장음표시 사용
751쪽
tu ne Caesari quidem invidisse quod ad Ser. Ga ham et C. Laelium adtin't, et si quos alios antiquorum agitare non destitit non exigit defensorem, cum fatear, quaedam eloquentiae eorum, ut nascenti adhuc, nec satis adultae, defuisse. XXVI. Ceterum si omisso optimo illo et pers ctissim genere eloquentiae, eligenda sit forma dicendi, malim Hercule C. Graccha inpetuna, aut ,. Crassi maturitatem, quam calamistros Recvnatis, aut tinnitus Gallionis adeo nelius est, Gratorem vel hirta toga induere, quam fucatis et meretriciis vestibus insignire. eque enim ratorius iste, immo, Hercule, ne virilis quidem cultus est, quo plerique temporum nostrorum actores Ita utuntur, ut lascivia verborum et levitate sentuntiarum et Iieentia eompositionis histrionale modos exprimant quodque vix auditu fas eas debeat, laudia et gloriae et ingenii loco plerique iactant, eantari saltarigue eommentario avo . 'nde oritur illa laeda et prae stera, sed innien D eque s quibusdam exclamatio, ut oratores nostri tenere dicere, histrione diserte satiar re dicantur. Equidem non negaverim, Cassium Severum, quein solum Aper noster nominare ausus est, si his comparetur, qui postea fuerunt, Ome oratυ- rem vocari, quamquam in magna Parte librorum auorum plus vis habeat, quam sanguinis. Primus enim, contempto ordine rerunt, on issa modestia ac Pudore verborum, ipsis etiam, quibus utitur, armis incompositus et studio feriendi Ieruntque deiectus, non pugnat, sed rixatur. Ceterum, ut dixi, aequentibus comparatus, et arietate e uditionis et lepor urbanutatis et ipsarum virium robore multum cetero sup Tnt quorum neminem Aper nominare et velis in aciem educere sustinuit. Ego autem exsPectaham,
ut inc Iaato Asinio et Coelio et Calvo, aliud, his umen Produceret, Pluresque e certe totidem no
752쪽
ninaret, ex quibus alium ieeroni, alium Caesari,ingulis demum sanguius, OPPoneremus. une derectasse nominatim antiquos Oratore eontentus, eminem sequentium laudare ausus eat, nisi in publium et in communa verrius, credo, ne multos Denderet, si paucos exfeerpsisset quotus enim qui ue scholasticorum non hac aua persuasione fruitur,
se non quidem ante Ciceronem numeret, sed planeos Gabinianum 3 XXVII. , ego non verebor nominare singulo uo mellius, propositis exemplis, adpareat, quibus radibus fracta ait et deminuta eloquentia. Adpropera, inquiematernus, et Potius exaeso romissum. Nequa enim hoc conligi desideramus, sertiores eas antiquos, quod apud me quidem in insesso est, sed caussas exquirimus, quas te solitumactare, paullo ante dixisti, plane mitioris esoque
1 temporum nostrorum non iratus, antequam te 3er offenderet, maiores tuos lacessendo.
Non sum, inqui offensus Apri nostri disputa.
ane; nec vos offendi decebit, si quid forte aurea stras perstringet eum sciatis, hanc esse eiusmodirmonum legem, iudicium animi, citra damnum ad-atus, Proserre.
