C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

101쪽

-ssu, ingressi senatoribus, aut equitibus Romanis inlustribus, seposuit Aegyptuin ne sanie urgeret Ita- Iiani, tuisquis eam provinciam claustraque terrae ac maris, quamvis levi praesidio adversum ingentes exercitus, insediSSet. I9X. Sed Germanicus, nondum comperto, Profectionem eam incusari, ito Subvehebatur, orsus ΟΡ-pido a Canopo. Condidere id Spartani ob sepultum

illic rectorem navis, Canopum qua tempestate Μenelaus, Graeeiam repetens, diversum ad mare terramque Libyani deiectus. Inde proximum amnis, dicatum Herculi, quem indigenae ortum apud se, et antiquissimum perilibent, eosque, qui postea pari virtute fuerint, in cognomentum eius adscitos myx visit veterum Thebarum magna vestigia et man

bant structis molibus litterae Aegyptiae, priorem

opulentiam complexae iussusque e senioribus sacerdotum patrium sermonem interpretari, referebat,

habitasse quondam septingenta millia aetate militari: atque eo eum exercitu Regem Rhamsen Libya, Aetl opia, Medisque e Persis et Bactriano ac Scytha potiatum; quasque terras Syri Armeniique et contigui Cappadoces Olunt, inde Bithynum, hinc Lycium ad

mare, imperi tenuisse legesantur et indicta gentibus tributa, pondus argenti et auri, numerus armorun equorumque, et dona templis ebur, atque odore quasque copias frumenti et omnium utensilium qua que nati penderet, haud minus magnifica, quam nunc vi Parthorum aut potentia Romana iubentur. LXI. eterum Germanicus aliis quoque mirum Iin intendit animum quorum praecipua fuere emnonis saxea effigies, ubi radiis solis icta est, vocalem non in reddens disteriusque inter et vix pervia armnas, instar montium eductae Pyramides, certamincte opibus Regum Iacusque effossa humo superfluentis Nili receptacula atque alibi angustiae et profunda

102쪽

altitudo, nullis inquirentium spatii penetrabilis. Exin ventum Ele antinen ac Syenen, claustra olim Romani in perii; quod nunc brum ad mare patearit. I .XII muni ea aestas Germanico plures per Pr vineias transigitur, haud leve decus Druaua quaesivit, inliciens Germanos ad discordias utque fracto iam Maroboduo usque in exitium insisteretur. Erat ii ter Gotones nobiIis iuvenas, nomine Catualda, profugus olim vi arobodui, et tunc dubiis rebus eius, ultionem ausus. Is Valida manu in marcomann rum ingreditur, corruptisquo primoribus ad societ tem inrumpit regiam castellumque iuxta situm v teres illic Suevorum praedae, et nostri e provinciis lixae ac negotiatores reperti quos ius commereti, dein cupido augendi pecuniam, postremum oblivio patriae suis quumque ab sedibus hostilem in agrum transtulit. LXIII. maroboduo undique deserto non liud subsidium, quam misericordia Caesaris fuit tran gressus Danubium, qua Noricam provinciam radisuit, scripsit Tiberiis, non ut profugus aut supple sed ex memoria prioris fortunae. Nam multis, tionibus, larissiantra quondam Regem ad se voeant bus, Romanam amicitiam praetulsisse. Responsum Caesare, tutam ei honoratamque sedem in Italia fore, xi maneret: in rebus eius aliud conduceret, biturum FG, qua venia8et ceterum apud Senatum disserui non Philippum Atheniensibus, non Pyrrhum aut Amtiochum, Populo Romano perinde metuendos uiare. Exstat oratio, qua magnitudinem viri, violentiam auι- iactarum ei gentium, et quam propinquus Italiae limrtis, suaque in deseruendo e conatina extulit. 4Μaroboduus quidem Ravennae habitus, si quandori solescerent Suevi, quasi rediturus in regnum, ostePta tur sed non excessitItalia per duodeviginti nos consenuitque, multum immiputa elaritate,

103쪽

nimiam vivendi cupidinem. Idem Catualdae easus, neque aliud perfugium pulsus haud multo post Hemmundurorum opibus, Me Vibilio duce receptusque Forum Iulium, arbonensis Galliae coloniam mittitur. Barbari utrumque eomitati, ne quietas provincias immixti turbarent, Danubium ultra, inter flumina L. Marum et Cusum, Iocantur, dato Rege Vannis, gentis Quadorum.

