Dionysii Petauii Aurelianensis e Societate Iesu Elenchus theriacae Vincentii Lenis

11쪽

Ist xx CAUTUM.chri gratia ab ea, quae data es Adamo: ac primum exponitur cuiusmodi hae ueris p tum qualis Chrassi meritis paria. 9sΣXIV. Errata Vincenti deinceps coilemper aturam. I. Pes reristiam negat esse gratiam Christi, idque ipsium re

Aiusem mendax calumnia de Molina , L io. . Et de Petauro. 99XXVA v Neone F νυν se Laliau in eroretatio loci Giuuam Augusimi de Coν reptione o gratia. o aliorum; in quibus de auxilici sine uo non Quo agitur; tum de possibilitate.

tist idaue refellitur. t. Idem gratiam primi hominis natur,r litatis atarui habuisse dicit. q. 'uodin Michaeis Eata

damnatur. IO L

XXVI. Falsis artumensatio Vincentii diluitur, quam contra Catholico e instruit. de gratia tariamo illa, oe Christi meri

XXVII Non omne peccatum esse culpam, ac quid inter ambo hic ἐπι ostr auod ex S. Thomae , tum S. Aueus ini auctorG tate comprobatur. Q9YXVIII. t Vincentu o Armacana secta falsa opinus in contiadnecesse est. O vitari non potes , a IDos homines Ios

12쪽

DIONYSII

AURELIANENSIS,

E SOCIETATE IESU

ELENCHV-S THERIACAE VINCENTII LENIS.

men obiicitur, Latini sermoni elegantia. Merito id quidem. Nam nullum operi tam illepido magis congruebat exordium, quam querela de nitore orationis x munditia. ueris insueuere litterati homines in Gallia. Tu vero, Vincenti, ridiculus es, qui quam tibi personam imposueras Arausicani, id est apud nos nati,& educati hominis,lam male gessisti. Nam ex stilo te tuo,

13쪽

, ' Et xuctivo TR IACAEως περ 2κ βοτρυχων , statim peregrinum prodidisti. Adeo

est non inconcinnus modo, sed odiosus etiam, ac sese unctus nautea. Sed quam accusandi rationem prae se se i rat, tamen interest scire. Ira a M. ore penit Petauius, inquit,. ut mutus esse malit, quam quidquamAuod issse non praetuli eloqui. Etsi hoc non magnum peccatum foret: tamen est falsum. Tu verb vel neutrum unquam, vel alterutrum- non legisti. Dic mihi, vidisti apud Tullium

TriniIatis nomen, aut Incarnationis, aut effinita personatas Hoprietatis : Miributorum Deip Relativam item proprietatem

dixit aliquando Cicero, vel sub Mentem in tribus person: Deum, vel Patrem, Filium o Spiritum sanctum 'Atqui nec mutus esse voluit in tribus tomis dogmatum suorum Petauius; &haec innumeraque dixit alia, quae tu, scio, nunquam in Ciceronis libris inuenies. Quorsum igitur attinebat tam inuerecunda liyperbole , nil ut orationis

sordes qualicumque hoc schemate commendares Z II. S E R M O cst Petauis non math Latinus: sed non affectatus, nec curiose perpolitus; nec ad Prisciani regulas, aut Ciceronis normam, uti nugaris, admodum

exactus. Id si esset, pauciora quam hactenus fecit, in lu- cem edidisset. Non enim tam facile defungi solent, qui

hanc sibi seruitutem; immo tam cruciabilem aerumnam, ut hoc minime Ciceronianum habeas, indixerunt. quos necesse est habitare in hoc studio, Mintentis in eam curam animis, identidem insistere, uti voces singulas excutiant, & examinent; ne quid imprudentibus obrepat, vel minus Latinum , vel, quod vitari vix potest, minime Tullianum. Atenim adeo anxius est, ω morosus, ut religioni ducat, essentiale dicere: proque hac voce, Graecam magis adhibeat, ουσῶ. s. tum exissentiam defugiat, malit extantiam : pro mediis,praesidias pro indeliberato, minime deliberatum usurpat: ingratiis item pro inuito. Profecto , mi homor nimium curiosus es, & abundas otio. Nam si

esset quod ageres,ad minuta ista & exilia non descende-

14쪽

ros. Quid quod in illis notandis non minus Theologiae

te rudem, quam Grammatthae timonstras ob nci lis apud Graecos latius patet, quam apud Latinos, essentiale. Obseruauit hoc Petauius in septimo libro de Trinitate . a cap. c. rNam illi obita liue id appellant, quod non ex essentia, non tamen ex accidente conuenit. Sic personalis proprietas in Deo non est esentialis ; est tamen οὐαι ς, quod subsant iuum appellare possis. Sic b Isidorus Pelusiota quod b Lib. .. . Apostolus scribit, in Christo habitare omnem pleni dinem diuinitatis mκως, id est corporaliter, idem esse putat, atque ρυαοιδῶς, quod no tam commode vertas essentialiter, quam sub nitueout intelligatur diuinitas 4n Christo non

secundum accidens, ac transeuntem μερ- , ut in Prophetis , resedisse, sed secundum substantiam, id est . -

