De laudibus Francisci 1. Romanorum imperatoris electi oratio funebris Marcelli Cherofini ..

21쪽

deprecanda sit adulationis opinio, quum lucule tissimum testem habeam CLEMENTEM XIII., quem diu optamus incolumem, una Cum omni hus Lotharingiae , Etruriae , ac Germaniae Pomtificibus . Quae, Deus honei & quam constans H ANCISCO auctore nunquam dissentiente , semper autem suffragante Imperii, & Sacerdotii conjunctio i Quanta facta est utrique ex hac mintua consensione dignitatis accessiol Dicant hic ro. rum divinarum, humanarumque perturbatores, qui in invidiam Ecclesiasticos viros vocare Pl

xumque 1blent, quid de FR ANClSCI potentia,

quid de ipsius majestate detractum fuerit, quod Ecclesiae jura rata atque firma , illamque 1uma in tranquillitate esse voluerit ρ Praestantissimum illud , maximaequae laudis instar erit, quin Eo per Viginti annos imperante aut nulla, aut certe levissima dissensionis initia extiterint ι nullum vel dictum, vel factum, ex quo abalienati animi ne parva quidem suspicio emerserit; uno verbo , nihil fuerit , in quo ne Religio aliqua ex parte labefactaretur, Apostolicae Sedi operam ipse suam, laborem, & diligentiam recusaverit. Lam certe laudem paucissimis, qui ante ipsum fuerunt, esse tribuendam astarm are mihi posse vudeor. Q amvis enim in Promovenda, & amplis scanda hujusce Sedis auctoritate clarissima exiamiae pietatis signa, atque indicia patefecerint, in men etiiquando ea discordiarum semina jacta sunt. quae in apertum bellum excrevissent, nisi summa prudentia huic malo fuisset occursum . Quod temPorum illorum convivioni, nonnullorum dolis, di vc

22쪽

& versutiis vitio sertasse dandum eri, quippe qui malis artihus , fraudibusque Principes optimos Circumvenerint ;at FRANCISCI cura & auspiciis

Omnia prorsus Pacata , omnia timore Vacua , omnia in tuto posita. Quae dum mecum animo rePU-to , latissimum mihi campum aperiri video ad lilius, quem PraedicamuS, stingulare decus, egregiaque in nos merita extollenda, in quo sane libentissime pervagarer, nisi temporis angustiis prohi- herer . Mente vos, & judicio ipsi vestro expendite, quae summatim , ac strictim a me dicenda erunt. Memineritis, quaeso,quam foeda, quam deturpata, quam luctuosa non paucis in locis sit Germaniae facies, quoque in statu apud eos res nostrae sint, quia Romanorum Pontificum communione perditis haereticorum consiliis jamdiu desciverunt. Cuncta ubique pessumdata & profligata ; ubique acerrumum odium, quod saepe importunis discordiis ac seditionibus, quasi ventis quibusdam, agitatum apertius exarsit ; uhique educti, districtique gladii,

quibus irruentes in nos,uti vocant,adversarioS suos

impetum faciant. Adde Regum potentissimorum favorem, & gratiam, quos doctrinarum suarum fautores,& vindices adsciverunt ; adde intemperantem dominandi libidinem ferro, flammaque graL1antem; adde sanetissimarum legum ContemPtum, ingenium pervicax, inexplebilem erroris late disΙeminandi cupiditatem. Haec qui videat, animo Pene Concidat necesse est, & candidissimam Christi vestem teterrimis insectam maculis, nigro cruore conspersam, & impie discissam miserrime ingemiscat. Erit igitur optimi, piissimique imperato-B ris

23쪽

ris ex alto , & tamquam e sublimi specula prospicere, quod si hujusmodi dissensionum turbines componi, ac sedari non possint, saltem ne fluctus excitent, quibus omnia horribili quadam tempestate absorbeantur. Quorsum haec, Auditores Θ Ut nempe vobis uberius cognita, ac perspecta sit singularis, ac pene divina FRANCISCI pietas, qua

cautum est amplissimos eos nunc iterum leues adhibeo, quos Iuperius nominavi) ne foedissimi morbi contagio latius serperet, ne ab impotenti haereticorum licentia aliquid Respublica detrimenti caperet, ne se imperante aliquid mali, & calamitatis erumperet, quod aut honi metuerent, aut improbi nefario scelere auderent. Neque vero credatis haec ab eo gesta sine earum, quae Pietatis administrae , ipsique ornamento sunt, 1bcietate virtutum. Ea enim honarum omnium artium procreatrix , & quasi parens est , ut merito assirmari possit ceteras ab hac una, veluti a Sole caelestia corpora , lucem splendoremque suum mutuari . Quae quidem

quum in FRANCISCO altius , quam credibile

sit , radices fixerit , quanto eam Putatis VirtU- tum omnium apparatu in apertum prodiisse PVidit profecto Austria, Lotharingia vidit, vidit

