C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

261쪽

ri Agrippinae artiba Lollia edere Italia iubetur, Calpurnia pervertitur. 23. Salutis augurium. Pomerium Urbis prolatum. 24. et qui olim protule

rine.

25. ero Domitius a muri adoptatur auctoritate Pallantia. 26. Britannieus depressus. 27 28 G- Ionia in Vbios de eta Catti atroeinia agitantea vineuntur, M. 30. Vannius Suevorum Rex a uia

3Ι. In Britannia turbante reprimit atorius Lee a 32. Cavos, Brigantes. I, 35. Silurum Redem Carmetaeum vincit. 36. Is Romam perductus, 7 mascule Caesarem assioquitur et veniam impetrae. 38 39. Britanni vires reparant. Ostorius, obtentia triumphi insignibus, obit. o. E. Didius umetus. Belium intestinum Venutii et Cartiama Mae 41. Neroni virilis toga maturatur, posthabito Br tannieo. a Burrus Praetori praefretus. Agrippinae rogantia. Vitellio faset. 43. Prodigia Romae. Maritas annonae. 44-47. Bellum Armenios tale et Iberos Rhad mistus Pharasmanis sinus Iberus aperie foederis, thridatem invadit, vinetia onerat, interim t. 48. M dratus, Syriae Praeses, de uvione deliberat. 49 P lignus Rhadamistum temere Regium insigne sumere hortatur. 50. Parthi Armeniam invadunt. I. Rha..damistus a suis pellitur Zenobia eoniunx, ab eo ul

nerata, e re servatur.

M. Furius Seribonianus relaxa ua. C. de mathemat is 53. C. Claudianum de feminis, quae servis eoniungerentur. Adulatio in Pallantem. 54. Felix et Ventidius turbant Iudaeam. Quastatus quietem reddit. 45. motus in Cilicia edat Rex Antioehua. 56. Laeva Furinus emissus et in eo navala speet eurum M. et eonvivium eum perieulo. 58. Nero durit Oetasiam. Is stafilius Taurus eversus eo. Pro-

262쪽

tempus remissum eius urbis situs.

64. Prodigia Claudianae neria. 5. Lemdae mora indicta Nareiam Merae sera est M. Claussium Agrippina veneni sint. 8. Nero prisordis Imperia capit. m. Martis et eomeerata Claudia Gerea Moe

aedemessallinae convulsa Principia domus, orto apud libertos ertantine, quae deligeret uxorem Iam dio, eastibis vitae intoΙeranti, et coniugum imperila obnoxio. Nec minore ambitu feminae exarserant: suam quaeque nobilitatem, formam, opes, eontand re ac*igna tanto matrimonio ostentare. Sed max me ambigebatur inter Lolliam Paullinani, Μ. Lollii Consularis filiam, et Iuliam Agrippinam, Germani genitam huic Pallas, illi Calliatus, fautores aderant. at Aelia Petina e familia Tuberonum, arcisso ει--batur. Ipse modo huc, modo illuc, ut quemque suadentium audierat, Promptus, discordantes in consilium Oeat, ac promere sententiam et adiicere rati ne iubet. II. arcissus vetus matrimonium, famiuam eommunem, nam Antonia ex Ρetina eran nihil in Pan tibus eius opum, disserebat, si suetae iniunx redaret haudquaquam noverealibus odiis usuram in Eri 'tann um et Octaviam, proxima suis p nora Callistus taprobatam lango discidio, ae, frursus adsume.

