C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

681쪽

rito, sed uxori maritus, offert. Intersunt Parent et propinqui, ac munera Probant muri a non in delicias muliebres quaesita, nec quibus nova nuPineomatur; sed bove et frenatum equum et scutu eum framea gladioque. In haec munera uxor Cei Pitur atque invicem ipsa armorum aliquid viro a fert hoc maximum vinculum, haec arcana suum, hos coniugiaea Deos arbitrantuo erae mulier ex tra virtutum cogitationes extraque binorum naua putet, ipsis incipientia matrimonii auspieit alm innetur, Venire se laborum periculorumqu siseiam, idem in pace, idem in proelio passuram ausuramque. hoc iuncti boves, hoc paratus equus, hoc data Rrm denuntiant. Sic vavendum, sis pereundum a P re se, quae liberis inviolata ac digna reddat, .R. nurus Recipiant, rursusque ad nepotes reserant. XIX. Ergo septae pudicitia agunt, nullis Pect cviorum inlecebris, nullis conviviorum inritationibus conruptae Litteraruin secreta viri pariter no feminae ignorant Paucissima in tam numerosa genis adulteria quorum poena praesens, et mar tis permissa. ccisis crinibus, nudatam, Doram propinquis, expellit doni maritus, ac per omnem vicum Verbes agit publicatae enim pudicitiae nuna

venia non forma, non aetate, non opibus maritum invenerit. emo enim illic vitia ridet nec, o rumpere et conrumpi, aeculum vocatur. Miua quidem adhuc eae civitates, in quibus tantum virgine nubunt, et cum spe votoque uxoris semes tran igitur. Sic unum accipiunt maritum, quo modo ununt corpus unamquis Vitam, multa cogitatio uutra, ne Iongior cupiditas, ne tamquam maritum, ea tamquam matrimonium, ament. Numerum liberorum finire, aut quemquani ex agnati necare, stagisthun habetur. Iusque ibi boni more valent, quaam Hibi bonae Ieges.

682쪽

H. In omisi domo nudi ac sordidi, in hos artus, in haec corpora, quae miramur, excrescunt. Sua quemque mater uberibus alit, nec ancillia ac nutricibus delegantur. Dominum ac servum nulli ed rationis deIiciis dignoscas. Inter eadem pecora, α eadem humo degunt: donee aetas separet ingenuos, virtus agnoscat Sera iuvenum Venus eoque ine hausta pubertas. ac virginea festinantur eadem Iuventa, similis proceritas pares validaeque nis acentur, ae robora parentum liberi referunt. Soro

rum suis idem apud avunculum, qui apud Patrem honor. Quidam sanctiorem urceioremque hunc nexum sanguinis arbitrantur, et in accipiendis obiadibuamuis exigunt tamquam ii et animum firmius, est domum latius, teneant. Heredes tamen successoresque sui euique liberi et nullum testamentum. Si liberi non sunt, proximu i gradus in possessione fratres, Patrui, avunculi. Quanto plus propinquorum, quo maior adsinium numerus, tanto gratiosior senectus, nec una orbitatis pretia. xxI. Suscipere tam inimicitias, seu Patria, seu propinqui, quam amicitias, necesse est nec inpi eabiles durant. Luitur enim etiam homicidium cer

eo armentorum ac pecorum numero, recipitque s

tisfactionem universa domus utiliter in publicum; quia periculosiore sunt inimicitiae tu a liberi tem. Convictibus et hospitiis non alia ira effusius indulget quemcumque Ortiatum arce tecto, n fas habetur pro fortuna quisque adparatis epulia excipit. Cum defecere, qui modo hospes fuerat, monstrator hospitii et comes, proximam domum non invitati adeunt nec interest pari humanitata accipiuntur. Otum ignotumque, quantum ad tua hospitii, nemo discernit. Abeunti, si quid popo. Beerit, Oncedere mobis et Poscendi invicem eadem facilitas. Gaudent muneribus ae nec data

