C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

341쪽

gestus modosque haud viriles. Quin et feminae inlustros deformia meditari exstructaque apud nemus, quod navali stagno circumposuit Augustus, conventicula et cauponae et posita veno inritamenta luxus. dabanturque stipes, quas boni necessitate, intemperantes gloria consumerent. Inde gliscere stagitia et infamia nec ulla moribus corruptis olim plus libidinum circumdedit, quam illa conluvies Vix artibus honestis pudor retinetur: nedum inter certaminavitiorum, pudicitia aut modestia aut quidquam probi

moris reservaretur. ostremo ipse scenam incedit, multa cura tentans,itharam et praemeditans adsi- Mentibus. Facies accesserat, cohors militum, Centuriones Tribunique et maerens Burrus acclaudans.

Tuncque primum conscripti sunt quites Romani, eognomento Augustanorum, aetate ac robore conspieui, o pars ingenio procaces, alii in spe potentiae. Hi dies ac noctes plausibus personare,formam Principis vocemque Deum vocabulis adpeuantes quasi per virtutem clari honoratique agere XV .me tamen Iudicrae tantum Imperatoris artes notescerent, carminum quoque studium adsectavit, contractis, quibus aliqua pangendi facultas. Nec dum insignis aetatis vati, considere simul, et adlatos vel ibidem repertos versus connectere, atque 3psius verba quoquo modo Prolata, supplere quod apeeiea ipsa camanum docet, non inpetu etinstinctu, nec ore uno fluens. Etiam sapientiae doctoribus tempus inpertiebat post epulas, ut contraria adseverantium discordiae eruerentur nec deerant, quiore Vultuque tristi inter oblectamenta Regia spectari

euperent.

XVII. Sub idem tenipus, evi eontontione atrox eaedes orta, inter colonos Nucerinos Pompeianosque, gladiatorio spectaculo, quod Livineius Regulus, quem motum Senatu retuli, edebat quippe oppidana lam

342쪽

ac via inmeem incessentes, Probra, deinde saxa, postremo ferriam umpsere, validiore Pompeianorum plebe, apud quos spectaculum edebatur. Ergo reportati sunt in urbem multi e ueerinis, trunco per vulnera corpore, ae Plerique liberorum aut parentum nories deflebant. Cuius rei iudicium Princeps Senatui, Senatus consulibus permisit. Et rursua re ad Patres relata, prohibiti publice in decem annos

eiusmodi coetu Pompeiani, collegiaque, quae contra leges instituerant, dissoluta Livineius, et qui alii seditionem conciverant, exsilio niuitati sunt. XVIII. otus Senatu et edius Blaesus, accusantibus Cyrenensibus, violatum ab eo thesaurum Aeaeulapii, delectumque militarem pretio et ambitione eorruptum. Iidem Cyrenenses reum agebant Aci lium Strabonem, raetoria potestate usum, et missum disceptatorem a Claudio agrorum, quos Regi Apioni quondam habitos, et Pop. ROm cuni Regno relictos, proximus quisque possessor invaserant, diutinaque licentia et iniuria, quasi iure et aequo nitebantur. Igitur obiudicatis agris, orta adversus iudicem invidia et Senatus, ignota sibi esse mandata Claudii, et eonsulandum Principem, respondit Nero, probata Strabonis sententia, a nihilominus subsenire aselia, et usurpata concedere, scripsit. XIX. Sequuntur virorum inlustrium mortes, D . mitii Afri et Μ. Servilii, qui summis honoribus et multa eloquentia viguerant. III orando caussas, Servilius diu foro, mox tradendis rebus Romanis ce- Iebris, et elegantia vitas quam clariorem effecit, ut par ingenio, ita morum diversus. erone quartum, Cornelio Cosso coss. quinquennale ludicrum Romae institutum est, ad morem Graeci certaminis:

varia fama, ut cuncta ferme nova.

