장음표시 사용
201쪽
post memorandos , attinere , memoria' deponet dor . CD XCIV. Cum omnibus auxiliis relatis, mentia otium & animi tranquillitas', in omni dia theseos parte commode, in maxima necessario, S*rvanda s e que magis etiam, si cogitationi de adfectuum stimulus paulo vehementior morbi faciendi particeps
CDXXV I. COXXXIII.) fuerit. CDXCV. In mania igitur & pervigilio, huic praecepto imprimis, tantumque, quantum fieri potest, studendum. Quorum in hoc propria cogitatio, &animi commotio, maxime ante somnum petitum, certiusque utriusvis consuetudo , fugienda; stupidi libri quiescenti recitandi ; cupiditas, ultio, delicti aut facinoris recordatio CD XXXIII. avertenda ;riique stimuli, qui, ad e X tremum agendo, i nci tabo litatem deterunt, & sic somnum conciliant, cuiuS- modi exercitatio , potio mera X solita , ca ena modica, Postremo calor, adhibenda; quae in directam debili, talem inferunt. CDXCVI. Eandemque magni, ad universam hanς doctrinam roborandam momenti , rem confirmat pquod eadem , quae pervigilio, maniae quoque, Sed aucta magnitudine, ut altioris incitationis morbo, Prosunt. Sic non mentis quies aut animi tranquillitas, quae utraque prorsus hic periit, sed, commotioni M. enormi cogitandi vigori, contrapius status quaeren dus. Cumque nimia mentis aut animi vis, vel utraque, potentissima hic noxa sit; ita metus, terror se iniiciendus ; ad desperationem insanus agendus; in. magnam motus voluntarii instrumentorum incitati nem remedium iumentorum lybor assiduus impono
202쪽
aox 'E L E BI E N T adus; tenuissimus victus, aqua Potui, danda, fhae frigidissima saepe mergendus aeger, diu di prope ad
mortem totus tectus Eervandus.
CDXCVII. Si in phreniti de cerςbrum, sin peripne
monia pulmones, in rheumatismo artus exteriores ., plus, quarn in alia parte, diathesis possident . quid obstat, quo minus mania de pervigilium etiam magis in cerebri, in quod praecipue noxae agunt, mimus in reliquarum partium , ubi illae minus possunt, adfectu consistant ὸ Postremo, quoniam primum alias partes auxilia moventia his morbis opifera sunt D); id., ne in iis quidem, ubi maxime credas , adfectum morbosum totum in parte clare laborante positum, sed universum Corpus eius particeps esse, unam ubique ac indivisam incitabilitatem XLVII. ad L.) patere ; inoetotam eam noXarum excitantium pariter ,& auxiliorum, cum inaequalitate toties relata, vim dirigi , certaque & stabilita huius doctrinae fundamenta esse , consirmat.
CDXCXIII. Ut haec in mania & pervigilio praecipuae noxae Sunt, praecipue cerebrum laborat; ita, in obesitate maXime memoria dignae noxae sunt , cibus ex Carnea materia paratus, & quies; qua, eXer citationis stimulus , corpus lassando & fatigando, iam ad indirectam debilitatem vergit, deesse ponitur. Sed cum, post eundem genere & copia cibum, eandem quietem, alii , pinguescant, alii macri permaneant . inde, vires concocis ices omnes in aliis plus, in his minus , Valere, eoque reliquas incitantes noxas ad . eam rem contulisse , & incitationem pro ratione se qui , Constat. E noxis huc spectantibus , mentis facilis actio, tranquillitas , animi, quae modi ei sximu-
203쪽
que consuetudo, qualis irae indulgentia , qualis morositas, est, obstant . Obstat motus corporis, qui humorum intus copiam imminuit, 3c, quoties magnus est, fatigat ac debilitat. Obstat larga potatio; quae , similiter incitationem , stimuli magnitudine
aut diuturnitate ancitabilitatem usque consumendo , deterit. Contra potestates faventes sunt, placide, nimisque aliquantum , agentes sed nunquam eam
actionis magnitudinem , quae ad indirectam debilitatem inclinat, adipiscentes ; molliter & iucunde procedentes . maXime perspirationis modum Servantes ;sic vasa sanguine replentes, Sed quia motus cavetur, non eorum 4ncitationem summopere intentantes ; per que tranquilliorem eorundem motum , humorem ,
alias foraminibus externis discessurum, in adipis cellulas diverti sinentes. Hinc, licet, ut Supra dictum
CXX XL ad CXXXIV. CCLXXXI. , sanguinis
abundantia maximus quidem stimulus sit ; sine aliis tamen stimulis, eoque Patentissimo , quem motus muscularis CXXXII. , praebet, satis magnam , sine morbo memorabilior. , -tolerari posse, dc ad sthenicos quidem opportunitatem Iemper , non ipsos protinus , facere, manifestum . Hinc, quem nimiae incitationis, aut sthenicae diathoseos ordine, locum obesitas obtineat , quanto noxae sti utantis , queisque praecaeteris stimulis nascatur , intelligitur. CDXCIX. Cum causae magnitudini curationis ac
comodanda C.) sit, ad hunc quoque morbum tollen dum commune consilium suffcit CCLI.) ; scilicet, ut incitatio nimia ad salutarem deducatur, & cuique noxae par auxilium Opponatur.