LXIV. Simul nuntiato, Regem Artaxiam Armeniis a Germanico datum, decrevere Patres, ut Germanicus atque Drous ovantes urbem introirent strixe Lot arcus, circumlatera templi artis Vltoris, cuna cingie Caesarum laetiore Tiberio, quia pacem sapientia firmaverat, quam si bellum per acies consecisset. Igitur Rhescuporin quoque, Thraciae Regem, astu adgreditur. Omnem eam nationem Rhoemetalces tenuerat quo defuncto Augustus partem Thracum Rhescuporidi, fratri eius, partem filio Cotyi permisit in ea divisione arva et urbes o vicina Graecas Cotyi quod incultum, ferox adnexum hostibus, Rhescuporidi cessit ipsorumque Regum ingenia, illimite et amoenum, huic atrox, avidum et societatis impatiens erat. Sed primo subdola concordia egeret mox Rhescuporis egredi fines, vertere in se Cotyi data, et resistenti vim facere cunctanter sub Augusto, ruem auctorem utriusque regni, si sperneretur, inicem metuebat. nimvero, audita mutatione Ρrincipis, immittere Iatronum globos, exscindere casteua,

V. Nihil aeque Tiberium anxium habebat,

quam, Ne composita turbareritur deligit centurionem, qui nuntiaret Regibus, ne armis disceptarent: statimque a Cotye dimissa sunt, quae parmerat, nuxilia Rhescuporis ficta modestia postulat, eundemen Deum eoiretur: νοερ de eoni feralia GDquio

transigi nec diu dubitatum de tempore, Ioco, deiu

104쪽

eonditionibus cum alter facilitate, alter fraude, euneta inter se concederent acciperentque Rheseuporis sanciendo, ut dictitabat, foederi convivium adii- eit: tactaque in multam noctem laetitia, per epulaaac vinoIentiam incautum Cotyn et, postauam dolum intellexerat, aera regara, eiusdem famitiae Deos, et hospitatis mensas obtestantem, catenis onera Thraeiaque omni potitus scripsit ad Tiberium, struet sibi insidias, praeventum insidiatorem simul bellum adversus Bastema Seythasque praeten lens, novis peditum et equitum copiis aes lirmabat. Molliter rescriptum, si'aus abesset, posse eum innocentia.'derer eterum neque se, neque Senatum, nisi eognataeauMa, ius et iniuriam diaereturos proinde eradito Cotis, veniret transferretque insidiam eriminis. LXVI. Eas litteras Latinius Pandus, Propraetor Moesiae, eum militibus, quia Cotys traderetur, in Thraciam misit Rhescuporis, inter metum et iram cunctatus, maluit patrati, quam incepti facinoriareus esse Oeeidi Cotyn iubet, mortemque sponte sumptam ementitur. Nec tamen Caesar placitas agmel artes mutavit, sed defuncto Pando, quem sibi insensum Rhescuporis arguebat, omponium Flaccum, veterem stipendiis et Arta cum Rege amicitia, eoque accommodatiorem ad fauendum, ob id maxime ΜΟ siae praefecit. LXVII. Flaccus in Thraciam transgreasus per in 'gentia promissa, quamvis ambiguum et scelera sua reputantem, perpulit, ut praesidia Romana intraret. circumdata hinc Regi apecie honoris, valida ianuar Tribuniqne et Centuriones, monendo, suadendo, et, quanto longius abscedebatur, apertiore custodia PDatremo gnarum neesssitatis in urbem traxere. Accusatus in Senatu ab uxore Cotyis damnatur, ut procul remo teneretur Thracia in Rhoemetalcen lilium, quem paternia consiliis adversatum conatabat, inqua

