Xenophon's Anabasis, books I.-IV

131쪽

δοθηναι - σώζειν του ' - νας, καίπερ πάνυ πολ-

λων ἀντιλεγόντων, - Οὐκ ἄξιον iam βασί- ψεῖναι a τους ἐφ' ἐαυτον στρατευσαμένους. τέλος δ' ἁπερ Καὶ νυν ἔξεστιν μῶν πιστὰ λαβεῖν παρἈμων η μὰν φιλίαν io ποψέξειν ἡμῖν την χώραν καὶ Mo ς απάξειν εἰς την Ἐλλάδα, ἀγορὰν παρέχοντας που δ' ἁν μνῆ πρίασθαι, a λαμβάνειν - ἐκ 'ς χώρας ἐάσομεν απιπμει μας δ α ἡμῖν δεήσει--σω, ἡ μὴν πορευσεσθαι - δι φωλίας σινως, σῖτα και ποτὶ λαμβάνοντας, σπόταν -- is ἀγορὰν παρέχωμεν ἐὰν δὲ παρέχωμεν ἀγοράν, ---μένους ἔξειν τἀπιτηδεια. 'aa αυτ ἔ Θ, καὶ μοσαν καὶ δεξιὰς ἔδοσαν Τισσα φέρνης καὶ ὁ της βαπιλέως γνωκος ἀδελ- τοις των Κλλήνων στραπιτνοῖς καὶ λοχαγοῖς, και ἔλαβον παρὰ om των 'κ ληνων. μετὰ δὲ ταυτα Τισσαφέρνης lire Nυν μὲν δὴ ἄπειμι - βασιλέα. πειδὰν δε διαπράξωμαι aδέομαι, ξω συσκευακτάμενος - ἀπάξων - εἰς τὴν Ἐλλάδα και αὐτος απιων ἐπι την ἐμαυτου ἀρχήν.

132쪽

104 ANABASIS.

και προς τους συν ἐκείν Περσῶν τινες, παραθαρρυνοντες καὶ δεξὰς ἐνίοις παρὰ βασιλέως φεροντες, μη μνησι κακήσειν βασιλεα αὐτοῖς της σύν - ἐπιστρατείας μηδ' anow μηδενον των παροιχομένων. τούτων IDas γιγνομένων - λοι - οι περὶ 'Αρι-ον ἀπτον προσέ- ντες τοῖς Ελλησι τον οὐν ωστε καὶ διὰ Οὐ- τοῖς μεν πολλοῖς EVλήνων οὐκ ηρεσκον, ἀλλὰ προσιόντες se Κλεάρ. ἔλεγον καὶ τοῖς αλλοις στρα ροῖς

io ἀπολέσαι περὶ παντος aν ποιήσαιτο ἶνα καὶ τοῖς ἄλλοις

EVλησι φόβος θ ἐπὶ βασιλέα μέ-ν στρατεύειν καὶ νὼν μεν μας πάγεται μαιν δῶ το διεσπάρθα αμντο στράτευμα ἐπει- δ παλὰν ἁλισθῆ αὐτ η στρατιά, - ἔστιν επως - ἐπιθήσετε ἡμῶν. tσως δέ που in αποσκάπτει τι η ἀποτειχίζει, ῶς απορος - λοδος.ου γάρ ποτε ἐκών γε βουλήσεται - ελωόντας εἰς τὴν Ἐλλάδα --ἀλω, - ἡμεῖς τοσοίδε δντες νικωμεν βασιλέα - ταῶ θύραις αὐτω καὶ καταγελάσαντες απήλθομεν 'ao κλέαρχος δ' ἀπεκρίνατο -ῖς αὐ- λέγουσιν ἐνθυμουμαι μὲν καὶ αὐτος -- πάντα. ἐννο δ' μι, εἰ - ἄπιμεν, δόξομεν ἐπὶ πολέμε απιέναι καὶ παρὰ τὰς σπονδὰ ς ποιῶν. ἔπειτα πρωτον μis ἀγορὰν οὐδεὶς ημιν παρέξει -υδ' Ἀσωθεν ἐπισιτιούμεθα. Mθι. δ' as γ' μενος οὐδεὶς Ἀστω a 'αὐτα ποιούντωνημῶν εὐθυς 'Αριαῖος ἀφεστήξει ἄστε φίλος ἡμῶν οὐδεὶς λέλειψεται, ἀλλὰ καὶ οἱ πρόσθεν δντες πολέμιοι ἡμῶν ἔσονται ποταμος δ' εἰ μέν τις καὶ amo Ἀρα ἡμῶν εωτι διαβατέος, Ῥυκ οἰδα τον δ' ει Εὐφράτην ἴσμεν so ἔπι δύνατον διαβῆναι - -οντων ,ολεμίων. ον μὲν δή, ἐὰν μάχεσθαι γ Im, ἱππεῖς ει ν ἡμῶν σύμμαχοι,

