Stoicheiōdēs zōologia eranistheisa ek dokimōn anglikōn kai gallikōn physiographikōn syngrammatōn

71쪽

ρικοῖ σωλῆνος, αναμεμιγμένον μετα χολῆς, ἡ τις παρέχει εἰς αυτο το χρῶμa a υτῆς, καὶ βλέννης, εκκρινομένης υπὸ των εν τοῖς ἐντεροις ti δέ-νων. Αἱ υλαι αὐτaι συναθροίζονται κατ' ἀρχας εἰς το τυφλὸν εντερον, οπερ εἶναι α διέξοδός τις ἀποφυας του εντερικου σωλῆνος, καὶ κεῖται καθ' ὁ μέρος λήγουσι τα λεπτα εντερα ' Ωφ' ου δ' aι τροφaὶ μείνωσιν ευτὴς aυτos ἐφ' i κανὸν χρόνον, επειτα δεθούμενaι δέα τῶν περισταλτικῶν κινήσεων συστολῶν) μέχρι του απευθυ- σμένου δε ορθου εντέρου, ἀποβάλλοντaι εκ τῆς ε- δρας δια τῆς ενεργείας των το στρικῶν μυῶν και τῶν μυωδῶν ἰνῶν, αἴτινες περιστοιχίζουσι

λυσιν τῶν τροφῶν, και τὴν εκκρισιν του γαστρι

72쪽

κοῖ υγροῖ διὰ τῆς συναφης αυτων μετα των πλευρῶν του στομάχου. Tofa υτην ωφέλειαν παρέχουσιν εἰς την πέψιν τα ερεθιστικα ποτά, ὁ καφφές, τὸ τἔὶον, καὶ τὰ πνευματώδη ποτά. Τὰ διάφορα ταυτα υγρὰ εκμυζωνται το μεν ὁποτων φλεβων τοὐ στομώχου, καὶ εισέρχονται α μέσως εἰς την κυκλοφορίαν, το δὸ μίγνυνται μετὰ του χυμοῖ καὶ μεταβαίνουσιν εἰς τὰ λεπτὰ εντερα, οπου εκμυζωνται μετὰ του χυλοῖ. λλα δέ τινα ποτά, ῶς το γάλα, ο ζωμός, ο ζυ'θος, τὸ ε λαιον, τὐ κοκκόγαλα, κτλ. περιέχουσιν οργανικὰ στοιχHia, δι δεν κατορθοῖται η εντε- λης ἀφομοίωσις αυτων πρὸς τὰς στερεὰς τροφάς, μεθ' Αν ὐφίστανται ὰς ε δομεν εν τοῖς ἐν-

Τροφη καλεῖται πὰσα Ουσία, ητις εἰσaχθεῖ - σα εἰς τον πεπτικὸν σωλῆνα tiποβλέπει εις την ἀντικατὰ στασιν των στερεων δε στερεοποίησίμων μερων τοῖ αἶματος καὶ τὴν συντήρησιν

τῆς ζωῆς. Αἱ τροφαὶ διαιροῖιται εις ἀνοργάνους καὶ οργανικάς. Καὶ αἱ μεν ανόργaνοι εἶνaι κυρίως προωρισμέναι διὰ τὰ φυτά διότι ὁ ἄν-

73쪽

θρωπος καὶ τὰ ζῶα ἐλαχίστην χρῆσιν ποιουσιαυτῶν. Ἐν τούτοις το βασίλειον τῶν ορυκτῶν παρέχει ουσὶς τινάς, τινες εἶναι αναπόδραστοι εἰς την συστaσιν τῶν υγρῶν και στερεῶν του ζώου μερῶν. Toιαῖται εἰναι ὁ σίδηρος, οστις εἰναι εν τῶν στοιχείων του αἴματος, το θαλάσσιον αλας, οπερ ἀποτελεῖ μέρος πάντων σχεδὸν τῶν μερῶν του οργανισμου, η ὀξυGν'θρακικη καὶ ὀξυφωσφορικὴ τίτανος, ἄτινα συντελουσιν εἰς την κατασκευην τῶν οστῶν. Αἱ δε ὀργανικαὶ ουσίαι διαιρουνται εἰς φυτικὰς καὶ λῖκάς. Καὶ osa μεν τῶν ζώων τρέφονται εκ φυτικῶν μόνον ουσιῶν, ονομάζονται φυτοφάγα,