105쪽

Iiberos Cotyis dividitur iisque nondum adultis, Trebellienus Rufus,iraetura functus, datur, qui regnum interim tractaret, exemplo, quo maiores arcum L pidum, tolomaei liberis tutorem, in Aegyptum mi- aerant Rhescuporis Alexandriam devectus, atque illic fugam tentans, an ficto crimine, interficitur. L.XVi I. er idem tempus Vonones, quem amotum in ciliciam memoravi, corruptis custodibus, eis gore ad Armenios, inde in Albanos Heniochosque e4 consanguineum sibi Regem Scytharum, conatus est. specie venandi, omissis maritimis locis, avia saltuuna petiit mox pernicitate equi ad amnem Pyramum contendit, cuius pontes adcolae ruperant, audita Regis fuga neque ad penetrari poterat. Igitur inripa numinis a Vibio Frontone praefecto equitum, ineatur mox Remmius evocatus, priori custodiae Regis adpositus, quasi per iram, gladi eum transigit runde mai. fides, conscientia sceleris et metu indicii mortem Vononi inlatam. LX X. At Germanicus, Aegypto remeans, cuncta, quae apud legiones aut urbes iusserat, abolita,ve in contrarium versa cognoscit hinc graves in Pisonem contumeliae; nec minus acerba, quae ab illo a Caesarem tentabantur. Dein is abire Syria statuiti 'x adversa Germanici valetudine detentus, ubi recreatum accepit, votaque pro incolumitate solvebantur, admotas hostias, sacrificalem adparatum, festam Antiochensium plebem, per lictores proturbat. Tum Seleuciam digreditur, opperiens aegritudinem,

quae rursum Germanico acciderat saevam vim mombi augebat persuasio venoni, a Pisone accepti: et rein periebantur solo ac parietibus erutae humanorum corporum 8liquiae, carmina et devotiones, et nomen Germanici plumbeis tabulis insculptum, aemusti cineres, ac tabe obIiti aliaque maleficia, quis raditur animas numinibu infernis sacrari. simul inimi

106쪽

Pisone incusabantur, ut valetudinis adverea ru

X. Ea Germanico haud minus ira, quam per metum accepta a limen obsideretur, si est naene spiritus sub oeulis inimicorum foret quid deinde m terrimae coniugi quid infantίbus liberiis ementurum νυnta videriisene is festinare et urgere, Ne proximinum, ut Iegiones solus habeat sed non usque eo defectum Germanisum, neque praemia eaedis apud interfectorem mansura componit epistolas, quia amis tiam ei renunciabat. Addunt plerique, iuraum provincia Meedere nec Piso moratus ultra navis solait: moderabaturque cursui, quo Propius regrederetur, at mors Germanicianiam aperuisset. LXXI. Caesar, paullisper ad spem erectus, dein, fesso corpore, ubi finis aderat, adsistente amicos in hunc modum adloquitur: Si fato eonee rem tuae mihi dolar, etiam adfersus Deos esset, quod me Parin tibus, liberis, patriae, intra iuventam praematur ea- tu verent nunc, eelare Pisonia et Planeinae intemeeptus, Itimas preees pectoribus vestri relinquo: r

feratis latri ae fratri, quibus aeerbitatibus dilacer

tua, quibus insidiis eireumventus, miserrimam vitam peas a morte nierim. Si quos spe meae, a quos propinquu sanguis, etiam quos invidia erga visentem movebat inlaemmabunt, quondam forentem, et oebellorum superstitem, muliebri fraude eeeidisse. Erit vobis laeua querendi apud Senatum tavoeania leges. Non hoc praecipuum amicorum munu8 3e, Prosequs deflanetum ignas questu sed, quae voluerit, mem n/88e, quae mandaverit, exsequi flebunt Germanicum etiam ignoti vindicabitis vos, si me potius, quam in lunam meam Drebatis intendit Popula Romano

D. Augusti neptem, eandemque Eoniugem meam numerate sex liberqs. Misericordia eum accusantibus

erit Frigentibusque seelesta mandata aut non credent

107쪽

Aomines, aut non ignoseent. Iuravere amici, dextram morientis contingentes, spiritum ante, quam Piso

nem, amissuros.