XX. quippe erant, qui Cn. quoque Pompeium ἐneusatum a senioribus ferrent, quod mansuram tkeatri

343쪽

aedem posuisae nam antea subitariis gradibus et Mena in tempus strueta rudo edi liloa ve/, si vetuariora repetas, tantem Populam Ueetavisae, ne, se sideret, theatro dies totoua ignaria eontinuaret. SMeetaeuiarum quidem antiquitas servaretur, quotiens praetores ederent, nulla cuiquaM eisium necessitate aertandi. Ceterum abolitos paullatim patris more funditus Herti per aeritam Iaseisiam, ut, quod, quam eorrumpi et eorrumpare queat, in urbe visatur degeneretque studii externo iuventus, gymnasia et oes et turpe amore exercendo, Primipe et Senatu auetoribus qui non modo licentiam vitiis permiserint, sed vim adhibeant Proserea Romam, pecie Oratimaeum et earminum, Cena polluanerer quid overesse, nisi ut eorpora quoque nuden et eaestus adsumant,

easque pugnas pro militia et armis meditentur' a -stitiam augurii, et Meurias Equitum egregium s Meandi munus expiatur , ainaetos sonos et aulaedi nem moeum perite audissent Noetea quoque dedecori adiectaa, ne quod tempus pudor, elinguatur, sed eo tu promiseuo, quod perditiarimus quiaque per Gemallineupiverit, per tenebras audeat.

XXI. Pluribus ipsa licentia placebaa, ac tamen

honesta nomina Praetendebant: Muiore quoque novabhorruisse vectaeularum obieetamentia, pro fortuna, suae eum erat eoque a Tuscis aeritos histriones, a Nursia equorum eertamina et possessa deliria Asiaque rudia euratis editos nec quemquam Romae, neges Loe ortum, ad theatralas artes degeneravisse,

dueentia iam annis a L. Mummii triumpho, qui primus id genus speeta sicin urbe praebuerit. Sed et

Consultum parcimoniae, quo perpetua sede theastro eaea ait potius quam inmeris au tu singulos Psr Mno consurgeret ac strueretur. Ne perinde Magoatratus remfamiliarem exhausturos, aut popula --

344쪽

fore, eum eo umptu Resp. 'ngatur. Oratorum aevatum istorias inritamentum ingeniis adlaturas rnec emquam audies grave aurea studiis honesti et Oo-

ruptatibus eoncessis inpartire laetitiae magis quam isseisiae dari paueas toti quinquenniinoete/, quibus, tanta me ignium, ilia snsiestum Oeeuuari queat. Sane nullo insigni dehonestamento id spectaculum transiit. Ac ne modica quidem ludia plebis examsere, quia, redditi quamquam scenae, Pantomimi certaminibus sacris prohibebantur. Eloquentiae primas nemo tulit, sed vietorem esse Caesarem, PrO- nuntiatum Graeci amictus, quis per eos dies Plerique incesserant, tum exoleveran

XXII. Inter quae et sidus cometes effulsit de quo vulgi opini est, tamquam mutationem Regnis portendat. Igitur, quasi iam depulso Νerone, quisnam deligeretur, anquirebant et Oinnium ore RubeIlius Maurus celebrabatur, ut nobilitas, Permatrem, ex Iulia familia. Ipse placita maiorum colebat, habitu severo, casta et secreta domo, quantoque metu occuΙtior, tanto plus famae adeptus. Auxit rumorem pari vanitate orta interpretatio fulguris. Νam, quia discumbentis Νεronis apud Simbruina stagna, cui Sublaqueum nomen est, actae dapes, mensaque disiecta erat, idque finibus Tiburtum acciderat, unde paterna Plauto origo, hunc illum numine Deum destinari credebant fovebantque multi, quibus, nova et ancipitia praecolere, avida et pImrumque fallax ambitio est. Ergo permotus iis ero, componit ad Plautum litteras, eonsuleret quieti urbis, aeque pro di amantibus subtraheret eas illi per Asiam avitos agros, in quibus tuta et inturbida iuventa ueretur. Ita illuc cum coniuge Antistia et paucis familiarium aeoncessit. Iisdem diebus nimia luxus cupido infantiam et periculum eroni tulit, quia lantem aquae Μarciae, ad urbem deductae, nando im