ὁσα o εκ λῖκῶν σαρκοφάγα ' ὁσα δε ζῶσι διὰ παντὸς εἴδους τροφης, ῶς ὁ κυων, η ἄρκτος, ὀσῖς, ὀ μυς κτλ. λέγονται παμφάγα, εἰς ἁ ανηκει καὶ ὁ ἄνθρωπος, ῶς ἀποδεικνύεται Οχι μόνον εκ τῆς ποικιλίας τῶν τροφῶν, δι δεν τρέφεται, ἀλλὰ καὶ εκ του οργανισμοῖ τῶν ὀδόντων αυτοῖ . Πaρὰ τῶν κυρίων Λουμὰ καὶ Λεμβιχ ἀπεδείχθη oτι τὰ Ουσιώδη στοιχεῖα, τὸ λεύκωμα, δε ινώδης ουσὶ, καὶ ἡ τυρώδης, ἀπαντῶσιν εις τε τὰ ζῶα καὶ τὰ φυτά ἀλλ' αἱ μευ φυτικαὶ τροφαὶ περιέχουσι πολυ ὀλιγώτερα ἀ-

74쪽

ζωτοῖχα στοιχεῖα, περιέχουσιν ομως ἄλλα τοιχεῖα ἀναζωτοὐχα ἐλλείποντα εἰς τὰς σάρκας. Toιaυτα εἶναι το ἄμυλον, τὸ σάκχaρ, το κόμμικτλ. 'Aλλ' - ουσιωδεστέρa διάκρισις των φυτικῶν απὸ των ζωικῶν τροφῶν εἶναι ἡ εν τn συνθέσειαυτῶν ἴπαρξις δε μη του aζώτου. Κατὰ τους νεωτέρους φυσιολόγους καὶ χημικους αἱ ἀωτοῖχοι

ρώδης, η σὰρξ και τὸ aἷμα τῶν ζώων, εἶναι τὰ

μὀνα, ἄτινα χρησιμεύουσιν εις τον σχηματισμὸν και την ἀντικατάστασιν τῶν ιστῶν' εκ τούτου δε

εἰς τὸν πεπτικὸν σωληνα, εισέρχοντaι εἰς τὸ aἶμa, καὶ υποβάλλοντaι εντὸς τῶν τριχοειδῶν σωληνων εις την ἐπενέργειαν τοὐ Oξυγόνου, οπερεισάγεται δiὰ της ἀναπνοης' εκ τούτου δ' εκλη- ρησaν αναπνευστικὰ στοιχεῖα προς ιά κρ ισιν τῶν πλαστικῶν.

75쪽

φερρι δε αναπνοή. Γῆς χημικῆς ταυτης ενεργείας ὁ σκοπὸς εἶναι Ουσιώδης, διότι εξ αυτῆς εξήρτη

θιστότης των μυώνων, εν ενὶ λόγω καὶ αυτὸ τὸ στοιχειον τῆς οργa νικῆς ζωῆς. οἱα δήποτε λοιπὸν και ἁν ῆναι ἡ τροφὴ τοὐ ζώου, ανάγκη νὰ

τὰ φυτοφάγα και ποηφάγα εὐρίσκουσε τὴν πλαστικὴν aυτῶν τροφην εις τὸ φυτικὸν λεύκωμα, τ ν ινώδη ἴλην και τυρώδη, τὴν δε αναπνευστικὴν τροφὴν εις τὸ σάκχaρ, τὸ κόμμι καὶ τὸ α- μυλον, τὰ ὁποῖα περιεχουσι τὰ φυτά. πεδείχθη εκ τῆς πείρας οτι μία μόγη τροφhδεν ε παρκεῖ εις τὴν συντήρησιν τῆς ζωῆς. Τὸ γά-

