C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

161쪽

apud et Ravennam, proximumque Galliae Iitus o

stratae naves praesidebant, quas Actiaca victoria captas Augustus in oppidum Foroiuliense miserat V Iido eum remige. Sed praecipuum robur Rhenum iuxta, commune in Geminos Gallosque subsidium, octodegiones erant. Hispaniae, racena Perdomitae, tribus habebantur. auros Iuba Rex acceperat d

num Ροpuli Romani. Cetera Africae per duas legiones parique numero Aegyptus. Dehine initio ab Syria usque ad flumen Euphraten, quantum ingenti terrarim sinu ambitur, quatuor legionibus coercitaraceolis Ibero Amanoque et aliis Ragibus, qui magnis

tudine nostra proteguntur adversum externa imPeria. Et Thraciam Rhoemetalces a liberi Cotyis; ripamque Danubii legionum duae in Ρannonia duacthi oesia attinebant totidem apud Dalmatiam Ioe iis, quae positu regionis a tergo illis, ae si repentinum auxilium Italia posceret, haud proeul accire tur quamquam insideret urbem proprius miles, tres urbanae, novem praetoriae cohortes, Etruria fermε Vmbriaque delectae, aut vetere Latio, et coloniis antiquitus Romanis. At apud idonea provinciarum sociae triremes alaeque et auxilia cohortium nequa multo secus in iis virium; sed persequi incertum

fuerit, cum ex usu temporis, huc illuc mearent, gluscerent numero, et aliquundo minuerentur. VI. Congruens crediderim, recensere cetera quo.

que Reipubi partes, quibus modi ad eam diem habitae sint quando Tiberio mutati in deterius rincipatus initium ille annua attulit. Iam primum, ubiuea negotia, si privatorum maxima, apud Patres tractabantur dabaturque primoribus dissereret tranadulationem apsos cohibebat ipse mandabatquo honores nobilitatem maiorum, claritudinem militiae, inlustres domi artes spectandor ut satia constaret, non alios potiores fuisse sua consulibus, sua Pru

162쪽

loribus species minoriam quoque magistratuum exercita potestas Iegeaque, si maiestatis quaestio exumeretur, bono in usu. At frumenta et pecuniae e. ctigalea, cetera publicorum fructuum, societatibua Equitum Romanorum agitabantur. Res suas Caeaar spectatissimo cuique, quibusdam ignotis ex fama mandabat; aemelque adsumpti tenebantur, prorsua sine modo, cum plerique iisdem negotiis in aeneae rent. Iebea acri quidem annona fatigabantur sed nuΙla in eo culpa ex Principe quin infecunditati te Tarum, aut asperis maris obviam iit, quantum Impendio diligentiaque poterat. Et, ne pro anetae novis oneribus turbarentur, utque vetera in avaritia aut crudelitate magistratuum tolerarent, providebat. corporum verbera, ademptiones bonorum aberant. VII. Rari per Italiam Caesaris agri modeata servitia intra paucos libertos domua ac, si quando eum privatis disceptaret, forum et ius. Quae euncta, non quidem comi via, sed horridus ac plerumque orismidatus, retinebat tamen, donec morte Drusi vertarentur: nam, dum superfuit, mansero; quia Seianus, incipiente adhuc potentia, bonis consiliis noteaeeravolebat, et ultor metuebatur, nota occultus odii, et crebro querens, neotum stis, adiutorem imperia alium Oeari et quantum superesse, ut eollega dieatur Prima dominandi spes is arduo: M ais ingre sua, adesse studia et minittros eastrueta iam, ponis Praefeeti, eastra dat cin manum milites erent in .giem eius in monimentia Cn. Pompeii eommunes eum familia Drusorum fore nepotes precandam pole

que apud paucos talia iaciebat et secreta quoquaeius corrupta uxore, Prodebantur.

