장음표시 사용
951쪽
gationis loco nuncupata. Inferior siquidem Hispani ca:Altera Indica seu Orientalis nuncupatur. Vtraque tamen consimili, crassain minime perspicua substantia.Porro Hispanica colore utcunque virente,suhobia curo adeoque ingrato conspicit umideoque respuitur ceu vitillima. Indica autem ex herbaceo cyaneo quo dam laetescente nitore gratiam init non vulgare.Colorem igitur praebet ceu in ceruleum ex viridi, lacteu quiddam pertusum imagineris:Raro citra rimam venulamve reperta.Probatissima tamen est quae simpli Prρb-tic, cissima,& persimili substantia, purissimoque citra omnem labem colore suam commendat iucundita tem.Miru quod de diuinis eius virtutibus caussantur. Novi reuera virum quendam insulanum, mihi quidemulta necessitudine deuinctum, ut dum viveretTorcoiden in deliciis habebat annuloq; aureo perpetuo gestabat.Ιs cum forie, ciuisu aegritudine in fata con
cederet cundem quoque retinuerat.Ttimque naturae
quodam veluti nuraculo contigit,ut Torcois illa, quesuperstite etiamnum suo domino cum numerosis sui generis myriadibus de pulchritudine ac integra puri tate certare potuisset,ianquam heri sui nςcem lugens, longe tum obscurior adpareret, adeoque continuo rimam per medium porraceam efferret, ut linc tu maximam suae maiestatis parte deposuisse videretur. Proinde de ea mihi aliquando comparanda auiditate abegi. Ego nanque cum ob periucundas lapilli il-lcccb s,tum ob ingentes vires quibus idem vir, si
et periculo, Gemmam eam pol lcre constanter asseuerare solebat: cam si quando liceret, quavis etiam ratione compararc constitueram. Sed enim meus me fefellerit error, nam dum in auctione venui exposi tam candem illam litura& viciis conspersiai con-
952쪽
temno,hanc alter ciuis vili coemptam e vestigio mihi ostendit. At cum illam ego pristina, ceu postliminio
rediuiua synceritate & maiestate crenouato domino perspicio,occoepi mecum vehementer mirari, inopinatum naturae ac admiratione dignissimum porten tum,deinde Me re nata , meam damnare infelicitate. Vel hoc euentu coram edoctus diuina quadam lapillum ilhim facultate donatum esse. Porro ostendendis
prodigiis illustris plurimum est Torcois,utri vix credibili virtute ferentem ab imminenti periculo tan Virti quam videlicet innato contra aduersa quaeque quodam amulet medicamentoque fortiter vindicare celebretur. Adde quod cord oculos recreare, ini laritatem prosperitatemque adsciscere creditur. De Corallio.
inuenio, quod arboreus lapis adpareat. In mari mollius primum crescit, inde Verd duratur. Cumque sub aqua quidevireat,statim atque hanc superarit, rubescit.Adstruunt candidas illud intra aquam proserre baccas, quae extra eam in sanguineas degenerent:
easque forma, magnitudine ad haec .colore corna satiua repraesentare. Mirum quod tactum lapidescit si vivit, proinde restibus primum revellunt, aut serramento acri praecidunt ' qua de re Curallium Theophrastus , a radendo , Graecae voci alludens, illud appellauit Porro arboreum esse Corallium Vel
953쪽
ipsius ranii palamittenderim. Diuersam praeterea a ferro ignito naturam Corallium exhibet:illud an quest aqua.itari hoc molliore aere illico duratur. P - ώi Commendatissimum est quod rubicundillimum, vel albissimum,squabili usquequaque concremento, r-ma fruticis, ac terenti facile cedens. Quod autem in lapidis exae tam duriciem coiit, scrupulosum, inane, lucunostimque est, damnatur. In magna anti quitus,apud Indos praesertim, suisse autoritate Coral lium in literis comperio. Hi nanque pro eo suos olim consueuisse niones permutare traduntur. Nunc autem quod crebrius est, in magno adeo non Vis., est precio. Daemonas insensos arcere perhibetur.
