Hunoldi Plettenbergi e Societate Jesu Introductio ad jus canonicum

51쪽

.32 Jas publicum se privatum.

ne M stratuum intelliguntur perstinae publicae in principali clignitate consti tutae, penes quas est ordinaria durisdictio dc merum imperium, ut deducitur ex ι. iurisd. ani. Jud. Pertinent hae ad jus publicum, quia publicae utili, tali piaissimum intendunt condendo i ges, jura reddendo subditis &c. Hoc jus continetur lib. I. feret praesertim vero tribus libris posterioribus Codicis de aliquot Novellis. Cum vero Jus veteri Rep. mutata magnam quoque subierit mutationem, adeunda est hoc tempore Aurea Bulla Caroli IV. Capitulationes ac Recessus. Imperii, in quibus Lex Regia Germanorum continetur, ut rite decidantur controversiae de impera- roris de Principum potestate. Jus privatum est, quod ad singulo rum hominum utilitatem principaliter spectat. l. I. g. bHiu de 1u'. ct jur. Licet per accidens publicam etiam utilitatem respiciat, cum Reip. intersit locupletes habere subditos, dc ne quis resua male utatur. f., de bis quisunt sui vel aliιν. jur. Tractat vero hoc ius de discrimine rerum S persbnarum,de con tractibus, successionibus, Judiciis aliisq;.hmilibus Dicitur quoque jus Caesareum, quia a Romasis imperatoribus

latum

52쪽

Panes se libri Juris Caesarei. 33

latum obligat omnes o eorundem imperio subjectos. imo saepe alias in Europa Provincias, quae indefectum proprii seu municipalis juris libere illud te- Ceperunt, ut de Castella testatur Mpli

netur in corpore seu Iibris Imp. Justiniani prout capite sequenti videbimus.

CAPUT IV.

Quae sint partes Iuris Caeseret.

Jus Caesareum in quot partes dividatur. uos libros contineant Digesta, COMM- Holumen , Institutiones se quo- 'modo citenturr ' .

Us Caesareum, quod partim a Romanis Imperatoribus institutum , partim eorum aucturitate collectum , applobatum est, inquatuor praecipuas partes dividitur, quae .

sunt i Rigesta, Co4ex , Con tutiones, viati , Insitura. Prima ergo Pars

sunt. . -

. - iiDigesta, quR Graeci Pandectas vocant, id est, libros promiscua D muli, faria continentes, tanquam omDe rerum ac doctrinarunt genuis complexos. Quam

53쪽

3 Partes se libri

inscriptionem inter illecebrosas , & magna promittentes numeravit*Plinius, propter quas, ait , vadimonium deseri possit. His Pandectis septem dc triginta Jurisconsulti symbolas contulerunt,

' ex quorum verbis do responsis Digestorum leges velut centones consarcinatae sunt. Buc in Pandec. Cum enim antiquo- rum Juris interpretum commentaria in 'eam molem excrevissent . ut jus conr

fusum esset serme omni sui parte , quS-que doctrina non solum diicilis, sed fe-ee etiam infinita videretur , ut dicitur cunnive hoe DEo Proxurier Institi jussu

auctoritate Justiniani Augusti decim

Jurisconsulti triennio duo Iibrorum millia in quinquaginta contraxerunt digeseseruntque, quorum Viginti quatuor prio- Tes dicuntur Digestam vetus, quatuordecim sequentes v6cantur Infortiatum,

cujus vocis origo de significatio ignoratur 3 Reliqui duodecim appellantur Desum novum 7 Hujustamen distin- Gonis, uti & librorum ratio in legum villegatione nulla habetur ; Citamus enim legem facilioris inventionis cauis perdusdem initium veI ordinem num ratem addito nomme digesis vel Pandectis in ablativo dc titulo tu quo est

