장음표시 사용
101쪽
nem vocavit, ut, spe successionis allecta , ad prolis procreationem inuitaretur, ac ita ciuitas hominibus adflueret ; hinc tum ius liberorum ' Conditum Romae senatuseonsultum Tertyllianum , ut mulieres perfidum genus hominum ad prolis procreationem hereditatis adquirendae obtentu allicerentur . Nam tune temporis mulieres abortionibus operam frequentissime dabant , variis adhibitis medicamentis, vel ob viri odium , vel ob timorem ne partus formam de uenustaret: quod impune factum videtur ex Stoi eorum sententia , quam iurisconsulti adoptarunt, fetum, dum in utero est, hominem nota Ee., sed viscerum maternorum partem , L. o. q. I. D. ad L. Aleid. , L. I. g. r. D. da iuθι Hen ventre . Romanas vero mulieres se tum in odium viri abegisse liquet ex L. 4. D. M extraordinar. crImi-nib., & L. 39. D. de poeuis; ae frequentissime me tu abreptas, ne partus venuitatem deturparet, testes nobis sunt auctores locupletissimi. Uuidius de nuce
Raraque in hoc aeuo es , quae velit e .
Et Iuuenalis fat. VI. N. 394. . Sed iacet aurato vix vlla puertera lecto :Tantum artes huius , tantiam medicamina possunt sΠuas aeritis facit, atque homines an uentre necandos Conducit. Itidem Seneca de eo otii. ad Helu. mair. ωρ. HI. eNumquam te Decunsitatis tuae, quasi exprobraret aetatem , puduit : numquάm msνe aliarum , quibus Omnis commandatio ex forma petitAr, iumescentem vi/
102쪽
nim habere. mater intelligebatur, si vivi si ii& iuxta humanam formam editi forent . Nam contra formam humani generis nati, hoc est monstros, aut prodigiosi, qui potius ciuitatem conspurcare videbantur, matri non proderant, telle Paullo sententiar. lib. IV. t r. V. I. : neque ei proderat aboUus, vel abactus venter , siue se. tus ventre abactus , ut idem Paullus Ioe. eit. g. 6. Porro senatusconsulto mater adlaccessionem primo loco non vocata est nam
ei praeserebantur liberi desuncti filii , de cv. ius successione ageretur , tam primi quam vi terioris gradus ς quum hereditas magis debeatur liberis , quam parentibus, quia illi ob
naturae & parentum commune Votum , L.
I s. D. de in . testam. , hi vero sola miserationis ratione ad hereditates admittuntur, Fra tres quoque consanguinei, & adoptiui praesere-hantur , uti plenius infra loco suo dicetur: ac Pater naturalis, non item adoptiuus, sue herestiue bonorum possetar, Sc iure quidem patriae potestatis, si filios in sacris paternis constitutus obiisset , 3. Insit. de senatuscons. Tertyll. ,
L. a. I S., L. 3. D. eod. Quod si mater i re liberorum caruisset, tunc senatusconsultum.Tertyllianum cessabat omnino , locus dabatur edicto praetoris cognati . At Constantinus M. matrem tale ius non habentem cum adgnarum is condissi, quos indecens onus ς nee ntra )ι-scera tua conceptas spes tilberi rum elisi Ii . Conter Noodi in Iulia Paulio cap. XI.