263쪽

retur, eo ipso superbam lanx se rectius Lolliam arse ei, quando nullos uber genuisset, vaeaeam aemia

tioise, et privignis parentis Deo futuram. At Pallas id maxinis in Agrippina laudare, quod Germanici nepotem secum traheret digam prorsus Imperatoria fortuna stirpem nobilem , et familiae Claudiae, quae

posteros coniungeret ne femina e pertae fecunditatis, integra iurenta, Iamιudinem Caesarum aliam in domum ferret. III. raevaluere haec, adiuta Agrippinae inlece-hris, quae, d eun , Per speciem necessitudinis, erebro ventitando, pellicit patruum, ut praelata ceteris, et nondum uxor, potentia u orta iam uteretur. Nam, ubi sui matrimonii certa fuit, atruer maiora nuptuusque Domitii, quem ex Cn. Aenobarbo genuerat, et Octaviae, Caesam filiae, moliri quod sine scelere

Perpetrari non poterat, quia L. Silano desponderat Octaviain Caesar iuvetamque et alia clarum, insigni triumphalium et gladiatorii muneris magnificentia, Protulerat ad studia vulgi. Sed nihil arduum videbatur in animo Principis, cui non iudiciunt, non odium erat, nisi indita et iussa. IV. Igitur Vitellius, nomine Censoria serviles faI- Iacias obtegens, ingruentiumque dominationum provisor, quo gratiam Agrippinae pararet, consiliis eius inplicari, serere crimina in Silanum, cui sane decora et procax soror, Iunia Calvina, haud multum ante Vitellii nurus fuerat hinc initium accusationis: --trum de non incestum, sed incustoditum amorem inins nitam traxit et praebebat Caesar aures, accipi elidi adversum generum suspicionibus caritate siliae promptior. At Silanus, insidiarum nescius, ac foricteo anno Praetor, repente per edictum Vitellii ordine Senatorio movetur, quamquam lecto pridem senatu, Iustroque condito simul adfinitatem Claudius diremit adactusque Manus eiurare magistratum, ε

264쪽

tus esti

V. C. Pompeio, Q. Veraxini coss. Pactum inter Claudium et Agrippinam matrimonium iam sama, iam amore inlicito firmabatur nec dum celebrare solennia nuptiarum audebant, nullo exemplo deductae in domum patrui fratris filiae quin et incestum, ac si spe neretur, ne in malum Publicum erumperet, metueb tur. Nec ante missa cunctatio, quani Vitellius auia artibus id perpetrandum sumpsit. Percunctatusque Caesarem, an iussis Populi,an uetoritati senatu eederet i1le, unum se eivium et eonsensu inparem, respondit, opperiri intra palatium iubet ipse curiani ingreditur, summamque Rem P. agi obtestans, veniam dicendi ante alios exposcit, orditurque Gravissimos Prinespis labores, quis orbem terrae eapessat, egere

adminiculis, ut domestica eura aeuus in Ommune eonautae quod porro honestius Censoriae mentia levamen, quam aviumere eo imem, prosperia duriisque sociam eui cogitationes intimas, mi parvos liberos tradat, non luxu aut voluptatibus adsuefactus aedqui prima ab iuventa sexibus obtemperavisset. M. Postquam haec favorabili oratione praemisit, multaque Patrum adsentatio sequebatur capto rursus initio, Quando maritandum Principem cuneti auadereat, deligi oportere feminam nobilitate, puerperiis, sanetimonia insignem. Ne diu anquirendum, quin rivmina claritudine generis anteiret datum ab ea seeunditatis experimentum: et eongruere arte honestas. Id vero egregium, quod, provisu Deum, vidua iungeretur Prineipi, sua tantum matrimonia expereis. audivisae a parentibus, vidisse ipsos, adripi coniuges ad sibita Caesarum proeul id a praesenti modestis. statueretur immo documentum, quo uxorem Lmperatora peret. At enim nova nobis in fratrum filias comiugia. sed aliis gentibus solennia, nee lege una proli