54쪽

Juris Caesarei. - D Lex hoc modo: L es res molitis De sis de rei vindicatione vel I. io. λα- gestis eodem. Interdum additur 3. Legis, quando Lex in paragraphos dividitur. Porro compendii causa Digesta la. tine notantur per simplex P. aut D. vel per geminum PP. aut DD. Graeci vero per fl Pandectas notabant, quod deinde ictibendi' celeritas deabusus per vertit ingeminum T. Secunda pars Iuris Caesarei vocatur Codex continetq; duodecim libros quo rum tamen tres ultimi substrictiore significatione ad thrtiam partem spectant) qui continent collectas jussu ejusdem Justiniani leges & Constitutiones Imeeratorum , quae prius tribus Codicibus Gregoriano , Hermogeniano dc Theodosiano continebantur, additis etiam aliorum retro Principum Constitutionibus Novellis , sic dictis, quod post memoratos tres Codices via ab ipsb Theodosio, vel ab aliis postea Prineipibus de

novo conditae essent, quae etiam 'thenii , id est certae fidei dieuntur. tantur vero leges ex Codice hoc modor

i. possessones C. deprobationitas, id est

lege , cujus initium est possessiones, quae haretur in Codice sub titulo de proba tionibus. C a I. P

55쪽

ῖ6 Partes se likri Juris Caesarei.' a: Tertia par& vocatur Volumen continetque inpriinis tres ulpimos libros Co-di F. : Praeterea . novem Collationes

Novellarum seu Authenticarum Constitutionum, quae 'pi,' Codicem secundo nam bis prodiit, sed prior editio nota a justiniano editum & revisium fram Repetitae pr lectionis dicitur. emendatione Codicis 3 sapradictu, jamque in Scholis usui patur) promulgatae Via , baquibus collationes .sent veluti distintaiones totidemi libr9xu 33 veru tituli

pora totum praesertim ermanorum con

stitiationibus desumptae. . Vulgo duo i-brii laudates cicircumferuntur sed pptimat eniC alii editio in quinqu*j bbxps distributa. ' Accusserunt quoquetis fin=ndis F iderisy lmp. in favorem . 'clam' Item Erirat vagantes Henrici tib duplici titulo 'ebmprehensae r

56쪽

id Ius Canmicum , 37dῖversis partibus hoe modo : L fortisu--is militibus C. de multari vese Myaa. diem istheni. ves Nove de appestatio 'nibus M. 9 Sancimus GL P :.l i , Quartam denique partem Juris Caesarei constituunt: uatuor libri Insi- tutionum, in quibus totum Jus Caesai. Teum quasi in comμndium redactum est, & praecipue traduntur ejus princi- pua elementa. Citantur vero hoc modo : In t. de' rerum ' divisione item si quis

Excellentia. '

Iuris Canonici variae appesiationes. : Definitio. Praesantia.

Ivisimus supra Cap. 3. v. Jusi humanum in taculare de Eccle--8siasticum. De juris saecularis li- isione ejusque partibus actum est duobus capitibus praecedentibus , nunc por ro de Jure Ecclesiae qui est scopus, no-' ster primat ius agendum erit, ac primo, hoc capite disquirendum occurrit, quid

sit Jus Ecclesiasticum, quae ejus praei nantia. C 3 Ju

57쪽

38 Excelsentia juris Canonici. Juris Ecclessiastici variae , sunt appeI- lationes. I. Dicitur Canonicum Graeco Κανών, id est , regula e. i. dist. quo ι normam recte vivendi praebeat e. II. Pontificium, ab ejus auctoribus. HI.. Tecles seu assi Ecclesia quam dirigit. IV.

' Sacrum a materia, quae vel lacra est, veIad finem sacrum dirigitur. V Divisu, c. a. de Pr Iu 6- non quod immediate a DEO conditum sit, sed quia vel conti net quaedam excerpta ex Sacris literis , 5 in Conciliis repetita, vel quia Canones instinctu dic dono Spiritus sancti di ctati sunt. Can. can. as. q. I. Vel quia llunt conclusiones deduta ex principiis tegis Divinae e. 2 . de accus. vel denique quia ab eo conditum est, qui immediate ab ipso Claristo ligandi potestatem accepit. Matth. I 6. I'. ut Colligitur ex l3. de Const.