III. D E extantia quod tu vellicas, inscite facis. Negas extantiam aliud esse, quam quod eminet, ut in vitibus, capita i idque ex Columella transtubsse Pelamum ad rei significartilati edimentiam alteris: hoc cit buo ρχω, cum potius designet. Si tu aliunde, quam ex Cale pino, proprietatem istius vocabuli didicisses, non te adeb deridendum praeberes. Nunc quoniam hactenus in Calepino reperisti, putasti satis causae te habere ad obtrectandum Petauio. Atquiς auctorem ille nominarat Vigilium, disertum e Tom. i. & eruditum Theologum; qui extantiam pro eo sumpsit, D g xi, l- quod ex cntiam vulgo nuncupant. 4 Sic enim in primo hν - ς Paduersus Eutychen. Quia scundum istos, qui imam tan- ti '','

rummodo contendunt esse naturam; aut Verbi mutata ea in PP eol. ,1 carnem, τι feret unas aut carnis in Verbo consumpta ea , R

vi extantiam sui per si abolitionem amittens, omnino esse non possit. Quinetiam Hilarius Nicaenum Symbolum . Latine vertens in libro de Synodis, quod Graece ita conceptum est , &c. zm εξ οὐκ ον των ἰγένετο, sic reddidit; Fos autem qui dicunt, quod de non extantibu D i est, - ο, sic, quod est exisIentia, Latine maluit

15쪽

genuum, si quem habet, ruborem a fronte contineat. Sane exsentiae nomen Latinum non est,&, ut sit, non magis rei υ αρξιν quam extantiam, significare debet. Est enim exsere, perinde ut extare, apud Latinos aucto- res, idem atque emergere, & eminere, vel exoriri: sed cum motu aliquo; quod extandi vox non assignificat, ut eruditi Grammatici notarunt. Latine tamen extantiam pro ζψρξει melius dixeris, qu inexsentiam. Hanc

enim non aburactum, ut vocant, sed concretum esse nomen antiquiores existimarunt Theologi , idemqtie ace cap. per Nam esse, vel Gub entiam; ut in ς quarto de Trinitate obseruatum est a nobis. Quare melius , ut iam dixi, praeeuntem secutus Vigilium, extansiam appellaui, etsi promiscue saepius ex Atintiam usurpauῖ, pro eo

quod Graeci vocarir. ira od tu homo Graeco

valde doctus υ- Ο nominasti : nec Vocabularium tuum ante consuluisti, ex quo scire posses, in tium, & ortum rei significare, non exinfentiam. IV. NON minus absurde de vocabulo ingratiis negotium facit, & eam accusationem elegantiarum pater expromit his verbis; quae hic operat pretium sit le-d viueret. gerz. 4 Sed hoc per bellum eis, ait, quod eum Ciceronem arilib. I p. 3. uerbio , ingratiis obscuro, detriIoarae, o a plurino Plauti

farinulento, semel usum comperisset, mox identidem lectorisivo ingerere, hac luculenta face , liberi arbitri, noctem

istaminare non cessauerit. Quaenam haec sunt , obsecro , portenta verborum t aut quid mirabilius hoc homine, qui ex obscuro, detrito ac farinulento nescio quo laternam facit ad illuminandam noctem liberi arbitrij 8 Apage te cum furinulenta tua face, illuminator liberi arbitrii. Ingratiis pro eo quod est inuite , dixit non semel Plautus ' Dixit & M. Tullius intratis, quod idem est atque i gratiis. Terentius item in Eunucho,

16쪽

V i N c E N T r a LENis. sopas faciam, vi defatiger et que, ingratiis ut dormiam. Non te adeo despere arbitror, ut tantis Latinitatis auctoribus quale cunque tuum iudicium audeas oppo

nere.

C A p v T II. Controuersiae flatus. Σ. Vincentii praeuaricatio, dogmatis proditio: dum reputatam a magistro suo Peripateticam Philosophiam ad liberi arbitrii doctrinam adhibet.