265쪽

bita et sobrinarum diu ignorata tempore addit percrebuisse morem adcommodari, prout on eat, est fore hoe quoque in his, quae mox usurperitur. VII. Haud defuere, qui certatim, si cunctaretur Caesar, si aetum testineantes, erumperent curia. Conglobatur promiscua multitudo Populumque Ro- nianum eadem rare, claniitat. Nec Claudius ultra Exspectain, obvium apud forum praebet se gratantibus Senatumque ingressus, Mereeum postulat, quo iustae inter patruo fratrumque Uias nuptiae etiam in posterum statuerentur. Neque tamen repertus est, nisi unus, talis mat imonii cupitor, T. Alledius Severus, Eques Romanus, quem plerique, Agrippinae gratia inpulsum, seireb xl. Versa ex eo ciVitas, et cuncta feminae obediebant, non per lasciviam, ut Μessallina, rebus. Romanis inIudenti adductum et quasi virile servitium palam severitas, o saepius superbia:

ihi domi inpudicum, nisi dominationi expediret. . Cupido auri inmensa obtentum habebat, quasi subsi- dium Regno pararetur. VIII. Die nuptiarum Silanus sibi mortem eonsci

vit sive eo usque spem vitae produxerat, Seu delecto die augendam ad invidiam Calvina, soror eius,

Italia puIsa est. Addidit Claudius, saera ea lambus Tulli Regis, iaculaque apud lueum Dianae per F-ιi ea danda inridentibus cunctis, quod poenae procurationesque incesti id temporis exquirerentur. At Agrippina, ne malis tantum facinoribus notesceret, veniam exsilii pro Annae Seneca, simuΓΡraeturam impetrat, laetum in publicum rata, ob claritudinem studiorum eius, utque Domitii pueritia tali magistio'ndolesceret, et consiliis eiusdem ad spem dominati' nis uteretur: quia Seneca fidus in Agrippinam, moria beneficii, et insensus Claudio, dolore iniuriet is,

credebatur.

IX. Placitum dehine, non ultra cunctari sed cita.

266쪽

signatum Consulem,memmium Pollionem, ingentiis,hus promissis inducunt, sententiam expromere, qua oraretur Claudius, despondere elasiam Domitio. quod aetati utriusque non absurdum, et maiora Pat facturum erat Pollio haud disparibus verbia, Mimper Vitellius, enset deapondeturque Octavia, ac, per Priorem necessitudinem, sponsus iam et gener Domitius, equari 'itannico, studii matris, arte eorum, quis, ob accusatam Messauinam, ultio ex silio

timebatur.

X. Par idem tempus legati Parthoram ad op

tendum, ut retuli, eherdaten missi, senatum in. Vediuntur, mandataque in hunc modum incipiunt e maefoederis ignaros, nee defeetisne a familia arsacidarum venire se stium Ononia, nepotem Hr halia aecedere adueraua siminationem Gotarzis nob titati plebique iuxta intolerandam. Iam fratres, iam propinquos, iam longius situs, aedibus exhaustos: Oilei eoniuges gravidas, libero parvos, dum socors δε- mi, heliis infaustus, ignaviam saevitia tegae Veteremeia ac publie eoeptam nobiscum amicitiam et ub- veniendum sociis eirium aemulis, ederitibusque per reverentiam. Ide Regum obsides liberos dari ut m domestiri imperii taedeat, ait regrenus ad Prine em Patresque, quorum morisus adsuefaeeua Rex melior

adaeiaceretur.

XL Vbi hae atq4e talia dissertavero, incipia

orationem Caesar de Dat is Romano, Parthorumguae Ohsequiis seque D. Augusto adaequabat, petitum ab eo Regem referens, omissa Tiberii memoria quamquam is quoque miserat. Addiditque praecepta e enim aderat Μeherdates ut non dominationem et

aervos, sed reererem et eises eOgitaret elementiamquaae iustitiam, quanto ignara barbaris, tanto talaratiora capesseret. Hinc Versus adlegatos, extollit laudibus alumnum urbis, speetatae ad id modestiae ae e