Perge, inquit Maternus, et, cum de antiquis Io, aris, utere antiqua libertate, a qua vel magis de-neravimus, quam ab eloquentia. XXVIII. Et Messala, Non recondita materae, assas requiris nec aut tibi ipsi, aut huic Secundo, i huic Apro ignotas, etiamsi mihi partes adsignatia ferendi in medium, quae Omnes sentimus. Quia ini ignorat, et eloquentiam et ceteras artes descis ah ista vetere gloria, non inopia hominum, aedsidia iuventutis et negligentia parentum et inscien- praecipientium et oblivione moris antiqui quae la, Primum in urbe nata, mox per Italiam his
753쪽
iam in provinoa manant quamquam nostr nobis notiora sunt. Ego de urbe et his propriis ac vere eulis vitiis loquar, quae natos statim excipiunt et per singulos aetatis gradus cumulantur si prius de ετ ritate ac disciplina maiorun a circa educanto. - mandosque liberos, pauca praedixero. Iam Pri-ana, auus cuique filius, ex easta parente natus, non in συla emptae nutrieis, sed gremio ac sinu matris Ma 'hatur cuius praecipua laus erat, tueri domum Minservire liberis. Eligebatur autem aliqua maior natu ProPinqua, cuius probatis spectatisque moribus omnis cuiuspiam familiao suboles commites tur e Tam qua neque dicere fas erat, quod turpe di , inque facere, quod inhonestum metu videretum Aenon studia modo curasque, sed remissionEa etiam lususque puΘrorum, sanctitate quadam ac ver undiatomperabat Sic Cornelium Gracchorum, Me Ruraeliam Caesaris, sic Atium Augusti matrem metuemaeducationibus ac produxisse principes libEro με uinus quae disciplina ac severitas eo portinahae ut alneera et integra, et nullis pravitatibus detorta, vix uaeuiusque natura, toto intim pectore adripem umtes honestas, et, sive ad rem militarem, sive lauria acientiam, sive ad eloquentiae studium inannuum id solum ageret, id universum hauriret. xXIX. At nunc natus infans delegatur μεαμ Ia alicui ancillae, cui adiungitur unus aut alter ex omnibus servis, plerumque vilissimus, nec cuiquam serio ministerio ad minodatus. Horum abviis et erroribus teneri statim et rudes animi Inhurentur: nee quisquam in tota domo pensi habet, quid commissante domino aut dicat, aut faeiat quando etiam ipsi parentes nee probitati neque modestist , --- Ioarainsuefaciuist, sed laseivia et dicacitati per quae paullatim inpudentia inrepit et sui aliEnique ---Ptua. Iam vero propria et peculiaria huius uinis rar
754쪽
aene in utero matris concipi mihi videntur, hu,na in favor et gladiatorum equorumque studia riuu E-Patus et obsessus animus quantulum Ioelis Tethus reIinquit quotum quemque inveneris, uom quidquam aliud loquatur quos alios adole-1tulorum nermones exeipimus, a quando audito- intruvimus 3 e praeceptores quidem ullas er tres eum auditoribus suis fabulas habenti OnΗ- enim discipulos, non moveritate disciplinae, nee enii experimento, sed ambitione salutantium edicobria adulationis. Transeo prima discentium menta, in quibus et ipsis parum elaboratur: nee Auctoribus cognoneendis, nec in evolvenda antitate, nee in notitia vel rerum, vel hominum, vel Porum suti operus insumitur. xxx. Sed expetuntur, quos rhetor vocant rorum professio quando primum in hanc urbem in ducta sit, quamque nullam apud maiores nostroactoritatem habuerit, statim dicturus, referam nesse est animum ad eam disciplinam, qua usos essas oratores accepimus, quorum infinitus labor et sotidiana meditatio et in omni genere studiorum ercitationes ipsorum etiameontinentur libris. m est vobis utique Ciceronis liber, qui mutua in-ribitur in cuius extrema parte, nam prior ominemorationem veterum oratorum habet sua initi is gradus suae eloquentiae velut quandam edue
