장음표시 사용
21쪽
ro ELEN citus THERIAc AE&ex principiis conclusionem colligit. Sic eadem appetendi rationalis potestas unam habet actionem, quae voluntas dicitur, siue plex re appetitus, hoc est finis: aliamia quae electio nominatur, & est propria liberi arbitri j, quae idcirco vis electiva nuncupatur, ea spectans quae ad finem
comparata, media dicuntur.'. 4,' U haec proposita sibi φ quaestione hac, virum
uti. i. ' volunta aliquid ex n cisiitate appetat; respondet, ultimum. finem necessario a voluntate appeti, quatenus voluntas
dicitur, dc quae, ut paullo ante dixi, finem respicit; sicua
necessario intollectus principiis assentitur: atque hoc Te luntarium appellari , quod vide icet esse. untium imimatio-M x nem volutat, cui violentum in Ut autem praeter
principia, sunt quadam propositiones contingentes, quibus ratiocinando conclusis , non necessario assentitur intel- Iechus: Sic voluntati quidam panicularia bona proponun tur,q non habent necessariam connexionem ad beatitudinem: o huiusmodi voluntas non de neces late inharra: qualia sunt.
media ad finem utilia, circa quae tib rum versatur arbi trium. At vltimum fine necessario, & quidem naturali nec itate voluntas appetit: quatenus nimirum clare gnoscitur. Sic enim in articulo secundo, Voluntas, ait, videntis Deumperessentiam, de neces ita te inhaeret Deo. HOC. loco nec iras intelligitur non violenta, quae voluntati,
qua voluntas est, & vltimum finem spectat, opponitur: sed naturalis., quae cum eadem voluntate, siue appetitu sinis ultimi coniuncta, Bbero arbitris, siue siclectivae contraria est. H c S. Thomas. Cuius de ista sunt notanda quinque. Qugst. s. IV. P R I M v M,ς Ea, ad qua naturaliser inclinamVr, non ηῖbesse libero arbitrio. Secundum, quoniam homo ex libertate sua dominus actuumsuorum dicitur, non hoc illi conuenire quatenus volunt. est, & finem ultimum respicit: verum quatenus - In rix, in deligendis m, ij occupatur. Sic enim alibi d S. ThOmδ , Ex hoc contingiI, quod homo es dominus sui actur,irhod
22쪽
diberans se habet ad opposta, volunt, in virumq'e yotest. , Tertium, duplex esse voluntarium , perfectum ,&ineor . imperfectum. Per tecte voluntarium, est quod ex peric- ea finis cognitione sequitur, prouisiciticei apprchenso sine aliquis potes deliberans de ne, o de his, qu e sent ad sinem, oueri in sinem, vel non moue=i. Imperfecte voluntariumust, quod cognitionem sinis secundum imperfectionem sequi- ur zfraui scilicet apprehendens sinem non deliberat , sid si bito mouerar in Vsum, ut in brutis euenit. Ita perfecte voluntarium ibra est ac liberum arbitrium, & circa media versatur : quippe ex consuItatione , siue deliberatione o
Quartum est,hlaudem, ac vituperium consequiarum volun- tWrium secundum perfectam volunt aridi ratiomm, quatis non inuenitur in bratis. ac proinde illis tantummodo conuenire, quae ex libero fiunt arbitrio.QVintum, & postremum est, quod voluntatis pro- s Tho in
Pri iam dicitiar, ut sese moueat, non ei conuenir , qua vo- Mi.,Τ'
luntas est ,& anem appetit, sed qua vis est electiva , siue liberum arbitrium. Sic enim disputat sanctus Thomase inuemadmodum intellic usper hoc, quod cognoscis pr/ncipium, re cit ipsum de potentia in actum, quantam ad cognIItonem conclusonum, o hoc modo mouerseipsum militer volunt. scrhoc quod vult finem, mouet si am ad volendum ea, quae sunt ad nem. Igitur voluntas ea sola ratione mouere se dici tur , qu bd in medio, um electione versatur ; non autem dum fertur in finem, qua finis est: quare proprium est voluntatis mouere se, quatenus liberum est arbitrium ; non
V. In Exi docet in secundae partis prima parte, quaestione duodecima, & decima. tertia; ubi voluntatis, qua est voluntas, actionem, quae intentio dicitur, ferri ait in finem : eam vero, quae voluntati conuenit, qua liberum est arbitrium,&est electio, circa ea, quae sunt ad finem, hoc est media, versari. 4 Hanc porro, cum D ρ GF ist