B hac grammatica velitatione Vincen- iij, ad praecipuam transeamus operis, Mcertaminis materiam, de qua duobus lu

- gillatim errata persequor, generalis haec animaduertenda est, de per uniuersum corpus pertinens labes ludicrae cauillationis, ac sophisticae. Nam dc quaestionis in respondendo statum inuertit: dc quae a Pelauio , quod etiam pro se Ricardus opponet, proposita erant argumenta contra noui dogmatis auctorem, dissimulando praeteriit: tum v crd in suscepta causa, & magi stri defensione praeuaricatus est. De libero hominis arbitrio, eiusque natura, & aduersaria necessitate, tota fuit Petaui, ,& Ricardi cum Armacano contentio. Hanc ipsam titulo libri sui, de inscriptione professus erat Vincentius. At idem, ubi ad rem ventum est, de propria liberi arbitrii notione, quam ex antiquis Philosophis, ac Theologis informaueram, perpauca dixit, nec illa ioci .: in libertatis Uerb,dc voluntatis, ac voluntaris, de ceteris eiusdemmodi vocibus, qua ambigue, de ὁμὰν uias usurpantur bonam partem Orationis insumpsit. Dicam de hac fraude, ac tergiversa -

17쪽

ε ' ELENcΗvs ΤΠ EOAc AEL 'ne postea. Nam de praeuaricatione prius agi necesse est: qubdex ea multum praesdij, ac lucis insequens nostra disputatio capiat. II. Nou AE artifex sectae,contra quam scripseram, ut formulam liberi arbitrij constitueret, summouendos edixit ab hac consultatione Peripateticos, & Pelagianos; quod amborum sententia ab Catholica fide ex. aequo discreparci. Edicti verba sunt eiusmodi : Nihil magis in hoc argumento de libero arbitrio sescctum

esse debet, quam Ari retica ilia Philosephia, cuius solius

armis instructi Iulianus, ct Pelagius libertatem homani a bitro isenderunt. Et, Desinat hk obstrepere Ari Melica Philosophia, quae in ista causs cum Pelagia, atque Iuliano

plenis buccis eam crepante damnata en. Armacanum arsueram iniqui, & contra rationem

promulgati illius decreti. quippe, seposita ope ac necessitate gratiae, quam diuinare non potuit Aristoteles, Pelagius verb nefarie snstuliti non male de libero arbitrio ambos existimasse, si sola illius natura spe tur. Nam quod ad Aristotelem attinet, haud aliter conceptam ab eo docui liberi arbitrii definitionem, quam ab Christianis postea Theologis, Nemesio, Maximo martyre, Anastasio, Ioanne Damasceno, ac prae ceteris S. Thoma: quos omnes ostendi de illius natura differentes, eam sumptis ex Aristotele partim verbis, partim sententiis explicasse.

III. A i h Vincentius contra magistri sui, & antistitis edictum statim initio professus est, de libero arbitrio idem se penitus cum Aristotele, ac Peripatetica philosophia sentire, falsoque sibi exprobrasse Petauium, ac Ricardum, quod illis auscultare nolit. Sic in e libri . primi praefatione gloriatur, se aduersus ambos illos phia ophiam verὸ Peripateticam re aptasse iactoqMe i o ω-

disse, quam vaηumst iEud , quod a Pelauio , o Ricardo

i opponitur: Arinotelem audire nolunt. In re enim tota na

iura, ct i a liberi arbitri, , ac humana libertatis notum

18쪽

VINCENTII LENI s. 'atrientὸ audimus , o aliquaηto quam i profundius Dei

luce o duce penetrauimus. Et in Praefatione secundi libri, eadem iactantia praedicat , se ex veteris Peripateticae, O sanctorum Patrum ph lose bra uectura, quam libro primo, inquit, Dei ope restituimus, iotam Petanos, o Ricardi de libero arbitrio doctrinam subruisse. Qui se igitur Peripateticam philosophiam

replanta se; de in liberi arbitri , ac humanae libertatis notione consectanda profundius quouis alio Dei luce, ac ducepenetrasse dicit: qui eandem illam restituisse se Cererem, ac Peripateticum philosephiam a firmat, eam utique suspecta inon habet, nec tanquam Castolicae aduersam fidei, cum Pelagiano errore damnatam iudicat: sed I prense potius doctorem, &magistrum suum insit spicionem vocat haeresis; immo aperte condemnat, quod Peripateticam, hoc est, ut Vincentius ipsemet interpretatur, sanctorum Patrum philosophiam, stilo suo ac decreto notauit. Cuius

trocinar ob quam iure ipsum damnandum arbitretur Nonne quod illius errori contradicit, hoc Petauio monitori , ac pudori suo, conscien tiaeque debet: quod auctorem erroris, ob hunc ipsum laudat, ac tuetur , cauillatis est minime ludicra in re, neq;serio resipiscetis 'Desinat itaque replantator iste restitutam a se iactare veterem, ac veram philosophiam ; nec se Dei luce, ac duce profundius penetrasse dicaa sic enim hominem istum Latine loqui de. lectat, quod nemo prorsus intelligit. Non est profecto non est ii, de usum defendens furentia illa tam insulsa,

