C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

401쪽

Inmotus his et pavitulum in publico Versatus, post domi secretus, animum adversum suprema firmat ah donec manus militum adveniret, quos ero tirones aut stipendiis recentes deIegerat. Nam vetus miΙes timebatur, tamquam favore inbutus. Obiit, abruptis brachiorum gnis. Testamentum foedis adversus Neronem adulationibus amori uxoris dedit quam degenerem, et sola corporis forma commendatam, amici matrimonio abstulerat. Nomen mulieris Arria

Galla priori marito, Domitius Silus hic patientia, Illa inpudicit a Pisonis infamiam Propaginere. LX. Proximam necem Plautii Laterani, Conamus designati, ero adiungit, adeo Propere, ut non complecti liberos, non illa breve mortis arbitrium permitteret Raptus in locum servilibus poenis sepositum manu Statii, Tribuni, trucidatur, plenuneonstantia neneti, nec Tribuno obiiciens eandem conscientiam. Sequitur caedes Annaei Senecae, Iaetissima Principi, non quia coniurationis manifestismcompererat, est ut ferro grassaretur, quando en num non processerat. Solus quippe aliata et hactenus prompsit missum se ad aegrotum Senecam urivisere conquerereturque, eur Pisonem adiis arceret ν

sent. Et respondisse Seneeam sermone mutuos esterebra eonisquis neutri conducere: eterum salutem

auam ineolumitate Pisonis inniat. Haec ferre Granius Silvanus, Tribunus Ρraetoriae ephortis, Et, an dista Natalia suaque resusnsa nosceret, percunctara Senecam iubetur. Is sorte, an prudens, ad eum diem ex Campania remeaverat, quartumque apud lapidem, suburbano rure substiterat. Iu prorunquavespera Tribunus venit e vinam globis miIitum aE-pai. Tum ipsi, cum Pompeia Paumna uxor et amicis duobus epulanti, mandata Imperatoris edidie. I. Seneca, missum ad 8 Natalem eoaqueatum-

402쪽

gue nomine Pisonis, quod a visendo e prohaeretur, aeque rationem valetudini et amorem quietis excusavisse, respondit. Cur aruiem privati λο-nia in eoru-mitare uae antefierret, ea ram non habutiae nec albi promptum is adulationes ingenium. Idque nulli magis. arum, quam Neroni, qui εaepius libertatem Se- neeae, quam servitium expertu esset. Vbi haec a Tribuno relata sunt, oppaea e Tigellino coram, quod erat saevienti Principi intimum consiliorum, interrogat an Senee volantariam mortem pararet Tum Tribunus, nulla pavoris signa, nihil triste in verbis eius aue ultu deprehensum, confirmavit. Ergo regredi et indisere mortem iubetur. Tradit Fabius Rusticus, non eo, quo venerae itinere reditum, sed -xisse ad Fenium, Praefeetum, et expositis Caesaris ἐuasis, an Obtemperaret, interrogavisse monitumque ab eo, ut exaequeretur fatali omnium ignavia nam et Silvanus inter coniuratos erat, augebatque scensa, in quorum vitionem consenserat. Voci tamen et adspectui pepercit. Intromisitque ad Senecam unum ex Centurionibus, qui neeessitatem ultimam

denuntiaret.

LXII. Ille interritus posei testament tabulas:

ac denegant Centurione, conversus ad amicos, quando meritia eorum referre gratiam prohiberetur,

quod unum iam et pulcherrimum habebat, imaginem

vitae suae relinquere, testatur euius si memores sinoent, bonarum artium famam, tum constantia amicialiae laturos. Simul lacrimas eorum, modo sermone,

modo intentior, in modum coercentis, ad firmitudinem revocat, rogitans ubi praeeepta sapientiae ubi tot per annos meditata rati adversum taminentia'

Cui enim ignaram fuisse saevitiam Neronis'. eque aliud auperesse, post matrem fratremque interseeos,

quam ut edueatoris praeceFlorisque necem adiiceret.

