장음표시 사용
721쪽
bet additque insuper opinionern Syriam rori clam Agricolae destinari, vacuam tum morte Atilii Rufi, Consularis, et maioribus reservatam. Credidere plerique, Iibertum ex secretioribus ministeriis missum ad Agricolam, codiciIlos, quibus ei Syria dabatur, tulisse, cum praecepto, ut, si in Britannia foret, traderentur eumque libertum in ipso freto O an obviunt Agricolae, ne adpellato quidem eo, ad
Domitianum remeasse sive verum istud, sive ex in-ganio Ρrincipis fictum ac compositum est. Tradiderat interim Agricola successori suo provinciam quietam tutamque. Ac ne notabilis celebritate et frequentia occurrentium introitus essat, vitae inmie rumificio, noctu in urbem, noctu in palatium, ita ut Praeceptum erat, Venit exceptusque brevitae Io, et nullo sermone turbae servientium inmixtus est. Ceterum, ut militare nomen, grave inter otiosos, avia virtutibus temperaret, tranquillitatem atque otium penitus auxit, cultu modicus, sermone facilia, uno aut altero amicorum comitatus adeo ut plerique, quibus
magnos viro per ambitionem aestimare mos est, vino
adspectoque Agricola, quaererent famam, pauci interpretarentur.
XLI. Crebro per eos dies apud Domitianum ah-nens adcusatus, absens absolutus est. eaussa periculi non crimen ullum, aut querela laea cuiusquam, sed infensu virtutibus Princeps, et gloria viri, ne Pessi- mum inimicorum genus, laudantes. Et ea innecuta sunt Reipublicae tempora, quae sileri Agricolam non sinerent tot exercitus In Moesia Daciaque, et Germania Pannoniaque, temeritate aut per Ignaviam Ducum amissi tot militares viri euis tot cohortibus
expugnati et capti nec iam de limite Imperii et ripa, sed de hibernia Iegionum et possessiona dubitatum.
in eum damna damnis continuarentur, tetu omnis
amiua funeribu et cladibu i igniretur, poscetiatur
722쪽
ore vulgi Dux Agricola comparantibus cunctis vigorem, constantiam et expertuna bellis animum, eum inertia et formidine ceterorum quibus sermohibuasatis constat Domitiani quoque aures Verberatas, dum optimus quisque libertorum amor et fide, e simi malignitate et livore, pronum deterioribus Principem exstimulabant. Sic Agricola simul suis virtutibus, simu1 vitii aliorum, in ipsam gloriam Praece agebatur.
XLII. Aderat iam annus, quo Proconsulatum
Asiae et Africae sortiretur, et occiso Civica nuPer, ea Agricolae consilium deerat, nec Domitiano exemplum accessere quidam cogitationum Principia periti, qui, Iturusne esset in provinciam, ultro Agrucolam interrogarenti ac primo occultius quietem et otium laudare, to operam suam in adprobanda e cusatione offerre: postremo non iam obscuri, Ruadentes simul torrentesque, pertraxere ad Domitianunia qui pa tussimulationi, in adrogantiam compositus, et audiit preces excusantis, et, cum adnuisset, agi sibi gratias passus est nec erubuit beneficii invidia. salarium tamen, Proconsulari solitum offerri, et quibusdam a se ipso eon mum Agricolae non dedit:
sive offensus non petitum, sive ex conscientia, ne,
qtiGd Vetuerat, videretur emisso. Proprium humani ingenii est, odisse, quem laeseris Domitiani vero natura praeceps in iram, et, quo obscurior, eo inre O-bilior, moderatione tamen prudentiaque Agricolae leniebatur: quia non contumacia, neque inani iactatione libertatis, famam fatumque provocaba Sciant, quibus moris, inlicita mirari posse etiam sub malis Principibus magnos viros esset obsequiumqus Romodestiam, si industria ac vigor adsint, eo laudis e Cedere, quo Plerique per abrupta, sed in nullum Rei- Publicae unum, ambitiosa morte inclaruerunt.