Vtin hinc suspicandum sit prudentem vetustatem, Collario per diuersas formas no sine licet fastu quo
dam aut illecebra nunc usurpetvryestigiato, icor dine inflato,preces Marianas docuisse numerare. Magnus illius in medicina usus percrebuit. Quandoquidem refrigerat siccatque mediocriter : Ideoque sanguinis reiectionibus Meruptionibus prodest. Album vero corallium a collo suspensum ut stomachum vel
pectus contingat, e naribus consuetum fluere sanguinem raro compescuisse vidimus. Cor praeterea ventriculum , vel ingestum, vel extra,vt adhaereat
admotum, roborat. Surculos eius pro amuletis infantulorum collis appendunt fulminibus mari' nis aestibus tempestatibusque resistere aestimatur. Proinde Ioui Phoeboque sacrum putatum est. Religiosum praetcrea gestamen esse amoliendis periculis comperio , ut decore ac religione gaudeat Ad haecis contra vesca tormina, calculi mala , in puluerem ustos ureulos: ex aqua potos auxiliari sertur in item, lienem absumi , si id medica-
954쪽
mentum sepius potetur.Oculis deinde prodesse , VI
cerum caua explere,cicatrices tenuare, denique & scirculos ex vino potos vel ex aqua si febris urgeat9 somnum conciliare Plinius autor cst. Nec desunt qui a firment illius pollinem crosis dentibus in faretum, se gros dentes radicitiis eruere, demum lingiuas fir mare. Commentitium omnino puto quod Coralli puluere fruges evadant uberiores.Quanquam & Co ralli pulverem inuenia amaras aquas dulces efficere. De Corneolo. CAP. XX. Orneolus Gemma est vulgaris mini colore, sub languido tamen, ceu videlicet inhumanam carnem perspicuitas perfusa sit.Rheno frequentissima est.Probatur quae purisam iuxta ac nitidissima Vires consistit substantia, colore carneo translucido. Sanguinem propalam cohibet , liuentes dentes suo pollinc emendat omnem ab eis detergens sordem. Iracun- dum animum placare creditur. De Cyaneo Graecis, Caeruleo Latinis, vulgaribus autem
Laoli vocato lapide A P. XXI. NE Agnam prosecto autoribus peperit ob
scuritatem legentibus vero perplexio- nem, coerulei seu cyanei nominis diue
s significatio aliis scilicet sub hacvoce
coeruleam arenam cum cyanea Gem
ma confundentibus:aliis autem solam eadem dictio ne metallicam arenam complect entibus Plinius iam
que naturalis Historiar libr.33 capite ultimo ita insit
955쪽
caeruleum arena est M a s tria genera fuere antiquitus: Aegyptium quod maximὸ probatur: Scythicum, hoc dia
luitur facile, cumque teritur m quatuor colores malafui
candidιorem, nigriorem,crassorem, tenuioremve.Praefer '
tur huic etiamnum Cyprium. cce t bis Puteolanum Hilpaniense, arena bi confici coepta Dioscorides item libro .cap.97. sic habet ad verbum ineru ei origo ex aerari s metallis est. In Cypro copiositis ex arena litorali, fecundum quosdamsub cauatos specu imaris inuenitur, quod magis probatur Galenus vero Simpliciumpharmacorum libro nono, inter metalla Coeruleum
reponit. Deinde Paulus Aegineta de ceruleo,Dioscoridis sententiam pene ad verbum refert: quam etiam Plinius, eo quo diximus capite, imitatus palam osten dii non de Gemma sermonem se facere, sed de nyctallico coeruleo: quod eros, quada substantia, hon tamen lapidea, consistere ad oculum videre est ut vel hinc in consessio esse debeat, iis locis autores illos Dioscoridem Galenum , Paulumque dico non de ceruleo, lapide Cyaneave Gemma deseruisse,verum demetallico illo Coerilleo quo ad generosas imagines
pectores uti consueuere,Galli a Zuruti vocant sede
nim Plinius idem ille li.37.quem Gemmis dicauit ita habet. Reddetur pei se anos accc mmodato paulo ante Iaspidis nomine colore corrideo. Optima Scythica, dem Cypria, porirem) euptia. Adulteratur maxi' me tinctura,idque ingloria regis Aegypti a cribitur, qui primus eam tinxit.Diuiditur autem haec in mares forminasqueInest aliquando ct aureus pluuis, non qualis in Sapphirinis: Sapphirus enim lam eis junctis collucet, Caeruleae ct Sappbir raroque cum pirepura. Opti' mae apud Medos, nusquam tamen pellucidae. Quibus verbis statim ab ipso lumine videturPlinius utrunque
956쪽