133쪽

μένων δ' οὐδένα οἷον τε σωθῆναι - μὸν οὐ βαπιλεα, οἴτω πολλά ἐστι τὰ συμμαχα, εἴπερ προθυμεῖταιήμας ἀπολέσαι, οὐκ ou 1τι δεῖ αὐτον μόσαι, καὶ δεξῶν δομαι καὶ θεους ἐπωρκησαι, κοὐ τὰ α οὐ πιστὰ sἄπιστα ποιῆσαι 'κ λησί τε καὶ βαρβάροις.' τοιαυταπο λὶ ελεγεν. εν procreae .ua Me is sone so Me irru. Ἐν δὲ το--ηκε Τισσαφέρνης πω την ἐαυτοὐ δύναμμιν - εἰς οἰκον απιών, καὶ ' οντας την αirro δύναμιν

is καὶ 'ορόντα, καὶ συνεστρατοπεδεύετο συν ἐκείνοις o δ'

'Eλληνες, φορωντες τούτους, αυτοὶ si ἐαυτῶν ἐχώρουν smνεμόνας ἔροντες. ἐστρατοπεδευοντο δ ἐκάστοτε σπέχοντες ἀλλήλων παρασάγγην καὶ πλεῖον ἐφυλάττοντο 12 δ αμφότεροι - rem πολεμίου. ἀλλήλους, καὶ ευθος τουτο οπωρίαν παρώχεν. ἐνίοτε δὲ και ξυλιζομενοι ἐκ του αὐτου καὶ χόρτον καὶ ἄλλα τοιαυτα - λέγοντες, οπληγὰς δεμεινον ἰλλήλοις καὶ Θομο ἔχθραν

παρεῖχεν.

m 'Eντευθεν δ' ἐπορεύθησαν σταθμούς δύο, παρωσά 'νας--- καὶ διέβησαν διώρυχας δύο, τὴν - - γεφύρας,

134쪽

ν δ' ἐγχομενην πλοίοις πτά. αυται δ' ησαν ἀπὸ του ιγρητος ποταμοὐ κατετετμηντο δ' ἐξ αὐτων κα ὶ τάφροι ἐπὶ την χωραν, αἱ μεν πρωτα ι μεγαλαι, πειτα δ' ἐλάττους - τλος δὲ καὶ μικροὶ Οχετοί, σπερ εν Ἐλλάδι ἐπὶ τὰς μάλωας καὶ ἀφικνοὐνται επὶ τον Lγρητα ποταμπι προς, πόλις ην μεγάλη ad πολυάνθρωπος, Ἀνομα Σιττακη, ἀπέχουσα του ποταμο σταδίους πεντεκαίδεκα. οι μὲν οὐ 'κ ληνες παμ αὐτην λεωκηνησαν, προς παραδείσου γοά in καὶ καλ- καὶ

