장음표시 사용
291쪽
Visum est. De eo igitur evertendo consulcant; sed conspiratio, nescio quo fato id fictum eme dixerim, pate iacia est. Ald rechetius, Ponarius in foro securi pereum sunt, Ioannes vero, ut in carcerem intrusus est, excellit e vita. Ut conspirationis consciis mors allata eii, Ri Zardum Pepulum, qui magna erat auctoritate, atque existimatione, Imperatorem populus creat. Is ad vastandos oppidi Sancti Ioantus agros rursus proficiscitur ἱ Nicolao Lojano ferendi signum onus imponitur. Praeibat ergo, quem imperatos, ac Tribuni plebis sequebantur. Postremo universus populus. U oppidanis es ades illata est, in urbem re. deunt. Paucis post diebus Lippus Gi let ius, quod Luperator declaratus erat, una cum consule eo contendit, iic oppid norum agi i rursus vallati, villae, domuseque ambustae. Nunquam profecto civitas nostra clariis imis , nobili illinisque ei-vibus earuit. Nam postea quam se lae urbi populus reddidit, Iacobus Useliarius, Antonius Guidottus, Μelchior Μ anmius Guido Galeatius , Rigardus Pepuli. Ioannes Clidorius de minuendo Petri Cosso lini statu squis enim tam indignum
damnatum aequo animo serre potuis let, clandestinis consiliis agunt: omnes Iacobum in secretum ad diffunt. Tum eum ira loquutum ferunt. Quem misera lithaee nostra conditio, satis superque vobis cognitum puto. Imperita multitudo in nobilitatem summo exardeo odio. Lanistarum licentiae subiicimi r; in eorum potestate fortunae, uxores, liberi, vita nostra posita est. Si nos vel exilio, vel morte muletandos censuerint, aut profecto exulabimus, aut mortem Oecumbe mus. Adducti lumus in summum discrimen: quapropter rebus nost dis conlut mus. Quis mihi praeliat eos de imperandis nobis pecuniis minime eogitasse δ Id si reeulaverimus, labri, quorum apud eos est copia, domus nosti as evertent pquas clades e κ .fuis excursionibus villae reportaverint, meministis vos Cives gravisti mi. Igitur ci. itatem in veram libertatem vindicemus, aut Ponti fili maximo prodamus. In eandem sententiam. dixerunt ceteri. Sub vesperum quisque domum divertit, eosque ad se clam vocari iubet , quos sibi bene filiis convinκ erat. Nemo fuit quin pro libertate recuperanda se omne discriminis genus subitur uni polliceretur. Igitur die ad rem obeundam constituto, magna armatorum stipati eaterva in forum prorumpunt- Qui ad Palatii portam euitodiam habebant milites, tanto sunt terrore perculsi, ut de suga cogitandum duxerint. Illi convul-ss repagulis, effractisque valvis ac vectibus prosiliunt. Casu eis Petrus Cosso linus, Petrus Nochus, Iacobus Manzolinus per scalarum gradus descendentes oeeurrunt. Cosso linum illico comprehendant, atque in vine uia conjiciunt; No chum vulneribus conficiunt; Iacobo vero vita ferro eripitur; sic urbi nostrae reddita est libertas, ae ne quis eos imperandi cupiditate incensos existimaret, litteras ad Ioannem Pontificem mittunt, quibus se nononiam recepissis significant, eam illi tradere; quid fieri velit, explicet . Interea Bononiae Consules declarantur. Hi una eum quodam, qui eo tempore in urbe commorabatur, Epis
eo po in palatio collocantur. Duiniecim praeterea ei es, di hi quidem ju'issimi, atque integerrimi , qui cum e portuerit in consilium adhibeantur , deligun tur . In tanta felicitate Nuncius advenit signifieans custodes oppidi Sancti Ioannis areem Consulum voluntati dedisse. Ea res , qui civitati praeerant, in credibili voluptate affecit. Tum per univer iam civitatem magni sunt ignes constituti . Paueis post diebus de Ioannis Pontificis sententia Cardinalis , qui legationis munere fungeretur, Bononiam venit. Et non modo ab universo populo, sed etiam a Consulibus atque Episcopo obviam itum est. Vehebantur hi eurru aureato, suos signifer praeibat. Nemini unquam legato tantus honos tributus est; quippe Cives totum iter fioribus constraverant, atque altaria utroque latere disposuerant . Di melle dictu es , quibus odoribus euhiculum eum utaverint ; amplissimis praeterea muneribus ipsum complexi sunt .