confundere, Coerillelim scilicet metallicum Geminaccerulea. Primum quidem vel hoc maxime, quod Scythicae, Cypriaevi Aegyptiae rationem habuerit, quem admodum etiam superiore lib.3s de arenoso Cyaneo
si agulariter agens Cyanei Aegyptia, Scythici Gy
prij meminit.Hinc reuera non mediocrem hos locos
video imposuille disticultatem viris etiam doctissi mis,aliis videlicet de utrisq; confuse Plinium intelli
gentibus, aliis de solo arenosi, ceruleo hos torquen tibus sermones, autorem insuauitatibus damnatibusq; tanquam hanc inter Gemmas arcnam male collωearit. Inter quos Hermolaus ille Barbarus, vir alioqui pcritissimus ac de remedica Plinio optime meri tus pace tanti viri, pro veritate tamen, dixerim ies cio clua iudici,adumbratione perculsus, non Veretur
Plinium negligentiae calumniari. Mihi vero absit omnis arrogantia Pliniana leditio rectius consulti iisque hoc loco, id estni.37.cap.9. castiganda videtur, cor a se hxin modum suo autori reponenda. Reddeturri is, si per se Cyanos nomine,accommodato paulis ante Iasian anale pidi colore caerulco. Vt his scilicet verbis Iaspidis H/ρώ-37. Cyaneae Gemmae substantias conuenire quidem, 's ' a colore alterum ab altero discriminari declaret ostendatque, ut 'uis ex Iaspide Cyaneum lapillum omentiri pose intelligat si illi colore caeruleu addat, Cui&id optime adstipulatur quod mox subnexuit: Adulicratur inquit maxime tinctura. Qi ibidemum hoc loci Plinius non de caerit lea arena diffferat manifestat haec eius subiecta,crba: Inest aliquando Maureus puluis, cu iis quae sequutur quaeq; supra retulimus.Na ea no arro illi arenae, sed Cyaneas vulgato nomine Laauli vocatas Gemma ita adamusam cosentanea es costat,ut nemini dubium meo tam e iudicio esse
957쪽
debeat Pliniu hoc loci de sola Cyanea gemma agere
neq; etia iacile credendu fueritia celebrem autore,acroru naturaliutam indefessum acrem ac peritu inda
gatorem scriptoremque vulgatissima hanc gemmam latuisse.Neq; etiam vel leuiter suspicadum puto quod agnitiae nusquam meminerit,quum praesertim diligentissimum sese natura mirabilium perscrutatorem,praeconem,promulgatoremq; semper exhibuerit.Sed ne
que huic nosi raropinioni refragatur quod iam citatis locis Aegyptij, Scythici, Cypriique Coerulei memine rit.Quid namque impedit utramque, coeruleam arena dico ac Gemmam Cyaneam, tribus iam indigetatis locis oririΘSedenim libri s.cap.vltimo Aegyptiuisa xime probari scribit, secundo loco Cyprium, nouits-mo vero Scythicum reponiti quibus accessisse adnota uit Iuteolanum Hispaniense. Vbi vero de Cyanea gemmas quae ei Cyanos per se vocatur hoc et libri.37.ca.9.scribit omnibus Scythicam praeserri dicit. Dein Cypriam commendat, nouissimam autem Aegyptiam aestimat. Ecce quam hic ultimam facit,illic primam effert:Vt de hinc non de iisdem Plinium diuersis his locis scribentem intelligere debeas. Quinim Sapplitrum hunc capite cum Cyaneo lapillo postea complexus, ita infit: Coeruleaea Sapphiri raro ubi etiam coniunctionem quae sic mouendam puto cum purpu- ra, di c.His ego certe rationibus eo sum adductus, ut Plinium illis locis non de arena Cyanea aut Gemma tantum, sed libro trigesimotertio de arenoso ceruleo libro autem trigesimoseptimo de CyaneaGemma capiendum existi me. Quis enim obsecro tam inerti, aut in Plinium alioqui grauissimum autorem tam in senso ingeniosuerit, ut ea quae Cyaneae Gemmae e mendata licet lectione Plinius propalam tribuit ar-
958쪽
rota illi areara quadrare nati diat quam nemo la Di dea substantia vel puluere aureo gloriar recte qui dem dixerit Potius itaque Laguli vulgo nuncia patae Gemmae consentire haec piosedi videbuntur: cum ea substantia sit lapideadaspidi scilicet germaiaa,