LXXII. Tum, ad uxorem Versus, per memor sui, per Ommunes tiberos oravit, exueret ferociam, saevienti fortunae submitteret animum neu regressa in urbem aemulatione potentiae validiores inritaret. Haec palam, et alia secreto per quae Ostendere Cre. debatur metum ex Tiberio. eque multo post e stinguitur, ingenti Iuctu provinciae et circumiacenistium populorum. Indoluere exterae nationes mgesque tanta illi comitas in socios, mansuetudo in hostes visuque et auditu iuxta Venerabilis, cum m gnitudinem et gravitatem summae fortunae retin ret, invidiam et adrogantiam effugerat. LXXIII. Funus sine imaginibus et pompa, per laudes, et memoriam Virtutum olus celebre fuit. Et erant, qui formam aetatem genus mortis, Ob propinquitatem etiam locorum, in quibus interiit, agni

Alexandri fatis adaequarent. Nam utrumque eo ore decoro, genere insigni, haud mustum triginta annos egre/sum suorum insidiis, externas inter gentes oecidisse sed hunc mitem ema amieos, modicum volvi eum, uno matrimonio, certis liberis egisse neque m nus proeliatorem etiam si temeritas abfuerit, praepeditusque sit, perculsas tot vietoriis Germanias servitio premere quod a solus arbiter rerum, si iure et nomine reSi fuisset, eant promptius adseeuturum glariam militiae, quantum elamentia, temperantia, e. eris bonis artibus praestitisset. Corpus antequeremaretur, nudatum in foro Antiochensium, quid'cus sepulturae destinabatur, praetuleritne veneficit signa, parum constitit nam, ut quis misericordia in Germanicum, et praesumpta suspicione aut favors inlisonem pronior, diversi interpretabantur.

XIV. Consultatum inde inter Legatos, quiquis

108쪽

alii Senatorum aderant, quisnam Syriae praesere tur, et ceteris modice nitia, inter Vibium Maraum est Cn. Sentium diu quaesitum dein Marsus aenior est acrius tendenti Sentio eone ait Iaque infamomveneficiis ea in provincia et Plancinae percar m n minemurtinam, in urbem mirit, postulantinuasitetilio ac Veranio ceterisque, qui crimina et Meusati

nem, tamquam adversu recepto iam reos, inaem bant.

LXXV. At Agrippina, quamquam defessaqueen ea

eo ore aegro, omnium tamen, quae ultionem mor rentur, intolerans, adseendit clamem eum eineribua

Germanici et liberis; lamantinua cunctis, quod δε- mina nobilitate princeps, pulcherrimo modo matrim HO, inter venerantia gratantiaque adoriri solita, tune feralis reliquia sinu ferret, aereis remonis, anxia sui et infeliri eo uale fortunae totiens obnoxia.

Pisonem interim apud Coum inaulam nuntius ada quitur, exerasisse Germanisum. Quo intemperanter accepto, aedit Victimas, adit templa neque ipsa gaudium moderans, et mana insolescente Plancina, quae luctum amissa. ororia eum primum laeto cultu mutavit.

LXX I. Adfluebant centuriones, monebantquo prompta illa legionum studia repetere provinciam, non iure histam et aeream. Igitur, quid agendum, consuuanti, M. Piso filius properandum in urbem, censebat: nihil adhue inexpiabile admissum, neque sua riones imberinas, aut Mania famae pertimescenda. discordiam erga Germanicum odis fortasse dignam, non poena et ademptione provinciae satisfactum imia misis. Quod si regrederetur, Obsistente Sentio, eivitabelium inripi nec duraturos in partibus Centuriones

misit que apud quos reeena Imperatoris sui memoria, et penitus in us in Caesares amor praevaleret.