Etruria effusam ipsius in pauperes liberalitatem , in moribus niansuetudinem , in sermone modestiam atque humanitatem . QUO Uero in Principe aut major , aut admirabilior eluxit in negotiis licet arduis constantia, in singulis audiendis facilitas, privatis in rebus frugalitas, in

publicis splendor , in verbis factisquo veritas ,

24쪽

in quotidiano convictu ac consuetudine hilaris quidam lepor , & jucundissima Drhanitas Θ Quae itine ita ab Eo in hac tanta dissimillimarum virtutum copia mirifice conjuncta sunt, ut nihil de majestate limplicitas, nihil de gravitate comitaS, nihil de dignitate festivitas unquam decerpserit. Iam vero quis in fide maritali servanda FRA CISCO firmior 8 Quis lectissimae, ac benemerentissimae Conjugis amantior λ Quis in augusta Prole sanctissime initituenda, optimisque imbuenda disciplinis studiosior Z Quis adversus quoslinet Omnes ita propenta ad beneficia voluntatis, ut semper verbis significaverit, revera ostenderit sum rum salutem, liberos, famam, fortunas sibi esse charissimas P Credo equidem neminem fore, qui haec splendide potius, quam vere a me dicta arbitretur, praesertim si memoria teneat, quot cives II-le Viennensi in urbe servaverit, Cum T entina,

nocturnaque Danubii alluvione totum Leopol-di suburbium , quam late patet, aquis aflluenti. hus inopinate, nec illis tale quid suspicantibus,

occupatum est. Nunquam excidet eorum ex animis grata illius diei recordatio, cum ceteris Prae timore Opem negantibus FRANCISCUS unus inventus est, qui naviculam cum pauciS conscendens sui muneris esse duxit, illis domi conclusis , fame languentibus, & consternatis suppetias ferre, ostiatim quid opus esset sciscitari, cunctos ciborum copia reficere, & in tanto ac tam saevo periculo ex ipsius mortis ore, ac pene faucibus cives eripere, suaeque vitae incolumitati, ut aliis praesto esset, non Parcere . Ignoscite, quae-

25쪽

λ, Auditores , si acervatim haec a me sunt vo- his exposita, & si pulcherrimas illas, quae cum FRANCISCI pietate copulatae , ac quod

damodo conglutinatae sunt, Virtutes PotiuS VO- his enumeraverim, quam eXpenderim. Sine quo- clam piaculo haec a me praeteriri non Poterant ,

sed quia vobis nota, & longe Iateque disseminata , illud mihi permittendum putavi, ut unΟ-

quoque ipsorum mollius , celeriusque defunge-rcr. Satis igitur vobis sit haec una de Ipsis veris. sima testificatio, regias omnes virtutes, quae Viri Principis hene morati sunt, ita in eo enituisse, Ut omnium ille sibi admirationem conciliaverit uenullum unquam maritum extitisse, qui a sponta, nullum parentem, qui a liberis , nullum regem, quia populis Illo vehementius diligeretur ; qui veluti Titus alter cunctorum in amore, & in deliciis eL 1et; qui exterarum nationum, omniuriique Principum ita corda sibi devinxerit, ut pene illius voluntatem Pro legibus, pro mandatis consilia, decreta Pro oraculis amplecterentur. Sed jam vereor, in adumbranda hoc longo verborum anahitupiissimi Imperatoris imagine,ne recens adhuc Vulnus vobis refricare, bc desiderium tam chari capitis ardentiuS, Mam consilii mei ratio postulat ,

innovare voluisse videar ; quare ad alteram orationis meae Partem citato gradu me Conferam, ut ibium quemadmodum Pii, ita quoque Felicis appellatione dignissimum fateamini. In quo genere laudis non tam illud mihi expendendum arbitror, quae & quanta FRANCISCUS Rullis semper ominibus Pro voto Ob-

26쪽

tinUerit, quam qua ratione, quibusqne honestiΩsimis artibus ad amplisssimum beatitudinis culmen pervenerit. Non enim veram censeo felicitatem , quae a virtute si uneta sit, maximoque in errore versantur, qui Prosperioris fortunae usum scelere, libidine, flagitiis omnibus inquin tum felicem autumant, & invidendum . Otierunt quique sapientes viri, illorumque memoriam exe- Crantur, qui rerum omnium contemptores divi-Na , & humana jura pervertunt ad felicitatem sibi comparandam, illosque miserrimos judicant, quod probitatis adminiculo destituantur. Verum non idem est de honestis, optimeque moratis hominibus Judicium, atque sententia. In eo enim quod quisque honus est, illum quoque beatum , illum felicem , illum Deo acceptissimum praedicant, quum virtute ipsa major quaedam , ac Praenantior felicitas nec quaeri a Deo, nec accipi ab hominibus possit. Alii igitur 1brtasse laudaverint perpetua in rebus bellicis scientiae, ac fortitudinis monumenta ; alii diuturnae victoriae insignia ex hostibus reportata, captas innumeras Obsidione civitates, & imperii fines amplificatos ;alii regna acquisita, leges pro arbitrio indictas, ac pene infinitam helli comparandi, instituendmque pacis auctoritatem: ego vero, si duce, aut 16cia virtute haec fiant, si nihil perperam , si nihil per vim, si nihil fraudulenter, si demum mmnia pro aequitate, Pro regni jure tuendo, pro majestate vindicanda 1uscepta , & felicem ad exitum perducta fuerint.