io δαμ- παντοίων δένδρων οι δὲ βάρβαροι διαβεβηκότες

τον Τίγρητα o μέντοι καταφανεῖς σαν. De Remans erra risu on Me Gree es, an aiae

ταμα παρ' 'Αριαίου ἄν του Μένωνος ξενου ἐπεὶ δεδεε Πρόξενος Ἀμεν, μι ροαυτός χιμι θν ζητεῖς' 4ῖπεν ὁ ἄνθρωπος ταδε' Ἀπε- με 'Αριαῖον και 'Αρτάοζος, πιστοὶ δντες α Κύρε - sim ἀνοι, καὶ κελεύουσι φυλάττεσθαι, μη si ἐπιθωνται της νυκτὸς ι βάρβαροι ἔστι δὲ στρώτευμα πολύ ἐν φ , σόον παραδείσφ. και παρὰ τὸν 1 γεφυραν του Τίγρητος ποταμου πεμψαι κελεύουσι Φυλακην, μι διανοεῖται αὐτὴν λῶσαι πισσαφερνης 'ma νυκτός, ἐὰν δύνηται, - μὴ διαβ τε, ἀλλ' - μεσφ ἀπωληφθῆτε του ποταμου καὶ της διωρ σς' 'AMύσαντες ταμα ἄγουσιν αὐτον παρὰ τον Κλέαρ 1a ν, καὶ φράζουσιν in λεγει δὲ Κλέαρχος ἀκουσα ἐταράχθη σφοδρα και φοβεῖτο νεανίσκος δέ τις των as

135쪽

BOOK H. CHAP. IV. 107ἐπιθήσεσθω καὶ το λύσειν την γέφυραν. δῆλον γαμ- ἐπιτιθεμένους η νικα δε σε δε ηττασθαι. ἐὰν μενοει νικωσι, τι δε αυτούς λύειν την γέφυραν οὐδὲ γάρ, ἐὰν πολλαὶ γέφυρω ωσιν, - ιμεν ὁποι φυγόντες α μεῖς σωθωμεν. ἐὰν δ' ἡμεῖς νικωμεν, λελυμένης της γεφύρας οὐχ ἔξουσιν ἐκεῖνοι ποι φύγωσιν οὐδὲ μην βοηθῆσαι, πολλων ὁντων πέραν, οὐδεὶς αὐτοῖς δυνήσεται λελυμενης της γεφύρας. a 'A-υσας δ' ὁ Κλέαρχος ταμ ερετο τον πιέλον, πόση τις εἴη ἡ χώρα ἐν μων του ἰγρητος καὶ της οδιωρυχος ἁ δ' εἶπεν, τι πολλή, καὶ κωμαι νεισι καὶ 2 πο ις πολλαὶ καὶ μεγάλω τότε δὴ καὶ ἐγνώσθη, μιοι βάρβαροι τον ἄνθρωπον 'οπέμψειαν, ὀκνοῖντες, μηοι in ληνες διελόντες την γέφυραν μείνειαν ἐν τῆ νων, ἐρυματα χοντες ἔνθεν μὲν - Τί mari ἔνθεν δὲ την is διωρυχα τὰ δ' ἐπιτήδεια ἔχοιεν ἐκ της ἐν μων χώρας πήλη ς καὶ ἀπαθῆ ούσης καὶ των ἐργασομένων ἐνόντων ' τα δὲ καὶ ποστροφη γένοιτο, ε τις βούλοιτο

βασιλέα κακως ποιεῖν.

μοθεν, ἴτε προς την γέφυραν ουδεὶς λθε των πολε- μίων, - οι φώλάττοντες ἀπήγγελλον ἐπειδὴ δ' ως ἐγένετο, διέβαινον τὴν γέφυραν ἐγχομένην πλοίοις τριάκοντα καὶ ἐπτὰ - οἷόν τε μάλιστα πεφυλαγμένως asQπι- λον γάρ τινες των παρὰ Τισσαφέρνους 'E λ - νων - διαβαινόντων μέλλοιεν ἐπιθησεσθαι. αλλὰ ταντα ἐν ψευδη διαβαινόντων μέντοι o λους αὐτοῖς ἐπεφάνη με α λων σκοπων, ει διαβαίνοιεν τον--μ- ἐπειδὴ δ' εἶδεν, πισο πάλαύνων. γ

