C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

381쪽

nucfacta. Et motu terrae, celebre Campaniae oppidum, ompeii, magna ex parte proruit. Defui et que virgo Vestalis Laelia, in cuius Iocum Coritelia ex familia Cossoruni capta est. XXIII. emmio Regulo, et Verginio Rufo cossa natam sibi ex Poppaea filiam ero ultra mortale gaudium accepit, adpellavitque ad ustam, dato et Poppaeae eodem cognomento. Locus puerperio colonia Antium fuit, ubi ipse generatus erat. Iam Senatus uterum Poppaeae commendaVerat Diis, viniaque publice susceperat quae multiplicata exaο- Iutaque. Et additae supplieationes templumque Fe- eunditati, et eretamen ad exemplar Aetiaeae religionis decretum usque Fortunarum e te aureae in solio Capitolini Ioris Iocarentur: Iudierum ireense,

ut sitiae genti apud Bovillas, ita Claudiae Domitiaeque apud Antium ederetur quae fluxa fuere, quartum intra mensem defuncta infante. Rursusqueemrtae amulationes, censentium in orem meae et sutrinar aedemque e Meerdotem. Atque ipse ut laetitiae, ita maeroris inmodicus egit. Adnotatum est, omni Senatu Antium sub recentem partum effuso, Thraseam prohibitum inmoto animo praenuntiam inminentis caedis contumeliam excepisse. Secutam dehinc vocem Caesaris ferunt, qua, reeoneisiatum se Thraseae, apud Senecam iacta erit, ac Senecam

Caesari gratulatum. Vnde gloria egregii viris et Pericula gliscebant. XXIV. Inter quae, veris principio, egati Parthorum mandata Regis Vo1ogesin, litterasque in

eandem formam adtulere se priora et totiens laetata, super obtinenda Armenis, nune omittere, quoniam

Dii, quamvis potentium popularum arbitri posseεώο-nem Parthis, non sine ignosninia Rontana, tradidi flent. Nuper clausum Tigranen post Paetum laxioneoque eum opprimere posset, ineolume dimitiare.

382쪽

Satis adprobatam τι- daturi et lanitatis experimen eum. Nec recusaturum iridaten, accipiendo diademati in urbem venire, nisi Meerdotii relisione adtineretur. Iturum ad signa et in ea Principis, ubi, ἰegionibus eoram, eoum a picaretur.

XXV. Talibus Vologesis litteris, quia Paetus

diversa, tamquam rebus integris, scribebat, interrogatus Centurio, qui cum legatis advenerat, quo inaratu Armenia esset omnes 4nde Romanos eaeeMisse, respondit. Tum intellecto barbarorum inrisu, qui peterent, quod eripuerant, consuluit inter primores civitatis ero, bellum anceps, an pax inhonesta placeret nec dubitatum de bello. Et Corbulo, tot per

annos militum atque hostium gnarus, gerendae rei Praeficitur, ne cuius alterius inscitia rursum peccaretur, quia Paeti piguerat. Igitur inriti remittuntur, cum donis tamen, unde spes fieret, non frustra eadem oraturum Tiridaten, si preces ipse adtulisset. Syriaeque exsecutio Cincio, copiae militares Corbu- Ioni permissam et quintadecima Iegio ducente ΜR- Tio Celso e Pannonia adiecta est. Scribitur Tetrarchis ac Regibus, Praefectisque et Procuratoris hus, et qui Praetorum finitimas provincias regebant, iurata Corbulonis Obsequi in tantum serme modum aucta potestate, quem Populus Romanus Cn. Pompeio bellum Ρiraticum gesturo dederat. . egreS- sum Paetum, cum graviora metueret, facetiis insectari satis habuit Caesar, his ferme verbis Igno-ocere se statim, ne tam pro tua in pavorem langiore sollicitudine aegreaceret. XXVI. At Corbulo quarta et duodecima legionibus, quae fortissimo quoque amisso et ceteris ex territis, parum habile praelio videbantur, in Syriam translatis, sextam inde ac tertiam legiones, integrum militem et crebris ac prosperis laboribus

