Kyrou anabasis

101쪽

Ἐπεὶ δεήσαν επὶ ταῖς θύραις ταῖς ισσαφέρνους, 310 μεν στρατηγοι παρεκληθησαν χῖσω. Πρόξενος Βοιώτιος, Μένων Θετταλός, Ἀγιας ρκάς, λεαρχος Λάκων, Σωκράτης υχαιός οἱ δὲ λοχαγοὶ ἐπὶ ταῖς

θύραις ἔμενον. ου πολλω δεέστερον απὰ 0υ αυτου 32 σημείου O τ ενδον συνελαμβάνοντο και οι ἔξω κατεκόπησαν. μετὰ δε ταυτα των βαρβάρων τινες ιππέων

διὰ του πεδίου ἐλαύνοντες τινι ἐντυγχάνοιεν Ελληνι δούλω η ἐλευθέρω πάντας ἔκτεινον. οἱ δε Ελλη-33νες την τε ἱππασίαν αυτῶν ἐθαύμαζ0 ε του στρατοπέδου ὁρωντες και δ,τι ἐπ0ίουν ὴμφεγνόουν, πρὶν Νίκαρχ0ς ρκὰς κε φεύγων τετρωμένος εις την γαστέρα και τὰ εντερ εν ταῖς χε9σὶν χων, και εἶπε πάντα τὰ γεγενημένα. Ἀκ τούτου τοι Ἐλληνες ἔθεον 34 επὶ τὰ ὁπλα πάντες ἐκπεπληγμένοι και νομίζοντες αυτίκα ξειν αυτους ἐπὶ το στρατόπεδον οι δε πάν- 35τες μεν ουαηλθον, Ἀριαῖος δε καὶ Ἀρτάοζος και Μιθριδάτης, λησαν Κύρω πιστότατος ο δε των Ελλη- νων ρμηνευς φη καὶ τον ισσαφέρνους δελφον σὐν αυτ0ῖς ὁρῶν και γιγνώσκειW συνηκολούθουν δεκα αλλ0 Περσῶν τεθωρακισμένοι εἰς τριακοσίους.

Osτ0 ἐπεὶ εγγὴς ῆσαν, προσελθεῖν ἐκέλευον εἴ τις εἰη 36των Ελλήνων η στρατηγὰς φλοχαγός, να ἀπαγγελλωσι τὰ παρὰ βασιλέως. μετὰ ταυτα ἐξῆλθον φυλατ 37τόμενοι των Ἐλλήνων στρατηγοι μεν Κλεάνωρωρχ μένιος και Σοφαίνετος Στυμφάλιος, is αυτοῖς δε ενοφῶν θηναῖος, πως μάθοι τὰ περι Προξένου λειρίσοφος δ' ἐτύγχανεν πών εν κώμη τινὶ σὐν ἄλλοις ἐπισιτιζόμενος. ἐπεὶ δε ἔστησαν εις ἐπήκοον,38

102쪽

64 L B. P. N. I. εἶπενυριαῖος τάδε Κλεαρχος μεν, ι, ἄνδρες Ελληνες, ἐπει πι0ρκων τε ἐφάνη και τὰς σπονδὰς λύων, ἔχει τὴν δίκην καὶ τέθνηκε, Πρόξενος δε και Mίνων, οτι κατήγγειλαν αυτολτην ἐπιβουλήν, εν μεγάλ τιμῆ

εῖναί φησιν, ἐπείπερ Κύρου σαν του εκείνου δούλου. 39 προς ταsτα ἀπεκρίναντο οἱ Ἐλληνες, λεγε δε Κλεάνωρ ὁ υρχομένιος Ω κάκιστε ἀνθρώπων 'Αριαῖε καὶ οἱ αλλο οσ0ι τε Ksρ0υ φίλοι, υκ αἰσχύνεσθε υτε θεους υτ ανθρώπους, o ινες ὀμόσαντες μιν τους αυτους φίλους καὶ ἐχθρους ν0μιειν, πρ0δόντες μῆς

συν ισσαφέρνει τω ἀθεωτάτω τε και πανου9γοτάτωτους τε νδρας αυτους ἐς μνυτε ἀπολωλέκατε και τους αλλους μῆς προδεδωκότες συν τοις πολε-