VIII. Igitur Seianus, maturandum ratus, delira Venenum, quo paullatim inrepento, fortuitu morbua adsimularetur. id Druso datum per Lygdum Pad '

163쪽

nem, ut Octo post annos cognitum est. Ceterum Tiberius, per omnes Valetudinis eius dies, nullo metu, an ut firmitudinem animi ostentaret, etiam defuncto, meedum sepulto, curiam ingressus est. Consulesque, sede vulgari per speciem maestitiae sedentes, honoris locique admonuit et effusum in lacrimas Senatum, victo gemitu, simul oratione continua erexit.

Non quidem sibi ignarum, posse argui, quod eam re-eenti dolore subierit euis Senatus viae propinquorum adloquia tolerari, vix diem adspiei a plerisque Iugentium neque illas imbecillitati damnandos se tamen fortiora solatia e Omplexu Reipub petivisse.

Miseratusvue Augustae extremam seneetam, rudem adhuc nepotum et vergentem aetatem suam, ut Germanisi liberi, uniea praeflentium malarum levamenta, -dueerentur, petivit. Egressi Consules, firmatos adloquio adolescentulos deductosque ante Caesarem statuunt quibus adprehensis, Patres Onaeripti, hos, inquit, orbatos parente, tradidi patruo ipsorum, preeatusque um, quamquam saeculi propria sobolea, ne reus, quam suum sanguinem foveret a tolleret, albique et posteris Onformaret erepto Druia, preeea ad os converto, Disaque et patria coram obtestor, Augusti pronepotes, Iarissimi maioribus genitos, amoripite, regite vestram meamque ieem explete. IN Ostiis Ner et Druse, parentum Deo ita nati estis, ut δοna malaque vestra ad Rempubi pertineant.

IX. agno ea stetu, et mox proeationibus faustis,

nudita ac, si modum orationi posuisset, miserico dia sui gloriaque animos audientium impleverato ad Tansi, et totiens inrisa revolutus, de reddenda RepubLutque Consules, Mu quia aliM, regimen a ciperent, vero quoque et honesto iidem dempsit. memoriae Drum eodem, quae in Germanicum, deceniuntur, pleris que additis, ut ferme amat posterior adulatio. Munus ait 'sinum Pomροι Inarime inlustre fuit, mun

164쪽

origo Iuliae gentis, Aeneas, omnesque Albanorum Reges, et conditor urbis Romulus, post Rabina umbilitas, Attus Clausus, ceteraeque claudiorum emgies, longo ordine spectarMntur. x. In tradenda morte Drusi, quae plurimis in ximeque fidis auctoribus memorata sunt, retuli aednon omiserim eorumdem temporum rumorem, Vialdum adeo, ut nondum exolescat Corrupta ad aemis Liria, Seianum L md quoque spadonia animum

stupro vinxisse quod is aetate atque forma earua domino, interque primore ministro erat deinde, inter eonarios ubi loeus venescii tempusque eomposis sint, eo audariae provectum, ut verteret, et oecure indisio Drusum veneni in patrem arguens, moneret Tiberium, vitandam potionem, quae prima ei apud sinum eputanti, sterretur ea fraude tum senem, postquam eonvivium inierat, exemtum poeulum Druso tradidisse patque illa ignaro, et iuveniliter hauriente, auctam mspicionem, tamquam metu et pudore sibimet inrogaret

mortem, quam patri struxerat.

XI. Haec vulgo iactata, super id, quod nullo auctore certo firmantur, prompte refutaveris quia enim mediocri prudentia, nedum Tiberius, tantis rebus exercitus, inaudito filio exitium offerret, idquo

sua manu, et nullo ad poenitandum regressu quin potius ministrum veneni excruciaret, auctorem e . quireret, insita denique, etiam in extraneos, eunet tione et mora, adversum unteum, et nullius antem gitii compertum, uteretur. Sed, quia Seianus facunorum omnium repertor habebatur, ex nimia caritate in eum Caesaris, et eeterorum in utrumque dio, quamvis fabulosa et inmania credebantur atroriore

semper fama erga dominantium exitus ordo ait qui sceleris, per Apicatam Seiani proditus, tormentis Eudemi ac Lygdi patefactus est nequeri iisquam scriptor tam insensus exstitit ut Tiberio obiectaret,