136쪽

108 NABASIS.'Aurora του Τίγρητος πορευθησαν σταθμος πέπτα ras ρας, παρασάπιας εἴκοσιν, ἐπὶ τον Φύσκον ποτμών, τοεδρο πλέθροπι ἐπην δὲ γέφυρα καὶ ἐνταὐθ' -- πόλις μεγάλη, υνο - Ωπις πρὸς, et re σε τοῖς ue Ελλησιν ὁ Κύρου καὶ Ἀρταξέρξου νόθος ἀδμως ἀπο Σούσων καὶ 'Eκβατάνων στρατιὰν - λην ἄγων βοηθήσων βασιλεῖ καὶ ἐπιστησας το ἐαυτο στράτευμα παρερχομένους τούς in μνας ἐθεώρει. - Κλέαρχος ε 3 ιτο ἐν εἰς δύο. ἐπορεύσω δ' ἄλλοτε καὶ araamio ἐφιστάμενος εσον δὲ χρόνον - ηγούμενον του στρατεύματος πισταίη, τοσουτον ην νάγκη φονον δι μου του στρατεύματος γίγνεσθαι την ἐπίσταισιν ἄστε - στράτευμα και αὐτοῖς τοῖς in λησι δόξαι πάμπολυεὶναι, καὶ τον Πέρσην εκπεπλῆχθαι θεωρουσα. is 'Eντευθεν δ' πορεύθησαν διὰ 'ς Μηδίας σταθμούς τερημους ἔξ, παρ--νας τριάκοντα, εἰς τὰς Παρυσάτιδος κώμας της Κύρου καὶ βασιλεως μητρός. 'αμ-Tισσαφέρνης, Κύρν προνε ν, διαρπάσαι τοι Ἀζ λη- σιν πέτρεψε, πλὴν ἀνδραπόδων. ἐνην δὲ σῖτος πολλα καὶ προβατα καὶ α α νηματα. Ἐντευθεν δ' ἐπορεύθησαν σταθμούς ἐρημους τέτταρας, παρασώπι- εἱ-σι, τὸν Τίγρητα ποταμον ἐν αριστερῆαοντει ἐν δὲ ἡ πρώτ σταθμ περαν του ποταμουπολις κεῖτο μεγάλη καὶ εὐδαίμων, δνομα Καινα, ε Maue οι βάρβαροι διῆγον ἐν σχεδίαις διφθερίναις ἄρτους,

V. Μετὰ ταυτ ἀφικνοῖνται ἐπὶ τον καπάταν ποτα Ἀμόν, τὸ εὐρος τεττάρων πλέθρων. καὶ ἐνταμ' ἔμειναν

137쪽

νέσθαι se Τισσα ρνει, ε πως δύνωτο παῖσαι τὰς --ίας, πρὶν ἐξ αὐτων πο - γενέσθαι καὶ ἔπεμψέ τινα ἐρωντα, τι συγγενέσθαι, - p ι ' μοί sa μως κελευσεν κειν ἐπειδὴ δὲ συνηλθον, λεγει

Κλέαρχος - 'Ε τώ Τισσαφέρνη, ou μ, μῖν ὁρκους γεγεννμένους καὶ δεξιὰς δεδομένας μὴ ἀδικησειν αλλήλους φύλαττόμενον δὶ σέ τε πω - - μίους χ- καὶ io

ημῶς ὀροντες ταντα ἀντιφυλαττόμεθα. επεὶ δὲ σκοπωνου δύναμαι με σὸ αἰσθέσθαι πειρώμενον - κακως ποιεῖν, - τε σα-- οἶδα, μι ἡμεῖς γε οὐδ' ἐπινοοῖμεν τοιουτον οὐδέν, δοξέ μοι εις σνους σοι ἐλθεῖν, πως, ει

δυναίμεθα, εξέλοιμεν ἀλλήλων την ἀπιστίαν. καὶ γὰρ is οἶδα ανθρώπους - τους μὲν ἐκ διαβολῆς, του δὲ και ἐξ υπ-ι- ο φοβηθέντες αλλή - φθάσαι βουλόμενοι 'ριν παθειν, ἐποίησαν ανηκεστα κακὰ τούς Ῥύτε μέλλοντας μ αδ βουλομένους τοιουτον οὐδέν. τὰ οὐν τοιαύτας ἀγνωμοσύνας νομίζων συνουσίαις μαλι- 4 mπαύεσθαι, - καὶ διδάσκειν σε βούλομαι, - συ μινου πως ἀπιστεῖς.

