Marci Velseri Rerum Boicarum libri quinque. Historiam a gentis origine, ad Carolum M. complexi

271쪽

uitatis praefecturam regum benignitate gessit ; ultimus ex Garibaldi Boiorum Regis stirpe surculus,

cuius saltem auctorum monumentis extet prodita Herma.Ariperti memoria. Ariperti cadauer postero die repertum, oes et certates victoriae fidem asseruit. Et vero obseruatum,

h--Σ , Boici sanguinis apud Langobardos imperium, quo

oni consentane' ceperat nomine, eodem desiisse. nec virtute quidem

et ' gionis, liberalitatis, iustitiae, prudentiae opinione vi-

anv Ansprum P rum ii si regnuria omnino ipsum, non aditum item exim torcst. si h tumq;lpectes, in praeitantillimis regibUS numerare.

Crandi iustitiae documento, ciuitatcs dissimulato . , os habitu per noctem circuire solitus, omnium de se

seripsit Regin* i is Quos iuri dicundo praefecerat rumores aucu-

ssentit, Ansipran-pabatur e Prudentia prope altiore, exteros legatos an innu'exu nullo apparatu, non vino, non epuliS lautioribus,viles ipse pelles indutus, contra quam Reges solent, excipiebat, ne domum ij reuersi, fama Italicae opulentiae populares ad eius soli cupiditatem exstimularent, quam Gallis alpes trahciendi aliquando causosam extitisse scire poterat. An sprandus regno sine controuersia potitus, tres non amplius menses superfuit. Morituro Luitprandus filius, assiduus utriusque fortunae socitas, multum ea re laetanti, sub legitur. Hic gratiam relaturus familiae, cuius benefi- cio

272쪽

trimonio sibi adiunctam, in regu fastigij communi

onem vocat. Neque tot tamen vinculis pax diutius

contineri potuit. Paulus Luit prandum fere initio regni narrat, pleraque Boiorum castella intercepisse: offensionis caussas quas non explicat, ad finium co-trouersias, mortuo iam Theodiberto, pertinuisse crediderim. Theodibertum Theodo rursus excepit, quintus nostra quidem sententia ; sextum numerent opor-- 'rtet, qui a Danubij traiectu tres ordine Theodones . posuere. Grimoaldo Theodiberti fratre natum, Gli-lonotham uxorem habuisse, ijdem magis suo arbitratu, ne quid unquam ignorent scilicet, quam antiquis testimonijs confirmant, nobis in incerto relinquitur, quod re verum esse, & apte ad continuandam stirpem fictum potest. Eo palam errant, cum Theodibertum ante septingentesimum annum o

ijsse produnt, nam Paulus Ans prandum a Theodi-berto reductum scripsit, quod decimo aut duodecimo eius saeculi an no contigisse, vetusti annalium auctorcs consentiunt. Magna apud finitimos principes potentiae fama fuit Theodo, armis virisq; validus, tum egregia trium adolescentum filiorum indole felix. Moribus ipse ad omnem virtutis laudem compositis, pietate in Deum nulli maiorum secundus, primus Boiorum religiosam peregrinationem ad Apostolorum limina instituit. Romam venisse Paul. L . e. s.

273쪽

Gregorio secundo Pontifice indictione decima

Atrast in Cres . x. quarta, ab Anastasio annotatum est. Quo paullo ante Anglici reges eadem de caussa venerant, & exem&an. os Com plum valuisse putandum, ne in Italiae propemodum

senisse narrat. velli Dulo posituS, aD extremis Britannis illo ossichesis revinceretur. Domi prouinciam in quatuor, et tribuit, uni ipse praeerat, ceteras filijs procu- iam adiungita randas cessit, THEODIBALDo, aut Theodoatio nimirum Glli MoALDo & HvGI3ga To singulas: nam qui quartum liue Theodebcrtum, siue Tneodonem . adiiciunt, neque quem sequantur habent &ab Aridem & Cyrinus Done aDeunt, quo lautius quI hodie extet, haec certi

