Nic. Parthenii Giannettasij Soc. Jesu Piscatoria et nautica

271쪽

Evitanda tibi, lato quae gurgite Proteus Pastor agit. centum pelago vastissima Cete , Et centum inediis errant in fluctibus oreae, e Phoeae turpes,& turrigcrae Ba Ignae. Quin & Atlanteis in fluctibus, axe sub alto Agmina densa ruunt passim,lateque vasantur.-Saepe cavae magnis impingunt piscibus alniri Dentatosque globos inter, turbasque natantum Vix sese inedias aperit via tuta per undas. Erro tibi vasto fugienda hae e naonstra profundo Nain saepe, infanduin, iniserae periere carinae Demeriae mediis in fluctibus. Haec vaga magno

Errant oceano, rostroque armantur acuto.

Quae si ferratis incursent dentibus alno, Extemplo, velut in scopulos allisa fragorem IIIa dabit, rostroque abies pulsata dehiscet. Illa ingens caput, atque horrentia lumina tollune

Supra undas, puppi inque supra, lateque revolvunt Corpora per navim, tortoque volumine caudae Rostra super, proramque assurgunt, & mare subiecVi magna ingenti eum mole invertere gaulum .Adnitun tur. aquas illa. & plena aequora vasto ore vomunt, fusoque replent torrente earinas. Nonnulla horti fieo per eaerula vasta natatuve Iifieant, magnisque movent plangoribus a Ias. Est etiam Oeeano in magno malus ille carinis

Ph3 se ter patrio sic Graii nomine dicunt

Monstru horrendum ingens, eui quot sunt vertice na- Tot patuli ex illo tolluntur in astra eanales cres, Ore cavo: immensum stridens quibus aequor in altri Se iacit,&Iahe ei reum diffunditur imber et Cuncta in conspectu smul oeeulit: omnia miscee Stridore. ingentes quor acuta cuspide spinae Aptantur lateri, tot sunt hastilia ferro Dura magis; nitidae splendent quot tergore squamae,

Seuta tot, horrendum quibus impenetrabile .dorsu est. Instar montis,aquas supra caput emineci antruin

272쪽

Quot dentes, dextra totidem, Iaevaque secures Horrent. Dii talem nautis avertite pestem. Hae e tu monstra maris cum videris, Ocyus omnes. Inclamare tubas, magnumque ciere fragorem Hra jube, lituosque,& raucum cornua cantum; Nam sic confestim perterrita murmure monstra Descendunt, subterque vagis eonduntur in undQuin etiam persaepe juvat mihi rettulit AEgon , IEgon oceani vidit qui monstra profundi Norrida terrificis tormenta explodere bombis, Inque eaput vibrare pilas ; nam fulminis actu

Nerguntur concussa mari, nec cominus unquam Spectamur: Divosque etiam, Palinure, vocato.

Saepe salutiferae longe discedere ligno Visa Crucis:jactu Iustralis protinus undae Interdum petiere cavas sub gurgite sedes.

At vicina cavis eum se admovere carinis, Et bifido circum plicuere volumine caudam, Est praesens medicina malo, si protinus ipse Castoreuin e pelui diffundas desuper amnem et Actutum fera castoreo pelletur odore. Praeterea, id non te lateat, vastissima Cete, Ut perhibent, nidore picis capiun tur adustae . Hi ne amor ille, rates toto se corpore circum Extendi, trabibusque suas advertere nares . Quorundam inventum est, piceo fucata veneno

P Iurima dispersim demittere dolia ponto, Quae piceo perlecta petant medicamine Ceterritatae interea sulcant vada Tethyos alui . Sed neque te aspectus Telluris fallat inanis et Nam saepe in medio quae ereditur insula plinto , Est sese undoso tollentis ab aequore monstri

Dorsum immane, leves cui Iusternuntur arenae,

Ae molle assurgit sabulum,& se subile it altar Non semel undi vagae puppes appellere ripae Gavis nautae, celeresque in litus inane Delapsi, virgis subitum crepitantibus ignem