267쪽

men ferenda Regum ingenia, neque usu erebra mutationes. Rem Romanam huc satietate gloriae provectam, ut externis quoque gentibus quietem velit. Datum post haec C. Cassio, qui Syriae praeerat, deducere iuvenem ripam ad EuphTatis. XII. Ea tempestate Cassius ceteros praeminebat peritia legum nam militares artes peritium ignotae, industriosque aut ignavos pax in aequo tenet. Attamen, quantum sine bello dabatur, exocare Priscum morem, exercitare legiones, cura, prOVisu Perinde agere, ac si hostis ingrueret ita dignum maioribus auis et familia Cassia ratus, per illas quoque gentes celebratu. Igitur excitis, quorum de sententia petitus Rex, positisque castris apud Zeugma, inde minime pervius amnis, postquam inbIstres Parthi, Rexque Arabum Acbarus advenerat, monet Μelierdaten barbarorum inpetus aere cunetatione

Iangueseere, aut in permiam mutarc itaque urgeret epta quod spretum fraude Acbari, qui iuvenem

ignarum, et summam fortunam in luxu ratum, multos per dies adtinuit apud oppidum Edessam. Et

vocante Carrhene, promptasque re ostentante, i citi advenissent, non eominus Mesopotamiam, sed neXu

Armeniam petunt, id temporis inportunam, vita hiems occipiebat. XIII. Exin nivibus et montibus sessi, postquam campos propinquabant, copiis Carrhenis adiunguntur. Tramissoque amne Tigri permeant Adiabenos, quorum ex Eates societatem Μeherdatis palam Induerat, in Gotamen per occulta et magis fida in- innabat. Sed capta in transitu urbs inoa vetustissima sedes AssyTiae, et Arbela, castellum insigno fama, quod, postremo inter Darium atque Alexandrum proelio, Persarum illic opes conciderant. Interea Gotarzes, apud montem, cui nomen Sambulas,

vota Diis loci suscipiebat, praecipua religione Her-

268쪽

evit: qui tempore stato, Per quietem monet Meeridotes, ut temptum taxia, equos venaeaei adornatoa stant equi, ubi Pharetras telia onusta Reeepere, per saltus agi, noete demum, vacuis Pharetris, multo cum anhhlitu redeunt. Rursus Deus, qua silvas pererraverit, nocturno visu demonstrat reperiunturque fusae passim ferae. XIV. Ceterum Gotarzes, nondum satis auet emercitu, numine corma pro munimento uti et, qu-- quam per insectatione et nuntio ad proelium V

caretur, nectere mores, loco mutare, et missi eo

ruptoribus, exuendam ad fidem hystea emereari. Ex quis Izates Adrabeno, mox Acbarus, Arabum eum exercitu, abscedunt, lavitate gentili, et quia expertinentis cognitum est, barbam malle Bona petero Reges, quam habere. At Meherdates, validis auxiliis nudatus, ceterorum Proditione suspeeta, quod unum erat reliquum, rem in casum dare, proelioque experiri statuit. ec detreetavit pugnam Gotarzes, deminutis hostibus ferox. Concursumque magna caede et ambiguo eventu donec Carrhenen, prostigatis obversis lorigiua evectum, integer a tem gi bus circumveniret. Tum omni spe perdita, eher dates, promissa Parrhaeis, Paterna clientis, secutum, dolo eius vincitur, traditurque vietori Atque ili' non propinquum, neque Arsaris de gente, sed alienig nam et Romanum, increpans, auribus decisis vivere iubet, ostentui clementiae uae, et in uos dehonestamento. Dein Gotarzes morbo obiit, accitusque in Regnum Vonones,medo tum praesidens. uΙla huic prosper aut adversa, quia memoraretur ba eviet inglari imperio perfunctus est resque Parthorum in filiuni eius Vologesen transΙatae. XV. At ithridates Bosporanus, amissis opibus vagua, posteaquam Didium, Ducem Romanum, roburque exeruitus abisse cognoverat, relicto in novo