165쪽

eum omnia alia conquirerent intenderentque. iii tradendi arguendique rumoris cauma fuit, ut, claro sub exemplo falsas auditiones depellerem, peteremve ab iis, quorum in manus cura nostra venerit, ne ivulgata atque incredibilia, avide accepta, Veris. neque 4n miraculum corruptis, antehabeant. XII. Ceterum, laudante filium pro rostris Tiberio, Senatus populusque habitum ac voces doIentum, simulatione magis, quam libens, induebat, domumque Germanicietevirescere, occulti laetabantur quod Principium avoris, et mater Agrippina, spem male tegens, Perniciem adceleravere. Nam Seianus, ubi vadet, mortem Drusi inultam interfectoribus, sine

moerore public esse, ferox scelerum, et quia prima Provenerant, Volutare secum, quonam modo Germ nici liberos perverteret, quorum non dubia succes- aio neque spargi venenum in tres poterat, egregiaeustodum fide, et pudicitia Agrippinae impenetrabili.

Igitur contumaciam eius insectari, Vetus Augustae odium, recentem Liviae conscientiam exagitare, ut superbam fecunditate, subnixam popularibus studiis Maiare dominationi, apud Caesarem arguerent. Adque haec callidis criminatoribus, inter quos delegei a Iulium ostumum, per adulterium utilias Priscae inter intimos aviae, et consiliis suis peridο-neum, quia Prisca in animo Augustae valida anum, .uapte natura potentiae anxiam insociabilem nurui inciebat Agrippinae quoquo proximi inliciebantur, Pravis sermonibus tumidos spiritus perstimulare. XIII. t Tiberius, nihil intermissa rerum cur negotia pro solatiis accipiens, ius civium, preces ο- elorum tractabat factaque auctore eo Senatuscon--Ita, ut risitati Cibyratteae apud Asiam, Avienu

ud Aeliatam, motu terrae labefactis, subveniretur remissione tributi in triennium. Et Vibius Serenus,

Proconsul ulterioris Hispaniae, de vi publica danis

166쪽

tiatus ob atrocitatem morum, in insulam Amo amdeportatur. Carsidius Sacerdos, reus, tam amfrumento hostem Tacfarinatem iuvimet, abaoIvitur; eiusdemque eriminis C. Gracchus. Hunc omitem e tui, admodum insantem, Pater sempronius incla, aviam Cercinam tulerat. Illi adultus, inter exto res et liberalium artium neacios, mox per Africam aesiciliam mutando sordidas tercea austentabatur: neque tamen effugit magnae fortunae pericula. Α ni Aelius Lamia, et L. Apronius, qui Asricam obti- nuerant, insontem Protexissent, laritudine inlauas generis, et paternis adversis foret abstractua. Mu. Is quoque annus legationes Graecarum invitatum habuit Samiis Iunonis, Cois Aeaeulam a

rubro vetustum suti ires ut maretur, petentibua. Samii decreto Amphictyonum nitebantur, quia prR eipuum sui rerunt omnium iudicium, qua tempestata Graeci, conditis per Asiam urbibus, ora maris potio bantur. Neque dispar apud Coos antiquitas et a cedebat meritum ex loco. Nam cives Romano ten

plo Aesculapii induxerant, cum iussu Regismithridatis, apud cunctas Asiae insula et urbes, trucid rentur. Variis dehinc et saepius inritis Praetorum questibus, postrem Caesar de immorialia histrionum retuIit multa ab iis in publicum seditisse, De per mos tentari: aeum quondam ludisrum, leviammae apud Ou um Oblaetationis, e fluuioram et virium

venisse, ut auetoritate Patrum eοereendum ait

XV. Pulsi tum histriones Italia. Idem annus estolloque luctu Caesarem adiicit, alterum ex geminia rusi liberis exstinguendo neqv minus morte amicLis suit Lucilius Longus, omnium illi tristium laet rumque socius, unusque e Senatoribus Rhodii se

sus comes. Ita, quamquam novo homini, censorium

funus, effigiem apud sorum Augusti, publica pecuniae Patrus decrevere apud quos etiam tum cuncta tris.'