exercitum, in Armeniam ducit. Ἀddiditque Iegio

383쪽

rrem quintani, quae Perionium agens, e per esudis iterat, simuI quintadecimanos, recens adductos et et vexilla delectorum ex Illyrico et AegΥpto, quodque alarum cohortiumque et auxilia Regum in unum conducta apud elitenen, qua transmittere Euphraten parabat. Tum lustratum rite exercitum ad concionem vocat, orditurque magnifica de atraps-riis Imperatoriis rebusque a se gestis, adversa - έnaritiam Paeti declinans multa auctoritate, quae viro vitari pro facundia erat. XXVII. Μox iter, L. Lucullo quondam penetr tum apertas, quae vetustas obsepserat, pergit. Est venientes Tiridatis Vologesisque de pace legatoi haud adspernatus, adiungit iis Centuriones, cum

mandatis non inmitibus: non enim a ue e ventum, ut certamine extrem Opus es et Multa Romani a cunda, quaedam Parthi evenisae, Meument adver- aua superbiam proinde et Tiridati conducere, intactum vastationiaus Regnum dono aeeipere et Vologesen melius oeietate Romana, quam damnis mutuis, genti Parthorum eonsulturum. Scire, quantum intua diaeordiarum, quamque indomitas et praeferoces nationes regeret. Contra Imperatori suo inmotam ubiaque pacem, et unum id bellum esse. Simul consilio terrorem adiicere, et egistanas Armenios, qui

primi a nobis defecerant, euit aedibus, castella eorum exscindit, plana, edita, validos invalidosque pari metu complet. XXVIII. on infensum, nedum hostili Odio com hulonis nomen etiam Barbaris habebatur, eoque consilium eius fidum credebant ergo Vologeses neque atrox in aummam, et quibusdam praefecturis Inducias petit Tiridates locum diemque conloquio Poscit. Tempus propinquum, Iocus, in suo nuper obsessae cum Paeto legiones erant eum a Bais

ris deIectus esset, ob memoriarii laetioris ibi rei,

384쪽

non est a Corbulone vitatus, ut dishimilitudo fortunae gloriam augereti eque infamia Paeti augeb tur: quod eo maxime patuit, quia fili eius, Tribuno, ducere manipulos atque operire reliquias malas pugnae imperavit. Die pacta Tib rius Alexander, Inlustria Eques Romanus, minister belΙo datus, et Vivianus Annius, gener Corbulonis, nondum Sen eoria aetate, sed pro Legato quintae legioni inpositus, in castra Tiridatis Venere, honori eius, ac, ne metueret insidias, tali pignore. Viceni dehinc equile adsumpti. Et, viso Corbulone, Rex prior equolestiuit nec cunctatus Corbulo Sed pede uterque

dextras miscuere.

XXIX. Exin Romanus Iaudat iuvenem, Omisaia aeripitibus, tuta et salutaria capessentem. Ille de nobilitate generis multum praefatus, . cetera temPΘ-Tanter adiungit Iturum quippe Romam, laturumque novum Caesari Meua, non adversis Parthorum rebua

supplicem Arsaei v. Tum placuit, Tir daten ponere api es iem Caesaris insigne Regium, nec

nisi manu eronis resumere et conloquium osculo

finitum. Dein paucis diebus interiectis, magna utrimque speeie, inde eques compositus per turmas, et insignibus patriis, hinc agmina legionum stetere, fulgentibus aquilis signisque a simulacris Deum, in modum templi. edio tribunal sedem curulem, et sedes emgiemineronis, sustinebat. Α quam Progressus Tiridates, caesis ex more victimis, sutilatum capite diadema imagini subiecit magnisnpud cunctos animorum motibus; quos augebat in- ait adhuc oculi exercituum Romanorum caedes Rut obsidio at nune uersos casus iturum Tiridaten Ootentui gentibus, quanto minus quam eaptivum XXX. Addidit gloria Corbulo comitatem Pu Iasque et rogitanto Rege caussas, quotiens noVum

aliquid adverterat: ut initia vigiliarum per centu

385쪽

rionem nuntiari, convivium buccina dimitti, o atructam ante Augurese aram subdita face accendi euneta in maius adtollens, admiratione Prisci moris ad fecit postero die spatium oravit, quo tantum it neris aditurus, fratres ante matremque viseret obsidem intorea siuam tradit littereaque supplice ad