403쪽

ruit, complectitur uxorem, et, ainvium adversus praesentem fortitudinem mouitus, rogat oratque, eemperaret Glari, nee aeternum suseiperet, sed in eo templatione aratae, per virtutem aestae, destorium mariti solaesis honesti tolararet. III contra, sibi quoque destinatam Martem, adse erat, manumque Perieussoria exposcit. Tum Seneca, gloriae eius non adversus, simul amore, no sibi unice dilectam ad iniurias relinqueret vitae, inquit, desinimenta mon- atraveram tibi, tu mariis Meus -- non invidebo exemplo. Sit Auiua tam fortis exitus constantia penes utrosque par, elaritudinis pisa in tu, e. Post quae eodem ictu brachia ferro exsolvunt Seneca, quoniam senile corpuMet parvo victu tenuatum Iemta effugia sanguini praebebat, erurum quoque et pinplitum venas abrumpit Saevisque cruciatibus defessus, ne dolore suo animum uxoris infringeret, at

que ipse visendo eius tormenta ad inpatientiam de . Iaberetur, suadet, in asiud eis urum abaeedere. Et novissimo quoque momento suppeditant eloquentia, advocatis scriptoribus, Ieraque tradidit, quas,

In vigus edita eius verbis, invertere supersedeo.

LXIV. At ero, nuuo in Paullinam proprio odio, ac ne maceret invidia crudelitatis, inhiberi mortem Imperat. Hortantinua militibus, servi libertiqua obugant brachia, premunt sanguinem, incertum an ignarae nam, ut est Vulgus ad deteriora promptum, non defuere, qui crederent, donec inplaeabilem eronem timuerit, famam sociatae eum marito mortis pel visae deinde Mista mitiore spe blandimentia vitas evietam cui addidit paucos postea annos, Iaud in in maritum memoria, et ore ac membris in eum pauIorem arientibus, ut ostentui esset, multum vitalia spiritus egestum Seneca interim, durante tractu

et lentitudine mortis, Statium Annaeum, diu sibi amicitiae fide et arte medicinae probatum, Oraa, Pr

404쪽

-um priam venenuam, quo damnati publico Atheniensium iudicio exatinguerentur,luvmreet adlatumque hausit frustra, frigidua iam artus, et clauso eo Pore adversum vim Mneni. Postremo stagnum enudae aquae introiit, respergens proximos se Vorum,

R TORI Exin balneo inlatus, et vapore eius ex nimatus, in uno funeri solanni rematur. Ita dicillis praescripserat, cum etiam tum praedives Et Praepotens supremis auis consuleret. V. Fama fuit, Subrium F1avium cum centu urionibus occulto consilio, neque tamen ignorant. Seneca, destinavisse, ut portis Mum vera Pisonis Neronem, Piso quoque interseeretur, tradereturquae Imperiνm Seneeae, quasi insontibus elariturine viri eum ad summum fastigium eleeis. Quin et verba Flavii vulgabantur: non referre dedecori, vi ritharo dus enmveretur et tragoedus auecederet quia, a Nero cithara, ita Piso tragico omatu auebat. LXVI. Ceterum militaris quoque conspiratio non uItra fefellit, accensis indicibus ad prodendum F nium Rufum, quem eundem conscium et inquisito-Tem non tolerabant. Ergo instanti minitantiquo

Tenidens Scevinus, neminem, ait, plura scire, quamissum. Hortaturque ultro, redderet tam bono Principi vicem. Non vox adversum ea Fenio, non silentium, sed verba sua praepediena et pavoris manife-Stus ceterisque, ac maxime Cervario Proeulo Equite, M eouvincendum eum connisis, iussu Imperatoris Cassio milite, qui ob insigne corporis robur adat bat, conripitur inciturque.

LXVII mox eorundem indicio Subrius mavi Tribunus pervertitur, primo di imilitudinem morum

ad defensionem trahens, neque ae armatum cum mermibus et e minatis tantum facinus eona istaerum dein Postquam urgebatur, confessionis gloriam --

405쪽

Plexus intereogatusque u erone, quibus caussis αδ Oblivionem sacramenti processisset Oderamee, inquit, nee quisquam tibis sior militum fuit, dum amari meruisti odisse eoepi, postquam parricida matris et uxoris et auriga et histrio et taeendiarius exstitiari. Ipsa retuli verba, quia non, ut Senecae, Vulgata erant, nec minus nosci decebat militaris viri sensus incomptos et validos. Nihil in ilI eoniuratione gravans auribus eronis accidisse constitit, qui, ut facientis sceleribus promptus, ita audiendi, quae faceret, insolens erat. oena Flavi Veiano Nigro Tribuno mandatur. Is proximo in agro scrobem effodi iun- sit, quam Flavius, ut humilem et angustam increpans, circumstantibus militibus, ne hoe quidem, inquit, ex disciplina admonitusque fortiter protendere cervicem: Utinam, ait, tu tam fortiter ferias. LXVIII Et ille multum tremens, cum vix duobus ictibus caput amputavisset, saevitiam apud Νeronem iactavit, eaquiplaga interfectum a se dicendo. roximum constantiae exemplum Sulpicius Asper enturi praebuit, percunctanti eroni eur in eaedem suam eonspiravisset breviter respondens, non aliter tot gitiis eius subveniri potuisse. Tum iussam Poenam subiit. Nec ceteri Centuriones in perpetiendis suppliciis degeneravere. At non enio Rufo par

