장음표시 사용
31쪽
gisque ad corporis humani nutritionem et conseruationem praeparetur.
Sed Haruacus, cuius antea mentionem secimus, alio adhuc, non minus praeclaro inuento, naturalem doctrinam nobilitauit. Generationem scilicet omnium animalium ex ouo, ex recentioribus primum iterum in lucem produxit. Antiquis enim eandem sententiam se approbasse, constat, di vel Orphica illa mysteria,ώoΘυτιμα & ωοσκοπικοὶ satis superque comprobant. Sed cum sepulta tenebris, ac obruta iaceret, non minorem Iaudem Haruaeus promeruit, quam si primum omnium eandem excogitasser. Et licet sorte omnes, quae hic occurrunt, nondum superatae sint dissicultates, generationi tamen hominum et animalium omnium
explicandae , lucem insignem haec hypothesis affudit. S. XVIII. Huc etiam pertinet illud inuentum, quo
sanguine per transfusionem, Ut vocant, eκ
uno corpore in aliud derivato , morbis desperatis quandoque afferri medelam posse censent. Anglis et hoc debetur, quippe quos inter Timotheus Clex et D. Hensi sese primi in hanc sententiam ingressi sunt, licet superatis , quae obstabant, impedimentis
primum experimentum felici successu ire, brutis fecerint, quod deinceps in hominiis bus
32쪽
ius essicere, non insciiciori euentu, Galli luidam conati sunt. Quanta autem inde ,bscurioribus quibusdam naturae effecti- ius lux affusa sit, res ipsa satis docet, Squi-ibet coniectura facile assequitur.
f. XIX. Et negari profecto nequit,medicis plurinum debere hanc philosophiae parte a luibus in corpore humano singularia quae-lam obseruandi, quotidie noua enascitur,ccasio. Certe in morbis ipsis mira auioris naturae elucet solertia, Ssapientia imul,&in iis arcaniores quidam recessusaepe ex insperato deteguntur, ut structu.ae ratio, quando aedes destruuntur, aut ontra vim externam se defendunt, quanoque apertius se prodit, aut utilitatem suism ostendit, quam cum in se spei latur. F. XX. Medicamentorum quoque diuersa vis, iuersimode se eκserens, interdum natuae quaedam arcana pandit. Sic, si posiam extra dubium, certumque esset, quod e magnetica S sympathetic3, Vt Vocantis, uratione tradunt, inter nobilissima inuen-r haec esset reserenda, qua illi saliena, qui mnia sibi et perspedia et explorata utans, conuinci possunt, multa adhuc fuere sse, quorum ex principiis hactenus re- ptis nulla ratio reddi potest. Interim araeter alios Thomae Barthobno, magnesicam
33쪽
cam illam medicinam probatam fuisseta,
. XXI. Sed ad alia priusquam digre amur, miti croscopiorum hic iniicienda est mentio,
quorum beneficio in omnium quidem corporum, maxime vero & humani struitur , plurima detecta sunt, quae veterum solerti am atque diligentiam,etiamsi maxima suisis sermon potuerunt non su gere. Horum enim beneficio cum obie Eta prope admota longe maiora, quam nudo oculo,repraesentantur, iam minutissimae partes clare admodum atque distincte se conspiciendas praebent. Sunt qui microscopiorum inuentionen Ludovico Separulio Medico Mediolanensi tribuunt, quam alii Cornelio Drebbello, Alcmariensi vindicant. Inter praestantissimos vero eorum artifices Antonius Leννenhookius reserendus, cuius & insignes extant Obseruationes, per microscopia factae; ne quid nunc de Roberti molii Micrographia, Petri Boressi obseruationibus microscopicis, fimiis libusue dicam.Non raro tamen contingit,ut prae nimio noua inueniendi desiderio, seope micros copiorum quaedam Videre,non nulli opinentur, quae alii non vident. S. XXl I. Atque haec quidem quae hactenus attuolimus, structurae corporis humani accuratius indagandae inseruiunt. In natura
34쪽
neniis seu animi indaganda non aeque fallis via excogitata est. In eo tamen itiis Iem recentioris aetatis quaedam praeroga, tua deprehenditur, quod remotis praeiu-licatis opinionibus, paullo liberius etiam lac de re philosophari incipiant. Cum irimis vero isti laudandi, qui certa ab inertis separantes, naturam mentis obscuisam fatentur, uti natura seu essentia rerum i mnium, inque eo industriam omnem couocandam, ut operation es paullo accuratiis
is, quam hactenus faetum, confideremus: tua in re praeclarum exemplum ceteris iraeivit Ioannes Lochiuι, in eximio opere dentellectu humano. f. XXIII. Iam ut ad animalia bruta progrediamur. luae corporis humani stru-ae indaganae inseruiunt, ea etiam in natura anImalum exploranda locum inueniunt. Pernatomicas nimirum,& microscopicas conisi derationes, di huic theoreticae philo hiae parti lux affusa est haud vulgaris. Ni-il nunc de Seuerint Zootomia Democritica, ut Ger bis Anatome animalium, diam, in quorum operibus iunctim plurium raestantium virorum obseruationes anais micae exhibentur. Illorum cum primis iudanda industria,qui se uni velut anim um generi totos manciparunt.