273쪽

Ast ubi paulatim senserunt in onstra calorem, In mare descendunt: tune credita se pede Tellus Subtrahit extemplis: miserique in gurgite nautae , I nfandia nil pereunt,monstris data praeda ne audis. Anchora saepe etiam sabuloso eredita dorso, Et duris unco iam is infixa tenaci, Cum in Onfiro,& fundo, se proripit, di ratis una Arcete is Superi ea sum I demergitur undis. Nonnulli in Cete mittunt seopulosa rudent es Enavi: Eine illos, elim se vastis ima monstra

Subducunt, dextra arripiunt, Fatunaqtie morantur.

Nec minus interea funes 3enerosa iuventus , Tac alta suspensa manet quibus anchora proras Haud mora praecidunt ferro, vel solvere certantis Sed quid monstra maris refero, naediasque per uno

Errantes Cycladas; nat parvus in aequore piscis da c Romam Remoram appellant, Echeneida Graii Qui csi vera fides turritam dente tenaci Apprendit navim e prora, sistitque volantem . Nec valido prosunt spirantes flamine Cori; Nequicquam de remis diverberat aequora pubes: Τurritae veluti ea ut est in fluctibus illa Cum vento,&velis,remisque immobilis haeret. Vis tanta exiguis Natura est indita rebus..At vero, ut casum effutias, quid tu ne tibi agenda Accipe. Subter aquas descendat nare peritus, cest,

Atque omnem circum eurset,visatque carinam, Quo tandem inon firum inveniat, dextrri; prelie usum δε moveat,Victorque mari eonsurgat ab a Ito.

Sic mihi se quondam dixit fecisse Cloanthus, Qui mare,qui terras,qui barbara litora gaulis

Lustravit toties, qu i So I utrumque recurrens

Aspicit oceanum,& victor remeavit ab Indis. Nunc age,quae coeli ratio sit habenda magistro; Vt varias Mundi partes exploret, & oras Oceano in magno, qua terrae, Si litora nulla Apparent sed coelum est undique,&undique pontus,

Eapediam, coepti quae pars non parva laboris.

274쪽

IIae e rectoris erit semper solertia maior Vestigare plagam eoeli, terraeque, marisque, Quo ventus, cursusque, gubernatorqne revexit. Sive per ignotas pelagi qua naviget nndas; Nam sic optatos poterit contingere portus, Quaque rigent scopuli,& coecae, deprendere, Sytres:

Atque hine exactos etiam de dueere cursus . Quas igitur et onas,quas vento accesseris Ora SContemplare: tibi cursus vaga sydera dicent, Tt Sol elivosi dum e vimina scandit Olympi. Ergo ubi jam medio librabitur aetii et e cur tu , Quot partes Sextante nota Sol altus Olympo ast . Mine Finitorem quot se super efferat Arctos, Ixplorare opus est: id tu quo, navita, possis estigar' modo, paucis, ad verte, docebo. coeli medio quot partibus aureus orbe SoI distet, perquire: illas tibi pagina dicet, Obliquos quae solis habet duodena rotatus Per loca Signiferi . numerumque deinde repertam .Partibus inventis radio super adde,volantes

Si Sol in tepidum bigas deflexerit Austrum, Geta. brevis est lux,& nostrum depressior orbem Aspicit at Canero propior si curribus ibit,

Longinquas coelo cum protrahit altior horas, ubtrahe ab inventis, numerus, qui proximus exit ostendet quantum e vitreis se circulus undis Equator tollat, medium qui dividit orbem Signo ruin: quantum sed se super evehat Vrsa, monstrabunt partes, quae pro quadrante supersunt. Hinc quae zona poli, qui sit locus ilIe, carinae Quo, Palinure, tuae eursu venere sub Austrum rLt quantiim a Septem jam descendere Trione, Cognosces;pelago nam quot se partibus axis Admovit propior, tantum per caerula puppis In medium se prona diem devexit ab Arctoia At si diversum coelo,& maioribus astris

Trans AEquatorem perlustras, navita, Mundum.