σαφερνει τε καὶ ρόντα, Ἀαι πῆσιν μιν τοις συν41 τούτ0ις επὶ τούτοις Σενοτῶν τάδε εἶπε. λεαρχος μεν τοίνυν εἰ παρὰ Ους ορκους λυε τὰς σπονδάς, την δίκην χει δίκαι0ν γὰρ ἀπόλλυσθαι τους ἐπι00-κ0fντας Πρόξενος δε και Μενων ἐπείπερ εἰσὶν έμέτερ0 μεν ευεργέται, μέτε90 δε στρατηγ0ί, πέμψατε αὐτοὐς δευρο δῆλον γὰρ τι φίλοι γε οντες ἀμφο- τέρος πειράσονται καὶ μῖν καὶ μιν τὰ βέλτιστα συμ- 42 βουλευσαι πρ0 ταίτα οἱ βάρβαροι πολυν χρόνον

διαλεχθέντες ἀλλήλοις ἀπῆλθον ουδεν ἀποκρινάμενοι. VI. Ο με δη στρατηγοι υτ ληφθέντες ἀνήχθησαν N βασιλέα καὶ ἀποτμηθέντες τὰς κεφαλὰς ἐτελεύτησαν , εις μεν αυτῶν λέαρχος ὁμ0λογουμένως ἐκ πάντων των ἐμπείρως αυτos εχόντων δόξας γενέσθαι ἀνὴρ καὶ πολεμικὸς καὶ φιλοπόλεμ0ς ἐσχάτως.

103쪽

LI B. II. T A P. VI. 65 καὶ γὰρ δη εως με πόλεμος ην τοι Λακεδαιμονίοις:προς τους Αθηναίους παρέμενεν, ἐπε δε εἰρήνη ἐγέ- νετω, πείσας την α/Os πόλιν ως οἱ Θρῆκες ἀδικοsσι τους Ελληνας και διαπραξάμενος ς ἐδύνατο παρὰτων φόρων ἐξέπλει, πολεμήσων τοις περ ερρονήσου καὶ Περίνθου Θραξίν ἐπεὶ δε μεταγνόντες3

ὁποίοις με λόγοις πεισε ρ0ν ἄλλn γέγραπται, δίδωσι δε αυτ ρος μυρίους δαρεικού. ὁ δὲ λαβών:ου επὶ ραθυμίαν ἐτράπετο . ἀλλ' π τούτων των χρημάτων συλλέξας στράτευμα ἐπολέμει τοι Θραξί, και μάχη τε ἐνίκησε καὶ πῖ τούτου δη εφερε καὶ , γε τούτους και πολεμων διεγίνετο μέχρι ρος ἐδεήθη

ανδρῖς εργα εἶναι, ἔστι εξῖν με εἰρήνην εχειν ἄνευ αἰσχύνης καὶ βλάβης αιρεῖται πολεμεῖν, εξῖν δε ραθυμεῖν βούλεται πονεῖ νήστε πολεμεῖν. εξῖν δε χρήματα

ἔχειν κινδύνως αιρεῖται πολεμων μείονα ταίτα πομειν ' κεῖνος δε οπερ ι παιδικὰ of ἄλλην τινὰ ἡδονὴν θελε δαπανῶν εις πόλεμον. Ῥυτ μεν φιλοπόλεμος ν πολεμικὰς δε αυ ταύτη ἐδόκει ιναι ὁτι 7 φιλοκίνδυνός τε ν καὶ μέρας και νυκτὰς ἄγων επὶ τους πολεμίους και ν 0ῖς δεινοῖς φρόνιμος, οι παρόντες πανταχos πάντες μολόγουν. και αρχικὰς δ' ἐλέγετο ἐναι ς δυνατὰ ἐκ os τοιούτου τρόπου ci0ν κἀκεῖνος ἐχεν Ἀκανὰς μεν γὰρ ῶς τις καὶ ἄλλ0ς

104쪽

φροντίζειν ν πως εχοι η στρατιὰ αυτ τα επιτηδεια και παρασκευάζειν ταfτα, κανος δε και εμποιῆσαι 9 τοῖς παροίσιν ς πειστέον εἴη Κλεάρχω τοίτο δ' ἐποίει εκ ου χαλεπος ειet/cta ' και γαρ ὁρῶν στυγνὰ ην

