Plutarchi Vitae inter se comparatae

401쪽

d δῆμος ἀντήmo λαμπρῶς, δεξάμενος κρότρο καὶ θαυμάσας σπερ ἐξ υδου δια χρόνων πολλῶν ανάγοντα τα Μαρίου τιμα εἰ την πόλιν. τ μεν υνιπὸ γυναιξὶ πρεσβυτέραις λόγους ἐπιταφίους δμει - πάτριον ν Ῥωμαίοις, νέαις δ' υκ νυν θει πρῶτος με αῖσαρ ἐπι της μυτου γυναικος ἀποθανούσης καὶ τουτ νεγκεν αὐτεχάριν τινὰ καὶ συνεδημαγώγησε ψ πάθει τους πολλους. ημερον ανδρα καὶ περίμεστον η υς ἀγαπῶν θάψας δε την

γυναῖκα ταμίας εἰς γ ρίανεν των στρατηγῶν θετερι συνεξῆλθεν, καυτόν τε τιμῶν ἀεὶ διετελεσε και τον υἱὼν πάλιν αυτος αρχων ταμίαν ἐποίησε γενόμενος

δ' αὐτης ἀρῶς ἐκείνης τρίτην πάγετο γυναικα Πομπηίαν, ἄχων ἐκ Κορνηλίας θυγατέρα την στερον Πομπηίου Μάγνω γαμηθεῖσαν χρώμενος δε ταῖς δαπάναις αφειδῶς, καὶ δοκῶν μεν ἐνήμερον και βρωχεῖαν ἀντικαταλλάττεσθαι μεγάλων ἀναλωμάτων δόξαν, ἁνουμενος δε ταῖς ἀληθείαις τα μεγιστα μικρῶν, λεγομ πριν ει αρχήν τινα καθίστασθαι χιλίων καὶ τριακοσίων γενέσθαι χρεωφειλετης ταλάντων ἐπει δε τουτ μενίδου της Αππίας ἀποδειχθεὶς ἐπιμε--τη πάμπολλα χρήματα προσανάλωσε τῶν αυτου, τουτ δ' ἀγορανομῶν ζευγη μονομάχων τριακόσια και ελοσι παρέσχε καὶ ταῖς ἄλλαις περ θέατρα καὶ πομπὰς καὶ δεῖπνα χορηγίαι καὶ πολυτελείαις τὰς προ αυτου κατέκλυσε φιλοτιμίας, ἴτω διέθηκε τον

δῆμον καινὰ μεν απὰ καινὰ δε τιμὰς ζητεῖν ἔκαστον, αἷς αυτὸν ἀμείναιντο. ois δ' oυσῶν ἐν π πόλει στάσεων της μεν απὸ asu μέγα δυναμένης, ηὐδἐ Μαριανης, η τότε καυπτήχει και διέσπαστο κομιδῆ ταπεινὰ πρά-

402쪽

382 XLVIII. P. ΚΑΙΣΑΡ.τουσα, ταυτην ἀναρρῶσαι καὶ προσππεσθαι βουλόμενος ἐν τοδε ἀγορανομικαῖς φιλοτιμίαι ἀκμην ἐχουσαι εἰκόνας ἐποιήσατο Μαρίου κρυφα και νίκας

τροπαιοφόρους, α νερων νυκτὸς εἰς O απιτωλιον ἀνεστησεν αμὶν ἡμέρη τους θεασαμεν- μαρμαίροντα πάντα χρυσεκαι τέχνη κατεσκευασμένα περιττῶς διεδήλου δε γράμμασι τα βρικα κατορθ- ματα θάμβος π της τόλμης του ἀναθεντος ου γαμην ἄδηλοψ, ταχυ δε περιιὼν ὁ λόγος η σιγ πάν- τας ἀνθρώπους προς την ovis. ἀλλ' o μεν ἐβόων

τυραννίδα πολιτευεσθαι Καίσαρα, νόμοις καὶ δ γμασι κατορωρογμενα ἐπανιστάντα τιμάς, καὶ τουτοστεῖραν ἐπὶ τον δῆμον εἶναι προμαλαττόμεν9' ι' τιθάσευται ταῖ φιλοτιμίαις υ αυτου καὶ δίδωσι παίζειν τοιαυτα καὶ καινοτομεῖν οἱ δε Μαριανοι

παραθαρρυναντε αλλήλους πλήθει τε θαυμαστοιοσοι διεφάνησαν ἐξαίφνης, καὶ κρότν κατεῖχον το Καπιτώλιον πολλοῖς δ και δάκρυα την Μαρίου θεωμένοις φιν ς' ηδονης ἐχώρει, και μέγας ην ὁ Καῖσαρ ἐγκωμίοις αἰρόμενος, ῶς ἀντὶ πάντων αξιος εἴη δώνη της Μαρίου συγγενείας συναχθείσης δἐ περὶ τουτων της βουλης κάτλος ουτάτιος, ἀνηγε δοκιμων τότε μάλιστα Ῥωμαίων, ἀναστὰς κα κατ' γορήσας Καίσαρος ἐπεφθέγξατο ταμνημονευόμενον '