103쪽
tis defuncto proximioribus vocavit in tertiam
partem hereditatis I ac ad seruandam aequalitatem idem imperator adgnatos etiam usque ad patrui nepotes cum matre , quamuis ius habente liberorum , admisit , L. Ο a. C. Tb. delegitim. heredit. Atque hae sunt constitutiones illae, quarum meminit Tribonianus s. Inis sit. de senatuscons. Ter li., quae matrem in sucis celsione filii partim adiuvabant, partim praegravabant. Demum Iustinianus in L. 2. C. de iure liberor. plenissimum succedendi ius matribus impertiuit, licet non ter quaterue peperissent ' quoniam mors ex partu non raro ipsis illata plene eisdem consuli suadebat : unde Μedea apud Ua ronem de ling. Lat. lib. VI. aiebat , se velle potius ter sub armis vitae periculo subiici, quam lemel parere; itemque, quod si ingenua ter, vel libertina quater non peperisset, immerito fili rum suorum successione defraudabantur , quum nullum peccatum esset, si non ter, quaterue eia sent enixae, β. q. Insit. de senatuscons. Terdiu. , c t. L. 2. C. de iure liberor. Quum Vro hac constitutione nihil mutatum de eo esset , quod pater naturalis semper in filii successione praeserendus matri foret, nouissimo iure statuit imis perator , ut pater materque peraeque succederent, siue soli, siue simul concurrentes. V. Fatendum tamen est , matrem ita suo cedere , si a secundis nuptiis se abstinuerit , quippe si secundo nubere maluerit, eius succeiasio aliquam recipit variationem . Distingui autem debet, utrum vivo adhuc filio, an eo tanis dem
104쪽
alem e uiuis disce , mulier iterum nupserit. Nam si, vivo adhue filio, ad secunda vota conis volaverit, in bonis filii omnibus tantum usumis fructum eius portionis. in quam succedit, haber, proprietate fratribus sororibusque defuncti seruata, L. 3. C. de secund. nuptiis. Sed si post filii bitum secundo nupserit , rursus distinguendum
est inter bona eiusdem filii prosectitia, & a
Ventitia. In bonis quidem aduentitiis , hoc est oliunde quaestis , quam a patre , mater pletio iure Sc in proprietatem, di in viam fructum succedit, pro sua parte tamen; non enim sola succedit , sed cum fratribus, & sororibus defuncti ex imperatoriis constitutionibus , qua de re in serius 1uo loco. In bonis vero prosectitiis, hoc est a patre proscctis , habet tantum vium fructum . quum proprietas ad ipsos fratres, sororesque pertineat , L. S. C. ad senatusconsa Tert li. Discriminis
ratio est, ut Cui acius in cit. tit. C. aduertit , Iuia mater, quae filio vivo secundo nubit, maiorem ei iniuriam adferre videtur, quam si e dem inter vivos agente in .viduitate permanseri ac ad secundas nuptias , ipso tandem Nortuo , abierit. Hanc autem temporis, & bonorum distincti onem, ut Sc ipsam viduitatis, & secundarum nuptiarum disserentiam sustulit Iustinia-
Talas noueli. H. cap. q. , qua statuit, ut mater in indistincte ac pleno iure luccederet dcfuncto filio
cum fratribus , ae lororibus sine ullo bono rum discrimine, sue in viduitate permanserit , siue ad secundas nuptias pergere voluerit . Ait enim: isti m est, atque laudabile, o dignun
105쪽
oratione , ut mulseres ita se honeste tractent, quae renus quae semel ad virum venerunt, seruent -- violatum morientium torum: huiusmodi mulierem oe miramur par ter laudamus , nora procul a virgulitate ponimus. Sin autem non υ iueris , c quum forsitan o iuuenis hoc non pariatur , nee possit contra feruorem naturae resis fere, non es torquenda propter hoe, nec interdiiscendae sunt ei communes leges e sed ad viri ait σἰus veniat nuptias honese, omni luxuria ab.
sineat , seuatur successone filiorum . Hac autem constitutione quum se Iustinianus ulterius, quam par esset, processisse animaduertisset male enim per secundas nuptias filiorum personis, educationi, bonis consulitur), rursus reduxit dis, serentiam bonorum, ac viduitatis & secundarum nuptiarum in nouell. XXII. . cap. 23. , non tamen distinctionem temporis, utrum vivo filio , anm tandem mortuo secundae nuptiae initae s rent, cauitque, ut mater, quae ad secundas nuptias transit, in bonis prese itiis tantum viam- fructum haberet , . in aduentitiis vero plenam portionis suae proprietatem . Haec in m tre tantum, quae secundis fuerit nuptiis lanest ta , seruantur: ad patrem, quum iura sileant , extendi nequeunt .