204쪽
D. Minus igitur, qui hic praecipua noxa , cibῖ dandum , plus exercitationis subeundum. Haec accurationem sussiciunt.
DI. Sed ad communem hanc doctrinam confirmandam , simul & illustrandam , omnia , quae Summope 4re , plusque, quam huius morbi nOXae relatae , inci- rationem movent, & ad indirectam debilitatem inclinant , eodem pertinere; pinguedini vel occurrore vel nabderi; idque ad maciem eam , quae cum denilitate coniungitur , usque facere, dicendum. DH. Optima cibi diminuendi ratio est , aliquandum materiae , e plantis petitae , cum mediocri carnea coni ungere. Cui proXima est, hac abstinero, Iargius illam sumere. Quorum prior iis omnibus magis convenit, qui debilitatis morbis cuiusmodi podagra , dyspepsia tu Xum Sero Secuta, asthma , epilepsia,& similes, haberi debent, Opportuni sunt . Posteriori bi solum respondet , ubi magnus alioquin vigor, alsthenicas pyre Xias opportu Rit S est, & flore aetas. Quae tamen ne in hoc quidem Corporis statu , nisi pro tempore, persequenda quia tanta est eius materiae debilitandi vis, ut, dum ad quamlibet obesitatem tollendam Satis superque , praesertim exercita tione addita, est , tamen diatheseos asthenicae, omnium inde pendentium morborum, emcax in primis reperiatur M
205쪽
sthenia simpliciter, Ut ab altera sthenicorum , quaesthenia dici potest, distinguatur, est corporis vivi Status, quo plus aut ininus omnes actiones infirmantur , saepe perturbantur CXLIX. ), semper sere aliqua manifestius laborat. In quibus exponendis hic ordo , quo a minimo quoque ad maximum , per omnea medios quasi debilitatis gradus, itur, adservabitur. DI V. Magna hic symptomatum varietas est ψ quae, quia nihil significat , ad morborum seriem distinguen dam neutiquam adhibetur. Eoque quo certiora, si non ad ordinationem speciosiora, quae dicenda sunt, ad PRreant es a praecipuorum enumerat Ione principium
206쪽
DV. Asthenici morbi sunt, macies , inquietudodamentia , eruptio scabiosa scarlatina asthenica , dia-bates levior , .rachitis , haemorrhaeae, qualis, menorm rhoea ., epist a Xis, haemorrhois, sunt, item his con-t ravius, ut videretur, triplex quoque Status, men sirporum Cessatio, retentio, .suppressio, tum Sitis,
vomitus, indigestio diarrhoea, colica nodyne ; dein adfectus pueriles, ,ermes, tabes, dysenteria, & Cho Iera leniores, angina, scorbutus , hysteria lenior, rheu malaIgia, tussis asthenica , cystirrhoea , podagra Vati Iidiorum , asthma , spasma , anasarca, dyspepSOdynia, his teria gravior, podagra imbecilliorum, hypochon-driasis, hydrops, per tussis, epilepsia, paralysis, tris
mus , a poplexia , tetanus ; febres, Et quartana, ter tiana, quotidiana; dysenteria, cholera graviores, Sy nachus , typhus simplex , cynanche gangraenosa , va riola confluens, ayphus pestilens, pestis. Quorum ''mnium supremus finis mors. DUI. Haec morborum asthenicorum series sic in telligenda .est, ut ii , qui plerumque leviores Sunt ,& altiorem in serie locum sibi 'indicant, aliquando graviores, est ubi gravissimi evadant ; iique, qui
plerumque magis saeyiunt, ut podagra imbecilliorum ut typhus pestilens , ut pestis ipsa , nonnunquam Sum ma lenitate procedant. DVII. Adfectus partium, qui hos morbos Saepe
comitantur , cuiusmodi ulcus, tumor , aucta excretio,
sanguinis profluvium, dc inflammatio sunt , ita debi litatis quiddam submonstrant, ut idem tamen absque iis possit incidere . Hinc, quia debilitatis, in hac serie , viS sunditus spectatur; cum morbis, qui cum iis
adfectibus saepe coniunguntur, alii, horum expertes
207쪽
hysteria de spasma ; ὀc cum casibus, quos spasm aut convulsio . Comitatur, hydrops, deadem paris debilitatis servata ratione , sunt commixta , absque ulla symptomatum insigniorum ratione, dc debilitatis magnitudine sola spectata. Nec febrium, quae mentis imbecillitate de capitis adfectibus insigniuntur , nume-TO cholera vehementior, ut quae illarum debilitati Parem monstret, exempta. Cuius divisionis ea ratio est, quod non in mitium quarumlibet, sed totius cor poris adfectu , vera vis morbosa consistit; di non partium Sola, sed, una cum ea, totius corporis Condi tione, mutata , salus molienda .
