Hunoldi Plettenbergi e Societate Jesu Introductio ad jus canonicum

31쪽

Emptor, si res empta nondum sit illi tradita, non habet jus in Re; sed istum a clRem. Licet vero regulariter , ut dixi, ad obtinendum jus in Re requiratur ira ditio, in aliquibus tamen casibus ex spe-iciali Juris disipositione haec non est necessaria, veluti prim se in Beneficiis Ecclesiasticis, in quibus per solam collationem S aCceptionem comparatur Jus ita Re c. si tibi absenti de Praeb. in 6. Secun-65 in haereditate rerum, in quibuS 2C-quiritur Jus in Re per i lam aditionem verbo vel scripto satiam. l. cum Haeredes de acquir. ρήδ. f. ult. Instit. de baria. quac σdi1 Tertio in donationibus, venditionibus &similibus factis Civitatibus, Ecclesiis aliisque piis locis ob spe diale privilegium , acquiritur Jus in Re ante traditionem I. ult. C. de Sacro S. Eccle1. COInrr. l. 2. resol. c. I9. n. 2. Licet autem in dictis casibus dominium rei acquiratur ante apprehensionem, non tamen aequiritur ejusdem posse ilio , quia posses ionis naturaliter apprehensast, ad nos non

pertinet. l. cum Haeredes p. de acquir. post. r. Jus ad Rem est facultas, quae habetur ex aliquo Titulo ad actum futurum , vel rem debitam nondum obtentam; adepque Jus ad Rem obligat, seu devincit directe non rem ipsam, sed per

sonam Diuilipeo by Coosl

32쪽

senam qua talem in ratione agentis, ad aliquid nimirum tradendum seu praestandum vel ex contractu aut quasi contractu v. g. ex mutuo , Venditione, vel ex delicto, aut q. delicto V. g. ex furto,

ideoq; dicitur Jus personale. Quamvis

ergo hoc jus resipiciat etiam rem ut terminum mediatum remotum , pr OXime tamen resipicit personam qua ta-dem eamque sibi immediate devincit. Ex hoc jure oritur Actio personalis , quae ita tendit in personam obligatym, ut contra alium rei posses rem tui non possit 3 Sie qui emit equum numerata pecunia, priusquam equus tradatur,

non potest illum alio exigere, quam si venditore, & contra hunc solum actionem instituere persionalem, licet equus vel furto vel venditione vel donatione ad alium pervenerit t. pen. Q de act. σοblig. ct f. omnium aurem restit. de auis. Hinc inseres. I. Jus quod habemus

adversus alios, ne nos inusta rerum no .strarum vi aut dolo impediant non esse 'persenale, tum quia nec provenit eX COntractu vel q. nec ex delicto vel q. tum quia non est ad terminues aliquem positivum sed negativum, S cons uitur ad Jus in Re, cum enim habeam Jus in bonis meis de fama, habeo conseque

33쪽

r4 Divisis Juris.

quenter Jus, nequis in usu eorum me imis .pediat. Inseres 2. Cur Dominus habeatibus reale in mancipium suum, Conductor vero personale in operarium licet utrum' que jus versetur circa personam imme- state : Quia jus Domini respicit mancipium ut rem, quae subest dispositioni Do- mini, ut possit vendi, huc iistic pro li-hitu transferri &c. Jus vero conductoris etendit in operarios, ut personas in ratione agentis ad praestandas nimirum operas, ad quas conducti sint. Inferes 3. Quod omnis actio oriatur ex obligatione aliqua , qua Vel per-Ibna vel res aliqua nobis est obligata. Actio vero duobus modis accipitur, vel Pro actu perquam petitur res ab alio debita, vel pro potentia seu iure agendi,

& definitur: Dspersequendi injudiciis,

quod i debeor. Iustit. de actio. 3. Praeter jus reale S persenale

datur quoque sicuti dantur actiones mixtae, quae nec stricte reales , sunt, nec stricte persbnales, sed de utris. que participant, ut patet ex tot. M'. Io. & quatuor allignantur, quae partim. sunt m rem , partim in personam. Prima est: Titum regundoram, qua agitur

de finibus praediorum confulis iterum

34쪽

- Re se ad Rem. .