καὶ τn φων τραχυς ἐκόλαζέ τε ἀει ἰσχυρῶς, και οργῆενωτε. ως καὶ αυτ μεταμέλειν ἔσω τε καὶ γνώμI ἐκολαζεν ἀκολάστου γαρ στρατευματος ουδεν.10Θεῖτο οφελος ιναι, ἀλλα καὶ λεγειν αυτον ἔφασανίς δέοι το στρατιώτην φοβεῖσθαι μῆλλον τον αρχονταττους πολεμίους, εἰ μελλο η φυλακὰς φυλάξειν φίλων ἀφέξεσθαι η ἀπροφασίστως ἰέναι προς τους

11 π0λεμίους. εν μὲν ου τοῖς δεινοῖς θελον αυτου ἀκουειν σφόδρα και υ αλλον Γρ0sντο οἱ στρατι ται καὶ γαρ το στυγνὰν τότε φαιδρὰν αυτου et τοις προσώποις φασαν φαίνεσθαι και το χαλεπον ἐρρωμένον προς τους πολεμίους ἐδόκει εἶναι, στε σωτη 12 ιον , ουκέτι χαλεπον ἐφαίνετο ' τε δ' ἐξω του δεινοί γενοιντο και ἐξείη προς ἄλλους αρχοντας πιμναι, πολλοὶ αυτον ἀπέλειπον το γαρ ἐπίχαρι υκ εἶχεν, αλλ' ἀεὶ χαλεπος ην καὶ μός στε διέκειντο προ αυτον οἱ στρατιῶται σπερ παῖδες προς διδά- 13 σκαλον. και γαρ υν φιλία μεν κα ευνοία ἐπ0μένους οὐδέποτε εἰχεν o ινες δε η υπ0 πόλεως τεταγμενοι η υπ0 os δεῖσθαι η αλλη τινὶ νάγκn κατεχόμενοι 14 παρείησαν αυτω σφόδρα πειθομένοις ἐχρῆτο ἐπειχθηρξαντο νικῆν συν αυτω τους πολεμωυς ηδ μεγάλα

105쪽

ἐλέγετο. 4ν δε τε ἐτελεύτα ἀμφὶ τὰ πεντήκοντα

Πρόξενος ὁ ο Βοιώτιος εὐθὴς μεν μειράκιον ν 16 ἐπεθύμει γενέσθαι ἀνὴρ τα μεγάλα πράττειν κανός καὶ δια ταύτην την ἐπιθυμίαν ἔδωκε Γ0ργία ἀργύριον τω Λεοντίνω. ἐπεὶ δὲ συνεγένετο ἐκείνω, κανος ν0-17μίσαςήδη εἶναι και αρχειν και φίλος ων τοις πρώτοις μη ἡττῆσθαι ευεργετῶν, λθεν ει ταυτας τὰς συν

αέγα καὶ δύναμιν μεγάλην καὶ χρήματα πολλά το 18σούτων δ' ἐπιθυμῶν σφόδρα ἔνδηλον α καὶ τουτοεἶχε δτι τούτων Οὐδεν αν θελοι κτῆσθαι μετὰ αδικίας , αλλὰ συν τω δικαίω καὶ καλῶ γετο δεῖν τούτων τυγχάνειν, ἄνευ δε τούτων η αρχειν δε καλῶν 19μεν κἀγαθῶν δυνατος ήν o μέντοι ὁ αιδῶ τοις στρατιώταις χαυτου ἴτε φόβ0ν κανος ἐμποιῆσαι, αλλὰ καὶ ἐσχύνετο μῆλλον του στρατιώτας τοι αρχόμενοι κεῖνον ' και φοβούμενος ἀλλ0ν ὴν φανερ0ς το ἀπεχθάνεσθαι τοι στρατιώταις η ι στρατιῶταιτο ἀπιστεῖν ἐκείνω Mετ δε ἀρκεῖν πρ0 το ἀρχικὰν 20 εἶναι καὶ δοκεRν 0ν με καλῶς ποιOsντα ἐπαινεῖν, τον in ἀδικ0sντα μη ἐπαινειν. τοιγαρos αὐτω ἱμεν καλ0ί τε κἀγαθοὶ τῶν συνόντων όν0 ῆσαν, οἱ δε ἄδικ0 ἐπεβούλευον ως εὐμεταχειρίστω ὁντι. δτε δ ἀπέθνησκεν ὴν τῶν ως τριάκοντα.