Plerique tenent, ius, quod in matre secundo nubente constitutum est , ad patrem quoque ad secundas nuptias conuolantem pertinere , hoe est, ut quem admoὸum nbuo iure mater in bonis a patre profecti,
portionis, quae et eoatingit, usumfructum habet, in
106쪽
UI. Porro matri tamquam indignae succes
so penitus adimitur, puta si tutores filiis suis
im illis vero aliunde quaesitis, quam a patru plenam pr prietatem ; ua etiam patrem quoad sona a matre profecta in usum ructum dumtaxat, quoad alia omnia in plenam portionis suae proprietatem succedere. H*ius sententiae praesidium constituunt in L. 3. C. de
secundis nuptiis , & in nouell. H. eap. I. Prima sie habet .' GeneraIiter censemus, quocumque easu consti- rationes ante hanc legem mulierem ιιberis communiis
bus , morte mariti matrimonio dissoluto, quaa de bonis mariti ad eam deuoluta sunt , feruare sanxerunt , iisdem casibus maritum quoque , quae da bonis mulieris ad eum detioluta fant, morte mulieris matriis monio dissoluto , eommunibus liberis servare . In naueia autem haee sunt verba : Quia vero contra binubos poenae communes sunt viri s mulieris , illo quidemia ἀοιe ad fecuaris veniens nuptias pericuIum sustin
fit, haec atitem in ante nuptiali , seu propter nuptias
Sed utraque profecto eonstitutio nihil ad rem . Nam in cit. I. I. non agitur de suecessiona patris, vel matris in illa filiorum bona, quae essent ab alterutro profecta, sed de sueeessione in ea quidem bona, quae coniux alter ab altero σμισως aeeeperit, & quorum proprietatem, si eoniux superstes seeundo nupserit, filiis communibus seruandam lex iubet . Deinde quod in notiel. II. dicitur, poenas contra binubos communes esse, id constitutio non ad sueeemionem in bona filii protendit, sed restringit ad luera tantum nuptia lia. Alioqui in hae ipsa noueι eap. 3. aperte declara tur, nulla lege fuisse filiorum sueeessone defraudatos patres: Sicut enim', patres ,si ad secundas venias nuptias, non fraudamus filiorum suorum fuersioue ,
107쪽
im suberibtis non petierit, ves in locum reiecto. rum, & exculatorum aliorum nomina dare ne. glexerit: quod primum constitutum est epistolao tui Seueri, quam describit Modestinus in L. 2. I. D. qtu petant tutor. . Tutores autem, Vt a suecessione excludi non possit, debet confesim mater nominare, ut est in eadem epistola, ac apud Vlpianum in L. 2. 2 q. D. ad senatusconsuli. Tert ll. '). Merito vero filii sui hereditate mater multatur, quae tutorem illi non petiit, quoniam ea tutorem non petendo ossicium maternae pietati maxime conueniens deseruit. Id tamen iura restrinsunt ad eum casum, si mater
CENS ; Iie neque matres me. Et quamuis quoad matris successionem aliter statuerit Iustinianus ia no-ael. XXII. cap. 23. de patre tamen , quum si nihilianouatum. vetus ius adhuc viget. '; Hule diui Seueri epiliolae , ae Ulpiano in eis. I. a. 3. 23. obstare nonnihil videatur Theodosiuς L. io. C. de luitim. heredib. , & Tribonianus o. Instit. de senatuscons. Tertyli., qui aiunt , matrema filiorum suorum hereditate repelli , si intra annum tutores petere neglexerit. Iam ut Theodosio & Tri- aiano conueniat eum Ulpianoe & Seuero , . id se intelligendum est , debere matrem , si nulla iusta caussa impediatur, tutores filiis suis nominare satim , h. e est ut primum potest, & praetoris e iam habe ehιie rei sedentis, siue, ut Haloander legere mauult. δε danris , eit. L. a. q. 43. intra annum vero . si si infirinitate praepedita , vel alia magna caussa , quaa etiam mandare eam ad petendos tutores impediret , ut ipse Ulpianus ibidem docet et quo anno es apta . & tutoribus non adhuc constitutis , matrear exculationem mereri nullam.
