Io. Francisci Buddei p.p. Elementa philosophiae instrumentalis seu Institutionum Philosophiae eclecticae tomus primus secundus

22쪽

CAP. I.

SΡECIATIM PHYSICAE,NATURA, ET HVIVS PER VARIA INVENTA INCREMENTIS.

isesepsia theoretiea serinsatur circa res, g. LDeum et quae ab eo creata sunt, I. II. ιις in earumconsideratione obseruand- ordo g. III. uae susto theoraticae philosophiae partes conis pitui soleant, et quid de Issis censendum, IV. itio philosiophiae theoreticae apud Ebraeos, -- g tis , etc. g. V. urinae naturalis initia

et fata apud Graecos. q. M. Phasica PItbagorae , Plato nis, Aristotelis,g. VII. De Huersa phalosophandi

ratione , quam quaζuor Graecorum se ae tenue

23쪽

strari posunt. g. XII

Structurae humani eorporis accuratius cognossendae anatomia inseruit, quae Aera seteribus Hurpata, diligentivae tamen a recentiorib- exculta fuit, IIV. Per hanc cireulatio sanguinis inuentufuit, S. XV, De senis lacteis a Cassare Asello,re ductu thoracico a Io. Pecque o detems , 3. XVI.

Generatio animalium ex Oso, M Haruaeν iterum

Uerna, S. XVII. Me transfusone sanguinis, re primo inuenti hui- auctore, S. XVILLMedieis arcana naturae r

manis occasionem ve- ῶtunt ipsi morbi, g. XIX.

da quinam progressia faeti sint, g. XXII.

D ct in indaganda natur animalium brutorum,

XXIII. Speciatim poeium re infe ctorum. S. XXIV. Itemque plantarum , LXXV.

Lapidum, metasiorum, mianenusium, β. XVI. Mntu per artem chemiacam naturalis scientia is incrementa acceperit,S. XXVII. Nona inuentu eirea magnerem, XXVIn Magnetismita corporum snaturalium, S. XXIX. Noua inuenta circa surum,

S. XXX. Huc π specula caustica re- . feruntur , S. XXXI.

Aeris natumne accuratius

XXXV. Et semisia inuentu , S. XXXVI.

De tuba stentorea r item inuentis hγώ aticis XXXVII. De modo aquam marinam L

24쪽

VATUR. ET HV . PER VAR. INVENT. INcR. Flulcem reddendi , cturae de planetis ,

iis inuentis, cru se ignis De sole, S. XLVIII. Oaturae indagando ira De eausis corporum natura- seruiunt, yeciatim se Ilum, praesertim finiueν- inlustre meso, Dia salibus, hactenuspraeter XXXIX. coniectum, niMI alta iri Bononiensi, σ tum, g. XLIX. L. ,hosthor9, M. dirare e musicam tractam terra, XLI. di raris hue accommo- μiae phaenomen ,πομ- dania ess, S. LI. ystematisin explic Μ, De stirilibusplura antiquis S. XLII. nota fuerunt quam no- limata toti- Fniuersi, bis, h. LII maenam, *. XLIII. Nee distulationibuι destiriturae esrporum coelesti tibin multum profectum, im inuringandae inser- LIII. iunt tubi , optici , S. Rerum quoque Aminarum UT XLV. antidim a borem si-Gνcumiouialibus ateia dentuν habuisse no/itia ilibuis Saturni, mae a am, quam recentiores,si

tae eruditoinum contra damm,g.LIV. LV. I.