πλουτεῖν σχυρῶς, ἐπιθυμῶν δε αρχειν, πως πλείω λαμβάνοι, ἐπιθυμῶν δε τιμῆσθαι, να πλείω κερδαίνοι φίλος τε ἐβούλετο εινα τοι μέγιστον ἰυν μένοις, να ἀδικῶν μη διδ0ίη δίκην. ἐπι δε κα-22τεργάζεσθαι ν ἐπιθυμ0ίη συντομωτάτην ετο δ0ν

106쪽

τὰμ το δ' Ἀπλ0s καὶ ληθες το αὐτὸ τω λιθίω 23 εἰναι. στέργων δε φανερὸς μεν ην Ουδένα, τω δεφαι φίλος εἰναι, τούτω ἔνδηλος ἐγίγνετο ἐπιβουλεύων. και πολεμίου με Ουδενὰς κατεγέλα των δε 24 συνόντων πάντων ως καταγελῶν ἀει διελέγετο καιτοις με των πολεμίων κτημασιν υ ἐπεβούλευε χαλεπὰ γαρ ετ εἰναι τα των φυλαττομένων λαμβάνειν ' τα δε των φίλων μόνος ετ εἰδέναι ραστον

25 ο αφύλακτα λαμβάνειν καὶ ὁσους μεν αἰσθάνοιτοεπιορκους καὶ δίκους ς εὐώπλισμένους ἐφ0βειτο, τοῖς δ' ὁσίοις και ἀλήθειαν ἀσκοίσιν ς ἀνάνδροις 26 ἐπειρῆτο χρῆσθαι. σπερ δε τις ἀγάλλεται επὶ θεοσεβεια καὶ ληθεία καὶ δικαιότητι οἴτω Μενων γάλλετο τω ἐξαπατῶν δύνασθαι, τω πλάσασθαι ψευδῆ, τω φίλους διαγελῶν ' του ὁ μη πανOsργον των ὰπαιδεύτων αεὶ ἐνόμιζεν εἶναι καὶ παρ' οἶς με ἐπεχείρει πρωτευειν φιλία, διαβάλλων του πρώτους Os 2740υς ετ δεῖν κτησασθαι. τ δε πειθομένους τους στρατιώτας παρέχεσθαι εκ ου συναδικεῖν αὐτοῖς εμηχανῆτο τιμῆσθαι δε και θεραπεύεσθαι ξω ἐπιδεικνύμενος τι πλεῖστα δύναιτο καὶ ἔθ'ελ νι αν δικεῖν εὐεργεσίαν δε κατέλεγεν, πότε τις αὐτ0s ἀφίσταιτο, ὁτι χρώμενος αὐτω ου ἀπώλεσεν αυτόν.

28 καὶ τὰ μεν δη φανῆ ξεστι περὶ αὐτ0s ψεύδεσθαι, αδε πάντες ἴσασι τάδ' στί παρὰ Ἀριστίππου μεν ἔτιώραι0 ων στρατηγεῖν διεπράξατο των ξένων, ωριαίω δὲ βαρβάρωίντι, ἔτι μειρακίοις καλοῖς δετο, οἰκειότατος ἔτι ραῖος ων ἐγένετο αὐτὰς δε παιδικὰ εἶχε 29 Θαρύπαν γένειος ων γενειῶντα ἀποθνησκόντων δὲ των συστρατηγων ὁτι ἐστράτευσαν επὶ βασιλέα σὐν

107쪽

LLB. I. T AI. I. 69 ρω ταυτὰ πεποιηκώς υ απέθανε, μετὰ δε τον των αλλων θάνατον στρατηγῶν τιμωρηθεὶς πο βασιλέως ἀπέθανεν, ουχ σπερ λεαρχος καὶ ι αλλοι στρατηγ0 ἀπ0τμηθέντες τὰς κεφαλας, σπερ τάχιστος θάνατος δ0κεῖ εἶναι, αλλὰ ζων αἰκισθεὶς νιαυτον ως π0νηρὰς λέγεται της τελευτης τυχεῖν.