76쪽

λα, το πρωτότυπον τουτο των τροφίμων υλῶν, περιέχει τρεις κυρίως ουσίας, μίαν σακχαρώδη,

το λευκον μέρος αυτos συνίσταται εκ καθαροῖ σχεδον λευκώματος, ὁ κρόκος ομως περιέχει με - γάλην ποσότητα ἀναζωτούχου πιμελης. Εἰς πάσας λοιπον τὰς υπο της φύσεως χορηγουμένας ημῖν τροφὰς ἀπαντῶσι πάντοτε αἱ πλαστικaι τροφαὶ συνδεδυασμέναι μετὰ τῶν ἀναπνευτικῶν, τοὐτέστι τα δύο υναγκαῖα στοιχεῖα εις την ἀντικατάστασιν των lστῶν και TVν συντηρ σιν της ζωης. ανάγκη των τροφῶν εκδηλοίτaι διά τινος εσωτερικοῖ αἰσθηματος, ἔδρεύοντος εν τω στο - μάχω κaι ἀναγκάζοντος του ἄνθρωπον και ταγα να εἰσάγωσιν εις τον πεπτικον σωληνa τὰς αναγκαίας εις την συντηρησιν aὐτων ύλας. Tora ἴσθημα τοὐτο εῖναι η πεῖνα.

77쪽

To a a, τὸ δικaίως επονομασθεν θρεπτι- κον υ γ ρ όν, κινούμενον εν τω σώματι συντηρεῖ την ζωην, και παρεχει τας εἰς τον σχηματισμον των ἱστων aναγκaίας ἴλaς. To aῖμα του ανθρώπου και πάντων σχεδον των σπονδυλωτῶν ζώων εἷναι ερυθρόν, ἰξῶδες, αλκαλικὸν και πυκνότερον κατά τι του ἴδατος. Tων δε a σπονδυλων ὁδαρε- στερον' της βδελλης τὸ αἶμα εἶναι ερυθρόν. Eις τα πλεῖστα των ἀρθροζώων, των μαλακίων καὶ των ζωοφυτων εἶναι ἄχρουν' ἄλλων τινων εἰναι

κιτρινωπόν, ἄλλων δε πορφυροῖν δε ιῶδες. Κατὰ

78쪽

του ανθρώπου δε αλλου τινος σπονδυλωτου ζώου, εὐρίσκεται συνιστάμενον εξ υγροῖ τινος ἄχρουκai διαφανοῖς καὶ ἐκ πλήθους μικρων σωματίωνερυθρῶν, ἄτινα καλοῖντat aἱματικὰ σφaιρίξta. Tos ἀνθρώπου κaὶ των πλεόστων θηλαστικῶντα αἱματικα σφaιρίδια εῖναι κυκλοειδῆ, πεπλ&τυσμενα εν εἴδει δίσκων, καὶ ε ξωγκωμενα εις τον

2ς προς την φυσ1κὴν aυτῶν σύστaσιν Ta a ἱματικὰ σφα/ρίδια σύγκεενται εξ ενος περιβλη- ματος, οπερ χρωματίζει υλη τις, καλουμενη α ιμ ατ ι κ ἡ χροιά, περιεχουσα υγρόν τι λευκω - ματωδες. M a ἱματικὴ asτη χροιὰ συνίστατaι εξωνθρακικοῖ στοιχείου, οξυγόνου, υδρογόνου, α ζώτου. καὶ μικρὰς τινος ποσότητος σιδήρου. Taa ἱματικα σφαιρίδια εἶναι εἴκαμπτα καὶ ελαστικώτατα ' διὰ τῆς ελαστικότητος δ' aυτῶν ταύτης εκτείνονται καὶ κυκλοφοροῖσιν ευκόλως εις τινα τριχοειδῆ αγγεῖα, ἁτινα εἰναι πολύ μικρότερα αυτῶν κατὰ την διάμετρον. 'Eκτὸς τῶν αἱματικῶν τούτων σφαιριδίων Ira