aureumque puluerem coram ostentet. Qua de re sub inde vehementer mirari subiit, hoc loco Plini sen sum tot tamque celeberrimos authorcs Piliaianae te ctioius etiam studiosissimos hacilenus quod legerim ita fugisse, ut utrumque consederint,magno humanae codicionis detrimento: tu nepe apud omnes fere se platiarios harena pro Gemma in medicandis corpo ribusquamineptissime usurpatur. Sed haec quors imeo nempe ut melioris doctrinigratia omnem de C D RH dio tolleremus implicationem Haliquam Pliniano P sensu adferremus restitueremiisue lucem. Est itaque Cyanos Caeruleave Gemma lapillus substantia qui p=bbassi dem aspidi haud absimilis colore Caeruleo. Proba tur aureo puluere conspersa Vnde& stellatum lapi dem dici inuenio,qubi stellissimiliter lumini expostus aureo pulucra scintilici Praesertur quae Caeru Ieum sui nominis praestantissimum quem nostri A
aurum vocant θ colorem assequitur, consimili unde quaque substantia concremento Lapis est sculptu rae non squcade contumax.Vidi ego ex eo Cantharidem tam affabre tamque graphice conflatam ut eminus veram iudicarem:puluere nimirum aureo tam apposite,quod in animante suiuum natura secit, imitan te,ut eum lapithim ad id muneris procreatum quiuis
ni. Porro quod ad vires attinet. Aduersus melan cholicos assectus citis possen toties ablutus dum eius
dilutum peregrinu nullum prae se ferat sipore efficacissime
959쪽
cist1me ingeri, literis S experientia confirmatur Me lancholicum nim humorem per inferna depunit. non lotus verb, cum infernis snperiora, non citra Dagnum laborem,commouet. Nec desunt qui pueris a collo gestatum nocturnos arcere pavores teliciatur. Oculorum aciem reficit atque demulcet. Cosso appensus praegnantes ab ab orsu adserere perhibetur. Volunt autem appetente partu semoueri.
De Chelidonio. CAP. XXII. Helidonius vel Chelidonia utroque enim genere dicitur lapillus est paruus,
perspicuus minime iuuencularum Hirundinum ventre exectus.Mense Au Generatis
iusto,Luna crescente, reperiuntur op nrἰς ω tu nI,magnaque ex parte bini, aliquando autem singuli, in carum scilicet vetriculis aut iecusculis. Dicuntur namque autore Plinio matres exclusis pullis hunc dare lapillum deuorandum.Inuenio Sila quoque solertissima naturae non supprimendum miraculum nem
p e quod illarum pulli per coniuncta rostra in sese reconditas has gemmas prodant. Dicunt etiam, has debere erui priusquam primigenius pullus terram
contingat. Quanquam ne hoc quidem sua vanitate carere putem.Hanc bifariam discrini inari traditPlinius: , is .n: aut enim est rusta,aut nigra,vel potius ex pullo nigri-gricans, hirundinum vel pauonum colores, minimie que pellucet, sed si iectu ingrata visitur.sunt carum aliquae,parte quidem una nigri cantes, altera Verc intrpurascentes,nigris intercurrentibus maculis. Proba
960쪽
tissimas esse comperio hic substantia purissima ac
simplicissima, S aureis guttis insigniuntur.Porro singulae tametsi incudae sint pusillae magnis tamen virtutibus praeditae adstruntur, viri de ipsis recte id oc cini possit: I egnat tu exiguo praecellens corpore virtuT. Ruit in quidem sit bala sinistra gestata lunaticos,
hoc est, comitiales,insanos,&languidos sanare perhibent.Praeterea 3 facundiam, Mapud homines gratia, promouere co firmat Nigricante vero similiter por tatam testantur reges ii incipes conciliare S coepta negocia pro animi sentcti absoluere, omni iiq; gratia inuitare.Eius vero ex aqua dilutu, oculoru acie reficere dictit.Neq; superstitione vacare pute'ubdius fam in panno lineo mundo, nigra autem in croceo ta- tum inuolutas suis prestare potestatibus nugantur,cui
S id accedit quod parentibus p rq sentibus erutis vire
Contra Hic magna mihi prosecto incessit admiratio de vi qmst ire, cuiusdam de literis alioqui bene meriti, non leui O-- - sciit latia is scholiis suis in Marbo de si ubi agit de Chelidonia autorcm citaturus quo Chelidoniam Gomam oculis ostendere proficeret,Plinium adduxit libri 8.cap. 27. Milibri S. cap.8.3 Ia quibus in locis node Gemma sed de eius nominis herba palam est Pli nium disseruisse, Si quidem,ut rem p c capita ex ordine recenseamus, ita laabet dicti iam capitis 27.titulus: Qtiae animantia quas herbas Ostenderint cerui, lacerti,&c Demum in contextu de Chelidonia agens ita infit: belidonium sui saluberrimam hirundines mon-srauere, vexatis pullorum oculis illa medentes Deinde
libro vigesimo quinto ubi constat Plinium de herbarum viribus disceptationem ex profesta instituisse, capite