υγίας δε ὁ ρκὰς καὶ Σωκράτης ὁ χαιῖς καὶ 30

μέμφετ0 στην δε ἄμφω ἀμφὶ τὰ πέντε καὶ τριάκοντα ἔτη απῖ γενεῆς.

108쪽

σα μεν δη ἐν τn αναβάσει τη μετὰ Κύρου οἱ πι- ληνες πραξαν μέχρι της μάχης, και σα ἐπεὶ Mρ0ς ἐτελεύτησεν ἐγένετο ἀπιόντων τῶν Ἐλλη νων σῶν ισσαφέρνει ἐν ταις σπ0νδαῖς, εν ω πρόσθεν λόγω δε- 2 δήλωται. ἐπειχε 0ῖ τε στρατηγ0 συνειλημμένοι ησαν

κα των λοχαγῶν καὶ των στρατιωτῶν οἱ συνεπόμεν0ρ

ἀπωλώλεσαν, ἐν πολλη δη ἀπορία ησαν οἱ Ἐλληνες, ἐννοούμενοι μεν ὁτι ἐπι ταῖς βασιλέως θύραις σαν, κύκλω δε αὐτοῖς πάντη πολλὰ καὶ θνη και πόλεις πολέμιαι ησαν, ἀγ0ρὰν δε ουδεὶς ἔτι παρέξειν ἔμελλεν, ἀπεῖχον δε της Ελλάδος ου μεῖον η μύρια στάδια, γεμὼν δ' οὐδεὶς της odos ην, ποταμοὶ δὲ διεῖργον αδιάβατοι ἐν μέσω της οἴκαδε odos, πρ0υδεδώκεσαν δεαυτους και οἱ σῶν Mρω ἀναβάντες βάρβαρ0ι, μόνοιδε καταλελειμμένοι ησαν Ουδ ιππέα οὐδένα σύμμαχον εχοντες, στε εἴδηλον ν τι νικῶντες μεν οὐδένα ἀν κατακάνοιεν, ηττηθέντων δὲ αυτῶν οὐδεὶς αν λει φθείη ταὐτα Ar/0oυμ εχ/0ι και ἀθύμως εχοντες Oλίγοιμεν αὐτῶν εις την ἐσπέραν σίτου ἐγεύσαντο, λίγot

δε πυρ ἀνέκαυσαν, ἐπὶ δε τὰ οπλα πολλ0 ου ῆλθον

ταύτην την νύκτα, ἀνεπαύοντο δε που ἐτύγχανεν

109쪽

πάντες ανεπαύοντο.

υ δε τις ενα στρατια εν0φῶν θηναιος δς δουτε στρατηγὸς ουτ λοχαγος ουτε στρατιώτης ων συνηκολουθει, αλλὰ Πρόξενος αυτον μετεπέμψατο οἰ κοθεν ξένος, ἀρχαῖος' υπισχνειτο δε αυτω, εἰ ἔλθοι, φίλον αυτον Κυρω ποιησειν , ον αυτὸς ἔφη κρείττω λυτω νομίζειν της πατρίδος. ὁ μέντοι Σενο-οφῶν ἀναγνους την επιστολὴν ἀνακοινουται Σωκράτει τῶ ' Ἀθηναίω περ της πορείας ' και ὁ Σωκράτης ποπτευσα μη τι προς της πόλεως ἐπαίτιον εἴη Κυρωφίλον γενέσθαι, τι ἐδόκει ὁ Κυρος προθυμως τοις Λακεδαtμονίοις ἐπὶ τὰς 'Aθήνας συμπολεμησαι, συμβουλευε τω Σενοφῶντι ἐλθόντα είς ελφους ἀνακ0ινῶσαι τω θεω περὶ της πορείας. ἐλθὼν δ' ὁ Σενοφῶν οεπηρετο τον πόλλω τίνι ἀν θεῶν θυων καὶ εὐχόμενος κάλλιστα και ἄριστα ελθοι την ὁδῖν ην πινοεῖ και καλῶς πράξας σωθtin. καὶ ἀνείλεν αυτω ὁ πόλ- λων θεοις οἷς ἔδει θυειν. ἐπέ δε πάλιν λθε, λέγε 7την μαντείαν τω Σωκράτει ὁ δ' ἀκουσα χὶτιῆτο αυ- τον ὁτι ου τουτο πρῶτον 9ώτα πότερον λωον εἴη αυτ πορευεσθαι η μένειν, αλλ αυτὸς κρίνας ἰτέον εiναι του ἐπυνθάνετο ὁπως αν κάλλιστα πορευθείη.ἐπεὶ μίντοι υτως ρου, ταυτ Ἀφη, χρη π0ιεῖν ὁσα θεὰς ἐκέλευσεν ὁ μεν δη Σενοφῶν et τω θυσάμε-8νος ἐς ἀνειλεν ὁ θεὸς ἐξέπλει, και καταλαμβάνει ν Σάρδεσι Πρόξενον και ρον μέλλοντας ὁ ὁρμῆν την ἄνω ὁδόν, και συνεστάθη Κυρω προθυμουμ 0νου δε του Προξένου καὶ ὁ Κυρος συμπρ0υθυμεῖτο

