- in extructione murorum vident oculi quo loco quods saxum rude melius aptetur, fic erin oratione digerenda iudicant aures qui cuique verbori
sit Vignandus ordo. id igitur opus est quasi de
certo loco praeciperes Quid incerta pro certis habenturs Pro significatione gur coagmentationsim ero oca
singulis ahgnantur. Nec si uerbum proprie dictum saepe
claudit eam quam perficit orationem dcirco dixero, Patrem amauireclamat enim aurium iudicium. Amavi paratrem, uel natura monente dicendum esse iudicabo. inutierba loco in locum transstri ornandi gratia,n5 en merat eorum Hllabas, ut inde sciat utrum anteponerumst, itheton .an rei nomen sed iunctura cr interua opedum, loca metitur: prima media ultima quo inter se consentiant, attemperat num quid iuuabunt locutiones eae enchiridis,si imparibus alientur s Vt erit aequabilis, suis similis oratios duae tresue ab optimosa iptore sententiae longe caeteris emineant,er quam sint humiles realiquaesua amplitudine dcmonstrent s cur a cactu obliquo pulchrius quam a recto ducimus initiums Qrsis unquam ueteram tulit has legess Multa de rhetorica tradidit Aristoteles, multa Theodectes, multa Theophrastus, Hera
30쪽
COLLO C. VERB. LIB. I. arto Q nintilianu3:quids horum nemo uidit quod Dathas quod Niger quod Provinnastes s quod frianuari , Cretu modi inue1tigatores elegantiari s Nesciebat credo, Cr tam suaves delicias nunquam gustiuerant cur isti igitur admirantur eor- dicta cur habent pro lege βrmolas loquendi,quicquid notatum scriptures reliquerunt sQuo pacto ex illis eruunt exempla, quibus sua praecepta
confirmare conantur s sciebant,inquiunt,sed tam parua scribere grauabitur. Ita ne ueros Diligeter omnia persoquebantur oratoris ornumenta,eT uobis tam suaves unis molles orandi uoluptates praeteribant f Non ita est. Nutatum eorum qui libellos idos ediderunt, artes oratoriuaut intellexi e , aut subtem legisse contendo. Si frie logissent, nunquam certe quidem commisissent, ut hoc nouum et insolens Cr inauditann. Iegum genus conderent. At praeclare nonnulla scripserunt. mu negare potestqNullus est zm malus liber, in quo non sit aliquid boni: sed magno constitit quicquid illud uit. Innumerabilestum pueros,lum uiros bene collocanti dictionis percuαpidos, nomine facilitatu Cr nitoris illusierunt. Pota leagebantur,uulgo circum rebantur,in scribendos epistoliser conscientis orationibus leges eorum haud aliter obis seruabantur, quam moeris,ars Gremoniae deoru. At bant inanem 1 em:unam aut alteram ad ornandum paraticulum,non integram uestem induebunt tandem suos cultores partim nudo partim ridicule uestitos ad hominum doctorum Iudibria mittebant. Quum vita celeri cursu furigia Cr studiorum tempus admodum breue sit,in tanta liis Irorum optimorum copia cur mulinus in pesimis quisbusdam quam in optimis bonus horas collocares Quaer