Ut dies unus intercessit, ad eum Consules proficiscuntur, obseerantque ut be-
292쪽
pER ITALIAM. PARS II. OPUSC. R. a sa
ne rempubliearn gerat. Illi omnem operam suam pollieentur; se pro urbis salute nullos Iabores defugituros Dem , hominesque testantur . Finis . Laus
Deo, di Beatae Mariae virgini . Antonius Iunius 8. Idus Λugusti Iε8r.
oui modo eastratos seeudesque in frusta secabat, am eito te Petrus Felsina detinuit. Aspiee Fortunae mobiles variosque meatus , De Lanio tantum fecerit ut Dominum Condoluit Rei me tamen, aixitque voluto Cardine, captivus sit modo, qui Dominus. Eie factum est. Diseat igitur quieumque sub ipsis Esse nihil quod sit sabile Uderibus. De Lanio Dominum saetet fortuna potentem, De Domino Lanium , eum volet hae eadem,
293쪽
Euli mutet CommeMarius ab Antonio Possevino seriptur ad Emanuelem
PHilippiis Rex eum pertinere maxime ad suam dignitatem intelliteret
injurias uleisci eorum a quibus paullo antea percussum foedus, vioIatam existimaverat, exercitum, eaeteraque ad eam rem omnia eκpedit: majorem coriarum partem iter facere versus Mosam fluvium, re ad Namareum Condrumstum oppidum iubet eonsistere. Eo ad ordines militum componendos atque ad expeditionem mit. tit Emanuolam Nilibertam Sabaudiae, qui cum principem loeum obtineret in eo. piis, lustrat exereitum. Inde Marte burgum profectus, quod est in Conisinis oppidum, aerum vero Manduorum castellum firmissimum parat in itinere oppugna. re. Praemissae aliquot cohories, quae speeularent loeum, ineidunt in hostes ;eommista pugna utrinque plurimi fortiter eadunt. Muinas cognita ea re factusque per litteras a Sabaudio certior, mutandam eerte belli rationem, propterea quod oppida, ad quae moverat castra, diligentissime erant communita; eoncilio aduci. Cato peratiorum hominum exquirit sententias quarum nonnullae erant huiusmo. di, ut ad oppugnandum Harienburgum aut Hasera, tum Vertodunorum civitatem inope Muam fluvium sitam, omnes vires conserendas esse judicaret: longius a Domo in hostium provineta futurum bellum et si majoribus opus sit auxiliis, pose
e aeciri eκ Germania . & si ab ea parte invadi possiet in Galliam, quod eaptis duobus praesidiis, iacillime succedere posse videbatur, nihil obstare, quin sedes in media inimi rum regione constituerent; Carolum Philippi patrem, nisi olim
defeeisset commeatus, & copiae, quibus rebus propter anni tempus, & ingentem militum numerum ipsi abundarem, magnam partem subiicere suo Imperio potuisse. Ferdinandus Gontua, quem ex Italia e voeatum, summo Rex inhonore habebat, eundem prorsus consuluit ad San-suintinum neromanduorum oppidum , eo brevius esse, & expeditius iter, de iacile posse ex propinqua Philippi provincia converti commeatum in eastra; hoe vero , si veniret in Regis Potestatem, praeterauam quod sine magno liceret incommodo GaIIorum praesidia expugnare, quae ad Phrudem fluvium jacent, somam ineolae nominant , patere etiam aditum ad intimam Galliam, tibi non amplius septuaginta passuum millium LMetia totius provinetae eaput abesset. Omnes item in remotioribus locis vires hostium esse, quod iis, quae sunt aedificata secundum Μοsam, magnopere timuissent, & muniae valde metuerent, quod ad eam in Μοrrnis eursu brevissimo traiieeretur aaritannis, qui superiore marici eorum Regis usuri consilio crederentur. Λt sero, quis non videret, Mastoraeum , in quo sena imposuissent millia armatorum, totidem pro oppido essent in statione, & Μ-ienbuetum maximo firmatum praefidio praeclare ostendere, mWieum Galliae Regem sibi persuasisse, eam provinem partem velle tentari Comprobato Gonetapae consilio m net Sabaudius eo pias, quam maximo posset silentio, celerrime educat. Ipse post primam noctis vigiliam, nullo dilaedens strepitu, Guisam oppidum 'Veromanduorum cum exeret tu eontendit; ibi in obsidionis speciem diem eommoratus, suspicionem iniieit hostibus, qui extemplo deductum ex Samsuistino praesidium mittunt in Galbis.. Ea, quae insecuta est, nocte Sabaudius praecurrere de se. cunda vigilia equites imperat. Qui cum Gallis nee opinantibus ad oppidum peris venissent per pontem, qui suburbanum agrum cum adversa conjungit ripa , nullo negotio transierunt. ille iubsecutus . dimissa eopiarum parte , quae per
294쪽
PER ITALIAM. PARS II. OPUSC. VII. ast
montes ubi oritur flumen, secundum ripam ulteriorem progrederetur, citeri rem petit cum reliquo agmine, eodemque tempore oppidanos bipertito interincludit . Erat autem civitas ea loci natura, ut cum a Phrude fluvio molli Meensu extenderetur ad collem, totaque versus provineiam Belgarum urgeret ad M.