Hilo pthia, quam principalemis alibi diximus, ut ab instrumen

tali eam discerneremus, aut circa res versatur, aut circa hominum fonti : hanc pranti em illam theoreticam iere moris est.

rum autem nomine nobis tum Deus ipse ait,vel maxime a philosopho, ac sapien- cultore considerandus, tum quae ab il-

25쪽

Io ortum habent, atque produritae sunt, vi biles pariter acinuisibiles, corporeae, &quae omnis materiae creduntur g. III. Atque de his ita agere conveniens duco, vi homo, initio a sui ipsius consideratione facto, per omnes rerum Ordines, prout corporeae magis magisque a natura hominis remotae sunt, ad Deum tandem, ceu centrum omnis cognitionis, ascendat. Nec errauerit, qui dixerit, philosophiam theo- reticam ascendere ab homine ad Deum, ut prataca contra a Deo ad hominem descenditai U. Ceteroquin solent eam theoreticae philosophiae partem, quaereS corporeas consideratos cra nomine insignire, a qua 'ne maticam, quae spiritus contemplatur, et theologiam naturalem, quae de Deo agit, disce nunt. Sed cum nullam, quae,ut hoc faciamuS, nos cogat, causam videam, liberum, puto, cuique erit, alia via hic incedere, et exemplum veterum, haec inter se coniun

gentium, sequi.

g. V.

Antiquissimae scilicet gentes,de Deo, ge- . niisque, et eorum omnium natura philost-phatae sunt, ut de Ebraeis, Aegyptiis. Phoenicibus, aliisque constat. Quae Butem de mundo hoc aspectabili docebant,ine

26쪽

NATUR. ET HUI. PER VAR.INVENT. INCR. 7

, sero consistebant, ut ortum eius et fata,

tae subiturus esset, et interitum designa-:nt, et quae hac de re a maioribus suis ceperant, ad posteros propagarent.

Inter Graecos ionici , auctore Thesei lilesio, maiore industria ad materiales reisam naturalium causas euoluendas, ani-xum adiunxerunt, quos secuti et alii sunt. uriosius strusiuram corporum rimantes.sinc et Historiae naturalis fundamenta po-i coeperunt, variis de animalibus, plantis,liisque rebus naturalibus, obseruationiisus, qua in re ipsius Aristotelis, Theophra- i, aliorumque laudandus est conatus. g. VII. Sed vi Plato, Pythagoras , aliique numeis, id eis , symbolisque suis theoreticam, hilosophiam valde obscurarunt, itaAristo-eles idem fecit conceptibus suis abstractis,t metaphysicis, analogiam quae inter resntercedit, utcunque indicantibus, sed adlaturam earum intelligendam nihil facie ibus, adeoque vanis et inutilibus. S. IIX. Cum deinceps quatuor istae Graecorum ectae, Platonica, Peripatetica, Epicurea, Stoica, orbem occuparent, Platonici quilem de rebus diuinis,occasionem suppe&

ante religione christiana, multa subtilitalisputarunt, et ad theologiam sere sua

27쪽

tulerunt dogmata; Peripatetici dialecticam artem disputandi, ostentandiq; ingenium, secuti sunt cum primis; Stoici de moribus formandis maxime fuere solliciti; Epicurei voluptatibus corporis immersi sere torpuerulat: unde ad eam ψeoreticae phulosophiae partem, quae corporum mundique aspectabilis naturam, contemplaturis,

nulla adeo insignis facta est accessio. f. IX. Dispulsa utcunque, quae deinceps secuista est, barbarie, Aristoteles regnare coepit. Et potuissent sane in rerum naturalium studio eius sectatores scholastici proficere si ad exemplum magistri naturalem scientiam diligentius excolvissent, & maiori studio in particularium rerum natura inuestiganda fuissent versati. Sed magno illorum malo accidit, vi missis quae in Aristotele laudi digna erant, sequerentur, quae vituperationem promerebantur, et abstractis, otiosis ac vanis speculationibus,totam philosephiam conspurcarent. S. X.

Chemiae autem studio per Arabes in Eu-TOPam Propagato, extiterunt nonnulli, qui vitra seculi captum saperent, Sin intimiores naturae recessus penetrasse visi sunt, ut magiae etiam suspicionem vix declinarent. o nomine Albertum Magnum, Rogeriumque Baconem, immalibi commendauimus.

f. XI.