III. Finis vitae eius nobis luctuosus, amicis
723쪽
tristis, extraneis etiam ignotisque non sine eum fulti Vulgus quoquo, et hic aliud agens populus, et ventutavere ad domum, et per fora et circulos locuti sunt: nee quisquam, audita morte Agricolae, aut laetatus
est, aut statim Oblitus. Augebat mi.erationem constans rumor, veneno interemtum. Obi nihil comperti adfirmare ausim ceterum Per omnem alat Ddinem eius, erebrius quam ex more Principatus, per nuntios visentis, et Iibinorum primi, et medieorum intimi venere sive cura illud, sive inquisitio erat. Supremo quidem die momenta deficientis per dispositos cursores nuntiata constabat, nullo credente, sic accelerari, quae tristas audiret. Speciem tamon do- Ioris animo vultuque prae se tulit, securus iam odii,
et qui faeilius dissimularet gaudium, quum metum. Satis eonstabat, Iecto testantento Agricolae, quo eo- heredem optimae uxori et piissimae filiae Domiti, num scripsit, laetatum eum, velut honore iudicioque. tam eaeca et conrupta men adsiduis aluistisibus erat, ut nesciret, bono Patre non scribi heredem, nisi malum Principem. XLIV. Matus erat Agricola Caio Caesare tertium Consule Idib. Iuniis excessit sexto et quinquagenimo anno, decini Kal. Septemb. Collega Prtiscoque coss. Quod si habitum qua que eius posteri, BCere velint decentior quam sublimior fuit nihil metus in vultu gratia oris supererat bonum virum melle erederes, magnum libenter. Et ipse quidem, quamquam medio in spatio integrae aetatis ereptus, quantum .d gloriam, longissimum aevum peregit. Ruippe et vera bona, quae in Virtutibus sita sunt, inPIeverat, o Consularibus ac triumphalibus ornamentis Praedito, quid aliud adstruere ortuna poterat Osibus nimiis non gaudebat; speciosae eontigerant nil ab que uxore superstitibus, Potest vi keri etiam h intus;
tumi dignitate, norente fama salvis adnuitatinus
724쪽
et a via futura effugisse. Nam, sicuti durare in hae beatissimi saecuIiquee, ac Principem Traianum videre, quodam augurio Votisque apud nostras aurea ominabatur: ita festinatae mortis grande solatium tulit, evasisse postremum iliud tempus, quo Domitianus, non iam ex intem ali ac spiramenta temporum, sed continuo et veIut uno ictu, Rempublicam exhausit. XLV. Non vidit Agricola obscssam curiam, et clausum armis Senatiam, et eaderis strage tot consu- Iarium caedes, tot nobilissimarum feminarum exsi- Ita et fugas. sua adhuc victoria Carus etius e Bebatur, et intra Albanam arcem sententia essalinistrepebat, et Μassa Bebius Iam tum reus erat mox nostrae duxere Helaidium in carcerem manus nos Maurici Rusticique divisus, nos innocenti sanguino Senecio perfudit ero tamen subtraxit oculos,
Iussitque scelera, non spectavit: praecipua sub Domitiali miseriarum pars erat, Viderae et adspicr cum Auspiria nostra subscriberentur cum denotandis tost hominum palloribus sinceret saevus ille vultus est Tubor, quo se contra pudorem muniebat Tu vero
felix, Agricola, non vitae tantum claritate, sed etiam opportunitate mortis ut perhibent, qui interfuerunt novissimis sermonibus tuis constans et libens fatum excepisti tamquam pro virili portione innocentiam Principi donares Sed mihi filiaeque praeter acerbitatem parentis erepti, auget maestitiam, quod adsidere valetudini, fovere deficientem, satiar
Vultu, complexu, non contigit excepissemus certo mandata Vocesque, quas penitus animo figeremus.
Noster hic dolor, nostrum vulnus nobis tam longae sentiae conditione ante quadriennium amissus es. omnia sine dubio, optime parentunt adsident. amantissima uxore, superfuere honori tuo: paucio-
725쪽
20 IVLII AGRI c. VITA CAP. G. M.
Tibus tamen 1aerimis compositus es, et novisaima imruce desideravere aliquid Oculi tui. XLVI. Si quis piorum manibus lacus fit, ut a plentibus Iacet, non cum corpore exstinguuntuae magnae animae placide quiescas, nosque, domum tuam, ab infirmo desiderio, et muIiebribus Iamentia, a contemplationem virtutum tuarum Voces, manueque lugeri, neque plangi sus est admiratione to Potius, quam temporalibus Iaudibus, et, si natura suppeditet, aemulatione de remus. Is Verus honos, ea coniunctissimi cuiusque pietas. Id filiae quoque,
xinorique praeceperim, sic patris, sic mariti mem Tiam Venerari, ut omnia facta dictaque eius aeeum ovolvant, famamque ac figuram animi magia quam x poris, complectantur non quia intercedEndum Putem imaginibus, quae marmore aut aere stamu-tur aedit vultus hominum, ita simulacra Vultu imbecilla ac mortalia sunt forma mentis Reeerna; quam tenere et exprimere, non per alienam materiam et artem, sed tuis ipse moribus, possis. Quidquid ex AgricoIa amuximus, quidquid mirati sumua,
manet mansurumque est in animis hominum, in aeternitate temporum fuma rerum. an multo veterum, velut inglorios et ignobiles, Oblivio obruel: Agricola, posteritati narratus et traditus, Merea erit.