sientriones, tum subesset εc suburbium . quod interiorem fluminis ripam fere attingeret: fluvius, cum longe novem passuum millia prope vieum oriatur in montibus, quem propterea Focomam dicunt, ad oppidum appropinquans paludem ab utraque ripa paulo latam, inde praeterfluens, parvam emeit insulam rinfra ei vitatem utrinque effunditur in duas paludes superiorum similes, qyae omnes ligneis pontibus conjunguntur. Ad superiorem , ct inferiorem oppidi
partem, erant firmissimae turres extructae, reliquum ingenti fossa, & munitionibus cinctum. Galli re per exploratores accepta, ducentos milites cum Λmarante in oppidum noctu reeipiunt, et iam a Cameraco Meromantinum Bemneartas advenerat eum suis cohortibus a Philippo: cum Andalotus , qui praesidium dueebae ad suos, binis peditum millibus, equitibus sexcentis, eum Elisanis, qui Nava-νettii parebant imperio, pugnam init . Cum esset a nocte dim,eatum ad multam lucem, Hispani, qui primum vehementer premebantur a Gallis, supervenien . tium suorum adiuti auxilio, oceissis aliquot hostibus, fugatis reliquis quatuor eorum siena retulerunt. Quamobrem Ringravius, qui partes sequebatur Henrrer, cum omnibus, quibus praeerat Germanorum cohortibus, ct binis millibus equitum prosectus a Fera Suessionism oppido, Phrudem ad Peranam transmittere statuit; ibi monitus de expugnato Suburbio, ejectoque suorum praesidio eopias reducit in castra . Ea eum Memorantius Gallior praefectus eognovisset, eosit ad deeem hominum millia, diligene illime adiungit equitatum, navigia carnis imponit, &duodeeim muralibus tormentis deductis ita proficistitur; ut in eam omnino incumbat firmandi oppidi curam. Erat non longe a suburbio ad Hevam editus collis, a cujus radieibus vallis ad inferiorem fluvii pontem pertinebat. Ex eo eolle, Μemreamius eonstitutis idoneo loco tormentis, levem Philippeorum equitatum alaque Hispanos, qui sabstiterant in adversa valle, submovet. Interea navigia repleta militibus, quorum delegerat an istus ad eam rem quadringentos . cum duo haesissent palustria, atque humili alveo. appelluntur ad aggerem, qai moenibus versus meridiem adjacebat. demissis de moenibus statis, ei rei ter dueenti, binis commeatibus transportati cum an isto, ες tertio Μemorantii filio reeipiuntur an oppidum. Neque tamen, dum haee a rentur, Hispani discurrentes per ripam , cum quadringentis Gallis, qui praesidio navium in altera ineed hant ripa, rem gereret tormentis intermiserunt. Sabaudius omni eonatu prohibendum Memorantiam emitans, ne si vi res armati ascenderent in eivitatem, disseillima foret expugnatio, ubi ea, quae gererentur, areepis, quatuor milli Germanorum equitum cum BruUuisi Regulo, & levem equitatum eum Mamantio, qui primus paullo post fortiter in hostes irrupit, superiores transire pontes, legiones hostium oppugnare morari iubet; ipse paullo post expeditorum hominum octo millia, cum reliquo aequitatu, ne eernatur a GaIlis , inferiore tra ducit ponte. Memora trus eognito per rimmirantem , qui ei vitati praeerat, Sabauduro silio, ratusque assuturas omnes host/um copim, tormenta , ne impediment sare agmini, primum dedueit, moκ subsequi peditatum, equites, ut sustineant impressionem, claudere aciem impurat; sed hi eum a tertia noctis vigilia usque ad meridiem excubassent in armis, essent autem ob Philineorum impetum, occeleritatem incerti, quod consilium caperent. aegre se recipiebant. Et iam Ga 'ia ad sex passuum millia proeesserunt versus Feram, eum perturbatis horum or dinibus a levi hostium equitatu, d Gremanis equitibus in eonspectum venien tinus, Μemoramiur, qui praelii exitum animo eernens. ad proximam silvam re cipere se prius cogitaverat, depulsus spe consistere sena; duobus, quae sola se cum adduxerat . currulibus tormentis verborari Pisuineor mandat ἱ milites , ut Diu ligeti ny c,OOste
295쪽