Haec eadem peragenda tibi; sed tollitur alter Axe

275쪽

LIBER VII. a1s

Axe poIus, rerumque exit contrarius ordo .

At levis hie labor est nobis, ubi fecerit horas Nocturnas bis aequa pares Astraea diurni se Ipse tibi medio in cursu Sol aureus, altus Quot super AEquator consurgat partibus amnes Oceani dicet: sed si tune fervidus igne Vertice in extremo Titan libretur Olympi, In coeli medium pervenit eaerula puppis. Alter & hine tibi jam venienti panditur orbis, Riter & a Isurgit Mundi polus, aurea circum Bara ' inexhausto volvuntur sydera motu . Quaerendum & quantum eursu tua pinus in Ortu H Fortunata fugiens Tellure recessit. Verum hoc difficile est: fertur pernicibus alis e speriam in partem coelum, nee fixa sub astris det a manet cursus hine & deducere inultum est . Ruri multa viro Batavi donare talenta

Promisere, modum in mediis qui sedulus undis

Traderet,ut certo possent cognoscere quantum

Curva sub Eoum spumosa per aequora puppis Provecta est, coelique simul qui circulus alti Tunc noctesque, diesque pares partitur in horair

Rem multi aggressi magno mercedis amore: verum alii laudum stimulis .post irrita vota, Mullus adhue tanto pretio donatus abivite Et nullus tantam meruit pro munere laudem Attamen, angustis quoniam solertia rebus Summa hominum est,erescitq; usu experientia Ionio, Here quid ingenium , multusque invenerit usus, Edoe eam. E vitro tibi clepsydra magna paretur, Bis senas quae tota fluens stinet indicet horas. Cum primum das vela Noto, Palinure,vocant se, Nanc tu pendentem media sub puppe locato Verum ubi jam totus spiramine de pluit liu mor, Verte illam,conclusa fluat quo molliter unda

Subiectam in partem: cautusque notare memento,

Quot levis unda vices spiramine de ei dit arcto ;Τemporis exactas nam sic cognoveris horas,

276쪽

-24. NAUTI COR v MEx quo deserto solvisti ab Iliore funem. Sed prius, e portu pelagi cum tendis in alium,

Quaere quot asce udens jam partes egerit orbis Delius, atque vagi quae fluxerit hora diei: Atque illam in primis memori sub mente reconde , Minc cum vestigas quae te plaga lucida coeli Ambiat oceano in medio, qui circulus ille, Tt quantum occasu e primo se vertat Eoo, Principio perquire , cavo pellucidus humor L vitro quoties defluxit ;& inde peractas Deduce, horas, ex quo de litore. primum Se dedit Oceano, ventis spirantibus, alnus. Aine & si solidos valeas subdiicere Soles , Invenies horam, momento quae ruit illo Litore in adverso;& tabula signare memento. Misactis, Sextante nota, radiove quot altus Sol partes fuerit: mox quae sublapsa diei Mora sit, hine cerris poteris deprendere signis. . Norarum & numerum e signato subtrahe primo.

Mine tibi qui reliquus tandem quaesita loco iunx Intervalla dabit, sese quibus alter in ortum

Submovet. horarum numerum si rite resolves an parteν, quarum ter quinas continet hora , Sic quantum medii tunc coeli eitculus absit

Ex alio, aut primo poteris praedisceret Circo. Sed puros quoniam servari tempore ron

Difficile est amnes, partem subtilis arenae L ncludunt vitris alii,& vaga tempora signant. At multi stamnum accipiunt, plumbumq; liquatum, Et vivum admiscent argent uni; atque igne suba mmaterieni in cinerem solvunt, titndi inique minuit nazSecernuntque illam cribro: decussisque vitro Pars subtilis, aqua pro molli claudit - inde Non interruptus eurrit spiramine pulvis. Sunt qui caeruleam Tethy n pro Naiade dulci

Immittunt concluta cavo Thetis humida vitro In multum sincera manet latiugine tempus.