XXXI. Et digressus, Paeorum apud Medos, Vo. Iogosen Ecbatanis reperit, non incuriosum fratriarquippe et propriis nuntiis a Corbulone petierat, nequam imaginem servitii Tiridates perferret neu femrum traderet, aut complexu propineias obtinentium arceretur foribusve eorum adsisteret tantusque ei Romae, quantus Consulibus, honor esset. Scilicet externae superbiae sueto non inerat notitia nostri:

apud quos vis Imperii Valet, inania transmittuntur XXXII. Eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in ius Latii transtulit Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud cireum namque ad eam diem indiscreti inibant; quia Iex Roscia nihil, nisi de quatuordecim ordinibus,

sanxit Spectacula gladiatorum idem annua habuit, Pari magnificentia ac priora. Sed feminarum ivlu- atrium Senatorumque plures Per arenam foedati aurit. XXXIII. C. Lecarito, Μ. Licinio coss. acriore in dies cupidine adigebatur ero promiscuas scenas requentandi. nam adhuc Par domum, aut hortos, cecinerat, iuvenalibus ludis, quos, ut purum celebres ut tantae voci angustos, spernebat mon tamen Romae incipere ausus, eapolim, quaai Graecam urbem, delegit inde initium fore, ut transgressus in Ae iam, insignesque et an uisua saeras Oron adeptua, maiore fama rudis ovium Miseret. Ergo contractum oppitanorum vulgus, et quos e proximis

coloniis et municipiis eius rei fama eiverat quique caesarem per honorem, aut varios usus aestantur,

386쪽

LIB. XV. CAP. 33-36. A. V. 818. A. Q 65. 36s

etiam militum manipuli, theatrum Neapolitanorum

XXXIV. Illic, plerique ut arbitrabantur, triste,

ut ipse, pro adum potius et secundis uminibus, evehit. nam egresso, qui adfuerat, Populo, euum et sine uulua noxa theatrum conlapsum eat. Ergo, per compositos cantus, grates Diis atque Ipsam recentis easus fortunam celebrans, petiturusque maris Hadriae traiectus, apud Beneventum interim consedit ubi Oadiatorium munus a Vatinio eviebre edebatur. Vatinius inter foedissima eius avia ostenta fuit, sutrinae tabernae alumnus, corpore detorto, facetiis scurrilibus primo in cont invitas adsumptus deinde optimi cuiusque crimin tione eo usque valuit, ut gratia, Pecunia, vi nυ--ndi etiam malos praemineret. XXXV. Eius munus frequentanti Neroni, ne inter Voluptate quidem a sceleribus cessabatur. Iisdem quippe tuis diebus Torquatus Silanus mori adumtur, quia, super Iuniae familiae claritudinem D. Augustum atavum ferebat Iussi adcusatores obii- re prodigum largitionibus, neque aliam spem quam ει novis rebus esse quin eum homines habere, quos ab epistolia et Iaeliis et rationibus adpellet, nomina summae eurae et meditamenta. Tum intimus quisque libertorum vincti abreptique. Et, cum damn tio instaret, brachiorum venas Torquatus interscidit, secutaque eronis ratio ex more quamvis sontem et defera ni merit a sum, vieturum tamen suasae, si elamentiam iudicia easpeetasset. XXXVI. Nec multo post, omissa in praesens Acbata, caussae in incerto fuere urbem revisit; provincia Orientis, maxime Aegyptum, secretis imaginationibus agitans. Dehinc edicto testificaeus, non longam sui absentiam, et euneta in Repubi ea perinde inmota a prospera Dres super ea Pros