345쪽

cesserui videbaturque Potus sacros, et caerimoniarn Ioci corpore Ioto poliuisse secutaque anceps Valetudo iram Deum adfirmavit. XXIII. At Corbioo, post deleta Arta ala, utendum recenti terrore ratus ad occupanda Tigrainocerta, quibus excisis, metum hostium intenderet, Vel, si pepercisset, clementiae famam adipisceretur illuc

pergit, non infens exercitu, ne spem veniae auferret, neque tamen remissa cura, gnarus, mellem mutatu gentem, ut segnem ad pericula, ita infidam ad occasiones Barbari, pro ingeni quisque, alii pre-eea offerre, quidani deserere vicos, et in avia digredi ac fuere, qui se speluncis, et carissima Seeum, abderent. Igitur Dux Romanus diversis artibus, misericordia adversus supplices, celeritate adversus profugos, inmitis iis, qui latebras insederant, ora et exitus specuum, sarmentis virgultisque completos, Igni exurit. Atque illum, fines suos praegredientem, incursavere ardi, latrociniis exerciti, contraque inrumpentem montibus defensi quos Coimulo, inmissis Hiberis, vastavit, hostilemque audaciam e terno sanguine uItus est. XXIV. Ipse exercitusque, ut nudis ex proelio damnis, . ita per inopiam et labores fatiscebant, carnε pecudum propulsare famem adacti. Ad haec penuria aquae, fervida aestas, Ionginqua itinera, solis Ducis patientia mitigabantur, eodem plura, quam gregari milite, tolerante ventum dehinc indocoaeuItos, demessaeque segetes, et ex duobus casteIIis, in quae confugerant Armenii, sterum inpetu captum; qui primam vim depulerant, obsidione coguntur. Vnde in regionem Taurantium transgressus, inprovisum pericuIum vitavit. am haud procul tentorio eius, non ignobilis barbarus cum telo repertus, O dinem insidiarum, seque auctorem et socios per tor'

menta edidit, convictique et puniti sunt, qui speciB

346쪽

LIB. XIV. AR 24-26 sA. V. 814. 1. C. 6 id ais

amicitiae dolum parabant. Nec multo post legati Tigranocerta Issi, patere moenia adferunt, intentos popularia ad iussa. imae hospitale donum, e ronam auream tradebant. Accepitque cum honore; nec quidquam urbi detractum, quo Ῥmptius Obs quium integri retinerent.

XXV. At praesidium Regium, quod ferox iuventus clauserat, non in certamine expugnatum est.

nam et proelium Pro muris ausi erant, et pulsi intra muni nient aggeris demum, et inrumpentium armiseessere quae facilius proveniebant, quia Parthi Hyrcano bello distinebantur. iserantque Hyrcani ad Principem Romanum, societatem Oratuni adtineria se Volagesen pro pignore amicitiae, ostentantes. eos regredientes CorbuIo, ne Euphraten transgressa hostium custodiis circumvenirentur, dato praesidio, additora maris rubri deduxit unde vitalia Parthorum sinibus, patrias in sedes remea ere.

XXVI. Quin et Tiridaten, per edos extrema

Armeniae intrantem, praemisso cum auxiIlla eru- Iano Legato, atque ipse legionibus citis, ubire pro-euI, ac seem belli amittere subegit quosque nobis, ob Regem, aversos animi cognoverat, caedibus et incendiis perpopulatus, possessionem Armeniae usum P at cum advenit Tigranes, a Nerone ad capes-aendum imperium deIectus, Cappadocum ex nobilitate Regis Archelai nepos, sed quod diu obses apud

urbem fuerat, usque ad servilem patientiani demis- us. ec consensu aceeptus, durante apud quosdam favore Arsacidarum a plerique, supeμiam Padi thorum perosi, datum a Romanis Regem malebant. Additum et praesidium, mille legionarii, tres sociorum cohortes, duaeque Equitum alae, quo facilius

novuni Regnum tueretur. ars Armeniae, ut cumque sinitima Pharasmani Polemonique et Aristobulo atque Antiocho Parere iussae sunt Corbulo in Sy-