1. Definiri potest Jus Canonicum: ' Regula recte vivendi a summis Ponii citas constituta vel approbata, qua dies ad spirituale bonum diriguntur. sDicitur I. Regula id est complexio Ca- lmonum, praeceptorum de statutorum. quae 3us colastituit. Glof v. allarum v e. z. ldi'. 4. Dicitur 2. Recte vivendi quia normam recte vivendi praebet, dc cli- 'istor

58쪽

Excellincla Iuris Comici. 39stortum pravumque corrigit. 2 seq.-σο V. regula. Dicitur 3.ὰώπ i mis Ponti cibus , quia hi stili tanquam supremi Legislatores jus dicere in tota Ecclesia, S uni versales leges pro ea con dere possunt. tacitaur Constituta , id est, lata & legitime promulgata per De-

'cretales Epistolas, Rescripta Si Constitutiones. Dicitur i. Hela robata, quirabsunt quaedam inclure Canonico desumpta ex Decretis Conciliorum seu generalium seu Provincialium, ex placitis Principum saecularium, & ex sententiis SAPatrum, quibus nisi acced i auctoritas de approbatio Summi Pontificis vim Re-- gulae & Legis in tota Ecclesia non ha- bent. Vicitur fideles , quia qui extra Ecclesiam sunt , regulariter huic

regulae & buri non subhciuntur ; Hinc

Apostolas I. ad Cor. s. v. 32. inquit:

mihi de iis,quiforis sunt judicaret

1 deoque Judaei dc Pagani non sunt coercendi poenis spiritualibus, licetCorporalibus subjici possint, si quae prohibita illis,

aut in opprobrium Christianae Religionis a faciant. c. I s. de Iudaeis. Dicitur 7. Adspirituale bonum , hic finis est regulae Ee-. clesiasticae seu Juris Canonici, quia prae-

' cipue spectat, Justitiam sic Religionem

59쪽

naturalem. . .

. 3. Ex his colligitur Excellentia luris Canonici, quodque praestet in multis Juri civili ; Praestat enim I. Originei, quia manat ab ipso Christo, dc a potestate mere si rituali Petro ejusque in Apostolica sede Succetatibus immediate a Christo communicata. II. Universalitate, quia obligat omnes Christi fideles totius mundi. e. I. de Const. c. q. ΔΜaior.'Obed. Totus enim orbis .terrarum subest Conditoribus hq Juris, Christo nimirum ejusque in terra Uicariis. e. 'I7. 3. III. Materia, remota sunt persolve res Sacrae ac spirituales , proxima actiones hominis

Christiani. IV. Fine qui est spiritualis, Per se enim spectat proximo Justitiam

Christianam, remote vitam a ternam.

At vero jus civile promanat primo a po testate prorsus saeculari a populo in Principes translata ; Sumpsit enim initium a legibus quibusdam curiatis & Ιχ. Ta-hularum edictis Praetorum ac Constituistionibus Imperatorum l. 2.=-tur. a. Obligat nisi unam tantum Provinciam, Nationem aut Regnum. 3. Materia est profana, quia profanae sunt res, persenae dc actiones sirca quas 'ersatur. A. Fb i

60쪽

' Iuris Canonici. Qq. Finis illius est temporalis, qui spe' at ibium Justitiam legalem , qnietem Leip.

temporalem, S felicitatem naturalem:

Accedit, quod principia & regulas quas cam a Jure civili tactas Canones Ecclesiae

vereor rigant, vel non admittant ; Ut sunt: I. uuae rebus vel persisnis ossiciunt. e. .de immun. EceL in s. c. I. de Dre tu. de confluet. II. Quae statuunt aliquid ex se deperinis aut rebus Ecclesiae,licerid Eccle- .viarum commodum dc favorem respiciat. e. IO. de On'. III. Quae decernunt aliquid in materia merae spirituali, ut est Sacramentorum, voti, juramenti &ας II. dist. 96. IV. Quae sunt bonis moribus adversantia, dc absque pee eato exequi non licet v. g. Licitum esse concubinatum, usuram, malae fidei praescriptionem. Haec aliaque similia, licet bus civile permittat, meritb tamen CanoneS abominantur ; Cum enim leges civiles praecipue intendant vitae civilis commoditatem, civium pacem & litium detestationem, ideo multa tape permittunt aut etiam praescribunt, quae quidem ad cives populosque tuendos faciunt, a sincera tamen ratione aliena sunt. At vero cum Jus Canonicum praeter Justi-' tiam puritaten, quoque conscie'tiae in- . tendat, non permittit, ut vel in minimo

arationis praesicripto discedatur. 4,