35쪽
f. XXIV. Sic Franciscus Wid bbeius historiam piscium libris quatuor complexus est, qui iussa S sumptibus societatis Regiae Londinensis
editi sunt: D. autem Raiis eosdem emendari Dit, & mirifice auxit, denuoque edidit . Testaceorum animalium historiam Philippis Bonanus Iesulta dedit, in recreatione mentis es oculi, obseruatione animalium testaeeorum
Insectorum autem historiam diligenter scri
mensis , de quibus etiam multa egregiata, quam plurimis institutis experimentis, Obseruauit Franciscus Rediue t de reliquis, qui iaeodem genere suam industriam probarunt, omnibus nunc nihil dicam. S. XXV. In plantarum natura inuestiganda itidem a plurimis, per anatomicas, & microscopicas, aliasque considerationes fuit elaboratum. Laudanda hic iterum est diligentia
M. Raii, qui non tantum methodum plantarum nouam, sed historiam quoquc plantarum magno studio elaboratam deditis, quanqiaam & Marcelli Malpighii neutiquam contemnenda sit anatome plantarum. Paulus Hermannus, qui praeclare admodum de hoc studiorum genere meritus est, edidit catalogum horti academici Lugduno-Bataui, vi Robertus Morisanus, plantarum hi .
fioriam uniuersalem Oxoniensem, ne quid
36쪽
binc de Toum ortii, aliorumque, qui aut , meratim Omnes, aut certae rcgionis plans descripserunt,laboribus, cornmemorem.
plantas excipiunt lapides, metalla, mi eralia , et quae uis fossilia, in quorum nara detegenda nostrae aetatis philosophi, hil secerunt reliqui. Documento esse pos ni, quae Becheras in Physica sub perranea,
Mnasius Kirche tu in mundo fit bterraneo, . Baptista Hamel in libro de Fos mihi bibis, etrum metallicarum scriptores Dam si Geor- Morbo fio in tra flatu de Transmutatione etallorum, affatim laudati, hac de retraderunt.
F. XXU H. Nec mirum, quod et hic longe penitius
absconditos naturae recessus penetraue- recentior aeta S, quam VesereS, quando
idem igne ad abscondita quaevis illis
in munit ars chemica. Hanc non equi-m pro recentioris aetatis inuenso, Vendii cum sciam, saltem qualemcunque a
n soluendi metalla veteribus suille coitam, ne quid amplius dicam ; multonus chemicorum unice standum decretis istimo, cum nec illas semper sibi consta- Robertus Bovis in Chemista Sceptico de- instrauerit abunder interim tamen cum i ge accuratius hoc studium cxcultum sit stra aetate, quam veteribus suisse nobis
37쪽
quidem constat, idque varia chemicorum
monumenta a D acobo Mangelo, in Bibliotheca chemica curiosa, collecta, satis teis stentur, multa etiam ad corporum naturaialium, praesertim fossilium, naturam et struis Eturam accuratius cognoscendam, eius ope
in lucem produlta suilla, et hodie quoque produci, negari nulla ratione potest. S. XXVIII.
Nihil autem aeque in hoc corporum naturalium ordine, eruditorum studia excitavit, quam magnes, cuius effectus quo sunt magis admirandi, eo amplior coniecturarum campus iis se aperuit. Equidem vim eius attractivam veteribus quoque cognitam fuisse, constat, traditque originem inuentae huius emcaciae Plinius. . An vero etiam conuersio eius ad polos iis cognita fuerit, adeoque an usum pyxidis nauticae habueri ur, de eo non omnes idem sentiunt. Communis ceteroquin sert opinio , pyxidem nauticam inuentam esse a Io. Goia, Amalphitano anno M. CCC. Recentiori autem aetate variae magnetis declinationes a
viris doctis sunt obseruatae. Huc pertinet Edu'di Halleia Theoria variationis pyxidis
magneticae: et Bauresutilara meditatio, qua modum accuratiis me acus magneticae delinearionem inueniendi, eXcogitauit, Vtas nunc Heuem,sunnis,aliorumque meditationes, eodem tendentes, praeteream.