79쪽

ρατηροῖνται προσέτι εἰς το υγρὸν τουτο δια του

μικροσκοπίου κaὶ ἄλλα τινὰ σωμάτια ἄχροακaὶ σφa ρικὰ τὸ σχῆμα, ἄτινα εχουσι μεγίστην ἰναλογίαν ἄν οὐχὶ πλήρη ταυτότητα προς τὰ σφαιρίδια του χυλοῖ, καὶ τῆς λέμφου, ἄτινα περιεγράφησαν. To ἐκ τῶν αγγείων ζῶντος ζωου ἐξαχθὲν αἷμα χωρίζεται μετά τινα χρόνον εις δύο μέρη, το μενυγρόν, κιτρινωπὸν και διαφανές, καλούμενον ορ- ρός, το δε στερεόν, πυκνὸν καὶ eρυθρόν, ἔχον την σύστασιν πηκτῆς, καὶ ὀνομαζόμενον πλ α- κου ς. 2 δ φαινόμενον τοὐτο καλεῖται πῆξις τοὐ a ατος.

2 δ αἶμα, ῶς εἴδομεν, εἶναι τὸ κύριον μέσον τῆς θρέψεως, καὶ χορηγεῖ αδιαλείπτως εἰς τὰ

οργανα τὰς OUσLς Tos σχηματισμos καὶ τῆς cιν τικαταστάσεως αυτων, διότι περιέχει τὰ στοιχεῖα πάντων σχεδὸν τῶν μερῶν τοῖ οργανισμοῖ.

4λλὰ τὸ εργον αυτ οὐ δεν περιορίζεται μόνον εις τὴν θρέ φιν τῶν οργάνων. Λιὰ τῆς συναφῆς aυτ os μετὰ των ζώντων μερῶν χρησιμεύει προσέτι εἰς τὸ νὰ διεγείρ' ερεθισμόν τινα, ἄνευ τοὐ ό- ποιου ἡ συντήρησις τῆς ζωῆς ἡθελεν εἶσθαι αδύνατος' τοῖτο δ' ἀποδεικνύει ἡ κατάστaσις τῆς

80쪽

συγκοπῆς δε τουλάχιστον τῆς γενικῆς ε&σθεν, - σεως, αναιμίας, χλωρώσεως,) εις δεν περιπίπτει το ζῶον, ἄμa ἀπολεσn ποσότητά τινα a ατος. Τὸ αἷμα κυκλοφορουν εντὸς των οργάνων ἀλλοιοῖται καὶ τροποποιεῖται καὶ τὸ μεν φέρει εις

τους ἱστούς, εις τους οποίους ει σχωρεῖ, μόριά τι- να, ἄτινα Ουτοι συσσωματοῖσιν εἰς την ἰδιαν aυ-

τὰ οργανα, δι a φέρει οὐσtωδῶς του διελθόντος ήδη αυτὰ καὶ χρησιμεύσαντος εἰς την θρεψιν. Τὸ πρῶτον καλεῖτaι αρτηριακὸν αἶ μ a, τὸ δε δεύτερον φλεβικόν.Tδ αρτηριακὸν Hμα εἶναι ερυθρόν ροδόχρουν, περιεχει πολλὰ δισκίδια, καὶ πήγνυται ευκόλως, τὸ δε ολεβικὸν ερυθρὸν μελάγχρουν, πήγνυτ ιδυσκολώτερον, καὶ περιλαμβάνει ὀλιγώτερα σφαιρίδια τῶν του aρτηριακοῖ. Hλλὰ τὸ διακρίνον κυρίως τὸ αρτηριακὸν αἶμα απὸ του φλεβι-κos εἶναι οτι συντηρεῖ την ζωήν, τὸ δε φλεβικὸν ἀπώλεσε την ἰδιότητα ταύτην. Καὶ τὸ φλεβικὸν Oμως αναλαμβάνει as εσως τὰς ζωοποιὰς aυτοῖ