χαναῖς αιρεῖ τρο πολιτείαν ' ἐπεὶ δ' ἀπολογησάμενος προς ταυτα Καῖσαρ ἔπεισε την σύγκλητον επι mu- λον οἱ θαυμάζοντες αυτὸν ἐπήρθησαν, κα παρεκελεύοντο μηδενὶ του φρονηματος φίεσθαι πάντων γα μόντι - δον περιέσεσθαι καὶ πρω

τευσειν.

403쪽

XLVIII. P. ΚΑΙΣΑΡ. 883σω ς καὶ την ἱερωσυνην περ- πτον ουσαν 'μαυ- ρεμου καὶ Κάτλου μετωντων, ἐπιφανεστάτων ἀνδρων καὶ μεγιστον ἐν βουλῆ δυναμένων, ' υπεῖξεναυποῖς ὁ Καῖσαρ, ἀλλα καταβὰς εἰς o δῆμον ἀ- στα πελλεν ἀγχωμάλου δε τῆς σπουδῆς φαινομενη a κάτλος, ἀπὸ μείζονος αξίας μῶλλον ορρωδῶν την

ἀδηλότητα, προσέπεμφε πείθων ἀποστηνα τον καί σαρα της φιλοτιμίας ἐπι πολλοῖς χρήμασιν. o δῶ καὶ πλείω προσδανεισάμενος ἔφη διαγωνιεῖσθαι της δ' ημάρας ἐνστασης και της μητρos ἐπὶ τὰς θυρα αυτὰ νου ἀδακρυτὶ προπεμπούσης ἀσπασάμενος αυτήν 'ti μῆτερ' εἶπε, τήμερον ναρχιερεα τον υἱον η'ν γάδα φει V διενεχθείσης δε της νήφου και γενομένη ἄμίλλης κράτησε, και παρεα τῆ βουλῆ καὶ τοις ἀρίστοις φόβον ως ἐπὶ πῶν θρασυτητο προάξων τονδημον. θεν οἱ στερι Πίσων α και Κάτλον ὴτιωντο κερων φεισάμενον Καίσαρος ἐν τοῖς περι κατιλώναν λαβὴν παρασχοντος. ὀ γαρ ει ατιλίνα ου -- νον την πολιτείαν μεταβαλεῖν ἀλro ην ἀνελεῖν τηνηγεμονίαν και πάντα τα πράγματα συγχέαι διαν - θεε αυτος μεν ἐξέπεσε, περιπταίσας ἐλάττοσιν ἐλεγχοις eo του τὰς ἐσχάτας αυτου βουλας ἀποκαλυφθῆναι, εντλον δε καὶ Κέθηγον ἐν ταὶ πόλει δια δόχους ἀπέλιπε της συνωμοσίας, οἷ ει με κρύφα

παρεῖχε τι θάρσους και δυνάμεως ὁ Καῖσαρ ἄδηλόν ἐστιν, ἐν δε τη βουλῆ κατὰ κράτος ἐξελεγχθέντων και

Κικέρωνος του πάτου γνώμας ἐρωτῶντο περι, λάσεως ἔκαστον, οἱ μεν ἄλλοι μέχρι Καίσαρο. να-

του ἐκέλευον, ὁ δἐ Καῖσαρ ἀναστὰς λόγον δινθου πεφροντισμένον, ὼς ἀποκτεῖναι μεν ἀκρίτους ἄνδρας ἀξιωματι και γένει λαμπρους Οὐδοκεῖ πάτριον ουδὰ δίκαιον εἶναι, μη μετὰ της ἐστάτης ἀνάγκης, ει δῶ

404쪽

μενοι προσετίθεντο, πολλοὶ δῶ καὶ των προ αυτον τὰς ειρημένας γνώμας ἀπειπάμενοι στρος την ἐκείνου μετέστησαν, ως ἐπὶ Κάτων τ πρῶγμα καὶ Κάτλον περιῆλθου τουτωνίλνεανικως ἐναντιωθέντων, κά- τωνος δε καὶ την πόνοιαν - τλλόγεσυνεπερεί- σαντος αυτῆκαι συγκατεξαναστάντος ἐρρωμένως, οἱ

μεν ανδρες ἀποθανούμενοι παρεδῶθησαν, Καισαρι δἐ me βουλης ἐξιόντι πολλοι των Κικέρωνα ρουρουντων τότε νέων γυμνὰ τα ξίφη συνδραμόντες ἐπέσχον ἀλλα κουρίων, λέγεται τῆ τηβέννεπεριβαλών πεξαγαροῖν, αυτός τε ὁ Κικέρων, g οἱ