animus, sed Iamentationei suas etiam in testamentum contulit. Opperiebatur ero, ut Vestinus quoque Consul in crimen traheretur, Violentum et infensum ratus sed ex coniuratis consilia cum Vestiam non miscuerant, quidam, vetustis in eum simultatibus, Plures, quia praecipitem et insociabilem credebant. Ceterum eronis odium adversus Vestinum ex intima sodalitate coeperat, dum hic ignariam Principis penitus cognitam despicit, ille ferociam amici metuit, saepe aspexis facetiis inlusus; quae, ubi multum ex vero traxere, acrem sui memo-

406쪽

aeiam relinquunt. Accesserat repens caussa, quod

Vestinus Statiliam essallinam matrimonio sibi iunxerat, haud nescius, inter adulteros eius et Cae

aarem esse.

LXIX. Igitur, non crimine, non adcusatore existente, quia speciem iudicis induere non poterat, ad rim dominationis conversus Gerelanum Tribunum cum cohorto militum inmittit iubetque praesenire conatus Consulis, ecupare velut arcem eius, opprimere delaetam iuventutem quia Vestinus inminentessero aedes decoraque servitia et pari aetate habebat. Cuncta eo die munia Congesis inpleverat conviviumque ceIebrabat, nihil metuens, an dissimul'na metu cum ingressi miΙites, vocari eum a Tribuno, dixere Isse, nihil demoratus, eXsurgit et omnia simu properantur clauditur cubiculo, praesto samedicus, abscinduntur Venae, vigens adhuc bianeo infertur, calida aqua mersatur, iussa edita Voce, qua/semet miseraretur. Circumdati interim custodia, qui simul discubuerant, nec, nisi rOVecta nocte, omissi sunt, postquam Pavorem eorum, ex mensa exitium opperientium, et imMinatus et inridens

Nero, satis supplieii luisse, ait, pro epulis Consularibus. LXX. Exin M. Annaei Lucani caedem imperat. Is profluente sanguine, ubi frigescere pedes manumque et paullatim ab extremis cedere spiritum, fervid adhuc et compote mentis pectore, intelligi re eordatus carmen a se compositum, quo Vulneratum militem, per eiusmodi mortis imaginem obiisse tradiderat, emus ipsos retulit eaque illi suprema Vox fuit Seneci posthac et Quinctianus et Scevinus, non e priore vitae mollitia, mox reΙiqui coniur-- Tum periere, nullo facto dictove memorando. LXXI. Sed compleri interim urbs funeribus, ea

pitolium victimis alius filio, fratre alius, ut Pr ν

407쪽

pinquo, aut amico interfectis, agere grates Deis, omnare lauru domum, genua ipsius advolvi et dextram osculis fatigare. Atque ille, gaudium id credens, Antonii atriis et Cervarii Proculi festinata indicia

Inpunitate remuneratur: ilichus, praemiis ditatus, Conseruatoris sibi nomen Graeco eius rei vocabulo, adsumpsit. E Tribunis Granius Silvanus, quamvis absolutus, sua manu cecidit Statius Proximus veniam, quam ab Imperatore aeceperat, anitate exitu eonrupit. Exuti. dehinc Tribunatu Pompeius, minus Martialis, Harius Nepos, Statius Domitius, quam Frinripem non qvidemidissent, ea tamen alimarentur. Novio Priseo, per amicitiam Sen

eae, et GIitio Gallo atque Annio Pollioni, infamatis magis, quam convictis, data exsilia Priscum Antonia macilla eoniunx comitata est Galliam Egnatia Maximina, magnis primum et integris opibus, positudemptis quae utraque gloriam eius auxere. PeuIitur et Rusius Crispinus, oecasione coniurationis,aed eroni invisus, quod Poppaeam quondam matrimonio tenuerat. Virginium Iacoum et usonium Rufum Maritudo nominia expulit. Nam Virginina studia iuvenum eloquentia, msonius Pra ceptis a

pientiae fovebat. Iuvidiεno quieto, Iulio mi pae, mitio Catulino, e ronio Prisco Iaei Altino

velut in agmen et numerum, Aegaei maris insulas permittuntur. At adicia, uxor Soerini et Caesonius Μaximus Italia prohibentur, reos tuis e se, tantum poena experti. Milla, mater Annaei Lucani, sina aestitione, sine suppliei' dissimulata. XII. Quibus perpetratis Nero, et contione militum habita, in uumum millia viritini manipu- Iaribus divisit, addiditque sine pretio frumentum, quo

unis ex modo annonae utebantur. Tum, quasi g. ata bello expositurus, vocat Senatum et triumphale