108쪽
non petierit tutorem filio, qui impubes mortuus sit. Nam si pubes factus obierit, eo casu succedit, ut Constantinus in L. 3. C. eod. habet :quum sit pie credendum, puberem, ' qui testari
poterat, ac testamento hereditatem matri adimere, ab intestato decedentem eidem matri diffiniuislatione remisisse iniuriam. Id iuris non a Constantino primum, ut opinatur Hotomanus, sed antea inuectum esse, argumento est dictio certum es, qua utitur idem Constantinus in cit. L. 3. Vt
scite Bachouius ad de senatuscons. Ter-υll. obseruat i ,. Hodie mater filiorum suorum legi
' Nonnulla adhue ad seueri eonstitutionem pertinentia cum Ulpiano adnotanda supersunt . Mater. quae tutores filiis penitus egenis non petierit , in hanc poenam non incidet , quia eo ea su superuae uitutores erant, eιt. I. 2. a 3. Matri insuper ignoscendum , si non petierit tutorem filio, qui soluendo non erat , ut a creditoribus quasi indefensus minus inquietaretur, cit. L. a. q. 43. Quid si quia absensa libertis, vel eognatis in petendis tutoribus praeuen ta est In poenam nec incidet, nisi quum animo frustrandi absens fuerit , eit. L. 2. 27. Quos idem erit, si quum petere cunctaretur , a libertis, vel eo. gnatis admonita libenter petierit , non vero si compulsa , hoc est eoacta , eιt. I. a. q. 2 . Quod si is te quis uxorem suam communis filii matrem heredem instituerit, eamque rogauerit, remissa etiam satisdatione , vi hereditatem filio puberi iacto restitue ret, nec ullus quoque Seuerianae eonstitutioni locus erit, si filio tutores dari non curauerit : quoniam filio, qui nihil habet, tutores inutiles sunt . At conua erit , si satisdatio noa fuerit remissa , quia vel
109쪽
legitima tutrix est av/b. matri C. quando muner , ac proinde ii tutrix esse nolit, alium sua vice
propter hoc erant petendi tutores , eit. L. a. q. 46. Praeterea si pater in tellamento vetuerit tutores petere, ac rerum filiorum procurationem uni matri iniunxerit, mateν ab eorum successione non excludetur, si ipsa legitime tutelam administrandam susceperit; quod laevet erit, ii nee ipsa tutelam gesserit ,
nec alios petierit tutores , eit. E. a. q. 23. Quid si pupillo amplum legatum relictum sit ea consitione , , s tutores non habuerit, dc ne consitio deficeret, mλ- ter tutores petere omiterit , an in eamdem poenam incidet, Et quidem non incidere videri postet , si damnum , quod ex omissi tutorum petitione redundat , minus sit legati emo' umento ; sed magis et , ut vel eonditio ii saec quasi publicae utilitati contraria remittenda sit, L. D. de conditionib. inse ruricim , vel , quum tutores prohibiti sint , mater eonditionis verbis tantum innixa, curatores petat , cit. L. 2. q. 4 . iam uero S. ueriani rescripti verba de tutoribus sunt; ac pro. nde matrem puberibus curatores constituere non teneri certum est. At quum impubereς aliqua do curatoribus indigeant , ut in easibus , qui in q. s. Instit. da curatori b. enunciantur , tune & euratores per matrem petendos esse ait Vlpianus in cit. L. 2.β. 29. Curatores quoque mater petere debet , ac nis petierit hereditatis multa punietur, si sit praegnans, ue desit qui ventris bona administret; si apud hostes impubas filius sit: si filius furore laboret, cit. L. a.
39. ῖο.Ρorro a successione mater e eluditur, si tutorem priuilegio munitum, vel oneratum tribus puta tutα-lis nominauerit, ita vero si id data opera fecerit ,
qui tamen si tutelam susceperint, mavi non es ea
110쪽
tutorem petere debet. Quod si tutelam ipsa suscipiat, quam suscipere nequit, nisi iuret se it
rum non nupturam, Sc peierarit, iterumque nupserit, non autem prius suae tutelae rationibus redditis, neque ordinato alio sua vice tutore,
itidem ei tamquam indignae filii successio non desertur , L. penuit. C. ad senatuscons. Tertyll. , L. penu D. C. ἰn quibus cauor pignus . Quod de matre diximus idem Sc de auia inaelligendum est, eir. L. 2. 28. D. ad senatus. Ter
Vli., ac nouissimo potissimum iure, ex quo successio inter legitimos ei delata est : quin immo id generatim ad heredes legitimos omnes productum est a Theodosio in nouella V. de tutoribus , ex qua desumpta L. Io. C. de legit. heredib.
eir. L. 2, M. 3et, Itidem si indignos, hoe .est
minus habiles ad tutelam petierit, sciens praetorem eos non daturum, qui tamen matris petitionem sequutus eos dederit, quamuis si praetoris delictum , matris tamen puniendum eonsilium est, cit. L. 2.34. , nisi aliorum , qui idonei fuerint, nomina ederit. Et si illi sortasse exeusati sint, vel hi improbati , debet quoque alios nominare, cit. L. 2. 4. Quid si non fuerint omnes excusati, vel non reiecti omnes t In excusati vel reiecti lineum alium petere tenetur, eit. L 2. 3. 39., nisi qui reliqui sufficiant administrationi, L. 4. D. qui petant sutori Iam idona tutores qui sint, virum facultatibus , an & moribus, quaerit Vlpianus in sit. L. a. 37. Et generatimis ait, se putare matri Deila ιδ δει, si locupletes sentii, ouos pertia. Reiecti vero dicuntur siue a praetore
oon dati, siue suspecti suerint remoti, sue etiam .in negligentiam , ve, ignauiam repulsi.