269쪽

Regno Cotyn iuventaeisdem, et paucas cohortium, cum Iulio AquiIa, quite Romano spretis utrisque,

concire nationes, inlicere perfugas: Postremo, exercitu coacto, regem Dandaridarum exturbat Imperioque eius potitur. Quae ubi cognita, et iam iamque Bosporum invasurus habebatur, dissisi propriis viribus Aquila et Cotys, quia Zorsines, Siracorum ReT, hostilia resumpserat, externas et ipsi gratias quaesivere, missis legatis ad Eunonen, qui Adorsorum genti praeceIlebat. Nec fuit in arduo societas, tentiam Romanam adversus rebellemmithridaten ostentantibus. Igitur pepigere, equestribua proeliis Eunones triaret obsidia urrium Roman capeMe

rent.

XVI. Tum composito agmine Inchdunt culus frontem et terga Adorsi, media cohortes et Bospo- Tani tutabantur, nostris in armis. Sic pulsus hostis, Ventumque Sozam, oppidum Dandaricae, quod desertum amithridate, ob ambiguos popularium animos obtineri, relicto ibi praesidio, visum. Exin in

Siracos pergunt, et transgressi amnem Pandam, imcumveniunt urbem Vspen, editam loco es moenibuaac fossis munitam nisi quod moenia, non saXο, sed cratibus et vimentis, ac media humo, adversum inrumpentes invalida erant eductaeque altius turres, facibus atque hastis turbabant obsessos ac ni proe-

Iium nox diremisset, coepta patrataque expugnatio eundem intra diem foret. XVII. Postero misere legatos, seniam liberis ereporibus orantes servitii decem millia offerebant. quod adspernati sunt victores, quia trucidare deditos saevum, tantam multitudinem custodia cingere arduum belli potius iure eaderent. Datumquem Iitibus, qui scalis evaserant, signum caedIs Excidio Vspensium metus ceteris inioetus, nihil tutum ratis, cum armo, munimenta, impediti vel eminentes

270쪽

loei amnenque et uinea tu talemimperentur. Is tur Zorsines, diu pensitato Mithridatiane rebus xtremis, an patri Regno onaularet postquam Pra

valuit gentilis utilitas, dati obsidibus, apud emgiem

Caesaris procubuit, magna gloria exercitua Romani, quem incruentum et victorem, tridui itiner ablui se ab amne Tanai conatitit. Sed in regressu diapar fortuna suit; quia a tum quasdam, quae mari r meabant, in litora Taurorum delata circumveneroharbari, praefecto oohortis et plerisque centurio. num interfectis.

XVIII. Interea Rhridates,nullo in armi anhaidio, consultat, cuius misericordiam experiretur Fr ter Cotys, proditor olim, deinde hostis, metuebatur: Romanorum nemo id auctoritatis aderat, ut promis-na eius magni penderentur. Adsunonen convertit, propriis odiis non infensum, et recens coniuncta no-hiscum amicitia validunt. Igitur cultu vultuque quam maxime ad praesentem fortunam comparato, regiam ingreditur, genibusque eius provolutus, ML thridates, inquit, terra marique Romanis per tot ar nos quoesitus, sponte Gum Utere, ut volas, prole

magni Aeliaemenis, quod mihi solum hostea non abatularunt.

XIX. At Eunones claritudine viri, mutationem-rum, et prece haud degenere permotus, adlevat minplicem, laudatque, quod gentem Admorum, quod suam dexteram petendae veniae delegerit. Simul l gatos litterasque ad Caesarem in hunc modum mi tit Pop. Romani Imperatoria , magnarumque tionum Regibus, primam ex similitudine fortunae am estiam aio et Claudio, etiam communionem vietori- esse Bellarum egregis snes, quotiens ignorem eransigatur. Si Zorsini victo nihi ereptum. Pro Mithridate, quando graviu mareretur, non potent