Macies isDv IIL Μ acies asthenia est , in reliquis actionibus
obscurior , concoctricis, qua corpus idoneo alimento Parum pinguescit, patens imbecillitate . DIX. Quoniam tam reliquo corpore quam in Ventriculo , dc reliquis concoctionis instrumentis, imbecillitas , in illo obscurior, in his ex re manifestior,
causa morbum DVIII. continet ; ideo medendi consilium commune DV. CCLI. ) , in partem ma
Xime languentem, nempe concoctionis instrumenta, dc vascula perspiratoria, maxime dirigendum . Alen
tior igitur cibus utendus, labori parcendum , e X hoc madori vel perspirationi fusiori , per quietis corporis plus, idonea gestatione, fricatione dc rubefactione ,
208쪽
DX. In inquietudine asthenia DU. reliquae a-etiones aliquantum languent , & vigilis membra iactantur .
DXL Ut hic causa similiter , ac in omni alio per petuo morbo V. VI. VII. VIII. , universo corpori communis est; ita motus voluntarii instrumenta cerebrumque potissimum, cum inaequalitate relata XLIX. ), premit ; ideoque , tum ad extremum nimius mentis & animi, tum deficiens labor fugiendus, tum utriusque, qui gratus est, stimulus restituendus. Item, nimius ad extremum corporis labor, ubiis nocuit; deficiens, cum is in causa fuit , cavendus, idoseudi reponendus; vinove malum pellendum , de caeteri stimuli , pro sua quisque portione , adhibendi . Erunio Scabiosa . DXII. In eruptione scabiosa, decolor cutis arescit, detumescit, varie pustulis deformatur, hebescit animus , corporis actiones languent. DXIII. Communis corpori debilitas hic in vasculis perspiratoriis praevalet, eoque cum auxiliis, in totum corpus directis, qualis cibus alens & potio valida est, perspirationi suis stimulis consulendum summum corpus frigida Iavandum, ad aεra aditus aperiendus, munda indusia dc vestis reliqua gerenda.
209쪽
DXIV. In ea asthenia, quae diabetes lenior dicen da est, urina copiosius iusto fluit, sed supra modum ut in eiusdem nominis graviore malo , non profundi tur. Languet, ut in eruptione scabiosa , perspiratio aris ossicium. DXV. Ad hunc effectum, multo, quam hactenus creditus est, frequentiorem, solvendum, corpus cibo, potione valida, idonea exercitatione, neque supra modum nimia, eoque debilitante, neque nimia quiem te , eoque stimuli satis non suppeditante, Itimulandum , & ante omnia perspiratio sustentanda, uri Pana , quae nulla sunt, cohibentia, praetermittenda . Rachitis . DXVI. Rachitis est asthenia , cuius ad communia si 'na DV. accedunt, capitis, maXime anterius, item genuum & abdominis, insolita moles, costarum complanatio, macies. DXVII. Rachitis puerilis morbus est, e sordibus , e Xercitationis desectu, frigore tam sicco, quam humi do . & minus alente victu, potissimum pendens. DXVIII. Ad eandem igitur medendam, communesthenicum consilium adibendum; noxis morbum ex citantibus contraria in auxilium vocanda ; summum corpus abluendum; perspiratio; aeris puri & caloris fili mulo , cum cura , restituenda ; puer dii ingentius gestandus, sub divo multum exercendus, cibus e Car
Dea natura dandus, ex plantis negandus, potio valida praebenda
210쪽
Men truorum Cessatio DXIX. Μenstruorum cessatio non quoque non asin thenia est: in qua , praeter menstrua eo vitae temporo, quo accidere debent, non accidentia alia quoque debilitatis indicta , Cuiusmodi corporis exiguitas, imbecillitas', habitus laxitas, deficiens cibi desiderium, cutis pallor , & similia Sunt, adparent .
Menstruorum Retentio. DXX. Μenstruorum retentio est is astheniae status; in quo, postquam coeperunt, & aliquamdiu pro- suxerunt , parcius aut rarius iusto, comitantibu: alii; imbecillitatis signis, Prosiuunt. Menstruorum Suppressio. DXXI. Μenstruorum suppressio est , ubi, quolibet vitae, inter eorum Principium & finem naturalem, tempore , e X toto CHmpescuntur . DXXIL Prius naturalium menstruorum disquirenda causa est, quam cessantium aut quolibet modo deficientium , tractetur. DXXIII. Menstruorum causa est, VaSorum , San guinem fundentium, certo vitae tempore, nempe circa pubertatem, conformatio, & vis stimulatrix in mulieribus , quam aliis foeminis potentioris. DXXV. Ut omnia, crescente corpore, vasa paula tim; sic genitalia, sic uterina novissime, eXplicantur. Quorum fines, in uteri parietes detinentes, circa