23쪽
yμ. ELENCIIvs THERI Aere ius respectu alterius, necesse es resectu pluriώm esse , ιμι eligi possent it se irio in his, qua sint penitus determinata a unum , electio locum non habet. Post haec , electioni, id est actioni propriae liberi arbitri j contrariam esse dicit nocessitatem non cogentem, sed ad unum determinantem; ς iusmodi scilicet, qua voluntas eadem perfectum bonum, id est beatitudinem, expetit. Nam ex neci are beatitudinem homo vult: necpotes vesti non esse beatus, aut mi . Electio autem cum non sit de fine ined de iis, qua sunt ad I em, non est perfecti boni, quod est beatitudo ,sed alioram particu Iarium bonorum: se ideo homo non ex necessiaiλstd libere eligii. Haec sunt quae de libero arbitrio in Suinna Theologica, hoc est opere illius postremo , ac praestantissimo, disputantur a S. Thoma. Praeter quae alia sunt non minus ad rem nostram pertinentia : sed longum est omnia complecti: ac tum ea, quae hic omissa sunt; tum illa ipsa, quae carptim delibauimus, plenius illic explicata legi po
C A P v T IV. x. Eadem ratio liberae voluntatis ex Aristotele probatur, cum Nemesio, Ioanne Damasceno. 2. Pelagianos recte de illa sentientes probauit Augustinus. 4. S 'fragatur σ communi doctrinae Michael Baius. I. VAE de liberi arbitrij natura superiori coI-
lecta capite attulimus ex S. Thoma, ea sunt ex Ioanne Damasceno, S hoc anti-qdiore Nemesio, quem sub Gregori; Nys- seni nomine citare consueuerant, maiori ex parte deprompt*: quorum omnium fundus , ductorque est Aristoteles. Cuius, ut & Damasceni, nomen adscripsit ad omnia fetς S. Thomas, quae de li ro axbi
24쪽
sio tradidit. Ex hoc itaque Peripateticae philosophiae
fonte hausta sunt illa, quae de voluntate hominis libera Christiana sapientia decreuit, quaeque nos capite illo antecedente, S: in libris de arbitrio libero contra noui dogmatis licentiam exposuimus. Sic enim η Aristotelesigo. σν, id est voluntatem, quam proprie sic appellari S. Thomas docuit, ab libero arbitrio distinctam, circa finem versari dixit:. προώρεαν vero, siue electionem, quam liberum arbitrium vocat S. Thomas, circa ea, quae sunt d finem, de quibus videlicet deliberari, Se consultari potest. Huiusmodi autem neque definita , determinataque esse debent, neque uniusmodi,& necessaria: sed contingentia, & in nobis, id est in nostra potestate sita ;quorum videlicet arbitri, ac domini sumus, ut ea, vel eorum contraria capessere; ac circa haec agere, vel non agere pro voluntate possimus. Eadem leges apud Nemesium, capite XXXVI, ac sequenti : & Maximum martyrem, necnon apud Ioannem Damasceniam, libro sucundo, Capite rix xx. quorum
omnium sententias, & verba ipsa descrip smus in libro primo de arbitrio libero, capite quinto. II. Is hac ipsa liberi arbitri, notione, ac natura definienda, cum Aristotele, catholicisque philosophis, ac Theologis; immo cum humani totius generis insitis denatiuis sensibus consensere Pelagiani; nec aliter, at quo ipsi de illo statuebant, sentire se non semel professus est Augustinus. Qui quidem aduersus sectae illius principes pelagium, & Iulianum disputans; cum inter ipsos constitutus hie esset quaestionis status ; virum homo liberi arbitrij sui viribus, sine adiutorio gratiae Christi, bene aut male agere prout libitum est possit; asserentibus haereticis, solam sibi vim liberi arbitri, sufficere, eamque ne-eessariam esse Dei gratiam; qui ut naturae hominis, ita liberae eiusdem voluntatis est conditor; de libero arbia trio, cuiusmodi ab illis agnoscebatur, his inquam , doliberi arba tria natura, & definitione, plane est assensus
25쪽
r ELENCHus Tura A CAEAugustinus: nec de ea re negotium iis fecit ullum. Sed
de adiutorio gratiae tantummodo contendit; affirmans eos in ambiguitate vocabuli unius calumniani, ac fucum obtinere; cuin gratiam aliter interpretarentur , ac Ca- . tholici. Cap. o. Iulianus ecce Pelagianorum acerrimus in libro pri.