683쪽

inputant, nec acceptis obligantur. Victus interh apite comis. XXII. Statim e somno, quem Hemmque in diem

extrahunt, Iavantur, aepius calida, ut apud quos plurimum hiems occupat. Lauti cibum capiunt ae- paratae aiugulis sedes et sua cuique mensa tum ad negotia, nee minus saepe ad convivia, procedunt armati Diem noctemque continuare potando, nubii probrum. Crebrae, ut inter vinolentos, rixae, Turo conviciis, saepius caede et vulneribus transiguntur Sad et de reconeniandis invicem nimietae iungendis adfinitatibus et adsciscendis Principis hus, de pace denique ac bello, plerumque in conviviis eonsultant tamquam nullo magis tempore autia simplices cogitationes pateat animus, aut in m gnas incalesca, Gens non astuta, nec cauida, Merit adhuc secreta pectoris licentia ioci. Ergo detecta et nuda omnium mens postera die retractatur, et salva utriusque temporis ratio est. Deliberant dum fingero nesciunt constituunt, dum errare non

possunt.

XXIII. Potui humor ex hordeo aut frumento, In quandam similitudinen vini conruptus Proximi ripae et vinum mereantur. Cibi simplicea agrestia Poma, recens fera, aut iac concretum. Sine My ratu, sine blandimentia, expellunt famem. Adve sus sitii non eadem temperantia. Si indulseria ebrietati suggerendo quantum concupiscunt, haud minus facile vitiis, quam armis, Vincentur. XXIV. Geuus spectaculorum unum atque in omni coetu idem. Nudi iuvenes, quibus id iudicrum est, inter gladios se atque infestas framea aestu ia-eiunt. Exercitatio artem paravit, ara decorem non in quaestum tamen, aut mercedom quamvis nul eis Iasciviae pretium est, voIuptas pectantium.

Aleam quod mirere sobrii inter aeria exemerit.

684쪽

tanta luerandi perdendive temeritate, ut eum omitia defecerunt, extremo ac novissimo iactu de liberitate et de corpore contendant. Vietus voluntariam aervitutem adit quamvis iuvenior, quamvis robustior, adligari se ac venire patitur ea est in re prava pervicacia ipsi fidem vocant. Servos conditionis huius per commercia tradunt, ut a quoque Pudore victoriae exsolvant. XXV. Ceteris servia, mon in nostrum morem,

descriptis per familiam ministeriis, utuntur Suam ruisque sedem, suos Penate regit. Frumenti mo-um dominus, aut pecoris, ut eatis, ut colono, iniungit et servus hacteitus paret. Cetera domus officia uxor ac liberi exsequuntur. Verberare se vum ac Vinculis et opere coercere, rarum. Occidere solent, non disciplina et severitate, sed inpetu et ira, ut inimicum, nisi quod inpune Libertini non multum supra servos sunt, raro aliquod momentum in domo, numquam in civitate exceptis dumtaxat iis gentibus, quae regnantur. Ibi enim et super ingenuos t super nobiles ascendunt apud ceteros inpares libertini libertatis argumentum sunt. XXVI. Fenus agitare et in usuras extendere, ignotum ideoque magis servatur, quam a Velitum esset Agri, pro numero cultorum, ab universis in lues occupantur, quos mox inter se, secundum dignationem, partiuntur facilitatem partiendi eamporum spatia praestant Arva per annos mutant et superest ager nec enim cum ubertate et amplitudine soli labore eontendunt, ut pomaria conserant et prata aeparent et hortos rigent. ola terrae aeges imp cntur. Vnde annum quoque ipsum non in totidem digerunt species hiems ot ver et aestas intellectumio vocabula habent autumni perinde nomen ac bonat orantur.

xXVII. Funorum nulla ambitio id solam ager

685쪽

Vatur, ut corpora elurorem virorum cenis lignis crementur Struem rogi nec vestibus, nec odoribus cmmulant sua cuique arma, quorutidam igni et equus inlieitur. Sopularum cespes erigit Μοnument Tum arduum et operosum honorem, ut gravem d tinctis, adspereantur. Lamenta ac Iacrimas cito, dolorem et tristitiam tarde, ponunti Feminis iugere honestum est viris meminisse. Haec in comm ne de omnium Germanorum origine ac moribus accepimus nunc cingularum gentium instituta ritu que, quatenus disserant, quae nationes e Germania In Gallias commigraverint, XPediam.