νεανίσκοι προσέβλεφαν ἀνανευσαι, φοβηθεις τονδημον η τον φόνον - αδικον κα παράνομονοούμενος. δευτο μεν Ουν Ουκ M oπως ὁ Κικέρων, ἀπερην

ἀληθές, ἐν τεπερ της πατείας ου θρανεν αἰτίαν δ ευεν υστερον. αριστα - καιρῶ τότε παρασχόντι κατὰ του Καίσαρος μη χρησάμενος, ἀλλ' ἀποδειλιάσας τον δημον περφυῶς περιεχόμενον ovxαίσαρος, ο γε καὶ μετ λίγας μέρας ει την βουλπεισελθόντος αυτου, καὶ περι ων ἐν ποφίαις τ' ἀπωλογουμένον και περιπίπτοντος θ ρυβοι πονηροῖε,

ἐπειδη πλείων του συνηθους ἐγίνετο, βουλῆ καλ- ζομένη χρόνος, ἐπηλθε μετὰ κραωρος καὶ περιέστη την σύγκλητον, ἀπαιτῶν τον ανδρα και κελεύων ἀφεῖ- ναι δι και κάτων φοβηθεὶς μάλιστα τον ἐκ τῶν

405쪽

ο υς ησαν ἐναψ Καίσαρι τὰς ἐλπίδας ἔχοντες, πεισaκην Ουγκλητον ἀπονεῖμαι σιτηρεσιον αὐτοῖς εμμηνον,ἀξ οὐ δαπάνης μεν ἡπτακόσιαι πεντήκοντα μυριάδες ἐνιαυσιοι προσεγίνοντο τοῖς αλλοις ἀναλωμασι, τὸν μέντοι μέγαν ἐν τεπαρόντι φόβον σβεσε περινα--go πολίτευμα τουτο, καὶ τ πλειστον ἀπέρρηξε τη Καίσαρος δυνάμεως καὶ διεσκέδασεν ἐν καιρ*,

στρατηγώ, μέλλοντο και φοβερωτερον διατην ἀπην

ω μην πέβη τι ταραχῶδες ἀπ αυτης, ἀλλα καὶ τ η τις ἄχαρις τε Καίσαρι συνηνέχθη περὶ τον OLωον Πόπλιος Κλωδιο ην ἀνηρ γένει μεν πιπατρί sκαι πλουτεκα λόγ* λαμπρός, βρει δε καὶ θρα--τητι των ἐπι βδελυρία περιμητων Ουδενος δεύτερος. Oυτο ηρα Πομπηια της Καίσαρος γυναικος οὐδ' αὐτη ακουσης ἀλλα φυλακαί, της γυναικωνίτιδος αμριβεῖ ἴσον η τε μήτηρ ἡ Καίσαρος Αὐρηλία, γυρο σώφρων, περιέπουσα την νυμφην ἀεὶ χαλεπην Μαι παρακεκινδυνευμένην αὐτοῖς ἐποίει τη- τευξιν εστ δε Ῥωμαίοις θεός - Φαθην ὀνομάζουσιν, ἄσπερχλληνες Γυναικείαν. καὶ Φρύγες μεν οικειου- μενοι Μίδα μητέρα του βασιλέως γενέσθαι φασί, ' μαῖοι δε νυμφην Θρυάδα Φαύν συνοικήσασαν, Γαληνες δε τῶν ιονυσο μητέρων την ἄρρητον,οθεν ἀμπελίνοις τε τὰς σκηνὰς κλήμασιν εορτάζουσαι κατερέφουσι, καὶ δράκων ἱερος παρακαθίδρυται τῆλθε. κατὰ τον μυθον ἄνδρα δἐ προσελθ',isi θέμις οὐδ' ἐπὶ της ικίας γενέσθαι τῶν ιερῶν σωζομένων αυται δε καθ εαυτὰς αἱ γυναῖκες πολλὰ τοις ' φαοις ὁμολογουντα δρῶν λέγονται περὶ τονέερουργιαν. ταν Ουν ὁ της Ορτης καθήκη χρόνος, Plutareri uol. III. 25

406쪽

4 φωνῆ γενομένον καταφανους, η μεν ἀκόλουθος-- ἀπεπηδησε κραυγῆ προ τὰ φῶτα καὶ τονλλον, ἄνδρα προωρακέναι βοῶσα, τῶν δε γυναικῶν διαπτοηθεισῶν η υρηλία τὰ μεν οργεα της sos

407쪽

περι τους δανειστὰς ἐν λουντας ἐξιόντι και καταβοῶντας, ἐπὶ Κράσσον κατέφυγε πλουσι-- κοντα

Ῥωμαίων, δεόμενον δε της καίσαρος ἀκμη και ρομότητος ιπι την προς Πομπήιον ἀντιπολι-ιαν ἀναδεξαμενου δῶ του κράoos τους μάλιστα χαλεπους καὶ ἄπαραιτήτους των δανειστῶν και διεγγυήσαντος Oκτακοσίων καὶ τριάκοντα ταλάντων, ουτως ἀειλ νἐπι την ἐπαρχίαν λέγεται δε τὰς πιστεις περ ι λοντος αὐτο και πολίχνιόν τι βαρβαρικον ἐκ--25.

