장음표시 사용
171쪽
MEDICINAE. I7rasthenicus, morbus, post suo loco memorandus, exoritur. Quod , scriptΘrum , aliorum alteram eius naturam tuentium, discrepantes & inter se adversis frontibus repugnantes, tam explicationes, quam cu rationes, conciliat. Historia Variolae mitis is
CD XVII. Variolae mitis eadem, quae gravis CCCLXXIV. definitio est, nisi quod in miti saepe perpauCae pustulae, nunquam centum aut ducentas fere numero Superantes, sunt, est ubi solus , quo materia inserta est, locus pustulis sine ullis alibi corporis, conseritur, aut praeter has una tantum cer nitur . COXVIII. Pustularum numerum ci eruptionem confertam facit non contagiosae materiae natura , non copia , sed diathesis sthenica , quantum a noXis sthe nicis, quarum materia minime particeps est, conci latur. Si igitur ea diathesis, & prae caeteris locis in summo corpore, praecavetur, nunquam frequens: postquam adparuit, protinus solvitur, nunquam Pe riculo, erit eruptio. CDXIX. Ut materia contagiosa non multum ad
dia thesin sthenicam CD XVIII.), ob rationes ad la tas CD XUII. ad CDXlX. confert; ita aliquid ta
men conserre argumento est, saepe frequens , ubi non aucta e communibus noxis post acceptam contagio nem diathesis est, prodiens tamen & eruptio & au
CD XX. Eoque CD XIX. , dum infra eum, qui perfectae valetudini convenit , gradum redigenda i R
172쪽
i 1 ELEMENTA.citatio est; certi tamen fines supt ultra quos debilItando non est procedendum .
CD XXI. Nam, ubi summopere sthenica diathesis redigitur; incitatio Supra modum minuitur; ruberrima , toto corpore, & e maculata in continentem deis cedens semper , eruptio Bisi Stimulatrice ratione curata , perniciei futura, variolosae eruptioni prorsus dissimilis, evenit. Rubrotae mitis Historia . CD XXII. Rubeolae mitis eadem, quae gravioris,
definitio CCCLXXVII. est. De qua eadem omnia, quae de variola miti CD XVII.) dicenda sunt.
Si, protinus a symptomatum catarrhalium adventu, praeter omnem hactenus huic morbo medendi consuetudinem, dia thesis sthenica solvitur , saepe nullus mdrbus eX eorum , qui universo corpori communes Sunt, numero consequitur. Semperque aeque leniter morbus, ac variola eodem modo curata procedit , CD XXIII. Symplomata ea tarrhalia eiusdem, ac in catarrho, naturae sunt CD VIL), eandemque nempe asthenicam curationem, recipiunt. CDXXIV. Catarrhus , synocha simpleX , iustae Omnis, si ve communis, sive localis CCV. ad CCXII.); inflammationis expertes sunt. Scarlatina, variola &rubstola , ubi hae duae lenes sunt COXIII CDXVII. CD XXII. communi carent, nullius momenti localem
173쪽
MEDICINA E. 173 Freariarum Phlogisticarum
CDXXV. Apyrexiae phlogisticae, quae pyreXia
pariter & inflammatione omni vacant, dia thesi sthenica , va Sa minuS movente, nasCuntur. Eius prae cipua e Xempla mania , pervigilium , & obesitas ,
Hisima Maniae. CD XXVI. Mania est phlogistica apyrexia; in qua mens perturbata falsas Omnium rerum imagines concipit . CDXXVII. Quatenus mania non ex materiae Ce rebri vitio, qui casus localis quandoque accidit, eXOritur,' eam nimius mentis usus , vel adfectuum gravius incitantium vis, potissimum concitant. Quae tamen , ut magis in cerebrum, ita in totum quoque corpus, plus minusve, licet pyrexi a non seqEatur, agunt: quod curatio totum corpus debilitans, & alii stimuli , non protinus cerebro , sed dissitae parti in cumbendo , eundem morbum coacitantes confirmant. CDXXVIII. Quorum stimulorum potentissimi, po tio spirituosa vel vinosa, item optum & quaedam sorsan alia, ventriculo recepta , & illic primum agentia, sunt. E reliquis noxis phlogisticis aliae solae minus maniam inferunt ἔ sed stimulando tamen nocen tium vim intendunt; quod eorundem in curatione re motorum essectus arguit.