XXVIII. Validiores olim Gallorum fuisse,

summus auctorum D. Iulius tradit eoque credibile est, etiam Gallos in Germaniam transgressos uuam tutum enim amnis Astabat, quo minus, ut quaeque gens evaluerat, ecuparet Permutaretque sedes, Pro-is,scuas adhuc et nuΗa regnorum potentia divisas Igitur inter Hercyniam silvam Rhenumque et O num amnes Helvetii, ulteriora Boii, Gallie utraque gens, tenuere. manet adhuc Boihemii nomen, signuncatque loci veterem memoriam, quamvis mutatiaeultoribus. Sed utrunt Aravisci in Pannon am ah sis, Germanorum natione, an Osi ab Aravisci in

Germaniam, commigraverint, cum eodeni adhue Ser-nione institutis, moribus utantur, incertum est: qui

pari olim inopia ac libertate, eadem utriusquΘ rasae hona malaque erant. Treveri et ervii ire adsectationem Germanicae originis ultro ambitiosi nunt, tamquam, Per hanc gloriam sanguinis, a similituatne et inertia Gallorum separentur. Ipsam Rheni rivam haud dubie Gernianorum populi colunt, Vangiones, Triboci, metes. me Ubii quidem quaniquam Romana Monia esse meruerint, a libentius missi-nemes, conditoris aui nomine Vocentur, Origin aerubescunt, transgressi olim et experimento fides auPer

686쪽

ipnim Rheni ripam conlocati, ut aucerent, non ut custodirentur.

XXIX. Omnium harum gentium virtute praestipui Batavi, non multum ex ripa, sed insulam Rheni amnis, colunt, Cattorum quondam populus et sediti ne domestica in ea aede transgressus, in quibus pars Romani Imperii fierent. anet honos et antu quae societatis insigne nam nee tributis contemnuntur, eo publicanus deerit exempti oneribus et co lationibus, et tantum in usum proeliorum sepositi, Iut tela atque arma, hellis reservantur. Est in eodem obsequio et Μattineorum gena Protulit enim magnitudo Populi Romani ultra Rhenum, ultraque vetere , terminos, tinperii reverentiam. Ita sed finibusquo in sua ripa, mente nimoque nobiscum agunt, cetera similes Batavis, nisi quod ipso adliue terrae uae nolo et mel aerius animantur. Non numeraverim iste Germaniae popuIos, quamquam trans Rhenum Danubiumque oonsederint, eos, qui Decumates agros exercent 'imissimus quisque Gallorum, et inopia aeudax, dubia possessionis solum occupavere mox

Iimi amoto, promotisque praesidiis, sinus ti erit et rara provinciae habentur. XXX. Ultra hos Catti initium sedis ab Hercynio

aestu inchoant, non ita effusis ac palustribus Ioeis, ut torae civitates, in quas Germonia patescit durantitaquidem oves, Paullatimque rarescunt et Cattos auos aiatus Hercynius prosequitur simul atque deponit. Duriora genti eorPora, stricti artus, minax multa et maior animi vigori ultum ut inter Germ mon) rationis o sollertiae praeponere electos, audire Praepositos, nosse ordines, intelligere oecasiones, durerre inpetus, dii onere diem, vallare noctem, ον lunam inter dubia, virtutem inter certa numerarer quodque rarissimum, nec nisi ratione disciplinae eonae mam, ius reponere in Dues, quam in exercitu.