Ad aliis vis via est, varia expetam ema secutis,

277쪽

vt vivum sensim argentum spiramine parvo De pluere Unx Ito quoniam non deficit u

Attritum,& longo nunquam corrumpitur aevo. Hoc sed praecipio cura majore notandum ,

Nobilis ex alto depictae clepsydra puppis

Pendeat,in partes ut cum se verriit ambas Navigium, aut vento, aut spumosis fluctibus actum ,

Haec sese medio libreta sie leniter humor Non intermissus spiramine defluit arcto . At si nocte Ioeum perquiris, pulsa se eundis

Quo tua pervenit ventis per caerula pinus, Astra tibi dicent transacti temporis horas, Scilicet aut Cepheus,vel proxima Cassiopea, Aut Cynosura,polo quae se nocturna revolvens Tarda diem integra peragit vertigine totum. Haec cum nota tibi fuerant, spectare Iieebie Qui locus ille,tuae quem jam tenuere carinaes Et qua continues velis iter, ut tua portus optatos tandem si beat trans Tethya puppis. His etiam emensos facile est complendere cursus, Et quantum navis spatium promota cucurrit, Si tibi lustrati multa experientia coeli, Et metiri etiam numerum δε subducere calles. Nauta vias Solis, numerosque,& sydera disce. Est etiam modus alter, aquas sulcante earina, Quo . Valeas pelago exactos cognoscere cursus. Assere quadruplici captam compinge quadratam, Cui geminus circum ex ulmo versatilis axis Insit, uterque supra Iongo se corpore captam Efferat. instructam pennis impone recurvis Nox uni, Palinure, rotam: super illa quadratam Assurgat capsam,& capulo versatilis axis Insistat. pennas albi tibi bractea ferri Secta dabit; partemque omnes vertantur in unam, Ut rota eontinua pomu vertigine volvi, Impulsa a vento,in pennas clim spirat ab aIto. Ceu puer intentus ludo, cum fixit ae exuo,

278쪽

216 NAUTI CORVM

Inde cruci inseruit pennas, ventoque ruenti obiectat currens: vento propulsa papyrus

Se cita versat agens. & mobilis orbe rotatur. At tu, nauta, rotam eapulo subnecte quadrato , ut cum decurrit vento rota concita, &una

Io gyrum sese axis agat. mox fila revolve Alterius medio longissima, quae tibi fila Semper erunt gemino lini de stamine torta. Hlter& accipiat sili eaput, orbe revolvi Circa illum ut longo valeat, cum plurima versae Aura rotam. Hi ne summa ea plana sub puppe Iocato, Ut rota devolvi semper vento in cita postit. His actis, Palinure Ioeum , portumve notato, Illius eque tito pati ter distantia portu Sit tibi nota: ratem mox tu citan litore solvis Felicem th Zephyrum, incipiet rota flamine verti; Inque alium sensi in filum devolvier axem.

Iinc eum te notam ventus devexit in oram,

Quae se multiplici vertere volumine, fila tende, atque pares in tot mox divide partes,

Nille nos quot nota tenet distantia passus, Ptque pares alias poteris super addere primis, Ut longo valeat devolvi tempore filum: Singulae & accipiant positis discrimina nodis.

Eic certam semper mensaram, rector, habebis, Qua cursum pelago exactum, ambagesque viarum Quaerere non multum est. Auris de puppe secundis Cum rota se ei reum versat versatque rotundum Vna axem in gyrum,quot fili conspice patres Interea currant, alioque plieentur in axe: uippe ratis totidem fieta per spumantia passus Nille, in vela Noto semper spirante, cucurrit. si iam totus fuerit revolutus in axem

Alternum funis,vacuo, Palinure volantem Tune impone rotam, certos cognoscere cursus

Sie dabitur semper: nam eum vehementior Eurus aneidit in velum,& cita dissecat aequora pinus ,