ce biis Issii us scire potuit, Aribo enim patrem prouinciam, sex hirta Liberos, in quatuor partes diuisisse scripsit, quae ad i storum rationem quinquefariam fuerat

partienda.vitas.Corb. Corbinianus ea aetate pietatis studijs apud Gallos pomit. In Melitonensi agro natus,quem nomen Caesi. i. de mi. a Meloduno Senonum urbe, ut est apud Caesarem, corrupte traxissie suspicor, monasterium ad sancti Germani ecclesiam condideranubi cum annos quatuordecim vixisset, crebrescente sanctimoniae fama, quotidianis omnium ordinum adibatur concursibus, qua consilium de orationes polaentium, qua munera inter egenos partienda asserentium, nam &r sis in ossio Pipinus Heris allus Equitum magister, cuius maxi- Reges apud Francos auctoritas, mise- tempora i ipintrat hominem ex suis primarium, qui Corbiniani

Precibus

274쪽

precibus illum submisse suppliciterj commendaret. Vt ex quietis tranquillitatisq; portu, quem secessu petierat, in medios iam hominum negotio- , rumi aestus videretur revectus. Offensus ea re,& i n-terpellantium frequentiam impedimentum ad be- atiorem vitam interpretatus, Romam abit, solum

aliquem ad diui Petri basilicam angulum a Pontifice impetraturus, quo cum suis latitans, vita sancte instituta,uni Deo vacaret. Votis ad Apostoli aedem factis, sese ad pedes Pontificis abhcit, copiosa orati- one rationem itineris, quids quas ob caussas peti- tum venisset prosequens. Gregorius, ab homine q uantumuis diserto, in quam partem rogabatur Recti non potuit, in iam ultro motus est; animadueraso enim, quam mirifica contentione omnibus pietatis exemplis exercitus, pura& simplici mente in

Deum ferretur, cum ea exterius accederent adminicula, quibus omnis di aetas & sexus caperetur, insignis oris secundia, morum incredibilis candor, faciles silauess congressus, intellexit eum altius eu ctum,&inhominum concilia quae fugiebat remis sum, egregios & uberes fructus esse laturum. Nee mora, promotum per sacrorum ordinum gradus, Episcopum creat, addito honoris caussa pallio, & s cra benedictione amplissima formula, qua exercendae dignitatis ubicumque terrarum fieret potestas. Pontificis imperium detrectare non ausus, contra quam sperarat, nouum in Galliam onus inuitus &Κk coam

275쪽

1 3 REx v M llore AlcvM coactus retulit. Ita vero gessit, ut priorem sanctim niae opinionem miracula diuinitus edita exaugeret,

illum s vulgo etiam, sed apud pios praecipue, in magna admiratione di laude ponerent,supplices& munera in dies copiosius circumfluerent. Quo homo ab omni ambitionis de auaritiae specie longe abhorrens, ad repetendum Melodunense latibulum compulsus est. Ibi septennio circiter acto, res eodem rediit, tanta virtus nullis parietibus cohiberi poterat, fama quo studiosus presta, magis magisq; erumpem te, & adeuntium coitiones fiebant iam prope tu malim. Romam ergo quo prius animo, sed clam deuio & insueto alio itinere, regredi cogitat, nisi reis cto, consilium emanaret. Haec in Germaniam de flectendi caussa. Ut ad Boios venit, quos Noric rum nomine Aribo appellar, plerorumque ruditatem miserans, ossicij delati memor, verba de rebus

diuinis tape utiliter in publico fecit. Rumor breui Theodonem attigit, qui quoscumque sacerdotes comiter excipere solitus, peregrini Episcopi desiderio magnopere incensus, eum ad se vocat,& coram omnia supra quam sermonibus celebraretur expeditus, quibus potest precibus contendit, Boicam de

cetero sedem legat, sibi, ne obtemperasse aliquando poeniteat, curae fore. Assensus exprimi non potuit, muneribus itaque onustum dimittit. Nec de

Theodone quidquam post illam diem, quod extet. proditum. Ab eo ad Grimo dum filiumn entum