sortillime pugnent, hortaturi tum equites GaIus Germaxorum equitatus tiro Fivehementius instat; illi dum referre pedes coguntur, peditum aetem. Quae sepediebat ad pugnam, ita perrumpunt, ut Μώ morantius, cum restituere oraelium& eomponere ordines tenearet, vulneratus cum filio, multi salie oriri Ilpibus, qui soli aeerrime dimicabant, ex suis in hostium manus venirent. Inter eo Ludovreus Goz rga, adolescens, cum equo prope sylvam incitato relinquere noluisset, etsi consulere suae laluti poterat, dignitatis tinen diciorum illius memor, cum dudum pugnasset, a Mur pris, quorum agmen in Mixerat, vel intra lylva in est captus. Germani, quorum opera utebatur Harthici Merossitis humi armis ad quina milii a se se Sabaudio dedunt; reliqui eae si ad AEquingentos, capti nonnulli. paucissimi fugiendo salutem invenire potuerunἴ eoui tum pars maror, ut quibus luit racilior fuga , celeriter evolavit. Eo tempore erat cimpendιι Suessionum civitatis, explicandis bellicis rebus intentus, cum aeeepta in rum Gade Lutet am accurriti cohortes quaedam erant conseripi., TIM2rum Tl rineum item, qui bellum una eum Brisaeo gerebat in Subalpini, G ζρ 'inimurnii ae parte copiarum, a Sussis Regulum, qui misso Loiam exere itus la virabat exiebii, ad se diligentissime evocat. Paristis, ubi rem vident in sumd: rimine, multa hominum millia pecuniam, caetera omnia promittunt. ram muniri coeptam curat aediticari. Noviodunum in Suessionibus, Ammo/is is
quum exeicitum expectareti e stamia, atque Eritannia copiae ad eum eonveniunt. reverius Vatinitanam , quae civitas. Nerviorvin est supra Cameraeum ad flumen Sealdem, Iohannis quarti Lusit Le Regis funus, qui decesserat Iunio Mense Dion nipom pa prosecutus , de pecuniae exactionibus , quae dissolWatut in oraesens hε lis Beliarum ministris transiigit. Audita Sa v victoria eum duodzm νεdii: Izii rahus, & satis magno equitatu Cameracι , quo tam redierat, iter ingreditu di sidium Gallorum muniti flamum , qudi antiqui Castellam, nostri stelitium nominant sellis medio situm itinere, ne sit incommodo cibariis transferendis, ab aliauot norum cohortibus 1ubet circumcludi. Inde secundis eastris ad Sa8-oui,si,utari et ridiem venit. Dimillis libere Germanis captivis quini in quemque denarii dono da tur , ne loeent ad certum tempus operam Gallis , jure iurando adiguntur : eae teri mi: untur In Belgarum arces, ubi aiservetitur. Memorantius eum a A, BD, Ris Ch gne esset exceptus , Gamiam sustus in ovilodiam tradi. Deeimo nono Kalen3a, CPtembris, Cum ab ea oppidi parie, quae inestat ad meridiem , tormentis a Vati milia dὶst uteremur, ac vero ex turribtra, quae prominebant, mutneos damno allicerent GaIli, tribus locis oppugnari ciuitas ineepta est- ouatridui spatio munitio nes magna ex parte corruerunt: ita minori perieulci defeetabatur in fossam . Oppi, clani autem, cum neque uti muralibus tormentis amplius possent, & si cui an narerent in turribus, etarum unaquaque pinnis nudata, ictibus Pollineorum exponerent corpora, adversus hostium cuniculos conantur erumpere; tentata neeqina: ζὰ communiunt interiora; cum mulieres ,& pueri, quorum omnitim erat egregius erga Henricum animus, et peram ei rei sedulo navarent. Contra Puellinei noctu lieonibus aggerem subrutini, cuniculos agunt, paludem viminibus consternunt, & solidiore materia. GaIlr in eκ tremo periculo Aquitanum Centurionem magno proposito praemio ire ad Henneum de subsidio persuadent; ille noctu desiliens de moenibus capitur a P,ili' prIιοῦ ab eo cognoscitur, nisi subveniatur civitati, Ammirantem de ea obtinenda denPωυρο summam spem afferre possient, & eo magis, quod imiserat Henricut, cum fere omnis fuisset true id ais
in , subsidii spem interelusis sustulerat; tamen Phidruar, ut victoria pararetur quam minimo sanguine, tormentis sterum patefieri aditum imperat. Quinto decimo die. e quo civitas a Rege oppugnabatur, cum antea injecto in cuniculos igne non esset agger antiquus propter fossam profundi rem perruptus, apearuisset autem munitio cani versa, eum percutiunt machinio ostremo moenia subeunt. Triplex erat aetes instrum
296쪽
PER ITALIA M. PARS II. OPUSC. VII. et Gr
instructa , quae signo dato eodem tempore oppidum tripertito adoriretur; non longe delecti homines m cohortibus erant dispositi, qui vulnerat enciperem , atque integri sessis submitterentur: reliqui cum equitatu in armis constiterant, parati ad omnem casum, si quis a regione hostili fieret impetus. Megar Dominus, oc Navaret-tιus, . quibus ab Orieme obvenerat oppidi pars, Erita nia Meridie eum Iuliana prae te eis, di pleriique diversa sum gentium cohortibus, munitionibus succedunt; ibi Galli eum sortissime opponerent corpora, hostes repellunt: inter quos tamen B itanni, eum iterum subii sent aggerem, atque omne sortitudinis signum edidissent, in civitatem ante meridiem sexto Kalendas Septembris in valerunt. Terii a Sabaudita ei es, cui praeerant Catiereus, ct Lazarus Scovendius Castiorum