determinandis. Secunda r Familiae erciseunda,Fa agitur inter cohaeredes declividendis rebus haereditariis. Tertia: Communi dividundo, quae datur illis inter quos est res communis, ut legatum, donum Sc. dividatur, vel, quod praestandum est, praestetur. Quarta r Ad exhisendum, quale habet v. g. Titius adversus C um, apud quem putat probabiliter latere servum suum fugitivum , &agere potest, ut jubeatur Cabus exhibe,

re hominem, quem detinet, ad cogno. scendum, an sit servus fugitivus, necne. Hoc jus mixtum est, quia non est pure reale, cum non fundet immediate actionem vindicationis, nec etiam est mere persenale, cum detur haec actio Contra quemcumque ad quem siervus pervenerit, adeoq; rei potius, quam per- .stnae inhaeret.

. Jus in re aliud est persectum, quod Dominium dici potest, alit d. minus perfectum, quale Depositarias hahet in depositum, Creditor in .pignus

M ustiarius in rem, cujus usum habet. i

Dominium duplex est : Jυfisdiatonis de

proprietatis. Dominium proprietatis de- .nnitur il Bariolo in L si quis mi f. diserentia

35쪽

16 Dominium proprietatis di de re rorporali nisi lege prohibeatur.

Dicitur Juo id est, facultas seu potestas; explicat plenitudiitem Dominii; Dere, denotat jus proprietatis , nam Jurisdictionis versiatur directe circa per sonas ', Corporali, indicat rerum incorporalium, ut sunt ossicia, siervitutes, acti O- snes perstinales & similia, non haberi proprie Dominium & possessionem, sed qua- lsi Dominium & quassi possessionem. De- l' mum verba: Nise lege prolibeatur , denotant , quod per accidens, & non ex

defectu Dominii aliquando fiat, ut quis per legem vel pactum impediatur a perfecta dispositione vel usu rei; Sic pupillus: qui licet perfectum babeat in sua bona Dominium, cuAnsit Dominus omnium. ad Gal. q. v. I. Non potest tamen ob legis prohibitionem illa abalienare. Et qui do- mum emit cum pacto non vendendi', fit

Dominus domus, licet non possit de illa ldi siponere per venditionem, cum pactum per accideres conjunctum id vetet. Dominium hoc proprietatis aliud est perfectum dc plenum, aliud imperfectum S imminutum, idque dupliciter, vel

ex parte objecti, vel ex parte subjecti. Perfectum ex parte objecti est, quod complectitur rei proprietatem simul de

comae

36쪽

commoda; Imperfectum ex parte objecti est, quod vel selam habet propietatem rei sine commodis, & dicitur Dominium directum, ejusqtie Dominus Proprietarius seu Dominus directus, Vei selum habet usum commotia, dc dicitur Dominium -ile , Dominus vero Fructaarius. Ex parte subjecti Dominium plenum est, si quis confortem

Dominum mortalem non habeat, diminutum vero si talem agnoscere debeat.

s. Dominium Jurisdictionis est potestas gubernandi subditos ad eorum inprimis utilitatem. Actus illius sunt praeocipere, prohibere, punire , ferre leges, in iis disipensare, pronunciare sententiam,

S definire quid ius postulet. Aliud est

divinum de increatum, quod est absolutissimum , dc omni ex parte persectit simum ; Aliud humanum sive creatum, quod dividitur in Ecclesiasticum, politicum seu temporale. Agud quidem diminis miniserans, hoc autem humanis .praesidens ac diligentiam exhibens. Utrumque dividitur in Imperium S simplicem Jurisdictionem. in L I.

jurisdictio, quae nobili Judicis ossicio exq

37쪽

18 Imperium merum se mixtum. ereetur. Ubi per nomen Judicis intelli gitur quaecunque publica potestas. Dicitur 'ero nobile Judicis ossicium , quod per se stat, & non est alligatum actionis

Judex enim motu proprio sic ex ossicio, non adactus a partibus plocedere potest ad delicta punivria, beneficia concedenda dcc. c. qualiter a7. de Simplex jurisdictio est, quae exercetur Judicis ossi- cio mercenario. Dicitur ossicium meris

cenarium, quod besseruit actioni mere civili , per quam nimirum pars litigans intendit consequi jus sium, sieu proprium, ut Legistae loquuntur ; Simplicis ergo Jurisdictionis incium ideo mercenarium, S actioni deserviens dicitur, quia Judex motu proprio sive ex ossicio procedere non potest ad lites ci- lviles, sed solum ad instantiam partium, liis enim desistentibus Judex quoque cessa- ire debet, instantibus vero & judicium expetentibus seritentiam etiam ferre te.