CDXXIX. Si venena quando maniam, illaesa Par
174쪽
tis alieulus firmas materia. creent, idem eorum, quod stimulantium communium, opus, idem efffectus XX. , di morbus communis idem , esse iudicanda . Quae ipsa, si contra, Partis te X turam delendo , agant, pro localis morbi origine sXX.) sunt ducenda. CDXXX. Μinus in mania cor & arteriae moventur; quia, praecipua noxa vasa stimulans, cibus, minus, ad nOXarum excitantium numerum accedere solet . Quem tamen reliquis additum nocere, hinc patet ; quod ad salutem efficacissima, inter alia remedia, inedia reperitur. Quod, M supra dicta, maniam non loco contentum, sed ad totum corpuS pertinentem, morbum esse demonstrant.
morbis, pulsus non omnino adfici vulgo dicuntur &creduntur; id non adamussim tamen verum est; namim mania, quamdiu is sthenicus adsectus esse permanet, plus minusve stheniae in pulsibus cerni potest
CDXXXII. Pervigilium est apyrexia sthenica CDXXV.) ; in qua somnus nullus aut insincerus est, excito animo , vivas, validas, aut molestas imagines recipiens . CDXXXI I. Eaedem noxae insomnium , quae maniam , sed minus magnae cient . Quod nimia cogitatio , Commotio, vel perturbatio animi manifeste, &Prae caeteris noxis faciunt. Cogitationis id , quod hoc efficit, non nimium ad extremum est; quod, incitabilitatem pro tempore consumendo, Profundum so
175쪽
MEDICINAE. 27smnum pareret XXVIII. ad XXXIL , aut si hune
pelleret, per indirectam debilitatem , quae ab hoc aliena loco ibid. sic ageret. Eademque perturbationis
animi, quatenus hunc morbum concitat, mensura: Cuius nimium omne ad extremum vel in somnum desinit, vel eam vigiliam, quam in directa debilitas Causa continet, adfert ibid.); nec horum mentis&animi adsectuti in simplex opus, semelve aut rarius incidens, effectui par evadit. Qui sic aut levior aut brevior foret , quam ut morbi titulum mereretur. Est saepius rediens, aut altius cerebrum premens, eoque mansuram no Xam relinquens, irritamentum , quod memorabilius hunc creet morbum . Hoc modo magnarum rerum , coniuncto periculo, cupiditas, in tu riae gravioris ulciscendae impetus, ultionis horror Per a et as, piaculorum futΗrorum metus, excitum animi Commovere , Catilinae , Orestis , Francisci Spirae exemplis ostenduntur. Quoties igitur adeo suis imaginibus aut adfectibus animus excitatur, ut, post ho rsim & aliorum stimulorum certam moram, requies Cere, & in sincerum somnum componi nequeat; Itoties hic incidere somnus iudicandus'.
CDXXXIV. Quem ut relatae noxae CD XXX. ,
sic non solae faciunt. Nam, ut postea, cum ad Vi piliam morbosam facientes potestates quae , eve diu debilitando potissimum agunt, eoque sub altera mor borum forma rite tractabuntur, ventum fuerit, OS tendatur; tum ad somnum pellen d qm alia quoque pertinere, aut cum illis operam conferre Cernentur.
CDXXXV. Ea vero ad pervigilium sthenicum nOppertinent. Quo tamen pertinent omnes iam in mania
relatae noxae CDYXVI. ad CDXXXV. , extra ce
176쪽
rebrum agentes, & asthenica metandi ratione tollendae .
CDXXXVI. Cum hoc modo CDXXXI. CD XXXII
CDXXXIII.) potestates vegete Stimulantes, nec ulla stimuli summae diminuta parte, pervigilium creehi ;inde quae reliquorum si heminae formae morborum causa est CXLVIII , eadem huius, idem utrisque cor poris, in quo quisque morbus positus, Status e Sse CDXXXIII. discitur; n c aliae noxae, sed eaedem ProrSus variante tantum , qhod saepe aliis phlogisticis morbis accidit, magnitudinis ratione praecedere in telliguntur.