387쪽

etione adiit capitolii I n. Hic Veneratus Deos, cum Vestae quoque templum inisset, repente cunctos per

artus tremens, seu numine exterrente, seu sacinorum recordatione nun tuam timore Vacuus, deseruit inceptum, unctas sibi curas amore patriae laviarea dictitans. Vidisse ripium maestos vultus, audire ae-eretas querimonias, quod tantum aditurus esset iter, euius ne modico quidem egressus tolerarent, auet aseversum fortuita adspeetu Principis reoreri. Ergo, ut in privalis necessitudinibus proxima pignoro praevaserent, ita Populum Romanum simplurimam habero, Parendumque retinenti. Haec atque talia plebi volentia fuere, voluptatum cupidine, et, quae Praecipua cura est, rei frumentariae angustias, si abesset, metuenti. Senatus et primores in incerto erant, procul in coram atrocior haberetur dehinc, quae natura magnis timoribus, deterius credebant, quod e enerat.

XXXVII. Ipse, quo fidem adquireret, nihil usquam perinde laetum sibi publicis locis struere convivia, totaque urbe quasi domo uti. Et celeberrumae luxu famaque epulae fuere, quas a Tigellino

Paratas, ut exemplum, referam, ne saepius eadem

Prodigentia narranda sit. Igitur in stagno Agrippae fabricatus est ratem, cui superpositum convivium

aliarum tractu navium moveretur. Me auro et

ebore distinctae remigesque exoleti per aetates et scientiam libidinum componebantur. Volucres et feras diversis e terris et animalia maris Oceano usque petiverat crepidinibus stagni Iupanaria adsta 'bant, inlustribus feminis completa contra scorta visebantur, nudis corporibus iam gestus motusque obsceni et postqvum tenebrae incedebant, quantum iuxta nemoris, et circumiecta tecta, consonare cantu et luminibus clarescere. Ipse, perlicita atque inlicita laedatus, nihil flagitii reliquerat, quo

388쪽

Eonruptior ageret, nim pauco Post dies uni ex illo Contaminatorinnarege, cui nonien Pythagorae fuit, in modum solennium coniugiorum denupsisset. Invitum Imperatori fiammeum: Hai Auspices, domestgenialis torus et sacea nuptiales cuncta deniquae spectata, quae etiam in femina nox operit. XXXVIII. Sequitur clades, forte, an dolo Pri elpis incertum nam utrumque auctores prodidere: aed omnibus, quae huic urbi per violentiam ignium acciderunt, gravior atque atrocior. Initium in ea Parte circi ortum, quae Palatino Caelioque montubus contigua est ubi per tabemus, quibus id medicimonium inerat, quo flamma alitur, simul coeptus ignis, statim alious, ac Vento citus, longitudanem circi conripuit neque enim domus munimentia a Pine, vel templa muris cincta, aut quid aliud mora. Interiacebat. Inpetu servagatum ineendium plana Primum, deinde in edita adsum.ns, et rursum ins riora populando, anteiit remedia velocitate mali, et obnoxia urbe artis itineribus hueque et illuc flexia atque enormibus vicis, qualia vetua Roma suit. Ad hoodamenta pinentium feminarem, fessa senum n midi pueritiae aetas, quique sibi, quique aliis

consulebans, dum trahunt invalidoa, aut opperi in-tur, Pars morans, pars festinans, euncta inpedie- hane et saeps, dum in tergum respectant, laterihus aut fronte circunivemebantur et, si in pPOXimne Vaseram, illis quoque igni conreptis, etiam, quae longinquu erediderant, , eodem casu reperiebantur. Postremo, qui vitarent, qui peterent ambigui, omplere vias, sterni per agros quidam amissis omnibus fortunis, diurni quoque victus, alii inritate suorem, quos exipere nequiveranx, quamvis patente effligio, interiere: Ne quisquamis fendere audebat, crebria vitorum minis, Testim