magister, manus acerrime conserendo in oppidum , qua vergebat ad Sept ἡntriones , irrumpit, Sabriu- ad victoriam quasi partam , & pugnando, dc verbis milites adhortante. Ammirans eum paucissimis loco munitionum tuto se eontinens, ab uno eκ suis indieatusi quod ita iussisse illum, ne interfieeretur, constitit) a Catieuo capitur, atque a Sa- audio mittitur ad Philinum Regem , qui armxtus ab aversa oppidi parte oppugna tionem observabat. Hispani oc Germam descendunt in civitatem. Inter eos de praeda dissensione orta , in plures domos ignis eonjicitur. Cremas aliquot aegre reli inguitur. Μulieres summa Sisbaudii ara servantur incolumes, quae omnφS cum puero rum turba in Galliam emittuntur . Civitatem milites Galli tuebantur ad summum octingenti, inter quos Regis filii , dc equitum alae militabant: horum omnes praesecti cum tertio Memorairtir filio, di anaeauto veniunt in hostium manus . veritin hic eum minus diligenter ab Hispanis eustodiretur, ae vero hominem pecunia corruptum , ut vigilias falleret, in sua in traduxisset sententiam, per imas tentorii partes, quaerat humi defixum, ad suos incolumis evasit. Interierunt ex Philippeis circiter trecenti. multo plures eκ Gallis . aenea tormenta muralia .iriginta octo, commeatus , dc omnis generis merces repertae, quaru rerum maκ ima & sum. mi precii vis erat, quod id oppidum vel ubertate agri, vel mercatorum negociationishus praesaret plerisque Galilae civitatibus. PHispha poli biduum in Saa auiasinum
ingressus, eum, ut milites praemii spe allicerentur in posterum, capere ex direpti ne fructuum ne mi permisisset, nisi eis, qui interfuissent oppugnationi, coodueere autem suae dignitati, Ec Belgarum utilitati arbitratus, eam teneri civitatem . moenia,
qua aut rimas egerant, aut conciderant, reticere . di in meliorem formam reducere statuit. Mandata ea res Gonzagae celerrimum habuit exitum, cum ille spbito accita operariorum multitudine firmissime omnia communi isset. Expulsis ineoli Colonia fuit Belgarum. Interea pars copiarum ad Camuertuna dimissa vel ι tb luco nibiis tutissimum locum aecepit in deditionem ..tem eriti yraesidiarii signis humi pec-ttactis in speciem dedentium ad suos commigrarunt. Inde nota ad Haηumi romandui 'remeastra , quod pre sidium ad rarudem fluvium si cum a San sinima, dc Pera.aam btirnorum urbe aequo sere spatio da stat. Galli incenso oppido ieie reeipiunt in arcem. triduo post facta deditione Philippi se arbitrio tradunt. Hanoeapto quod mille dc ducenti milites custodiebant. Onia is quae ad conservati inem munitissimi. loci atque ad
obsidionem sustinendam pertinent, inveniuntur, reperta magna pecuniae plumbeae copia, quam Mi stipendium militvim i gnatam persolvere dc mento permutare, cum primum tributum exegisset, Henricus de ereverat. dum aedificatur undi rue oppidum, ut Permae sit ineommodo . Gerulant equites loco non satia firmo potiunt ut s vocatui id Satinium in his in Galliam exciti liminibus, com plures greges boum , dc jumentor imabiguntur. Εκ Hispania Hallis a do is ino ducta appellii ais Eri eanniam, erant in ea quina hominum millia cc plurimi principes viri, multae item aut i myriades, ex nova terr arum . Oi bis parte tram vectiae , ad persequendum bello Eenν icam delatae. Paulius Vaiberius eum exercitu missus in altiMoges, ut deducia, Ga
Iorum copiis Henrisiopes frangerentur, aliquit oppidula rapit; PM OH, quod i mappropinquaverat hiems, Pr te din ista copiarum. teliquas dis ponit in piae si iis . Sabaudio ad eae tera coniuMnda ἔelicto , Br-M dii l. . i
297쪽
IN superiore volumine anima H ones in Historiani o m a P. amomo P . sevino eonseriptas, atque in selectissima, at lue in dies t quod quidem prae- elatissimi Praesulis Francisti Zam cearii liberalitas facit loeupletiore Boaonie is Collegii nostri S. Getis saeri Bibliotheca adservatas commemoraveram. Superiori Septembri Bononiae transiens ab humanissimo doctissimoque P. AlmonDis Maniaeo Bibliotheeae ilIi praefecto facile impetravi, ut mihi eas liceret deseribere inhoe volumine divulgandas. Quodnam porro hujus operis institutum sit, satis Pu. sevinus ipse in sua praelatione edisserit, ut opus non sit illud multis aperire. Hoe sancte adfirmare pomim, inter eos, qui in TMani Praesidis historiam calamum acuerunt, numero sane multos, de sapientiae fama celeberrimos i his nuper aseessit Hieronymus La mar ius in actione quadam Tatiis digna ad caleem laeuniadi Purianianarum Epistolarum voluminis neminem a me lectum esse, qui er vioribus illam monumentis refellerit, quam Possevinus. Quid ' quod multa hete sunt ad historiam superiorum temporum ulustrandam peropportuna , quae nec obvia sunt apud alios seriptores, de magna hominis dodissimi, piissimique, ae