Πρωτον μὲν γὰρ καὶ μέγιστον οἱ λων ωας ὁρκοι

κωλυουσι πολεμίους - αλληλοις εστις δὲ τούτων σύνοιδεν αυτ παρημεληκώς, τομον - ωοτ ν ευ as δαιμονίδαιμι τον - λων πολεμον ου οἶδα ού ἀποποίου ἄν τάχους φεύγων τις ἀποφύγοι,-μ εις ποιον ἁνσκότος ἀποδραίη, ἴθ' ὁπως ἁν εις ἐχυρὸν χωρίον ἀποσταίη πάνυ - πάντα τοι θεοῖς οππα, και πανταχῆ πάντων ωον οἱ θεοὶ κρατοῖσιν. os Περὶ - των λων τε καὶ των ὁρκων μω γιγνώσκω, παρ οἷς ἡμεῖς την φιλίαν συνθέμενοι κατε- ,

138쪽

110 ANABASIS. -- των δ' ἀνθρωπίνων σὲ ἐγ ἐν ν παρόντι νομίζω μέγιστον elam ἡμῶν Θεόν. σω ἐν γὰρ σοὶ πασα ι- μῶν δος ἀπορος, α δ ποταμος διαβατός, των δ' ἐπιτηδείων υκ κορέα ἄνευ δὲ σου πασα - ὰ σκότους ἡ δός, οὐδὲν γὰρ αυτης ἐπιστάμεθα - δὲ ποταμος δύσπορος, ας δ' ειλος φοβερους, φοβερώτατον δ' ἐρημία μεστη γὰρ πολλης πορίας ἐστίν. εἰ δὲ δὴ is

καὶ μανέντες σε ἀποκτείναιμεν, ἁ ο τι- η τον εὐεργέτην ἀποκτείναντες προς βασιλέα τον- ιστον ἔφεδρον Io πωνιζοίμεθα; 'Οσων δὲ δ κα -- Αν ἐλπίδων Ἀμαντον στερήσαιμ er σέ τι κακὸν ἐπιχειρησαιμι ποιεῖν, ταμ λεξω.

- - Κωον ἐπεθύμησά μοι φίλον γενέσθαι, νομίζων Ἀτων τότε ἱκανωτατον ama ὁ ποιεῖν ὁν βούλοιτο σε ἐi νυν πω τήν τε Κύρου δύναμιν καὶ χώραν ἔροντα καὶ την --- σώζοντα τὴν δὲ βασιλεως δύναμιν ἡ Κωμπολεμία ἐντο, σοὶ ταύτην συμμαχον οἴσαν. τούτων Iaδὸ τοιούτων δντων τις ἴτω μαί- αι εστις ου βούλεται

Μυσούς λυπηρούς δντας ολ νομίζω a σὐν τῆ παρούσηδυνάμει ταπεινούς μῖν παρασχεῖν Ῥὶδα δε και Πισίδας - ακούω δὲ καὶ ἄψα ἔθνη πολλὰ τοι-τα εἶναι, ars οἶμαι ἁ παυσαι ἐν λαῶντα - τη μετέρα εὐδαιμονία. Αουπτίους δε οἷς μάλιστα ὁμας νυν τι Πνωσκω τεθυ- μενους, οὐχ πω ποία δυνάμει συμμει χ ρησάμενοι μαλλον κολάσεσθε της - σύν μοὶ ἴσης. ia μην 14 ἔν γε τοῖς πέριξ ικοῖσι σύ, ει με βούλοιο - φιλος 3 εἶναι - μέγιστος ἁν εἴη ' ει δέ τίς σε λυ-- ως δεσποτης ν ἀναστρέψοιο χων ωας πηρέτας, ο σοι οὐκ Ἀν του μισθου Ἀνεκα μόνον οπηρετοῖμεν ἀλλὰ καὶ