' 6. Jam vero imperium dividitur in merum S mixtii n. Bart. ω Abλ li. ce. ls , quod exercetur nobili Ju- ldicis ossicio puhlicam utilitatem respici- .ente; Actus illius sunt leges ferre, in- 'tes plectere Sc. Habetque di versios gra

dus, quorum primus est Maximi imperii,

38쪽

Imperium merum se morium. 19

quo spectat potestas hellum inferendi,

uni versales leges condendi, Concilia vel Comitia generalia cogendi cognoscendiae causis absque remedio appellationis :, Item potestas monetam cudendi, vectigalia imponendi &α quae Regalia vocantur, quia propria sunt Regis seu supremi Prin- cipis. Secundus gradus est m oris: perii, & es habere glaetae potesatem μυ--

cinorosos l. iuris Hue spectat potestas maximae capitis diminu

tionis inferendae , 'uod supplicii genus

apud Romanos iplim in usu fuit. d. g. g. eis poena de pars. mors quaedalm giis vilis habe5atur, cum per hanc Menam non selum jus civitatis, sed etiam libertatis amitteretur, sic servi efficerentur, qua in metallum damnabantur oc metalis lici dicebantur. i. io. f. I. l. 36.1. de parem vel ad bestias, ad leg Juliam peculatiis. in Jure Canonico huc pertinet potestas Clelicum degradandi dc brachio saeculati extradendi : Item excommunicandi non ad instantiam partis laesiae, sed motu proprio. Μοl. trata. s, de Iust. Hi . 6.

Tettius gradus est Imperis magni, ad hoc spectat posse igni & aquae interdicere, in exilium deportare, dc dicitur haec poena inedia, seu minor capitis diminutio, B α per

39쪽

sto H-iserum se mixtum. perquam Jus civitatis non. libertas amittitur. Instis. de eap. sed huic supplicii generi postea sublato successit depor tatio in Insulam. I. leg Iu pecub ius a. f. - δε- artus gradus est

parvi imperii: quo *ectat posse relegia i l

ve, torturae subhcere, ta corpore acriter, lsed citra mortem vel mutilationem punire. i Quintus gradus est imperii mi noris, quo per d. modica coercitio in Corpore. Sextus gradus est i

nimi , ad quod spe lao posse exiguam

mulctam; pecuniariam pqnere. φ . . Mixtum imperium, est, iquod exere tur nodyli Jtusicis ossicio privatum comodum spectante; Actus illius sunt: Dispensare in lege, S aetate, dare Privilegium, constituere mutores restimere in integru, contra facinorosum procedere ad alterius instantiam Judicis ossicium implorantis. Quemadmorem imperium merum, ita& mixtum ire suos gladus distinguitur; Est enim unus: gradus imperii supremo Principi ie'rvatus, v. g. illegiis mos vel jure infantes integro statui, vel

famae restituere,' revocare sententiam,

que ransivit in rem judicatam i c. Et se per alios gradus supra relatos, qui in-- seriorihus etiam potestatibus conveniunt, descendi potest CA-

40쪽

De divisione Iuris accepti

pro lege. uid jus naturiae se positivum. id

jus divinum tum vetus, tum novum, se

humanum. inuid jus gentiu- ct civis, scriptum es non seriptum, publicum se privatum.

Icuti Lex ita Jus pro lege sumptum dividitur in Jus naturale

dc positivum. Naturale est , quod instinctu naturae non constitutio- aliqua habetur. 1 7. Dist. I. Sc defini tur ab Aristotele s. Eth. e. 7. uod ubique eandem vim habet, se non quia videtur , aut non videtur , id est, cujus obligatio oritur non ex arbitrio praeci pientis , sed ex natura rei, quae cum eadem si apud omnes, eandem quoque ubique, dic apud omnes vim habet. Jus Vero naturale triplex est, ut statuit S. rhOm. I. a. q. ' . a. a. secundum triplicem inclinationem quam habet homo ad bonum prosequendum, & malum vitandiim. Primo inest homini inclinatio

ad conservationem sui, tanquam ad bo-