347쪽

330 ΑΝΝΑ L sA. V. 814. A. α6i A. V. 815 Α. C. 62.3riam abscessit, morte Vmmidii Legati vacuam ac

sibi permissum. XXVII. Eodem anno, ex inlustribus Asiae urbisus, Laodicea tremore terrae prolapsa, nuIlo a nobis rem io, Propriis opibus revaluit. At in talia vetus oppiduin, uteoli, ius Coloniae et cognomentum a Nerone adipiscuntur. Veterani Tarentum et Antium adscripti: non tamen infrequentiae locorum subvpnere, dilapsis pluribus in provincias, in quibus stipendia expleverant neque coniugit suscipiendis, iisque alendis Iiberis sueti, orbas sine posteris domos relinquebant. On enim, ut olim, universae legiones deducebantur, cum Tribunis et Centurionibus, Et sui cuiusque ordinis militibus, ut consensu et caritate Remp. enicerent: sed ignoti inter se, diversis manipulis, sin rectore, sine adfectibus mutuis, quasi ex alio genere mortalium repente in unum com Iecti numerus magis, quam colonia. XXVIII. Comitia raetorum, arbitrio Senatus halheri solita, quod acriore ambitu exarserant, Princeps composuit, tris, qui supra numerum petebant, Iegioni praeficiendo. Auxitque Patrum honorem, Statuendo, ut, qui a privatis iudicibus ad Senatum provoeavissent, eiusdem pecuniae perieurum facerens, cum iis, qui Lmperatorem adpellavdire nam antea vacuum id soIutumque poena fuerat. Fine anni Vi-hius Secundus, Eques Romanus, accusantibus auris, repetundarum damnatur, atque Italia exigitur,

ne graviore Poena adficeretur, Vibii Crispi fratris,

ibus enisus. XXIX. caesonio Paeto, Petronio Turpiliano cosa, gravis clades in Britannia accepta. In qua neque A. Didius Legatus, ut memoravi, nisi parta retinuorat, Et successor Veranius, modicis excursibus Siluras populatus, quin ultra bellum Proferret, morte Prohibitus est: magna, dum vixit, severitatis fama,

348쪽

supremi testamenti verbia ambitioni manifestua. quippe multa in Neronem adulatione addidit, avMeeliarum ei provinciam fuisse, as Henris proximo vixisael. Sed tum Paullinus Suetonius obtinebat Britan nos, eientia militiae et rumor popuIi, qui neminem sine aemulo sinit, CorbuIonia concertator receptaeque Armeniae decus aequare, domitis perduellibus.

cupiens. Igitur Monam insulam, incolia validam et receptaculum perfugarum, adgredi parat, navesque fabricatur plano alveo, adversus breve litus et incertum. Sic Pedes equites vado Muti, aut altiorea inter undas, adnantes equis, transmisere. xxx. Stabat proditor diversa acies, dens aris nais 4risque, intercursantibua feminis, an modum Furiarum, quae veste ferali, erinibus deiectis, ae Praeferebant. Druidaeque circum, preces diras, sublatis ad caelum manibus, fundentes, novitate axspectus Perculere militos, ut, quasi haerentibua membris, inmobile corpus vulneribus praeberent. Dein cohortationibus Ducis, et se ipsi stimulantes, ne muliebre et fanaticum agmen pavescerent, inferant signa, sternuntque obvios, et igni suo involvunti Praesidium posthac inpositum victis, excisique lues, saevis superstitionibus sacri aiam cruore captivo adolere aras et hominum libris consulere Deos, fas habebant. Haec agenti Suetonio, repentina defectis propineis nuntiatur. XXXI. Rex Icenorum Prasutagus, longa opulentia clarus, Caesarem haeredem, duasque filia acripserat, tali obsequio, ratus, Regnumque et domum suam procul iniuria serer quod contra Vertit: adeo, ut Regnum per Centuriones, domus per servos, Vel capta Vasturentur. Iam primum uxor eius Boaducea verberibus adsecta, et siIiae stupro violatae sunt. Praecipui quique Icenorum, quasi cunctam regionem nitineri accePissent, avitis honis exuuntur, et Pro-