726쪽
BREVIARIUM. Cap. I. Dialogi Meario 2 3. Con blaamnis
argumentum. Curiatium Maternum, ex orae repoetam, M. Aper orator, iudieesulio Secundo a poetiris studiis avoeare tentat. 4. Maternua sanctiorem se eloquentiam aeetari prostetur. 5 et natat Aper est oratoriae artis utilitatem, voluptatem, vignitatem e Iebrat, idque . Mareeli Eprii et Crispi ibi exemplis comprobat s. eontra carmina dignitate et titia late destitui, ne nisi laudem inanem dare et gaudium vomere. Laude din missae Vespasiani liberalitatem in atem Saleium Bassumi pularius tamen esse, sibi ipsi prospicere et avum genium propitiare. Nee o luptatis quidquam praebere poetaeam, quippe vatibua insolitudinem sit secedendum, Io tum poetas erae offensis obnoxios Maternum proinde reetis acturum, si ab auditorii et theatris in forum et ad auasaaredeat.
727쪽
II 13. Maternus contra poetieae tuMum iinatem praestare et innoeentiam, maiorem quoque gloriam, quam foren- labor eoneedat, usa aeria saeeusi exempla eo tet. Voluptatem porro Furiorem adfeE seeessum inmemora etaue , quam an innantem eisquentiam. Dulces Musas rosear ausa erit
m a sollicitudinibus et euris.14. Supereenit Vipstanus Messala ti, aneisum
rum admirator, Aprum a novorum Aetorum more ad ueterem formam trahere nititur. 5-I8. Aper ν pugnans movet quaestionem, quinam Oratores Oeandi sint antiqui. Os venerantur Messala, Meundrea, umeernus. Aper saeeusi sui partes tuetur, nec veterea esse diem a iudieat, quos eorumdem hominum aures adgnoseere potuerint. Ciceronem et eoaetaneos, feres medio positos, ab antiquorum adseriis isti ἄ--am. In iis, quisseentur antiqui, plures de re nia
speetes, nec unum esse eloquemiae vultum. Maligae eat humana vetera in laude, praesentia in fas aesae. 9. Cassium Seserum, quem terminum rentisae talia eonatituant, a vetere fleaisae via non inacis , ais isdiei et intellectu eum conditione temeO--ἄed seraἐtate aurium formam quoque Oration fuciae maditandam. 20. Variis eatuisse vet/rem Ioquentiam - uitiis auditorum eoronam exigere iam laetior misepulariorem Orationem et poetisum deeorem. l. 22. --εudieat dein per Calai, Coelia, Caesaris, muri, a
nii, Corvini oratione et armis et praecipue meremnia, uiua Iaude canit et viιia reprehendit greae asta perserata imitatoribus placeant. 23. Veram Eaae M quentiae artem, antiquorum laetissima quaestae ἐπιωtari et a Mentiaua furiter reperta miseere. 24. Iam maternus hortatur Messalam, uti NasMalaudatione antiquorum, qui illa non inrigeant, ἄ--aa expromat eur in tantum αδ eorum elaguentia νε- erasarte re ne rare . ab Mesactis monet, κλωπι
728쪽
antiqui disenia plures fuisse disendi sormas indem saeculis Oeet, quid sentiendum de 'quent misi, et ceterorum, de quibus mox dictum adiat, κοι se
obtreetarint invisem, vitium esse non aratorum, sed
Aominum. 26. C. Gracehi impetum et L. Crasti maturitatem praeferendam eare calamistri meee tia aut tinnitiatis Gallionis Cassium Severtim parum hab- sanguinis et rixare magis, quam pagnare, hec aviusias. rum, quem ieeroni uel Caesari opponeret.