CDXXXVII. Quae res CD XXXIV. ex actionibus quoque deprehenditur. E quibus, licet hi morbi apyreXiae esse dicantur , arteriarum tamin pulsus morbi Prorsui expertes non sunt CD XX.); contra tanto validiores , quum in secunda valetudine, aut ad asthenicos morbos opportunitate, hisque ipsis quanto
plus vigoris, & hunc continentis incitationi subest. Et reliquarum actionum, exceptis quae maxime Iaborant cerebri, status idem sane, qui in mitioribus malis phlogistieis aut ad haec opportunitate solet. Quod si multo magis, quam reliqua corporis , cere' brum hic, & in mania laborat; ea res insoliti nihil habet, utpote cum in morbis pariter, & ad eos opportunitate, partem aliquam magis adfici perpetuum si ta
CD XXX VIII. Obesitas apyrexi a sthenica est CDXXV. : ubi ex secundiore iusto valetudine, vi
177쪽
ctu Iauto, maxime cibo, item quieto Vitae genere, crescit eo magnitudinis adeps, ut actionibus incommodet.
CDXXXIX. Obesitatem sic definitam, morbum esse, morbi definitio IV. , etiam sthenicum , dia the
Seos sthenicae , certa signa docent. E quibus valida ventriculi, sive desiderium cibi, sive concoctio spectetur , actio, reliquarumque virium concoctriciumro ur , luculento documento sunt. CDXL. Utque in hoc morbo potestatum incitan tium stimulus incitationem supra id eius, quod exactae valetudini convenit, ad id, in quo diathesis sthenica constat, attollit; sine quo tanta ventriculi, chy Iumque & sanguinem facientium instrumentorum, vis esse non posset Sic huic cum reliquis apyrex iarum sthenicarum morbis commune est, ut omnium stimulorum summa multo, quam in reliquis eiusdem formae morbis, nempe cum pyrexia & inflammatione minor, nunquam ad eXtremam magnitudinem, qua in directa debilitas nascitur, adscendat, ac ne tant Rquidem subsit, quanta ad cor & vasa memorabilius commovenda sussiciat. CDXLI. Quibus tamen omnibus accidit, ut hae simul & reliquae omnes actiones aliquanto Supra Sa narum prorsus modum , multo supra diathesin asthesmcam consurgant. Et a reliquis sthenicis morbis apy regiae sthenicae hoc maxime differunt, quod potes tates incitantes longe citra id magnitudinis, quod incitabilitatem multum consumit, subsistunt; ut effecta certo discitur. Multo enim diuturniores morbi que iS' Iibet aliis sthenicis sunt.
CDXLII. Unde, quantumvis cerebrum propritS
178쪽
ipsi stimulis, quantumvis eius vasa copia sanguinis adiiciantur nisi tamen ad incitationem hinc natam,
ea, quam aliae potestates stimulantes, pariunt, ac cedat , multo minorem communem effectum fieri , plusque lauge omnium potestatum coniunctam, quam quarumlibet separatam vim valere, certum est.