Waeterea σανχ os auctoritate confirmata. Quamobrem inter opustula, quae heia
edimus, nullum lectoribus gratius isto futurum speramus, utiliusque. Porro v netiis animadversiones fuisse a Passevino compositas palam est. Nam sub initium praefationis meminit ineundi tomi sui avaraeus sub praela sudantis, utique Uenetiis, unde eum tertio prodiis tandem a. t με. , praeterea ubi de Canali muneribus agit, ae denique modo, inmit, oratoris Uad EANC samentissimam Rem Misam murrere functus M. Sed di annum quo ista seri iat, priait ipse, dum de Clemente VIII. loquens ait: oi 1- reniti- , et decimum annum in Cathedra nisi sedes. inum enim III. Kal. Februarias a. isga. Summam Melesiastiet Imperii habere coeperit Clemens, haee a. ν-. Psevinum chartis mandasse nereia
sum est. Quid ' quod Augusto mense ejus anni seripsisse se Possemnas diserte t sifieatur, ubi de Henrim IV. agit. Dum hae stridio, inquit , sannus heie in margine adseribitur 1 ε . rere missa mibi ρου suae Regiin quarta huius Aa. rusti meus data ad Mirum uis Diomam Piatinum a Fraxinis . Nec plura praefabor. Iarabo aurino rasam Senatus εινθῆιηνι Praesidi v. Λmplissimo. SI quisquam est, qui bonorum Auctorum, eum primum in tuom prodeunt ,
delectetur asperi, ac lectione reereetur, eum te esse, vir amplissime, di hium est nemini, qui perdoctas lucubrationes, loeupletissimam Bibliothecam, sudiumque continens, ut erga publieam pacem, sie erga doctos quoscumque viros tuum e noverit. Qiae ego diu demoratus in Gallia, de inem antem meliora Sauorum seripta identidem excipiens , se novi , ut raperer deuderio , mea tibi ossicia, obsequiaque reverenti animo offerendi, m mea me renuitas, summae que Di jged b, k ,Orali
298쪽
PER ITALIAM. PARS IL OPUsC. VIII. 16s
que negotia tua repressiastent . Iam vero cum primus Historiae tuae Tomus ab
IIlustri itinio Viro Philippo a Fraxinis, qui Regius orator hie agit, in oculos meos incurrisset, ex te ipso potes intelligere, quibus una eum illo ipse item utcumque bonorum Auctorum avidus , laetitiis incesserim. Certe dies, noctesque meis licet Editionibus in hoe lenium reservatis haud leviter occupatus eum versare coepi. In quo peracre judicium, varietas, & series rerum, eruditionis ubertas, stilus scriptioni aptissimus, vel ipso primo obtutu se se prodidere . Qita mobrem pudori, quem vermundiam turpem aliquis vocasset t , ita remitten das habenas censui, ut fidenter abs te itumanissimo Viro peterem inter eos, qui Amplitudini tuae sunt addictissimi, adnumerari; opem vero eonsilii tui aliquam ad ea, . quae mihi sunt prae manibus, serres . Ac quidem haud te fugit, apparatui sacro me, quod lieuit maturioris aetatis addi κ illa, de cum primus ejusdem Tomus fuerit hae in Urbe evulgatus, se cundus iam sudet sub praelo, quem tertius, Deo bene iuvante, excipiet. Re cuia est item hie mea Bibliotbrea Selecta, in quam dudum e Vaticana Typ graphia emissam, praeter reliquas disciplinas Apparatum ad omnes Historias intuli , novi illime scriptoribus t praecipue Gallisl auctiorem . Qiii quarto jam exeu-sus, cum sit reeudendus, ea mihi de Historia tua habenda ei mentio, quae non nomini tuo plusquam celebri, sed meis laboribus, qualestumque hi sunt, pluri-hus etiam nostri ordinis, qui gentes Iadieas excolunt, insigne ornamentum, α utilitatem adjiciet. verumtamen cum in utroque Apparatu, videlieet ad Historieos, &Saeros, non tam judicium, quam testimonium de pluribus Scriptoribus ingenue tulerim , vi nune in opere tuo de iis aliter agi. mare distineor in ancipiti, qua splendore auctoritatis tuae, qua stimulo conscientiae meae. Neque enim velim, dum de tua Historia egero, videri tibi, tanto videlicet Viro, contradieerer nec de-heo veritati obsistere, quae apud te, atque apud omnes probos sancta est. Tu itaque quando ex his, quae tibi teribo, nonnulla simul cognosces, quae relisuae tuae Historiae sortasse non incommodabunt sobseero te, pro eo, qui in te viget Christianae paeis amor haee quae hue adtexam , ad examen re voea, deque ista tuorum negociorum mole subtrahe tantulum otii, quo me doceas.