onem refert se apud Q. Mucium lus civile didiisse apud Philonem Academicum, apud Diodotum toicum omnis philosophiae partes penitus haustasset eque his doctoribus contentum, quorum ei copia inline contigerat, Achaiam quoque et Asiam peragrase, ut omnem omnium artium varietatem complecte- etur. Itaque Hercule in libris Ciceronis deprehemlere Iieet, non geometriae, non musicae, non grammaticae, non denique ulli cingenua artis scien
755쪽
tiam ei defuisse lue dialecticae subtilitatem, ille
moralis partis utilitatem, ille rerum motu causan que, cognorit. Ita enim est, optimi Vari, ita ex multa eruditione, ex pluribus artibus et omnium rerum acientia exundat et exuberat illa admirabitis eloquentia nequ4 oratoris via et facultas, nisue -- terarum rerum, angustis o brevibus terminia cluditur; sed i est orator, qui de omni quaestione Pubere et omnis et ad persuadendum apte dicere, pro dignitate rerum, ad utilitatem temporum aeum Vol ptate audientium possit. XXXI. Hae sibi mi veteres persuadebant. Ad haec e tenda intelligebant opus esse, non ut in ibrum in scholis declamarent, nec ut fictis, nec uno modo ad veritatem accedentibus ontroversiis tinguam modo et vocem exercerent; sed ut his arinus pectus inplerent, in quibus de bonis ac inaus de honeat ac turpi, de iusto et iniusto disputatur. Haec enim est Oratori subiecta ad dicendum materia. am in imdiciis fere de aequitate, in deliberationibus de honestate dicimus, ita ut plerumque haee ipsalaricem --aceantur de quibus copiose et varie et orarite nemo dicere potest, nisi qui cognorit naturam humnnam et vim virtutum pravitatemque vitiorum et inteneorum oram, quae nec in virtutibus, neque in vitiis numerantur. Ex his fontibus etiam tua pronuunt, ut
facilius iram iudicis es instiget, vel leniat, qui ncit. quid ira promptius ad miserationem inpellat, qui scit, quid ait misericordia, et quibus animi motibus
concitetur. In his artibus exercitationi aquae ver--ius orator, Rive apud infestos, sive apud cupidos, sive apud invadentes, sive apud tristes, nive a radtimentas dicendum habuerit, tenebis habenaea an, momin et Prout cuiusque natura pontulisit, nobbebit manum et temperabit orationem, parato omni instrumant et ad omnem usum repoauo uti
756쪽
a quo adstrictum et conlectum, et singula sit
i Hr menta concludens, dicendi gonus plus fidei diretur apud hos dedisse operam dialecticae prolet. Alios fusa et aequalis, et ex communibus du- Asensibus, orati magis delectat udio permo-ndos mutuabimur aliquid a Peripateticis hi aptis in omnem disputationem aratos iam locosis int Academici pugnacitatem, Plato altitudinem, enophon iucunditatem ne Epicuri quidem et s-
odori honestas quasdam exclamationes adsumere, isque, Prout res poscit, uti, Hienum erit oratori. eque enim sapientem informamus, neque Stoi-am civitatem, sed eum, qui non quasdam artea hau-
ire, sed omnes liberiaite' debet. Ideoque et iurisivilis scientiam veteres oratores omprehendebant, grammatica, musica et geometria inbuebantur. ncidunt enim caussae, plurimae quidem ac paenem nen, quibus iuris notitia desideratur pleraequo .utem, in quibus hae quoque scientiae requirMntur. XXXII. Nec quisquam respondeat sussicit, ne ιd tempus simplex quiddam et uniforme doceamur. 'rimum enim aliter utimur propriis, aliter comm latis Iongeque interesso manifestum est, possideatiuis, quae profert, an mutuetur Deinde ipsa mul arum artium scientia etiam aliud agentes nos ornat,1tque, ubi minime credas, eminet et excellit id-1ue non doetus modo et prudens auditor, sed etiam
populus intelligit ac statim ita laude prosequitur, ut
legitime studuisse, ut per omnes eloquentiae numeros isse, ut denique oratorem etiam fateatur quem non posse aliter exsistere, nec exstitisse umquam, confirmo, nisi eum, qui, tamquam in aciem omnibus armis instructus, sic in forum omnibus artibus armatus, exierit quod adeo negligitur ab horum temporem disertis, ut in actionibus eorum ex quoque quotidian sermonis, foeda ac pudenda viliae da.