279쪽

Verum fi leni eanentia earbasa flatu Intendant Zephyri, pariter rota molliter axem Circumagit,& lente filum se versat in Orbem. Vtcunque his tandem spatiis digressus iniquis, Iam tibi quam varius sit per vada caerula magni Oceani cursus, non multo carmine dicam. Primus, cum picta sectamur pyxide Rhombum Austrinum, & medii sub coeli circulo eodem Currimus. hic certus, nec si vigil ipse magister Lora regat transversam ratem feret. alter, Eoum cum sequimur, magno coeli sub tramite, Rhombum, Aut alium quemvis medium percurrimus orbem

Certus & hic. verum superest qui tertius, ille est obliquus, reliquosque petit per Nerea Rhombos rVt citin puppe platam vulturni quaerimus,aut cum

Leuco noti in sedem contendimus. Ηιc vagus error

Navis erit:non illa maris dum marmora sulcat, Describet rectuna spumanti in gurgite circum: Sed vento fugiens spnali tramue curret. Ergo inclinatum cum quaerimus aequore Rhombum, Haud equidem, Palinure, plagam veniemus ad illam, Quam prima egressi statione petivimus: at si

Arctoas celera cursu contendimus oras

Seu Mundi adversum nobis properamus ad axem. Curva polis propior succedet puppis: at illis ficta per obliquos felici flamine cursus Perveniet nunquam: & circum versabitur Vrsas, Ast ab utroque polo dedimus si carbasa ventis, Inque squalorem descendimus,ire sub illum, . Optatosque rati portus penetrare negatur. His animadversis, docti solertia nautae Illa erit,obliquos ut cisi per eaerula Rhombos se Percurrit, proram semper deflectat ad illum, Qui propior stus, atque a primo longius ibit; . Sic quem non curvo quaerit temone,videbit Litore in optato portum. Sed flectere partes Quot clavum solers dextra, laevaque magister

Debear, in geminos seu navim dirigat allosa

280쪽

Sive AEquatorem gemino perquirat ab axe, Vestiget numeris Geometres. Me vada magni Oceani jam laeta vocant, di plausibus hortine heri dum acclamant,viridique e vertice montis Vocibus assultat festis Arsinaris altus rancoeptiqite petunt felici flamine cursus. Ergo ut praeteriti rettb celsissimus Atlas, Hrdentem medii Zonam spectabis Olympi, restifer AEthiopas torret qua circulus alti Solstitii, Solemque sinu bibit alta Syene a Coeli ubi tres spatiuin patet,& non amplius, ulnas. Nox ee Ieri Hesperidum terras, nemora aurea, curtia Contendas petere , & portus intrare repostos, Qua laeva Libyae respondet barbara Tellus: Laetus ubi, atque ingens septena per ostia fertur an mare Gis, Libyainque nigra foecundat arena: Vnde hine & nomen fluvio i inposuere coloni; Et Nigrum fluvium, & se appellavere Nigritas. Mas circum terras rapido sub sydere Caneri Uerpetuo placide solet aspirare Supernas, e Ia vocans; celerem sed cursum tendere in ortum. Hdverso torrente negat Thetis incita puppes. Ille sed mira tibi rerum spectacula dicam rTx Inda Tellure redux cum puppibus aureos Hesperidum relegis lucos, circumque pererras itinii a magno distantem partibus orbe , Floren res pelagi fluctus, atque herbida passim Caerula proseicies, apioque intecta marino. Ceu eum vere novo se mollibus integit herbis, Luxuriatque tener viridi sub gramine eampus: Non liquidum sulcare vadum; veitim inter amoenos

Mortorum textus eredas errare carinas e Sic etiam Ammerices oras ,& litora circum,

Qua crebris angusta sonant freta consta saxis di Et Chilen qua nava Thetis circumfluit, & quariuroque,argentoque rigat ditissiana regna. Quin & ubi Te IIus e florenti Ilorida ponto

Dieitoiberbosis passim testa aluora campis.