Addideram igitur ego ad ealeem ApDνatus mei. Deri iam superiore Anno editi Potuit ieium Clementis VIII. P. Μ. qui nune Clavum E esias tenet, Diplo ma, quo in Caroli Molinaei, damnatae lut ille inquit memoriae, opera ςmnia , di in cunctas eius Λdditiones, sive adnotationes tui vocat marginatis, censuram evulgari jussit anno 16oa. die 26. Mensis Augusti, qui secutus vestigia deeest rum Ponti Mum, qui ejusdem hominis seripta rejecerant, ubi vidit, permissa aliquando eius legendi fidelium mentes seduci ; Iectionem, librosque illius , atque adnotationes omnes sub poena excommunieationis latae sententiar, aliisque censuris, de poenis in Indice librorum prohibitorum eontentis, ae etiam suspicionis ipsius haeresis perpetuo interdixit, atque prohibuit. Ita verba Diplomatis ha--bent. Si quaeras , cur id secerit. & quidem anno undecimo sui Pontificatus, quo toto tam per se, quam per doctissimos Cardinales huic librorum negotio praeis-ctos, pessimi quique Auctores, aut ablegati, aut ne legerentur, nisi expurgati . fuere proscripti, respondet id, quod verissimum et', ad ejus pertinere ossicium, accurate prospicere, ne impiorum hominum libris, ac monumentis fidelium men'tes sedueamur, aut quovis modo a via veritatis avoeentur, neve ipsi Christi fide .. L l lesic iὶ Plutarcb. .
299쪽
Ies mali hominis prava doctrina, ct impietate fallantur, aut inficiantur. Printerquam quod, ut haec cura ad Pontifices Maximos semper attinuit , quam Gelasius, ct reliqui praestitere; sequi nune vivit, Iuris peritissimus est, ut jam dudum intellexerit, quae pernicies in animos ex illius impii lectione poterat derivari. Tu autem postea Vir ornatissime, sive potius alius aliquis tque forsan pro multitudine tuorum negociorum praefeceris editioni Historiae tuae ) ais r 18. Carolum Molinaeum IC. tam eruditione, ae judicio, quam probitate, ae morum sanctitate fuisse conspicuum , eumque alibi ab erroribus, re ab injuria, quae pro
pter exilium ei videbatur illata, quadan tenus vindicare eniteris.
At ego in hanc seribendi palaestram Μajorum meorum iussu, & quidem ad serupulos infirmis eximendos ingressus, quid agam ' Iudicio, Doctrinae, Probitati morum tuorum do, quantum a quovis alio dari unqu4m poterit; sed equidem dare non possum, quod tam insignis Historia in re non necessaria , hae l. be fuerit asperia. Ad quem eum ista, quae jubet Eeelesia, retractandi cura non pertineat, tu Homo es, & eerte, ut homines, falli possumus. in in doleo
quum quantumcumque non quaesitus, Avum, Parentes tuos, teque ipsum semper fuisse Catholi eum asserueris ir) aemulos gloriae tuae posse suspicari, se de Catholieae Eeelesiae Potestate, hoe est de summa veritate, aliter sentire, quam sentias; cum pro re nata, & quas aliud agens ingeras laudes eorum , quorum odem opera lectionem insinuas, quae egerenda sit, ac prorsus explodenda. Quis enim minus rerum sciens non probaverit, quum ab eruditione, iudieio, probistate, morum lanctitate legerit a Thuano commendati
ι Ae de Ioanne Steidano haud semel meo nomine, ae labore sunt edita, quae
se haberent. a Ioannes item Steidanus, qui ex peste mortuus Argentorati, is pestem alteram sua Historia in Germaniam, & alio invexerat, teterrimos erri rores de Religione, rebusque Caroli V. gestis continet. De quo homine v ,, ees illae leguntur, & a Iulio Pflugio Episcopo Numbergensi viro ob sapien- , , tiam, & aetatem peritissimo rerum imperii, & ab ipso Carolo Quinto , saepe , , dum ejus legerentur scripta, pronunciatae. Nebulo ille mentitur. Hominis ve- ro istius fraudem retexit vera edita Historta , Ioannes Fontanus Gallus. &M Surius, atque alii. Sed & idem Steidanus eum libros Cominaei lata nox feei Dis set, quidquid Catholi eam Religionem, & eultum sapiebat, vel kd Sacrifieium ,, nostrum corporis Christi pertinebat, quippe Cominaeus, ut erat vir prudens, - δε se erat vere Catholieus in ille alter infelix aut invertit, aut abrasit. At tu laudas eum, ty tamquam diligentissimum rerum Gallieatum obsertorem; quem item alibi magnopere extollis, quamquam al ubi lapsus illius in notando tempora agnoscis, sed neque alienum a eatholica fide futile feribis.