LXXVII. Contra Domitius Celer, exantima eius

109쪽

amicitia, dissoruit: tendum eventu. Pisonem, non

Sentium, Syriae praepositum huic fasces est ius Praetoria, Aut Iegiones datas si quid hostile ingruae, quam iustius arma oppositurum, qui Legati auctoritatem, et propria mandata acceperit Relinquendum Giam rumoribus tempus, quo senescant plerumque innocentes recenti invidiae impares. At a teneat exercitum, augeat vires, multa, quae prorideri non pos-mne fortuito in melius ea/ura an Ρεtinamus, eum Germanici cineribus adpellere, ut te inauditum et indefensum planetus Agrippinae, ac vulgus imperitum, primo rumore rapiant Est tibi augustae conscientia, est Caesaris asor, sed in occulto et periisse Germanteum nulli laetantius moerene, quam qui maxime lae

tantur.

LXXVIII. Haud magna mole Piso, promptus se

rocibus, in sententiam trahitur missisque ad Tiberium epistolis incusat Germanicum luxus e superbiae aeque pulsum, ut Deus rebus novis pateferet, curanc exercitus eadems , qua tenuerit, repetivisse. SimuIDomitium, impositum triremi, itare litorum oram, praeterque insulas lato mari pergere in Syriam

iubet concurrentes desertores per manipulos cont- ponit, armat lixas traiectisque in continentem navi-Dus exiIlum tironum in Syriam euntium intercipit. Regulis cilicum, ut se auxiliis iuuarent, scribit haud ignavo ad ministeria belli luyene Pisone, quamquam suscipiendum bellum abnuisset. LXXIX. Igitur oram Lyciae ac Pamphyliae prae- Iegentes, obviis navibus, quae Agrippinam vehebant,

utrimque insensi, arma prim expediere dein mutua formidine, non ultra iurgium processiim est: Μarsusque Vibius nuntiavit Pisoni Romam ad dicem dam causam veniret. Ille eludens respondit, adfui

rum, ubi Praetor, qui de vensetis quaereret, eoas siue aeeusatoribus diem praedixisse . Interim Domi-

110쪽

ilua Laodiceam urbem Syriae, adpulaus, eum hibenna aeriae Ieroni peteret, quod eam maxime novis consiliis idoneam rebatur, a Pacuva Legato praev nitur. Id Sentius Pisoni per litteras aperit, mone que ne C tra corruptoribus, ne provinetam bella temtet quosque Germanici memores, aut inimicis ei adversos cognoverat, contrahit maenitudinem Imperatoris identidem ingerens, et Rempublieam ara peti ducitque validam manum, et proelio paratam. LXXX. Νee Piso, quamquam coepta secus cad bant, omisit tutissima e praesentibus, sed e tellum Ciliciae munitum admodum cui nomen Celenderis, occupat. an admixtis desertoribus, et tirone nu-Per intercepto, suisque et Plancinae servitiis auxilia Cilicum, quae Reguli miserant, in numerum legionis composuerat. Caesarisque a Legatum, testabatur, Fromneia, quam is dedisset, reeri non Hegionibus, earum quippe accitu venire, sed a Sentis, privatum odium falsis eriminibus tegente e sisterent in arie, non pugnaturis militibus, ubi Pisonem, ab ipsis parer tem quondom a peliatum, si iure ageretur, potiorem, at armis, non inraudum idissent. Tum pro munimentis castelli manipulos explicat, olle arduo et d

rupto; nam cetera mari cinguntur. Contra veterans, ordinibus ac subsidiis instructi hanc militum, in locorum asporitas sed non animus, non spes, ne tela quidem, nisi agrestia, ad subitum usum properata. ut venere in manus, non ultra dubitatum, quam dum Romanae cohortes in aequum eniterentur vertunt

terga Cilices, seque Castello claudunt. LXXXI. Interim Piso classem, haud procul oppo-rientem adpugnare frustra tentavit regressusque ea pro muris, modo semet adnictando, modo singulos nomine eiens, praemiis vocans, seditionem coept bat; adeoque commoverat, ut signifer legionis sexta. signum ad eum transtulerit. Tum Sentius Oceanere