Meus Petronio Turpiliano vi viari, Cocceio μν

408쪽

vae Praetori designato, Tigellino Praefecto Praet , ii tribuit, Tigellinum et eruam ita extollens, ut, super triumphales in foro imagines, apud paIatium

quoque estigies Omm sisteret. Consularia insignia Nymphidio de quo, qui nunc primum oblatus est, Inuo Tepetam. nam et ipse pars Romanarum es tum erit. Igitur matre libertina ortus, quae orpus decorum inter servos libertosque Principum vulgaverat, ex C. Caesare se genitum ferebat, quoniam forte quadam habitu procerus et torvo vultu erat: Bis C. Caesar, scortorum quioque cupiens, etiam

matri eius inlusit. XIII. Sed ero, vocato Senatu, oratione inter Patres habita, edictum apud populam et conlata in

Iibros indicia confessionesque damnatorum adiunxit Etenim crebro Vulgi rumore Iacerabatur, tamquam viros insontes ob insidiam aut metum exstinxi see. Ceterum coeptam advitamque et revictam coniurationem, neque uno dubitavere, quibus Verum noscendi cura erat, et fatentur, qui post interitum Neronis sn urbem regressi sunt. At in Senatu cunctis, ut cuique plurimum moerori , in adulationem demissis, Iunium Gallionem, Senecae fratris torto pavidunt et pro sua ineolamitate supplicem, increpui. Salienus Clemens, hostem e parrieidam Vocans donec conaenau Patrum deterritus eat, ne publiei malia abuti ad rearionem privati di videretur, neu eomposita aut oblitterata mansuetudine Frinei a novam ad saevitiam retraheret. LXXIV. Tum oris et valea Deci decernuntur, propriusque Mn βοώ, eus est vetus aedes apud Hreum, in quo faeinus parabatur qui Oeenae eoniurationis Numine retextaret utque Greensium Cere lium Iudierum pluribus equorum eura ua celabrar tur: mensisque Aprilis eronis cognomeneum aeriperet templum Saluti exstrueretur eo Dei, ex quo se

409쪽

.inus ferrum prompserat. Ipse eum pugionem apuει capitolium sacravit, inscripsitque IovI VINDICT. Iupraesens haud animadversum post arma Iulii Vindicis, ad auspicium et praesagium futurae vitionistrahebatur. Reperio in commentariis Senatus, Ce- aetatem Anicium, Consulem designatum, pro sententia dixissε, ut te Ium D. Neroni quam maturrime publieasseeunia poneretur. Quod quidem ille decernebat, tamquam mortale fastigium egresso et venerationem hominum merito, quorundam doI ad omina sui exitus Vertebatur nam Deum honον Principi non ante habetur, quam agere inter homines da- sierit.

410쪽

c. CORNELID TACITI

LIBER SE IUS DECIMUS.

Cap. LI. DIussi fortuna vanitati Neronis per Bassum, qui thesaurum in Numidia defossum laeta quem 3. ero frustra quaerit. 4. Lustrali certamine vietoria eantus oblata Neroni et eorona Deundiae. 5. In eo spectaculo auditorum molestia et Vespasiani periculum. 6. Poppaeam mortuam laudat Ner apud

7-0. Putii Cassius et Silanus neeantur. o. II. L. Vetus eum Seatia socru e Pollutiassia perit. a. Adeusatoria praemia mensium nova nomina. 3. Turbine ventorum vastata Campania Pestilentia. Lugdunensem Iadem Princeps solatur. 4. I5 89siani fraude GaIdaeorum eonsultores, P. Anteius est Ostorius Mapula, delati mortem iussi properant. 6. est super tot elasibus querelae. 17. Rusus Crispianus coaetus se interseit Meua falais litteris eireumventus, simulque arte Cerialia. 18. Is C. Petronius, a duo taxumotus, rigellini insidia exosus, sena sibi