CDXLVI. Diathesis igitur totius corporis in his
morbis , quam reliquis sthenicis, ad summam minor; partis, ut cerebri ita mania & pervigilio , vasorum sanguiferorum in obesitate satis magna universa sorditantθ est, quanta in Opportunitate ad alios , plusque ino parte laborante viget, Inde fit, ut contra istorum morborum naturam , similiter ad eos opportunitati , Ideo veterare solent perstantque quod summae stimulantis operis mediocrita si incitabilitatem nunquam consumit, semper iusto plus incitationis essicit ., Μagnus cerebri & vasorum his in morbis tumultus ideo magnam incitationis summam non arguit; quod adfectus partis, quantumvis formidabilis, cum totius, re liqui corporis adfectu comparatus, toto coelo minor
XLIX. ad L ΙΙΙ est . Quantumvis enim partem aliquis stimulus urgear , & inde latius per reliquum corpus pateat nisi tameta eius opus alii , reliquis partibus admoti , susrentent, ut omnium operis summa to tum quidem corpus altius adficiat ; stimuli solius ese sectus in parte conspicuus , in reliquo corpore minus memorabilis erit. Denique gravior quisque morbus Semper ab incitatione , quam plurium stimulorum vis
coniuncta fecerit, nasci , memori XXX- XXXII LVI. CXLVIII. ) animo tenendus . CDXLIV. In i, is apyrexi is sthenicis, ut pars quae dam , in duabus prioribus cerebrum, in hac vasa san-
179쪽
uisera, multo magis reliquis, & maiore, quam reseliquorum morborum Sthenicorum proportionae, propterea movetur . quod adfectus partis a stimulis, in reliquas agentibus, multo minus sustentatur; ita stimuli, in partes laborantes sic agentes, reliquum quoque corpus, tametsi minus memorabiliter, tangeret men intelliguntur. Quam rem ita se habere , via thesis asthenica nulla sthenica talis , qualis aliorum huius formae morborum opportunitatem continet, hic manifesta CDLXXX. reliquas partes movelatia re media , quod mox patebit, hanc curationem e Xpedientia ; & his contrariae potestates semper nocentes confirmant. Unde, quicquid stimuli partem adficiatur, id totum corpus, quod toto incitabilitas una &indivisa subest XLVII. , adficere, etiam hic, ubi
minime videri poterat, verum certumque patet.
CDXLV. Quod ad obesitatem proprie pertinet ;praeter cibum , reliquas noxas excitantes quoque plu*minusve valere, clarissimo hoc indicio, scias,' quod Vires concoctrices , quae ab illarum vi pendent, adeo Validae sunt, ut, perfectius suo quam ita aliis, qui minime ramen imbecilli sunt, officio fungantur. Quaae tamen noxae citra magnitudinis id, quod ad extremum magnum, propiusve huc accedens, incitabilitatem consumendo, incitationem finit, aut per tumul tus magnitudinem ad corpus exhauriendum pertinet,
CDXLVI. Sic animi adfectus nimis hic non sti mulant. Quod etiam vulgo, pingues miti ingenio dicerae solito, notum cum morosiores plerumque ma
cri sint. Sic a nimia cogitatione, quae magno stimu IO e .e, pingues abhorrere cernuntur. Sic quoque R
180쪽
Corporis motu, quo nimis omnes actiones, maXime que vasorum, Concitantur, ac proinde. Perspiratio multum expeditur, naturali constitutione pingues, eoque magis, quod omnis motus eoS magis, quam
alios, fatigat , abhorrent. Hinc humoris, quod cor poris foraminibus reiici, ab adipis cellulis averti So
let, magna illa deferendi, in has per quietem diver tendi copia sit. C D X L V II. Expositis iam horum morborum CDXXV.) proptietatibus, quoniam partis adfectus eae Communi pendet. LIV. , eiusdem generis est LIII. , ab iisdem noxis excitantibus LUI oritur , iisdemque tollitur auxiliis LV. . inde loco conten
tus adfectus, sive inflammatio, sive cerebri aut Va Sorum, quam aliorum locorum, maior adfectus, Sit . non alius in alio casu, sed idem prorsus in omnibus esse , ac tantummodo levibus quibusdam nullius mo menti rebus differre, & minime diversam curationem requirere , aut distinctiones capitales praebere , cre dendus , manifestusque, qui totam pessum dedit ar tem, error tollendus. Recte igitur omnes, de qui bus actum , morbi non ad duo genera prius , dein ad pecies, sed neque in genera neque in Species, con tra in duas tantum formas, sunt redacti.
CDXLVILI. Porro, cum in omnibus his vis omnis
morbosa, sive quantum toti corpori communis est, Sive quantum parte magis continetur, incitationem
nimiam dando, noceat, & quae illam, eadem hanc auXilia tollant, neque unquam in partem dirigenda sunt XLIV.) ; eo spectat omnis haec ratio, ut a va letudine ab omni integra parte, ad ma Xime stheni- Cum morbum quaedam crescentis roboris series esse