27-29. Petente Materas, ad explieandas aus/as transit Messala, eur eloquentia ceteraeque artes a vetere gloria deaeiserint, desidiam iuventutis, negligentiam parentum, inaesentiam Zraeeipientium et obliviq-nem moria antiqui intendat, apud antiquos severam et anelam fuisse liberorum edueationem apud re-eentiore ad Matrionalem favorem deserisse et rhetores. 30-32. Ex ingenuarum artium arientia et varia eruditione exundasse antiquam eisquentiam, quod Ciceronia exemplo pateat illarum contemptum primam esse eorruptae eloquentiae caussam. 33-35. tum iuvenes olim, domestiea disciplina inbutos, deduetos esse adoratores priseipes, quos seetati pugnare. quasi in proeli didieerint postea n ehoIas rhetorum transisse, ubi nihil diseatur, nisi quod usum non
fmie mutilus est Messalae sermo, forsan et periit
Iulii Seeundi aequitur Materni oratio, eapite trunca. Laeunam hanc complere nisus eat Eroterius. In iis, quae supersunt 36. radit Maternus perturbatione olim e licentia, faetionibus procerum et adsiduis Senatus adversus plebem certaminibus, eloquentiam riguisse; 37. neque quemquam magnam potentiam εἰ- ne eIoquentia eonaeeutum Demosthenis hoc et ieeronia exempla eomprobari. 38. Primum Cn. Pompeium elaquentiae adstringendo nocuisse, eique velut Irenos inposuisse eum 39. paenulao, quibus adstrieti et quasi
729쪽
tactuat eum, diribus fabulentur ο ιοrea, Demque smpedimenta a iudicibus orta debilitare eisquentiam. praeterea re veru in solitudine agi, quum oratori olim elamor plaususque addiderine animum M. Ru
guent amissae alumnam licentiae, Ontumacem lem rariam, arrogantem, nee in ivitatibus bene eonaeum tia oriri posse, quod exempla variarum gentium Dalem. dant; 41. minorem esse obseur remque gloriam ἐnter honos more et in obsequium regentis paratos hono
aepe o me requiris, Iuste F l, cur, eum Priora saecuIa tot eminentium oratorum ingeniis gloriaque
emoruerint, nostra potissimum aetas, deserta et Iaude orbata, vix nomen ipsum Oratoris retinerit. n. que enim ita adpellamus, nisi antiquoel horum a tem temporum diserti caussidici et advocati est troni et quidvis potius, quam oratores, Vocantur. Cui percontationi tuae respondere, et tam magnaee quaestionis pondus excipere, ut aut de ingeniis, atris male existimandum sit, si idem adsequi non possumus, aut de iudiciis, si nolumus, vix heren εauderem, si mihi mea sententia proferenda RQ non dissertissimorum, ut nostris temporibus, hominum sermo repetendus esset, quos eandem hanc qua tuonem pertractantes, iuvenis adniodum audivi. Ita non ingenio, sed memoria ac recordatisne, Ptis est, ut, quae a Praestantissimis viris et excogitata nube Iiter, et dicta graviter, accepi, cum Sinaeuli diverna veI easdem, sed probabiles caussas ad errene, dum formam sui quisque et animi et ingenii sedderet, ii dem nunc numeris, iisdem rationibus Persequar, aem
730쪽
vato ordine disputationis neque enim desint, qui
diversam quoque Partem susciperet, Re muΙtum exuta et inrisa vetustate, nostrorum temporum eis.
quentiam antiquorum ingeniis anteferret. I. am postero die, quam Curiatiuamatem
CatonQm recitaverat, cum offendisse potentium animos dioeretur, tamquam in eo tragoediae argumento, aut oblitus, tantum Catonem cogitasset, eaque de re per urbem frequens sermo haberetur, venerunt ad eum . Aper et Iulius Meundus, ceΙeberrima tum ingenia fora nostri quos ego in iudiciis non utro que modo studiose audiebam, sed domi quoque et in publico adsectabar, mira ludiorum cupiditate et quodam ardore iuvenili, ut fabulas quoque eorum ea disputationes et arcana semotae dictionis Denitus e ciperem quamvis maligne plerique opinarentur, nec Secundo Promptum esse sermonem, et Aprum ingenio potius et vi naturae, quam institutione et litteris, famam eloquentiae consecutum. Nam et Secundo purus et pressus et, in quantum satis erat, Pronuens sermo non defuit et Aper, communi er
ditione inbutus, contemnebat potius litteras, quam nesciebat, tamquam maiorem industriae et Iaboria gloriam habiturus, si ingenium eius nullis alienarum artium adminiculis inniti videretur. III. Igitur, ut intravimus cubicuIum JUMemi, sedentem ipsum et, quem pridie recitaverat, librum intra manus habentem, deprehendimus. Tum Secundus Nilne te, inquit, interne, hulae malignorum terrent, quo minus offensas Cato- vis tui ame. An ideo librum istum adprahendisti, ut diligentilis retractares, et at latis, si quam vam interpretandi materiam dederunt, emitteres
tonem, non quidem meliorem, aed tamen securiorem
Tum illo, Leges tu, quid Matemus sibi debuerit, et agnosces, quae audiatio quod siqua omisit Cato,