110쪽

72 LI B. III. C A P. I. μεῖναι αυτόν ἐπε δε τι ἐπειδὰν τάχιστα η στρατεία

10 εἶναι εις Πισίδας ἐστρατεύετο μεν δη υτως ξαπατηθεὶς οὐχ υπὸ Προξένου οὐ γαρ ἴδει την ἐπι βασιλέα ὁρμὴν οὐδε αλλος ουδεὶς τῶν Ἐλληνων πλην Κλεάρχου επε μ τοι ει Κιλικίαν λθον, σαφε πῆσιν ηδη ἐδόκει εἰναι ὁτι ὁ στόλ0 ειη επὶ βασιλέα φοβos μεν0 δε τηνάδ0ν καὶ ακοντες μως ο πολλοι δι αἰσχύνην και αλληλων καὶ Κύρου συνηκολούθησαν μν11 εις και Σενοφῶνρῆν ἐπει δε απορία ην, ἐλυπεῖτο μενσει τοι αλλοις κα ου ἐδύνατο καθεύδειν μικρον δ' υπνου λαχών ἐδεν ἄναρ ἔδοξεν αὐτω βρ0ντῆς γενομένης σκηπτὼς πεσεῖν εις την πατρωαν οἰκίαν,12 και εκ τούτου λάμπεσθαι πῆσα περίφοβος δ' εὐθὐe ἀνηγέρθη, καὶ το ἔναρ πη μεν κρινεν αγαθόν, τιεν πονο ς ων καὶ κινδύνοις φως μέγα εὐυιὰς δεινεδοξε πῆ δε καὶ ἐφοβειτο, ὁτι απῖοιο μεν βασιλέως το μαρ ὁόκει αὐτω ἐναι , κύκλω δε ἐδόκει λάμπε σθαι το πυρ, μη οὐ δύναιτο εκ της χώρας ἐξελθεῖν της βασιλέως, αλλ' εἴργοιτο πάντοθεν πό τινων ἀπο- 13 ριῶν. ποῖόν τι μέντοι ἐστὶ το τοιουτ0νίνα ἰδεῖνεξεστι σκοπεῖν κ των συμβάντων μετὰ το ἔναρ. μγνεται γαρ τάδε. εὐθῶς ἐπειδη ἀνηγέρθη πρῶτον μενεννοια αὐτω ἐμπίπτει τι κατάκειμαι ἡ δε νυξ 90 βαίνει αμα δε ij μέρα εικὰς τ0ὐ π0λεμίους ξειν.ει δε γενησόμεθα ἐπι βασιλεῖ τι ἐμποδὼν μη οὐχι πάντα μεν τα χαλεπώτατα ἐπιδόντας, πάντα δε τα14 δεινότατα παθόντας βριζομένους ἀποθανεῖν ὁπως δ' ἀμυνούμεθα οὐδεις παρασκευάζεται οὐδε ἐπιμελειται, ἀλλα κατακείμεθα σπερ ἐξ ἰν ησυχίαν ἄγειν. ἐγώ ουν τον ἐκ ποίας πόλεως στρατηγὀν προσδοκῶ