757쪽
prehendantur; ut ignorent Ioges, non teneant Adinatus eo ulta tua civitatius ultro derideane, napis via vero indium et Praecept prudentium Penitus rediemidone in pauciarimos Sensus et an sena aemtantia detrudant eisquentiam, Velut expulaam Regno suo ut, quae olim omnium artium clomina pube rimo eomitatu pectora inplebat, nune circumcisa et amputata, sine adparatu, sine honoris, paene dixerim sine ingenuitate, quasi una ex sorvilissimis artificiis, discatur. Ergo hanc' primam et praeci puam causaam arbitror, cur tantum a Moquentia antiquorum oratorum recesserimus. Si meos desiderantur: quo Potiores nominabo, quam pud Gradi eos Demosthenem quem studiosissimum Platonis auditorem suillae, memoriae proditum se. Et ieero, his, ut opinor, refert verbis, qui aeta in eω eis emeerit, id, non rhetorum, sed Aea -- πω esia eonae tum Sunt Histe aussae, magna et M vos, quas a vobis periri aequum est, quoniam quidem ego iam meum munus explevi, et, quod mihi in consuetudine est, satis multos offendi qui si forte hoe audirent, erium habeo dicturos, me, tum iuris et philosophiae seientiam, tamquam oratori necessariam, laudo, nePtiis meis plausisse.
XXXIII. Et maternus,mihi quidem, Inquit, susceptum a te munus ineo peregisse nondum aderis, ut inchoasse tantum, et Velut vestigia aestineamenta quaedam ostendisse, videaris. Nam quihus instrui veteres oratores soliti sint, dixisti, o Imremtiamque nostrae desidiae et inscientia laaversus acerrima et fecundissima eorum studia demonstra uti cetera Xspecto, ut, quemadmodum ex e did, α, quid aut in scirent, aut nos neseiamus, en hoc'uoque cognoscam, quibus exercitationibus iuvenes. iam forum ingressuri, confirmare et alere ingeniamin oliti sint. neque enim arte et acientia, nee Iom
758쪽
ge magis facultate eloquentiam contineri, ne tu, P to, abnues, et hi significare vultu videntur. Deinde, cum Aper et Securinus idem adnuiment, Μ avia, quasi rursus incipiens quoniam initia et semina veteris eloquentiae satis demonstrasae videor, docendo quibus artibus antiqui oratores institu er dirique soliti sint persequar nunc exercitatione. Eorum quamquam ipsis artibus inest exercitatio, nec quisquam percipere tot reconditas, ut tam V Tias, res potest, nisi ut scientiae meditatio, medit tioni facultas, facultati vis eloquentiae accedat per quae conligitur, eamdem esse rationem et percipiem di, quae proferas, et Proserendi, quae perceperis. Sed, si eui obscuriora haec videntur, isque scisntiam ab exercitatione separat, id certe concedet, instruetum et pΙenum his artibus animum longe paratiorem ad eas exercitationes venturum, quae Propristo
XXX V. Ergo apud maiores nostros iuvinis ille qui foro et eloquentiae parabatur, inbutus iam dο- mestica disciplina, refertus honestis studiis, dedi cebatur a pave, vel a propinquis, ad eum oratorem, qui principem in civitate locum obtinebat hunc sectari, hunc prosequi, huius omnibus dictionibus inter se, sive in iudiciis, sive in concionibus, adsumacebat, ita ut altercationes quoque excipere et iudigiis interesse, utque sic dixerim, pugnare in proelio
disceret magnus ex hoc usus, multum constantiae,
Plurimum iudicii iuvenibus statim contingebat, in media luce studentibus, atque inter ipsa discrimina, ubi nemo inpune stulta aliquid aut contrarie dicit, quo minua et iudex respuat et adversarius exprobre. ipsi denique advoeati adspernentur. Igitur vera si tim et inconrupta eloquentia inbuebantur et, quam-
quum unum sequerentur, tamen omnes eiusdem a
talis patronos in plurimis et causata et iudiciis cognω