276쪽

tum, cui pars prouinciae in Italiam vergens obtigerat, regia Frisingae constituta. Non minori ibi siue principis siue popularium gratulatione acceptus, ad primum virtutis do strinaeq; gustum, maiori etiam contentione ut subsisteret rogatus est. Glia mo dus omnibus modis blandiendo, supplicando, hereditate quin inter liberos pollicita, insistere, ne

se abiens delereret. Cum nihil exoraretur, nec inuitum retinere placeret, amplis item donato muneribus, comites additi, qui ad Italiae fines honorifice deducerent, simul Venusticae vallis reliquiss circa populis, ipso inscio imperarent, Roma reuertentem obseruare, ad regiam reducendum. Nox euntes inter aspera alpium in campis ad syluam, Breonum regione oppresserat, cum equum clitellarium incustoditum ab urso raptum dilaniari contigit tum Corbinianum sarcinam quae prius iumenti fuerat, urso imponi iussisse ferunt, paruisse belluam, sylvestri ingenio deposito, vicaria opera toto reliquo itinere functam. Illustre visum miraculum, dignum inter multa, quod posteritatis memoriae imaginibus additum repraesentaretur. Inde Tridentum Ticinums progressus, traiecto Pado iter per Hetruria Romam tenuit. Vbique signa, quae quam Deo charus esset ostenderent, edita. Liuiprandus Rex eunti redeuntis quantum maximum potuit honorem habuit, ut neque ad genua accidere,neque se eius orationibus perquam demIsse committere,

277쪽

insea Regium fastigium putauerit. Romae Gregorius appellatus, de concilij sententia perstitit relpo- dere, non placere Episcopum priuatam & residem in monasterio vitam ducere, neque munus, quod omnibus precibus orabat, abdicare, quin feliciter coeptum, pari cura prosequeretur, & eo rediret ubi plurima bonae fiugis spes esset. Adie sta insuper ce ta&dilucida sacrarum litterarum testimonia, quibus haec ipsa confirmabantur. Auctoritate &argu mentis vi lius, cum aliquot dies Pontificis beneuolentiae dedisset, accepto commeatu qua ierat reue actu Eh, e litur. Ut Tridento Maias, Boicae tum ditionis pri- Italia castellum, venit, castellanos non fi thesun est,ioxe f iussus subsistere dum Grimoaldum consul

Pretatuet. I

rent. Ille interim occasionem sequutus, sancti Uas lentini Episcopi corporis reliquias veneratur. Ua- supra pas i s. lentinus enim Batavis olim pullus, laetiori successu in Alpes delatus, ecclesiam Maijs condidit, in qua mortuum humauere, ibi tunc Corbinianus supplicauit. Et montanam proximam regionem per oti

um lustrans, solo sylvis seugibus, i,to capiebatur,

auio inprimis loco delectatus, cui incolae Camina nome tecerant,Timone & Finali amnibus utrimque irriguo, de quo iam tunc mercando, & exstructo tuguriolo reo us diuinis destinando, cogitabat. AGrimoaldo reuersi nuntiant, principem in summa eius exspe statione esse, sibi adducendi negotium delegatum, quod ut ipso volente propitio exeque

278쪽

rentur, venerabundos rogare. Doluit latere non potuisse, cum vero dissimulandi locus nullus res ret, inuitus assensus est. Theodibaldus Corbiniano Romam profecto, fato concesserat, PILI DRvDE uxore relicta, Franca origine, forma & nobilitate prq- stante ; quam Grimoaldus adamatam, spreta fama, re calcata fraterni thori reuerentia, iustae coniugis loco domi habebat. Ut res ciuit Episcopus, auersatus