28쪽

NATUR. ET HUI. PER VAR.INVENT. INCR. 9

6. M. innatis autem bonis literis, tum reliquis,hilosophiae partibus, tum maxime scienistae naturali noua lux reddita est. Qua ine haud infima laus ABncisco Baconi, Verulamio, qui desectus physicae peripaelico-scholasticae probe intellexit, ideo- fue ad historiam naturalem diligentius exisolendam,physices cultoribus auctor extuit, ipseque exemplum praetuit./ f. Xi I.

Maiori hinc studio non singuli modo

i omines, sed integrae quoque societates in xperimenta instituenda incubuerunt, ut Xploratis prius, ut decet, accurate singulo-um corporum proprietatibus, et structura adagata, deinceps eo tutius de illorum satura pronunciari posset. Nec sine in signiocialium fructu, vel Ephemerides socie-ὶtis Anglicanae:& insignes labores natuae curio serum in Germania, & regiae sci-ntiarum academiae, quae Parisiis est, hi-oria a Io.Baptisa - mmciadornata, et quae e eadem Fontenelgius commentari incepitis,

itis superque testantur. XIII. Sed ut constet, quantum inde doctrinaeaturalis studium emolumentum ceperit, undo per praecipua inuenta, nullam eius artem esse ostendemus, quae non insigni-:r per ea aucta sit. Vt adeo quantum ad

29쪽

hoc studii genus attinet, et hanc scientiae , naturalis partem, historiam videlicet naturalem, longe felicior philosephiae hodistis merito censeatur conditio, quam olim fuit: licet nec veteres prorsus laude sua sint defraudandi. S. XIV. Sic ad naturam corporis humani quod attinet, namque et hic eundem ordinem obseruabimus, quem in ipsa tractatione sequemur anatomicum studium effecit, ut eius ratio iam minus in obscuro posita censeri queat. Scio, antiquissimum esse hocce studii genus, ab ipso quippe Democrito iam frequentatum, liligentius autem excultum ab Erophilo et Eri inuto , qui primi humanorum corporum anatomen exercuisse dicunrur,ab aliis autem deinde certatim usurpatam. Sed nostra aetas hanc merito sibi vindicat gloriam, quod incredibili Anatomicorum industria plurima detelia sint, quae veteribus minus fuere perspectar ut ex Glissonii , Byestiis Malpighii, Pegeri, Imr

rumque, quos iunctim in Bibliotheca Anatomica exhibent Daniel le ciero, et L Iacobin Marioltu, commentationibus et exquisitis observationibus patet. g. XV. Inter multa alia autem, eaque praeclarissima

30쪽

tissima Anatomicorum inuenta, eminet

haud dubie illud de circulatione sanguinis,

a Guillelmo Hamaeo in exercitationibus anatomicis, de circulatione sanguinis motuque eordis, primum A. MDCXXVIII. in lucem productum, licet ab aliis in gloriae huius societatem, sed frustra, advocetur Paulus Seruita Venetus. Et licet Aemilius Pari sanus, et Vopiscus Fortunatus Plem pius,aliique acri- ter eidem se opponerent, nec alii obtrectatores deessent, qui, ut fieri assolet, laudem eius obscurare anniterentur, hodie tamen vix quisquam de rei huius veritate dubitare audet. g. XVI. Quemadmodum autem de corporis humani structura,eiusque functionibus,nunc longe reditus, quam olim, iudicatur, ita plurimurn quoque huc conserunt aliorum inuenta. Postquam enim Caspar Aselliis Cremonensis, venas lacteas primum quidem in brutis detexit, quas deinceps alii in hominibus etiam obseruarunt,postquam D. Pecquetus, Medicus Parisiensis, ductum thoracicum et commune chyli receptaculum sim cisternam produxit, nihil superest, quin prompte intelligatur, qua ratione thylus in venam sub clauiam, et per hanc in

enam cauam, infundatur, vi tum circula-ἰio 'e sanguinis, eui affusus est, magis maisi gisque