r g ino operis imperfecti, contra Augustinum vehementius insurgens, ac de libcri vi & potestate arbitrij totis viribus certamen ingressus. definiri primum postulat, quid sit arbitri, libertas ; & ante omnia Ciceronianum illud usurpat: Omnem qua ratione suscι itur , de aliqua re dissutationem debere a desinii one pro cisi, ut intel7gatur quidsed, de quo di uratur. Tum illam ita definit; libertas arbi-
σου, suin a Deo emanc Zaius homo est, in admittendi peccati;
O abstinendi a peccato possibilitate consistit. Factum es enim animal ratoonale, mortale, capax virtutis, o viidi: quod postrex concessa Ai p ibilitate, vel seruare mandata, vel transgredi ; vel magi serio naturali conseruare ius humana societaris, liberumque haberet alter Irum vesie, et e Ipartem, in quo
peccati, o iustitiae summa est. Huic vicissim occurrens Augustinus, de liberi arbitrii ratione, &possibilitate vir iusique partis, nihil omnino contradicit. Hoc vero reprehendit unum, quod de sito iustitiam concipere idem illud arbitrium putet; hoc est quod sine necessaria ope gratiae
Christi, perinde bonum amplecti posse istud, ac malum
III. I τ ε M in secundo libro de nuptiis x concupi
scentia ad Valerium, capite tertio, cum Iulianus quereretur, quod quis aut tiberum in hominibus arbitrium, aut Deum es. nasientium conditorem dixerit, Ceolitanus , aut Pelagianus vocaretur; Augustinus sic eum refellit: Non est ita ut loqueris, quicumque ita dixistι , non e II ita: multum fasteris, vel fulgere meditaris: non liberum negamus arbitrium,&c. Liberum itaque in hominibus esse arbitrium , o Drum esse nascentium conditorem, vIrique dicimm . Non hinc sis Celeniani, or Pelagiani. Liberum autem quenquam esse ada n-
26쪽
VIN CENTi I LENI s. lncm bonum sine adiutorio Dei, se non erus parastos agores Ieisnebrarum, O sic transferra in regnum Dei, hoc et os duliis , hinc fisse Ce iani; ct Pelagiani .. uid obiendis ad DPendum communis dogmatis tegmen, ut operias proprium crimen,
de vobis inditum est non en ' Ergo liberi arbitrij dogma cum Pelagianis Augustino& Catholicae parti commune fuit. Non enim de solo nomine inter illos conueniebat. Alioqui stulta,& puerilis esset ita certatio. Deinde potest id ex alia contentionis parte, quae de gratia crat, certissime colligi: siquidem de gratiae nomine ambo inter
se concordes erant; cum utrique gratiam ad bene agendum necessariam csse faterentur. Nec tamen quisquam dixerit, aut Augustinus unquam admisit, commune esse
Catholicis cum Pelagiana haeresi dogma gratiae. Atqui de vocabulo ipso gratiae , uti dixi, intcr se consentientes erant. Verum quod sub eadem voce , dispar erat, &d in similis rei signi Maiae proprietas & ratio, ideo multumae se mutuo distare illos, passim testatur Augustinus. Quinctiam Pelagium a C. tubamini aerum nomen identidem obtrudentes . seque illam profiteri magna voce clamantcs, prius explicare iubet, quid ea voce significari putent, de quam ei notionem subiiciane. Quod cum in libero arbitrio nusquam fecerit: immo vero non solum vocabulum usurpantes, sed vocabuli definitionem, potestatemque declarantes haereticos illos approbarit, & eiusdem secum participes sententiae, atque hac ex parte catholicos esse pronuntiarit, quid aliud nisi caeci, ac stulte pervicaces sumus , nisi hoc agnoscimus, Augustinum liberi. arbitri j naturam,c ssentiam, ac notionem prorsus unam eandemque cum Pelagianis haereticis, ac tota Ecclesia
catholica statuisse Sed hoc validissimum, & inuictum
nitus argumentum plenius instruxi ruus in primo de Arbitrio libero, capite secundo S tertio. Contia quod nihil mutire est ausus Magistri sui desertor ac piae uaricator Vincentius Ara canus, id est Arausicanae, ac Batauo Caluinianae sectae patronus.