687쪽

omne robur in pedito, quem super arma ferrume eis quoque et copiis onerant. Alios ad proelium ire videas, Catio ad hellum rari exeurgus et fortuita pugna. Equestrium sane virium id proprium, cito Parare victoriana, cito cedere. Velocitas iuxta forismi linem, cunctatio propior eonstantiae es XXXI. Et aliis Germanorum populis usurpatum rara et privata cuiusque audentia, apud Catina in

consensum vertit, ut Primum adoleverint, crinem harbamque submittere, nec, nisi hoste caeso, exuere

votivum obligatumque virtuti oria habitum. Super manguinem et apolia revelant frontem, aquae tum d mum pretia miscendi retrii ' dignosque patria ae p.rentibus ferunt. Ignavis et inb ilibu manet squalor. Fortissimus quisque ferreum inauper annulum vn miniosum id genti velut inculum gentat, donee se eaede hostis absolvati lurimis Cattorum hic plaeta habitus. Iamque canent insignes, et hostibus almulauisque monstrati omnium penes hos initia Pugnarum haec prima semper acies, via torva Nam ne in pace quidem vultu mitiore mansuescuri Nulli domu aut ager, aut aliqua cura prout ad quamque venere, aluntur prodigialieni, eontemtor aut d nse Manguia senectus tam durae virtuti inpar a

XXXII. Proximi Cattia earium iam niveo Rha.

num quique terminus esse austiciat, usipii ae Teneto. ri, Olunti Tencteri, super solitum bellarum deeus, equestris disciplinae arte praecellunt. Ne innior apud Cattos peditum laus, quam Tencteris Equieum. Sic instituere maiores, posteri imitantur. Hi Iua

Infantium, haec iuvenum aemulatio, Perseverane a nea inter familiam et Penates et lura succearionum equi traduntur exeipit filius, non, ut cetern ina Lmua natu, sed prout ferox bello et melior.

XIII. Iuxta Tenctero Bructeri olim,em --

688쪽

hant: nunc Chamavos et Angrivarios inmigrassa narratur, visis Bructeris elenitus exe ais, vicinarum consensu nationum seu superbiae odio ae praedae dulcedine, seu favore quodam erga nos Deorum nam

ne spectacula quidem proelii invidere super LX. millia, non armis telisque Romanis, sed, quod magnificentius est, oblectationi oeulisque eeciderunt. Μaneat, quaeso, duretque gentibus, si non amor nostri, at certe odium sui quando urgentibus Imperii fatis, nihil iam praestare fortuna maius potest, quam hostium discordiam. XXXIV. Angrivarios et Chamavos a tergo Dul-gibini et Chasuari cludunt Hiaeque gentes, haud perinde memoratae A fronte Frisii excipiunt mis-ribus inivrib-que Frisiis vocabulum est ex modo Virium uir que nationes usque ad Oceanum Rheno Praetexuntur, ambiuntque inmensos insupet lacus et Romani classibus navigatos. Ipsum quin etiam Oceanum illa tentavimus et superesse adhuc Herculis columnas fama vulgavit sive adiit Hercules, heu, quidquid ubique magnificum est, in claritatem eius referre consensimus. ec defuit audentia Druso Germanico sed obstitit Oceanus in se simul atquου in Herculem inquiri. Μο nemo tentarit sanctiusque ac reverentius visum, de actis Deorum credere, quam scire

XXXV. Hactenus in occidentem Germaniam novimus. In Septemtrionem ingenti flexu redit. Ac primo statim Chaucorum gens, quamquam incipiat a Frisiis, ac partem litoris occupe omnium, quas exposui, gentium lateribus obtenditur, donec in Cattos usque sinuetur. Tam inmensum terrarum spatium non tenent tantum hauci, sed et inplent populua inter Germanos nobilissimus, quique magnitudinem suam malit iustitia tueri sine oupiditate, sine inpotentia, quieti secretique, nulla provocant bella, nuL

689쪽

tia raptibus aut latrociniis populantur. Idque praecipuum virtuti ac trium argumentum eat, quod, ut superiore agant, non Per iniurias adsequuntur. Prompta tamen omnibus arma, ne, si res Pisaeat, e ercitua plurimum virorum equorumque et qui aventibus eadem fama.