De Philippo Μelanehione non uno in Ioeo egi qua debebam fide, ae
eerta notitia de larva illa ementita, eujus fraudibus, nee ad servandam pacem ,
300쪽
PER ITALIA M. PARS II. OPUSC. VIII. ro
neque quorundam aliorum uti voluit Deus, neque tam foeda organa Franei seo I. Chrmianissimo Regi sisti permisit, qui optima licet mente , visus est quidem ejus operam ad bonum pacis cupere; at aliud pro ratione eorum temporum haerebat in ejusdem Regio pectore, quod satis deprompsit, eam Postea diceret, vel brachium sibi velle praecidi, si fuisset haereticum. I u eontra, sit ubi ejus ortum, vitam, studium paeis, obitum, filias haereticis elocatas , non sine laude, ac fuse commemoras, & , ut ista non fuissent plus quam satis, lectorem ad ejus vitam perlegendam ablegas, quae scripta a Ioachi- Ino Camerario, atque a te leui jucunde lecta, ais fore, ut non inutilis sit iis, qui paei Eeclesiae consultum velint. Λddis Melane litonem fuisse aliquibus Cardinalibus, dc viris ejus aevi in Italia doctis in magno habitum pretio.
Uerunt a meo, quod non ignoras vir sapiens, nee dum apparuerant herbelaent; uin tune haeresum, & Λtheismorum Melane litonis zizania, quanta postea sue- creverunt. Quare probi illi Viri hominem spem sui callide praebentem , sed qui eo allu diminuens Lutheri, atque aliorum auctoritatem hane sibi sensim surripiebat, allicere ad Ecelesae unitatem cupientes, officiis erga illum e haritatis usis uiri. Fruitta tamen omnia. Nam neque postea vulpes illa, pacificator scilicet tantus, quantalibet oblata publica fide , ad Synodum Tridentinam evocatus, quo vel ab extrema Europa tanquam ad corpus Aquilae , hoc est Theologi , co volaverant, adire, suae inscitiae conscius non est au sus, qui tandem dum nectit moras die infelieissime elauso aeternam sibi noctem aperuit.
Simile quid aceidit Desiderio Erat mo, qui tui alibi in meis editis scriptis a monui in i a cum Mediatoris nomen ulurpans, bon de se polliceretur sive Re dae Nitali Parisiensi Theologo, sive Thomae Moro Anglo.martyri, a quibus ad
monitus fuerat, ut exemplum D. Augustini secutus, quaei minus orthodoxe scripserat, ea retractaret, nec tamen unquam praestitistet, tandem aeeibum diem
obiit, relicto quidem nomine, sed pleno crimine : quare &. pleraque ipsius scripta, ut erat commeritus, proscripta sunt, dc utinam ejus anima requiem quod creditu perdifficile) inveneriti Nam novennio postquam Saeris initiatus, & v
torum susceptorum pertae ius monachatum deliruit, vagusque per Europae Λcademias obambulans, cum aestu humanae gloriae serverer, ingenioque, & mem ria abundaret, plurima coneepit, quae quoniam unus ipse concoquere non poterat, neque vero iudicium aliorum adhibebat ad limam suorum scriptorum, quanto plures edidit libros, tanto crebriores cumulavit errores, majorfuturus sui caesar Sea liget diκit 3 appositet si misin esse voluisset.
Vide igitur, Uir ampli is me, ne hinc quoque, in re non necessaria, iidem aemuli tui dictitent, voluisse te Μelanchionis tamquam fratris demortui semen suscitare, speciem se ille et illius Viduae, quae non habet virum, ae sterilis Μediationis amplexus, seripi uri item, dicturive quasi parum habeamus eorum, qui
nos conturbant, revocari nune haeresiarcharum ab inseris nae moriam; cum etiam eodem in loro Ioaehimus Camerarius Eeelesiae, de caelo iam dudum mortuus, dc ab Ecclesia inter auctores primae Clatiis proscriptus , abs te tamen celebretur,
di ejus lectio suadeatur, ut in desideriis eorum, qui Ecclesiam odio habent, iterum reviviscat.
Quin & ejus dem notae hominem Nieolaum Gerbellium, Utrum, inquis, opti-
una, ae suavitate morum excellentem, Ioannemque Cuspinianum commendas, ae ferme horum commemoratione primi Tomi Historiam claudis, quoi pro se
Eto caltholicorum Uirorum praestantium laude rectius fieri posse, spero te se eundis cogitationibus esse Iudicaturum.. L l a Cet si Pag. 683. II 6o. Σὶ In judicio de illo , oe in avaratu fac ro . I in Io fur lib. P ici a