38쪽
S. XXIX. Deduxit quoque magnetis consideratio nonnullos ad certas hypotheses, quibus lucem se rerum naturalium considerationi as fundere posse, sperarunt. Guillelmus namque Gilberitu hinc philosophiam suam magneticam extruXit, terram pro magno marignete, et magnetem pro parua tellure habens. Magis tamen amplissimis suis commentariis eum suam doctrinam ostentasse, quam magnetis explicasse naturam creditur. Interim in corporum mundanorum magnetismum accuratius inquirere, Operae pretium duxit Murmius.
3. XXX. Ad fossilium naturam proxime acceditis quod antiquis iam cognitum satis fuit, mentionem eius ex Graecis facientibus Plutarcho, Luciano, et Alexandro Aphrodisiensi, ex Latinis, Lucretio, Plinio, aliisque. Recentiori tamen aetate austam mirifice et excultam artem vitriariam esse, eXranckelii, Anto,utque Neri scriptis patet . Sed perfici eam artem magis magisque in dies posse, nos ipso exemplo docuit Uchi n-
hausius in intimatione finguiaris nouaeque emendationis νisnaria.
f. XXXI. Eodem et specula caustica spectant, in , quibus conficiendis selertiam suam singularem idem vir illustris, omnibus adproba-
39쪽
2O CAP. I. DE PHILOS. THEOR. SPE c. PHYs.
uit. Et noti quidem sunt mirandi effeetus, quos specula ista caustica recentiora producunt, dum corpora quaevis, exiguo temporis spatio, aut in cinerem redigi, aut liquefieri eorum beneficio possunt. Equidem et antiquis hocce artificium haud incognitum fuisse videtur, si vera sunt, quae de Archimede vulgo traduntur. Sed cum grauissimae hac de re dubitandi adsint rationes nihil definio. Suffcit quod non ab antiquis ad nos propagata sit haec ars, sed quod excogitata sit iterum recentiori aetate, et insigniter aucta.
Sed ad ea tandem corpora, quae paulissimpliciora videntur, progredimur, ut quantum in horum natura indaganda nostrae aetatis philosephi praestiterint. vid
amus. Hoc nomine autem terram, aquam,
ignem, et aerem designamus. Et aer quidem, quod oculos fugiat, et stupendos nuhilo secius essetius producat, eo magis animos diligentiamque naturae consultorum prouocauit. Nec vero in ulla doctrinae naturalis parte, quam in hac de aere, uberior inuantorum et experimentorum seges es. florescit.
Et primo quidem Ioco hic commemori Tanda si mi baron=erya, grauitati aut leuitati Beris explorandae destinata. Inuentio illorum i
40쪽
Iorum debetur Torrice io, unde et tubi Torri- celliani dicuntur; quanquam non desint, qui autument, iam anteTorri collium simi se ex . Perimentum a Valerio Magno factum. lpiequidem Torricellius ad demonstrandum vacuum hoc adhibuit, deinceps tamen compertum est, hoc modo et grauitatem a lenitatemque aeris intelligi posse, cum animaduerteretur, mercurium in isto tubo Torricelliano, non eundem semper tenere locum, sed mox ascendere, mox descendere.
Plurima hinc hoc instrumento instituta
sunt experimenta, licet de causa ascensus et descensus mcrcurii nondum inter omnes
conueniat, et publicis etiam scriptis interiis viros doctos sit disceptatum. S. XXX l V. A barometro distinguendum venit
aevometron, cuius Ope gradus caloris atque
frigoris diiudicari, lcmpestatumque vicis. studines praedici possunt. Primus eius in-'
uentor a nonnullis celebratur Corae ille D ebbelitu , Alcmariensis, cuius iam supra mentionem fecimus, quanquam alii iam, Roberio Eluddio eiusmodi quid in mentem venisse, contendant. Sed in perficiendo hoc instrumento, et ad alios subinde usus transferendo, elaboratum deinceps est a viris do-εiis, inter quos Otto Gueri ius em meti cuius thermometron nouum Magdeburgicum a prae ceteris celebritatem consecutum est.