XXXVI. In latere Chaucorum Caetorumque m

ruae nimiam ac marcentem diu pacem inlacemiti, trierunt idquo iucundius, quam tutius fuit quia Inter inpotentes et validos fata quiescas ubi manu agitur, modestia ac Probitas nomina superioris sunt. Ita, qui olim boni aequique hemines, nunc nertes aeatum vocantur Cattis victoribus fortuna in sapientiam cessit. Tracti ruina Cheruseorum et Fosi, comtermina genis, adversarum rerum ex aequo socii, eum in secundis minores suissent.

XXXV l. Eundem Germaniae alnum Proximi Oceano Cimbri tenent, Parva nunc civitas, sed gloria

ingens veterisque minae lata vestigia manent, utraque ripa a stra ac spatia, aioruni amiae nune quoque metiaris molem manusque gentis, et tam magni exitus idom Sexcentesimum et quadragesimum -- num urbs nostra agebat, cum primum Cimbrorum

audita sun arnia, Caecilio Meno ac Papirio Carbo ne coss. Ex quo si ad alterum Imparatoris Traiani Consu intum computemus, ducenti ferme et decem anni conliguntur. Tamdiu Germania vincitur. Μ dio tam longi aevi spatio, multa invicem damna non Samnas, non Meni, non Hisyaniae Galliaeve, ne Pamihi quidem saepius admonuero quippe regno Arsaci acrior est Germanorum libertas. Quid enim a tuo nobis, quam eaedem Crassi, amam et ipso Pacoro,

infra Ventidium deiectus Orion Ohioeeri Gemmani Carbono et Carai et Scauro Aurelio et Sem uo Caepione, Cn. quoque Μantio fusis, vel captiuia quinque imu Consulare exercitu Populo Rom

690쪽

no, Varum, tresque cum eo legiones, etiam Caesari abstulerunt nec inpune C. Marius in Italia D. I. nus in Gallia, Drusus ac Nero et Germanicus in auia eos sedibus perculerunt. Μox ingenae C. Caesaria minae in ludibrium versae. Inde otium, doneo oec sione discordiae nostrae et civilium armorem, .

pugnatis legionum hibernis, etiam Gallia adfere ver8 ac rursus pulsi inde, proximis temporibus truumphati magis quam Victi sunt. XXXVIII. Nun do Mevia dicendum est, quo

rum non una, ut Cariorum Tencterorumve gens:

maiorem enim Germaniae partem obtinent, propriis adhuc nationibus nominibusque discreti, quamquam in commune ueri vocentur. Insigne fientia obti- quare crinem nodoque substringere. Sic Suevi uceteris Germanis, sic Suevorum ingenui a servis; a parantur. In aliis gentibus, seu cognatione aliqua Suevorum, seu quod saepe apcidit imitatione, rum, et intra iuventae spatium apud Suevos usque ad canitiem, horrentem capillum retro sequuntur, ac saepe in solo Vertice religant. Principes et orinatiorem habent ea cura formae, sed innoxia. et que enim ut ament amenturve in altitudinem qua dam et terrorem, adituri bella, compti, ut hostium

oculis, Ornantur.

XXXIX. Vetustiarimos se nobilissimosque Sues rum Semnones memorant. Fides antiquitatis religione firmatur. Stato te ore in silvam, auguriis Patrum et prisca formidine sacram, omnes eiusdem sanguinis populi legationibus coeupt, caesoque pu- hlice homine celebraue harbari ritus horrenda primordia. Est et alia laco reverentia. Nemo nisi vi culo ligatus ingreditur, ut minor, et potestatem u- minis prae se ferens si forte prolapsus est, adtoniet insurgere haud licitum per humum evolvuntur: eoque omnis superstitio respicit, tamquam inde inb