M tumultuosa : sed ferrena o animal s. Vbi en:m ratus, contentio: ibi inconstantia, se omne opusprauum. suae aurem

desursum est apientia, primum quidem passica s, Minde paci ea , metua, sis adibitis, Lonis consensicus. . Talis non est Vincentiana: sed pugnax &litigiosa, nec minus ipsa secum, quam cum sana fide, & Catholica v ritate pugnans. quod deinceps probare pergam,

19쪽

Liberi arbitrii ratio constituta ex Peripatetica philosophiae decretis a S. Thoma praesertim explicatis in

summa Theologica. Praecipue notanda capita quinque de libertate hominis ex eodem.

Rco, uti proxime supra loquentem Vin- centium audiuimus, proba est, α Chri-

stianae regulae consentanea liberi arbitrij definitio, quam vetus Peripateticorum disciplina constituit. Hac una confessione, qua ex ore falsiloquo vis veritatis expressit, confecta res est, & omnis haec sublata controuersia. Nihil enim causari iam potest vincentius, quinde verum sit . quod de libero arbitrio scripsi, & falsum quod Arma canus, &tota ista, cuius idem suffragator est Lenis, secta defendit. Hoc ut penitus constet , inquirendum, opinor, est,

quae sit Peripateticae illius philosophiae delibero arbitrio

humanae voluntatis opinio. Cum autem Peripatetica doctrina non alia sit, quam quae ab Aristotele tradita, MAristotelicis libris comprehensa, vulgataque legitur non longius abeundum nobis est. Sed cuiusmodi in illis libris inuenitur, pro vera,& Peripatetica erit habenda liberi arbitri, ratio. Sed ne quis de Aristoteleat orationis obscuritate, & ambiguitate praescribens, latebram ca- - Iumniandi sibi aliquam statuat: nihil est consultius, quam ut interpretes adhibeantur Aristoteleae mentis,&philo- sophiae, veteres & eruditi Theologi, quorum auctorita- tem illi ipsi, quos contra contendimus, sanctissimam habere se profitentur. Tales sunt, quos in libris de libero arbitria nominatim percensui; quorumque sententias

accurate

20쪽

VrscgNTII LENI s. 9. accurate descripsi, Graeci, ac Latini Patres. sed ne longum faciam, duos hoc loco, tresve seligam, Nemesium, ει qui huius pleraque verba transcripsit, Ioannem Damascenum; ac S. Thomam Aquinatem. Immo in huius referenda sententia, priores complectar duos: quandoquidem quidquid ille de liberi arbitri j natura, & essentia docuit, nihil nisi doctrina est istorum Latine translata de

Graeco.

I l. ET quoniam πιλυγώφος, rille Doctor pluribus in libris de arbitrio libero commentatus est; in quibus si non pugnantia, cette diuersa, Φεναι ποταῶ aliqua dixisse visus est: adhibenda primum nobis opera est, ut de mente, ac iudicio ipsius nobis liquido constet. Id autena non aliunde certius colligitur, quam ex Opere illo, quod ut omnium, quae ab eo sunt elucubrata postremum est, ita praestatissimum habetur: quae est Theologiae Summa. Hinc ergo petenda nobis est germana S.I honis de arbitrio libero hominis opinio, potius quam ex aliis,

quae non tam maturias aetate, mec adeo usia , doctrinaque

perpolitus in lucem edidit. In prima itaque parte Summae istius a liberum arbitrium imprimis a voluntate dis a In 1. Par. tinguit: b non qu bd duplex potentia sit. Est enim una N: 'i eadem; sed ratione, ac tunctione diuersa. Nam ς volun - , 'Τtas proprie circa finem operata est : liberum vero arbi- cibid trium circa media . Quippe d proprium tiberi arbitrν eis ele- d Ibid. art. 3Etia sit idem Sanctus Thomas. Ex hoc enim liberi arbitr= e se dicimur, quod pessumus unum recipere alio recω-

fato. ET IDEO NATURAM LIBERI ARBITRII EX ELECTIONE CONsIDERARE OPORTET. Atqui

electio proprie est eorum, quae sunt ad sinem, ut idem docet articulo quarto quaestionis illius octogesimae tertiae, ubi perinde duas eiusdem voluntatis functiones esse scribit, ac sunt in Oadem intelligendi potentia, duae. Etenim in tellectus duplicem habet actionem: una, quae intelligentia proprie dicitur, & est simplex principiorum sine rati

cinatione perceptio . alteram quae ratiocinatio vocaturi