408쪽

πρακται;

- αις ὀλίγαις δεκα σπείρας συναγαγεῖν προς ταῖς προτερον σῶσαι εἴκοσι, και στρατευσα ἐπε α λκου καὶ Θυσιτανους κρατησαι, καὶ προελθεῖν ἄχρι της ἄξω θαλάσσης ταγη πρότερον πακούοντα --μαίοις ἔθυε καταστρεφόμενος. θέμενος δε α του πολεμου καλῶς, ου χειρον ἐβράβευε α πη ειρῆ λομόνοιάν τε ταῖς πόλεσι καθιστάς, ,αι Ῥάδεστα

τὰ τῶν χρεωφειλa τῶν καὶ δανειστῶν ἰώμενος λα- φοράς. εταε γαρ τῶν προσιόντων τοῖς ὀφείλουσικαν ἔκαστον ἐνιαυτον δύο μεν μερη τον δανειστρο ἀναιρεισθαι, - δε λοιπ* χρησθαι τον δεσπότην, ἄχρι α Ουτω ἐκλυθῆ τὐδάνειον ἐπὶ τούτοις εὐδοκιμῶν πηλλάγη της ἐπασίας, αυτό - πλου- σιος γεγονὼς κα του στρατιωτα ἀφεληκὼς ἀποτῶν στρατειῶν, καὶ προσηγορ-μενο αντοκράτωρ - αὐτῶν.

409쪽

τρίβειν ει, τους δε μετιόντας πατείαν παρόντασἐν τῆ πόλει τουτο πράττειν, ἐν τοιαυτη γεγονὼs ἀντινομί καὶ προ αὐτὰς τὰς πατικὰ ἀφιγμένος ἀρχαιρεσίας προ ρε προ την συγκλητον αιτουμavos αυτωδοθηναι παραγγέλλειν εις υπατείαν ἀπόντι διὰ των φίλων κάτωνος δε πρῶτον ἐν ισυριγμενου

τεθεραπευμένους π του Καίσαρος, ἐκκρουσαντος

π χρόνω το πραγμα και την μέραν ἐν τελεγειν κατατρίφαντος, ἔγνω τον θρίαμβον ἀφεὶς ὁ Καισαρ

εσθαι της πατείας. καὶ παρελθών ευθυς πο-

μεται πολίτευμα τι πάντας ἀνθρωπους ἐξαπατησαν πλην Κάτωνος - δε τουτο διαλλαγη Πομπηίου καὶ πράσσου των μέγιστον ἐν τῆ πόλει δυναμένωw υς συναγαγὼν ὁ Καῖσαρ ει φιλίαν ἐκ διαφορας, καἀ τηνἀ ἀμφοῖν συνενεγκάμενος ἰσχυν εις εαυτόν, θην φιλάνθρωπον ἔχοντι προσηγορίαν ἔλαθε μεταστήσας την πολιτείαν. υ γαρ, sis πλεῖστοι νομίζουσιν, η Καίσαρος και Πομπηίου διαφορὰ τους ἐμφυλίουs ἀπειργάσατο πολέμους, ἀλλα μαλλον η φιλία, συστάν-των ἐπὶ καταλυσε της αριστοκρατία το πρῶτον,εμα ουτω καὶ προς ἀλλήλους διαστάντων Κάτωνι δε πολλάκις τα μέλλοντα προθεσπίζοντι περι δυσκόλου με ἀνθρώπου τότε και πολυπράγμονος, νοτερον δε φρονίμου μεν ουπιευτυχους δε συμβουλου

λαβεῖν δόξαν. μην ἀλλ' ὁ Καῖσαρ ἐν μετης Κράσσου καὶ 14

Πομπηίου φιλίας δορυφορούμενος ἐπὶ et νάπατaίαν κατήχθη καν λαμπρῶς αναγορευθεις μετὰ καιπουρνίου Βίβλου και καταστὰς εις την ἀπημευθυς εἰσοερ νόμον ora πάτου προσήκοντα αλλὰ δρο

410쪽

κα σφόδρα μαρτυρομενου Κάτωνος και μῶν- ου ἀνεκτον εἶναι, γάμοις διαμαστροπευομένη τηο ηγεμονία καὶ δια γυναίων ει ἐπαρχίας καὶ στρα

라틴어 텍스트