139쪽

μαστον ἀνα - σὸ μῶν ἀπιστεῖν, στε και ηδιστ νἀκούσαιμι τοὐνομα, τίς ἀτως εστ δεινὸς λώνειν στεσε πεῖσαι λώνων, - ἡμεῖς σοι ἐπιβουλεύομεν. TissapArenes re ies, pro sinet Henri iniunt. Κλέαρχος μεν οὐ τοσαυτα a re Τισσαφέρνης δ' ἄδε1 ἀπημείφθη 'A ' δομαι μέν, A Κλέαρχε, -- σοσφρονίμους λόγους ταμα - σννώσκων εἴ τι ἐμοὶ κακον βουλεύοις, ἄμα αν μοι δοκεῖς καὶ σαυτ κακονους εῖναι. - δ' a μάθης, τι οὐδ' ἁν μεῖς δικαίως οἴτε ολ βασι - ω ἐμοὶ ἀπιστοίητε, αντάκουσον. ει γὰρ μῶς εβουλόμεθα ἀπολέσαι, πότερά σοι δοκοῖμεν ιππέων ταφθους σπορεῖν 4 πεζων δε ὁπλισεως, εν λυμα μὲν λάπτειν κανοὶ εἴημεν αν, ἀντι-άσχειν δ' οὐδεις κίνδυνος:λ αμα χωρίων πιτηδείων μῖν ἐπιτίθεσθαι σπορεῖν σοι is δοκουμεν ου τοσαμα is πεδία, a μεῖς φίλια εντα συν πολλῶ πόν διαπορεύεσθε, τοσαυτα δ' om ista ὀρατε δντα πορευτέα, a ἡμῖν ἔξεστι προκαταλαβουσιν ἄπορα μῖν παρέχειν, τοσουτοι δ' εισὶ ποταμοί, ἐφ' νεξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ν μων βουλώμεθα αμάχεσθαι εἰσὶ et αυτῶν ob οὐδ' am παντάπασι βι 1 βαίητε, ι μη μελ ωας δισπορεύοιμεν. ει δ' ἐν πασι τούτοις ἡττώμεθα, ἀλλὰ o γε τοι πυμ υῶττον 'ου καρπολ εστιν. ιν ἡμεῖς δυναίμεθ' ἰν κατακαύσαντες

aητε, μάχεσθαι ἄν δύναισθε. - Πως ν δ ἔροντες τοσούτους πόρους προς τοὐμῖν πολεμεῖν, καὶ τούτων μηδένα ἡμῖν ἐπικίνδυνον,

επειτα εκ τούτων πάντων τουτον ν τον τρόπον ξει

λοίμεθα, ὁ μόνος μεν προς θεων ἀσεβής, μόνος δὲ προς γ

140쪽

ἡμεῖς, Ἀλεαρχε, οὐ ἀλλαστοι οἴτ χλίθιοί ἐσμεν. 'Aλλὰ τί δή, μας ἐειν π έσαι, ου ἐπὶ τουτ aDθομεν α δ ἴσθι, μι ὁ ἐμὸς πως τούτου αἴτιος, τουτοῖς Ἐλλησιν ἐμὲ πιστον γενέσθαι, καὶ - ωος ἀνέβη ξενικν διὰ μισθοδοσίας ri στεύων, τούτφ με καταβηναι io δι ευεργεσίας ἰσχυρον. σα δ' εμοὶ χρήσιμοι μεῖς πιωτε τὰ ἐν καὶ ὁ ἔπας, το δὲ μώνιστον - οἶδα την μὲν γὰρ ἐπὶ τῆ κεφαλῆ τιάραν βασιλεῖ - ἔξωστιν ορθὴν ἔχειν, την δ' πὶ τη καρδία ἴσως ν μων

is risH ἀπων ἔδοξε τε Κλεάρχω ἀληθῆ λέγειν καὶ -

Οἴκουν ' ἔφη, ' Οἴτινες, τοιούτων μῶν ις φιλίανυπαρχόντων, πειρωνται διαβάλλοντες ποιησαι πολεμίους ήμας, κω εἰσι τὰ ἔσχατα παθεῖν ς'

a V Καὶ τὼ μέν γε, Τισσαφέρνης, is βούλεσθέ ομοι οἶ - στρατ νοὶ καὶ οἱ λοχωροὶ ἐλθεῖν, ἐν τρωφανεῖ λέξω τους προς ἐμὲ λέγοντας - συ ἐμοὶδπιβουλεύεις και η συν ἐμοὶ στρατιβ'' ἘVA I Κλέαρχος, ραξω πάντας, και σοι εα α δηλώσω, δειν ἐγὼ περὶ σου κούω.'' 'Εκ τούτων δὴ των λ ων - πισσαφέρνης φιλοφρο- τνούμενος τότε , μένειν τε αὐτον ἐκέλευσε καὶ σύ-

δειπνον ἐποιήσατο.

Τη δ υστεραίρ, Κλέαρχος ἐλων ἐπὶ τὸ στρατω νγ δῶλά τ' δὲ πάνυ φιλικῶν οἰόμενος διακεῖσθαι - τι