27쪽
lae ab Aristotele, ac S. Thoma, post Ioannem Dama scenum, ceterosque Graecos ac Latinos Patres traditae, suffragatur Michael Baius in libro de libero arbitrio i iii quo multa docet nuperae isti sectae, cui occasionem alio. qui praebuisse ille dicitur, vehementer aduersa. Vt cum in capite quarto voluntatem liberam esse ait a necessitate: quae ideo sic appellatur, quia qui vult quintam, habet inseapore nate, ut quod vult etiam fossi no e s aut contra quod non
vult, velle. α uomodo libera voluntate vult Deus, quaecumque fors operatur: ut nouas hominum animas condere ,sios de ten . ratione eripere, impios aternis cruciatibus reseruare. Es si rapud R Maiibaeam legimus,potuiι Fιlius Patrem rogare , ut exhiberet sibi plusquam duo irim legiones angelorum: quod ramen non rogauit. Sed Pater non libera voluntate diligit Filium, vi qui istum non possi non diligere. Angeli quoque libera voluntate pro hu, aut iEu hominibus apud Deum intercedunt: sed felici quadam necessitate constram Deum, atque lumitam immobili er diligunt , Sec. Ac paullo post , sed in eo, quod homines si bene esse volunt, inquit, omiseriam fugium, nouducuntur tibera voluntare: quia bos rationales motus necessari, retinent, aut in actu, aut saltem in habitu virtute.
Sunt & alia non pauca, quae ibidem de libero arbitrio, seu voluntate libera, disserit Baius, tam Caluinianae,quam I prensi nouitati contraria, & his consentanea , quae ex Catholicae fidei regula superius exposui. Verum illa quae adnotaui satis esse debent: ex quibus liberum arbitrium huiusmodi esse constat, ut ei necessitas ad unum dete minans opposita sit, tametsi voluntaria, id est spontanea sit. Tum illud insuper obtinetur; amorem illum, quo vel Deus amat se, vel ab Angelis, ac Sanctis diligitur,quamuis ex intima,& ardente voluntate proficiscatur, ideo non
esse liberum, qudd felici quadam necessitate ab illis exprimatur, nec ab eo in tetrum sit desistere.
28쪽
C A p v T V. Fucus Vincenti, theriacopolae in libertatis morabulo. 2. Huius vocis ambigua notio, ac etera libertatis proprietas exposita. 3. Liberi arbitrii et ocabulum ad euitandam calumniam etfurpandum, cuius notae aliquot ex S. Thoma praescriptae. 4. Meriatum non aliunde oriri, quam ex ustu liberi arbitrii. s. Itemque laudem ,-etituperium.
Vt de libero arbitrio pauca illa summatim hactenus comprehensa legerit; the riacopolae artes, ac fraudes statim animaduertet; nec eius mendaci praeconio ci
Cum cocus Pro theriaca, vetienum sibi
induci patietur. Certe, quod capite secundo praemonui, perpetuum illius orationi fucum, ac vocis calumniam sv b e sie, id iam lectori non imperito perspicuum esse confido. Nam cum de libero hominis arbitrio tota Petauium ac Richardum inter ,&Noui auctorem dogmatis esset commota quaestio, exortus est icte, deploratae Causae non magis patronus, quam praeuaricator, ac proditor , qui circulatorum more , quos theriaca in IIores vulgb nominant, praestigiis suis conaretur illudere. Ita que contra illa, quae de libero arbitrio propria, & contractiori notione su to, ambo illi disputauerant, nihil iste garrire admodum ausus, in libertatis ancipiti vocabulo latebram quaesiuit conuictae ac profligatae Armacanorum haeresis: aut eiusdem alia generis arripuit, & ancipiti usu plerumque fallentia, de quibus mox. II. N v v c illud obseruari volumus; libertatis no-
29쪽
In pu rium , siue pontaneum. Ita S. Thomas cum illud quae . ζ. i. ' rit, Vtrum voluntas aliquid ex necessitate appetat, huic, quod in primo argumento proposuerat, nihil ut appetinecessariis monstraret, si ahquid es nece .rium , auctoreb Lib. s. de b Augustino , non esse voluntaritim , ita respondet, Au -ς ' ς ς gustinum loqui de necessitate coactio is , non naturali.