scelus, praemittit qui semel diceret, se in principis

conspelium neutiquam venturum, quamdiu pro brum illud et haereat, graui addita inter cetera Paulii. c . Apostoli verbis comminatione, neque adulteros neque fornicatores regnum Dei possessuros. Prope fuit ut procax foemina veterem Herodiadis tragoediam repeteret, & recentia Alpeidis in Lambertum, Gelli in Chilianum exempla erant ante oculos, nam s. Lamb constitit agitata esse id genus consilia, non ignaro eu etiis in periculi Corbiniano, aperte professo, se Ioannis fa- 'Letum imitantem, nisi quod Herodei uxorem fratri viventi tulisse creditur, eiusdem exitium non permhorrescere. Pergebat nihilo minus ablegatis amicis monere obtestari, tantum piaculum quam primum a se amolirentur, varie osten lata spe veniae ad meliorem mentem redeuntibus, & quae poenarum suppliacia pervicaces breui manerent. Quadraginta dies contentio tenuit. Mollitis tandem animis, affuere

ad pedes Episcopi ambo coniuges, humi pastis brachbs strati, peccatum confessi detestatis, & didu-Κ k , cturos

279쪽

cturos incestum matrimonium, &quae praeterea imberet omnia facieturos polliciti. Cruce signatos expi- piatos', subletiat, multa monens quam in posterum vivendi rationem orando, ieiunando, pauperibus largiendo,insis erent. Cibum inde una capientibus, Caminae mentio iniecta, Grimoaldus facile in rem

Ciborris re pcxluadetur,&amoenissimu terra eta am S. Benta rum tractum pretio a dominis redem pium, ecclesiq

a 2: C. S. Mariae virginis Frisingae, quae Episcopo sedes de- eti: 'et' stinata, contribuit. Aren pekius Christianorum ba- silicam 1 Maximiliani martyris aetate id loci stetisse

''P -Maximilianum autem Cari & filiorum imperio vixisse, supra dictum. In Camina Corbinianus templum sanctorum Ualentini & Zenonis memoria celebre aedificat, vitem circa & frugiferas arbores serit, opimum etiam de proximo agrum,Ch ries nomine, coemit, erogata pecunia quam a Pipiano Heristallo dudum dono acceperat. Illud priscae interim seueritatis exemplum edit, quod quam a

nostrorum morum remissione abit, tam vereorne

parum fidem inueniat; Vt mensae assederat,sollemni formula bene epulis precatus, principem cani panis frustum animaduertit prorumcere, tum sella indignae tus exsiliens, quaeq; parata erant propellens, argento humi voluto sese foras proripit, indignos sacra benedictione clamitans, qui canes ea dignos crederent, sibi constitutum & cibo & cura illius domus de cetero abstinere. Piliarudi diuortium aegre fere in ii.

280쪽

ti, cum ira & libidine succensa omnem nocendi aditum quaereret, plana de prompta visa occasio, & Gri-moaldum iritatum erat veri rimile, tum illa urgere, nihil iam reliquum, tentatam a praesule principis patientiam atroci & insignita iniuria, quam quo an iamo ferar, multum multumq; referre, si segni & remita, omnibus appariturum alibi nomen imperij, alibi vim &potestatem esse, secus, si maiestati pares iras gerat, di principalem dignitatem unius exterihominis sanguine sanciat. Nihil motus Grimoaldus foeminae vocibus, misit qui abeuntem clementer sustinerent, ipse cum proceribus statim insequutus, nullo non ossich genere satisfaciens, vix placatum in palatium rcduxit In colle ad urbem ecclesia Stephano martyri sacra iam tum stabat, quam Cor-binianus orationis caussa visere solitus: eo cum aliquando, siue valetudine ipse occupatus siue negotiss, reliquum clerum matutinas Deo laudes dicturum ablegasset,imontem subeuntibus, canentium chori clarius clarius, ab ecclesia auditi, oc mirifici splendores tecto fenestriss emicantes visi, introgressis, lumen quidem euanuit, suauissimus vero late odor diffusus, tertio demum die remisit. Episcopus certior de ostento factus, clerici enim,qui sacro hora rore perculsi pars ante vestibulum, pars illo vix superato exanimes conciderant, ut sibi quis tie redditus ad eum recurrere, animum ad locum adiecit, & mo- dicas quas incoleret aedes ecclesiae coniunxit. Aegret ferre