349쪽

pinqui Regis inter mancipia habebantur. Qua contumelia, et metu graviorum quando in formam provinciae Gesserant rapiunt arma, commotis ad rebel-Ιationem Trinobantibus, et, qui ali nondum servitio fracti, resumere libertatem Occultis coniuratio-itibus pepigerant acerrimo in veteranos odio qui P-Pe in coloniam Camulodunum recens deducti, Pellebant domibus, exturbabant agris, aptivos, servos adpellando foventibus inpotentiam veteranoruni mi-Ιitidus, similitudine vitae, et spe eiusdem licentiae. Ad haec templum, D. Claudi constitutum, quasi arx aeternae dominationis adspiciebatur delectique

Sacerdotes, specie religionis, omnes fortunas effundebant. ec arduum videbatur, exscindere coloniam, nullis munimentis septam quod Ducibus u 3-stris parum provisum erat, dum amoenitati prius, quam usui consutItur. XXXII. Inter quae nulla palam caussa delapsum Camuloduni simulacrum Victoriae, ac retro con er- sum, quasi cederet hostibus. Et seminae in furorem turbatae, adesse exitium, canebant. Externosque fremitus in curia eorum auditos consonuisse uiui tibus theatrum, visamque speciem in aestuari Tamesae subversae coloniae; iani Oceanum cruento adspectu dilabente aestu, humanorum corporum

Esligies relictas, ut Britanni ad spem, ita veterani ad metum trahebant. Sed, quia procul Suetonius

erat, petivere a Cato Deciano, Procuratore, auxilium. Iue haud amplius, quam ducentos, sine iu-κtis armis misit et ineratisiodica militum munus. Tutela templi freti, et inpedientibus, qui occuue re-beutonis conscii , . consilia turbabant, neque fossam aut Vallum praeduxerunt, neque, motis senibus et feminis, iuventus sola restitit quasi media puce incauti, multitudine barbarorum circumveniuntur. Et cetera quidem inpetu direpta, aut incensa sunt tem-

350쪽

plum, in quo se miles conglobaverat, biduo obsessum expugnatumque. Et victor Britannus Petilio CeriaIi, Legato Iegionis nonae, in nubsidium adventanti obvius fudit legionem, et, quod peditum, interfecit. CeriaIta cum equitibus evasit in castra et munimentis defensu est. Qua clade et odiis provinciae, quam avaritia in bellum egerat, trepidus Procurator Catua in GalIiam transiit. XXXIII. At Suetonius mira constantia medios inter hostes Londinium perrexit, cognomento quidem coIoniae non insigne, sed copia negotiatorum et commeatuum maximae celebre ibi ambiguus, an illam sedem bello deligeret, circumspecta infrequentia militis, satisque magnis documentis temeritatem Petilii coercitam, unius oppidi damno servare universa statuit. eque fletu et lacrimis auxilium eius orantium flexus est, quin daret profectionis signum: et conlitantes in partem agminis acceperat. Si quoa inbellis sexus, aut fessa aetas, veLIoci dulcedo adtinuerat, ab hoste oppressi sunt. Eadem clades municipio Verulamio ruit quia barbari, omissi castellia praesidiisque militarium, quod uberrimum spolianti et defendentibus intutum, aeti praeda et aliorum segnes, Petebant. Ad septuaginta millia

civium et sociorum, iis quae memoravi Iocis, cecidisse constitit neque enim capere, aut Venundare,

Hiudve quod belli commercium, sed caedes, Patibula, ignes, maces, tamquam reddituri supplicium, ac praerepta interim ultione, festinabant. XXXIV. Iam Suetonio quartadecima legio cum vexiliariis vicesimanis, et e proximis auxiliares, decem ferme minia armatorum erant: cum omittere Eunetationem et congredi acie parat deligitque Iocum artia faucibus et a tergo silva clausum satis eognito, nihiI hostium, nisi in fronte, et apertam

Planitiem esse, sine metu insidiarum. Igitur Iegim