167쪽

ctabantur, adeo ut Procurator Asiae, Lucilius Caputo, accusante Pro incia, caussam dixerit, ni agna cum adseveratione Principis, non se ius, nisi in servi ei et pecunias familiares, dedisse quod, vim Fra toris usurpasset, manibusque militum usus foret, spre ea in eo mandatalatia audirent socios. Ita reus, cognito negotio, damnatur. Ob quam ultionem, et quia priore lino in C. Silanum vindicatum erat, crevere Asiae ut be te rum Tiberio matrisue ei ae Senatui. Ei pertilissum statuere egitque ero grates ea caussa Patribus atque avo, laetas inter audientium adsectiones, qui recenti memoria Germanici, illum adspici, illum audiri rebantur: aderantique iuveni modestia ac forma, principe viro digna, notis in eum Solani odiis, ob periculum gratiora.

XVI. Sub illom tempus, de Flamine Diali, in I

sum Servii Maluginensis defuneti, tegendo, simul roganda nova lege disseruit Caesar. Nam patricios, eonfarreatis parentibus genitost, tres simu nominari,

ea quia unus egeretur, vetusto mores neque adesse, ut olim, eam copiam, missa confarreandi adsuetudiane, aut inter paucos retenta pluresque eius rei eaus--s adferebat potissimam penes ineuriam virorum feminarumque accedere ipsius caerimoniae in Diates, quae consuIt vitarentur et quando exiret eisre patrio, qui id Flaminium apiseeretur, quaeque in manum Flaminis conveniret. Ita messiendum Senatus Gereto, aut Iege fieret Augustus quaedam ex horririda illa antiquitate ad praesentem usum sexisset. Igitur

tractatis religionibus, placitum, instituto Maminum inhi demutari. Sed lata lex, qua Flaminis Dialis,

Merorum caussa in potestate viri, etera promiaeuo

feminarum iure ageret et filius aluginensis patri suffectus. Vtque glisceret dignatio Sacerdotum, aruque ipsis promptior animus foret ad capessendas camrimonias, decretum Corneliae virgini, quae in locum

168쪽

Aeantiae capiebatur, m. x et quotiens Anguata theatrum introisset, ut aede inter Vestaliam eon

deret.

XVIi Cornelio Celsego Visellio Varrone olla.

Pontifices, eorumque exemplo eteri Sacerdote cum pro ineorumitate Principia vota auaciperent, eronem quoque et Drusum iisdem Diis commendavere; non tam caritate iuvenum, quam adulatione quais moribus corruptis perinde anceps, at num et urin mi est. Nam Tiberius, haud unquam domui e manici mitis, tum ver aequari adoleaeentea aeneetae suae, impatienter indoluit accitosque Pontifice percunctatus est, num in preeibus Agra Finae, aut mrnis, tribuissent. Et illi quidem, quamquam abnuerent. modice perstricti, etenim pars magna e propinquia ipsius, aut primores civitatis erant .eeterum in Sen tu oratione monuit in posterum, ne quia moliae ad Iescentium animos praematuris honoribus adauperbiam extolleret. Instabat quippe Seianus, incusabatquassiduetam eisitatem, ut eisit bello esse, qui se Pamtium Agrippinae oeent: ae, ni resistatur fore pruinris neque aliud gliaeentis discordiae remedium, quam si unus alterve maxime prompti subverterentur. XVIII. Qua caussa C. Silium, et Titium Sabinum adgreditur amicitia Germanici pernieiosa utrique ιSilio et, quod ingentia exercitus septem Per anno moderator, Partisque apud Gurmaniam triumphalibus, Sacroviriani belli victor, quanto maiore mole procideret, plus formidinis in alios dispergebatur. credebant plerique auctam offensionem ipsius intent-perantia, immodice iactantis, avum militem smohsequi duravisse, eum alii adseditiones prolaberentur: neque mansurum Tiberio imperium, si iis quoque Iegionibus cupido novandi Nisaee. Destrui per haec fortunam suam Caesar, imparemque tanto meriis r batur. AEam benencia eo usque laeta unt, dum et

169쪽

dentur exsolvi posse ubi niuΙtum antevenere, 'rogratia odium redditur.