guere prohibentium, et quia alii palam faces iacim

389쪽

bant, atque esse sibi auctorem vociferabantur alveu raptus licentius exercerent, seu iussu. XXXIX. Eo intemΡore Nero, Antii agens, non ante in urbem regreasus est, quam domui eius, qua solatium et Μaecenatis hortos continuaverat, ignia Propinquaret. eque tamen sisti potuit, qui Et palatium et domus et cuneta circum haurirantur. Sed solatium populo exturbato et profugo ainsum Martis ae monumenta Agrippae hortos quin etiam auos patefecit et subitaria aedificia exstruxit, quae multitudinem inopem acciperent subvectaque utenatu ab Ostia et propinquis municipiis pretiumqua frumenti minutum usque ad ternos nummos. Quae, quamquam popularia, in inritum cadebant, quia

Pervaserat rumor, ipso tempore grantis urbis, α se eum domesticam scenam et eeeinisse rotanum excἀ-dium, praesentia mala et tis adibus ad mutantem. XL. Sexto demum die, apud imas Esquilias, sinis incendio metus, prorutis per inmensum Redunciis, ut continuae violentiae campus et Velat V euum coelum occurreret. Nec dum posito metu, redibat lavius rursum grassatus ignis, Patulis in gis urbis locis eoque strages hominum minori da-Iubra Deum et porticus amoenitati dicatae latius procidere. Iusque infamiae id incendium habuit, quia praediis Tigellini Aemilianis proruperat. Videbaturque ero condendae urbis novae et cognomento suo adpellandae gloriam quaerere. Ruippo in regiones quatuordecim Roma dividitur quarum quatuor integrae manebant, tres oti tenus deiectae septem re1iquis pauca tectorum vestigia superierant, lacera et semiusta. XLI. Domuum et insularum et templorum, quae amissa sunt, numerum inire haud promptum fuerit:

sed eiustissima re1igione, quod Servius Tullius Luna', et Magna ara Ianumque, quae praesenti

390쪽

Hercuti Arcas Evander sacraverat, Redesque Statoris Iovis, Vota Romulo, umaeque regia et dehis-hrum Vestae cum Penatibus Populi Romani, exusta. Iam opes, tot victoriis quaesitae , et Graeearum artium decora, exin monimenta ingeniorum ntiqua et inconrupta, quamvis in tanta resurgentis urbia puleiipitudinρ, multa senrores meminerint, quae re-

Parari nequibant. Fuero, qui adnotaren. XIV. Kalend. Sextiles principium incendii huius ortum,

quo et Senones captam urbem Inllamma erant alii eo usque in Progressi sunt, ut totidem annos menaeaque et dies inter utraque incendia numerent. XLII. Ceterum ero usus es. Patriae ruinis, e struxitque domum, in qua haud perinde gemmae et aurum miraculo essent, molita pridem et luxu vi .

'tu, quam arva et stagna et in modum solitudinumine silvae, inde aperia spatia et prospectus: Ἀ- gistris et machinistoribus Severo et Celere, quibus ingenium et audacia erat, etiam quae natura dene-guvisset, per artem tentare et viribus Principis inridere. Namque ab laeu Averno navwabilem fossam aes is ad ostia Tiberina depreamros, Promiserant, squalent, littore, aut per montes adversos nequctenim aliud humidum gignendis aquis Occurrit, quam Pomptinae pastines cetera abrupta, aut arentia: ne, si Perrumpi possent, intolerandus Iubor, eo satis caussae. Nero tamen, ut erat incredibili ime itor, essedere proxima Averno iuga onnixus est: manentque Vestigia inritae spei. XLIII. Ceterum, urbis, quae domui supererant, non, ut post Gallica incendia, nulla distinctiono, nec Pnssim erecta, sed dimensis leorum ordinibus et latis viarum spatiis, cohibitaque aedificiorum autitudino ac patefactis areis additisque porticibus, quae frontem insularum protegerenλ asporticus, Nero, us Fecunia exstrueιurum, Purgatasque areaa