Necesiuas enim naturalis , inquit, non aufert libertaI--τoluntasse. Hic perspicue sanctus Doctor libertatem sumpsi non propria, & angusta significatione, qua liberum
arbitrium designat, hoc est voluntatem, quae circa ea Versatur, quae sunt ad finem. Hanc enim cum naturali necessitate pugnare, sequente articulo doceri tum eodem illo articulo primo in corpore, ut Vocant, explanat quo sensu acceptat libertati non repugnat naturalis ne ' cessitas; ac talem exprimit voluntatis actionem, qua in
haeret ultima is quod tx necessitate facere illam ait: cui
intesiectus ex necessitare inhaeret primὴprincipiis. Finis enim se habet in operativis, cui principium in =aculatuu , mi di- pii. t citur in fecundo P sicorum. Vt igitur non necessaribtri. 3,. omnibus assentitur intellectus , sed primis duntaxat principiis, cetera autem quae ex iis sequuntur, ratiocinando colligit: sic voluntas in solum finem ultimum naturali necessitate fertur ι in ea verb, quae ad finem spectant, non necessarib, sed libero arbitrio mouetur. Ita S. Thomas: ex quibus emcitur libertatis nomen, quod necessitati non repugnare dicit, non esse liberum arbitrium, sed voluntatem, qua natura est, vel secundum generis notionem. Sic enim homini, non praecise
qua rationalis est , sinsem expers opponitur : sed qua est
Alias vetb idem liberi vocem pressius usurpat, ut sit di solius arbitri liberi , ω cum naturali necessitate pugnet..ciis h. f.' Ita ψ enim in priori secundae parte, quaestione xiv rticulo sexto; ubi illud inquirit, utrum homo ex necessi. to eligat, an libere : respondetque libere eligere,
30쪽
V1NcENTir LENI s. Isron ex necessitate. Necessitatem autem naturalem intelligit, cuiusinodi est ea, qua voluntas finem ultimum, siue perfectum bonum appetit. Ergo libertas huic exaduerso respondens , idem est cum libero arbitrio, Mcirca ea versatur, quae pasibilia , & contingentia Vocat, quaeque velle, aut non velle potest; hoc est appetere, vel fugere. III. Qv AMO3REM cum sit ambigua libertatis, ut Mvoluntasu s liberi item , de voluntary significatio 1 his omissis vocabulis, liberi potius arbitrii usurpanda vox
est, praeeunte S. Thoma: aut si tiberiais nomen adeo delectat; ea certe tiberae voloniais intelligatur actio, quam bonum, malumve meritum: laus item, aut vitu eratio consequitur: tum eiusmodi, ut illam voluntas ominis exercens, mouere se libere dicatur: postremo
cuius domina sit, & quam in potestate habeat. Has liberae voluntatis actionisque conditiones, di ex Peripateticae philosophiae praescripto & interpretatione S.
Thomae. regia, aror illius ac re tutor Arausicanus ad
mittit, nihil de voce pugnabimus. Sed tantavi delicet hominis istius in scribe doα- Fα fuit, ut cum assentiri se utrique, Peripateticae Scholae, ac S. Thomae Aquinati pro fetas es et, ubi ad rem ventum est. vel nescire se quis illorum sensus sit, vel ei dedita opera refragari, ac scientem volentomque mentiri
palam ostenderit. Hoc non falso a me esse dictum facilὸ is animaduertet, qui cum superiore liberae voluntatis formula ex S. Thoma potissimum confecta, contendat illa, quae de eodem argumento Vincentius toto in
libro suo disputauit. Quinam igitur sons est boni malique meriti Audiamus quid de eo sanctus ille Do- .ctor Praescribat Creatura , inquit, rationalis si am de
mort ad agendum per tiberum arbitriam. VNDE S V AACTIO HABET RAT io NEM MERITI. Meriti
ergo ratio ex liberi arbitrij actione petitur. Hoc autem a voluntate simpliciter sumpta, de ex necessitate finem