XIX. Erat uxor Silio Sosia Galla, caritate Agri Pinae invisa Principi Hos conripi, dilato ad tempus Sabino, placitum inmissusque Varro Onaui, qui, paternas inimicitia obtendens, odiis Seiani per

dedecus suum gratificabatur precante reo brevem moram, dum aecusator Consulatu abiret, adversatus

est Caesar a tum quippe magistratibus, diem pria vatis dieere nec infringendum Constitia sua, cuius giliis niteretur, ne quodRespubL detomeneum caperet. Proprium id Tiberio fuit, scelera imper reperta Priscis Verbis obtegere. Igitur multa adseveratione, quasi aut legibus cum Silio ageretur, aut Varro Co aut, aut illud Respubi esset, coguntur Patres silente reo, vel, si defensionem coeptaret, non Oeeuutante, cuius ira premeretur. Conscientia belli saero-eir diu dissimulatus, istoria per avaritiam foedata, est uxor Sosia, arguebantur nec dubie repetuud Tum criminibus haerebant: sed cuncta quaestionEmaiestatis exercita, et Silius inminente, damnationem voluntario fine praevertit. XX. Saevitum tamen in bona, non, ut Atistendi riis pecuniae redderentur, quorum nemo repetebat:

sed et liberalitas Augusti avulsa, computatis singillatim, quae fisco petebantur eis prima Tiberi erga peeyniam alienam diligentia fuit. Osia in exsilium pellitur Asinii Galli sentὰntia, qui partem bonorum

publieandam, pars ut liberis relinqueretur, censuerat. contra . Lepidus quartam aecusatoribus see radum neeessitudinem legis, cetera liberis concessit. Hunc ego Lepidum temporibus illi' gravem et sapientem virum fuisse comperio. Nam pleraque ab saevis adulationibus aliorum in melius flexit neque tamen tem . Peramenti egebat, eum aequabili auctoritate et M

tia apud Tiberium viguerit. Vnde dubitare cogor,

170쪽

rato e sorte nascendi, ut Eetera, ita Principum in-elinatio in hos, Teissio in illos an ait aliquid in matris onsiliis, liceatque inter abruptam contuma eiam, et dem te obsequium, pergere iter, ambitionanc periculi vacuum. emanaallinus Cotta, haud

minus claria maiorihus, sed animo diversus, cenauit, vendum Senae eonsulto, ut quamquam imon ea magistratus, et eae ae alienae norit, provineiam Mamrum eriminibus, perinde quam auis, Meterentur.

XXI. Mium dehine de Calpurnio Pisone, nobinge fero viro. Is namque, ut et ili, eeMurrem ae --δ Ob faetiones reusatorum, in Senatu clamitaverat, et, Pret potentia Augustae, trahere in ius Vrgul niam, domoque Principia excire ausus erat quae in praesens Tiberius iriliter habuit ae in animo, revolvente iras, etiam si impetus offensionis langu mat, memoria valebat Pisonem Q. Granius seeret sermonis incusavit, adversum maleatatem habiti et adieeitque is domo eius venenum erae, eumque gladio

a taeeum introire euriam quod, ut atrocius ero, eramissum ceterorum, quae multa cumulabantur, receptus est reus neque peractus, ob mortem inportunam. Relatum et de Cassio Severo exsule, qui sordidae originis, maleficae ling, sed orandi vali-du', Per immodicas inimicitias, ut iudicio iurati senatus Cretam amovoretur, essecorat atque illic eadem actitando, recentia veteraque odia advertit; bonisquo exutus, interdicto igni atque aqua, a o riphio consenuit.

XXII. Per idem tempus Plantius Streanus, Praetor, incertis caussis, Aproniam coniugem in Prae. eeps iecit tractusque ad Caeaarem ab L. Apronio ecto, turbata mento respondit, tamquam ipse somno gravia atque orignarus, et uxor sponte mortem sum

pri et Non cunctanter Tiberius pergit in domum, vim cubiculum in quo reluctantis et impulsae eot