759쪽
seebant habebantque ipsius populi diversiariinamim Rurium copiam, ex qua facile deprehenderone, quid In quoquu es probaretur, vel displicere Ita nee praeceptor deerat, Optimus quidem et eIectissimus,
qui faciem eloquentiae, non imaginem Praestaret rnec adversarii et aemuli ferro, non rudibus, dimicantes sed auditorium semper Plenum, SemPern vum, ex iuvidis et faventibus, ut nec miae, nec benedicta dissimularentur. Scitis enim, magnam illam et duraturam eloquentiae famam non minus in dive sis subselliis Parari, quam avis quin immo Constam
eius surgere ibi, fidelius conroborari. Atque uerieule sub eiusmodi praeceptoribus iuveni ille, de quo
loquimur, oratorum discipulus, fori auditor, neri tor iudiciorum, eruditus et adsuefactus alieni eum rimentis, cui, quotidie audienti, notae leges, non novi iudicum vultus, frequens in oculis consuetudo concionum, saepe cognitae populi aures, sivo adem sationem susceperat, sive defensionem, solus intimet unus cuicumque caussae par erat. onodecimo aetatis anno L. Crassus C. Carbonem, uno e vie Lino Caesar Dolabellam, altero et vicesimo Asini PoIlio C. Catonem, non naulto aetate antecedens Calvus Vatinium iis orationibus insequuti sunt, luna hodieque cum admiratione legImus. XXXV. Ae nunc adolescentuli nostri doducuntur
in cenas scholasticorum, qui rhetores Vocantur: quos paullo ante ieeronis tempora exstitisse, nee placuisse maioribus nostria, ex eo manifestum est,
quod L. Crasso et Domitio Censoribus, eludere, ut ait Cicero, rudum inpuinentiae iussi sunt. Sed, ut dicere institueram, deducuntur in scholas, in quinus, non facile dixerim, utrumne loeus ipse, an convincipuit, an genus studiorum plus mali ingeniis adferant. Nam in Ioco nihil reverentiae, sed in quem nemo,
nisi aeque inperitus intrat. In eondiscipulia nihil
760쪽
'ofectus, cum pueri inter pueros, et adolescentuliter a I aeentulas, pari securitate et dicant et au-antur. Ipsae vero exercitationes magna ex parte intrariae. Nempe enim duo genera materiarum,ud rhetores tractantur, suasoriae et controverae. Ex iis suasoriae quidem, tamquam plane se-οres est minus predentiae exigentes, pueris delexntur eontroversiae robustioribus adsignantur, antes, per fidem, et quam incredibiliter composi-iel Sequitur autem, e materiae abhorrenti a ve-itate declamatio quoque adhibeamr. Sic fit, ut irrunnicidarum praemia, aut vitiatarum electiones, ut pesti entiae remedia, aut incesta matrum, aut
uidquid in schola quotidie agitur, in foro vel raro et numquam ingentibus Verbis Persequantur cum d veros iudices ventum est, ' rem cogitare, nihil tumile, nihil abiectum eloqui poterat. XXXVI mgna eloquentia, sicut flamma, mateia antur e moribus excitatur et urendo clarescit. ladem ratio in nostra quoque civitate antiquo umiloquentiam provexit. Νam, etsi horum quoque temiorum oratores ea consecuti sunt, quae composita, quieta et beata Republica tribui fas erat, tamen sta perturbatione ae licentia iura sibi adsequi Diebantur, eum mixtis omnibus, et moderatore unorarentibus, unium quisque orator saperet, quantum rranti populo persuaderi poterati inc leges adsuluae et populare nomen, hinc Conesonesmagistr tuum, paene pereoctantium in rostris, hinc adcusationes potentium reorum et adsignatae etiam domibus inimicitiae, in procerem factiones et adsidua senatus adversus plebem ertamina quae singula etsi distrahebant Rempublicam, exercebant tamen illorum temporum eloquentiam' magnis cumulare praenilis videbantur: quia quanto quisque plus dicendo poterat, tanto facilius bonores adsequebatur,