Quaecum ita sese habeant, de FRANCISCI B 3 feli.

27쪽

felicitate sic statuo, eam in illo ab lutissimam

fuisse, eoque in gradu positam, Ut dubitari omnino pollit an virtus in illo major, an vero fe licitas enituerit. Sic enim compositae inter se visae sunt, ut ipsius virtus felicitate pulchrior evaserit, summa vero selicitas nonnisi a virio te di- manaverit. Itaque dicam ne illum ex ea Gentenatum, quae scX huc usque& seXaginta, Uno atque continuo successionis ordine, Duces Lotharingos enumerat ; quae dignitatis splendore, nobilis limique generis vetustate nulli alteri clarissimarum , Celcherrimarumque gentium est secunda ; qua nulla toto terrarum orbe sortissimorum

heroum scicundior est atque feracior ue in qua si prudentiam ac consilium spes averis , Principes sapientissimos , si pietatem integerrimos , si O-1nnia helli ac pacis decora abunde amplissimos, N. ornatissimos inveneris 8 Dicam ne illud admodum recentibus domesticis exemplis ad summa quaeque inflammatum, cum parentem habuerit Leopoldum, Virum eximia prudentia, ac singulari ad versus Deum pietate celeberrimum , avum vero Carolum , sortissimum , praestantissimumque Imperatorem Θ Dicam ne Lotharingiae primum,

deinde Etruriae feraci ssimum sane, ditissimumque regnum Illi commissum, iisque deliciis affluens, quibus posset & dignitatem tueri suam, & corint loris, animique sblatio indulgere P Equidem haec, icet nonnullis aliis communia, de FR ANCIS POiterum & tertium commemoraverim, non quod

summam prorsus & ahsblutam in illis inesse potem 1ἰlicitatem, sἰd quod divinae virtuti illius nescio

quid

28쪽

quid videntur attulisse decoris & ornamenti. Uerum aliud prosccto est, & hoc meo quidem judicio maximum, cur illum felicisItinum nunctipemus. Quid hoc est, Auditores Z Quod illum Carolus V l. Imperator sibi Generum adsciverit, eique MARIAM TERESIAM Filiam

suam tot regnorum ac provinciarum ex asse heredem nuptum Collocaverit ; quod hoc vinculo utramque Familiam Lotharingicam & Austriacam ex HugoneAlsatiae Principe procreatam unam iterum eandemque fecerit; quod F R ANCISCUM quodammodo designaverit, clegeritque, cui Ger manici Imperii fasces committerentur . Quod quidem non tam sertunae, quam quod Ionge prae-1tantius est, virtuti ipsius tribuendum existimo. Nam cum de re tam gravi ageretur, Cili ncmpe Filiam suam lihi charissimam , omnique virtU- tum genere ornatistimam matrimonio jungeret, atque adeo totius Austriacae Domus splendorem& decus concrederet, putatis ne, Auditores, C rolum UI., Virum suorum temporum sapienti Dsimum atque prudentissimum , caeco quodam impetu abreptum temere id, εc negligenter egisse, an vero nullum non movisse lapidem , seque

diligentissimum praestitisse, ut virum reperiret dignum TERESIA Filia, & in primis idoneum

ad Austriacam magnitudinem conservandam, as que amplificandam Z Videor nunc mihi illum videre de gravissimo hoc negotio an Xium atque lallicitum universum terrarum orbem oculis collustrantem , & potentissimos quosque reges, sed praesertim Germaniae optimates regibus iP

29쪽

sis Τc vi, & dignitate pares intuentem, Illorumque

mores, facultates,& ingenia curiosissime investigantem , ne in maXima re prudentiae suae, quam vel in minimis semper praetulerat, aliqua apud posteros negligentiae nota inureretur. OmneS Profecto maximos, omnes ει gloria , Si nobilitate, de potentia, de auctoritate spectatissimos comperit; tamen ex illis neminem, sed unum tantum FR ANCISCUM Lotharingum eligit, quem s*ΟΠ- sum nobilissimae Filiae constituat .Quare quum post longam diuturnamque deliberationem, quem si hi potissimum Generum ex tot summis Germania Proceribu S, atque etiam regi huS caperet, Unum dumtaxat FRANCISCUM Carolus VI. ceteris Praepoliterit: necesse est, dum illi talem tantamque felicitatem compararet, nescio quid eximium ac pene singulare providisse, quo omnium moris talium de optimus, Zc excellentissimus judicaretur. Qila in re nescio ego, cui magis gratulandum iit, an FRANClSCl felicitati, an vero Caroli Vl. sapientiae. Gratulandum certe FRAN-ClSCO, quod Uxorem obtinuerit feminarum Ο-mnium, quotquot in univeri terrarum orbe funr, facile principem, ex eoque antiquisSimo, ac Senerosissimo sanguine concretam , qui sernio innumeros Regcs, atque Imperatores in lucem edidit, qua nulla alia pulchrior, nulla castior , ntilla corvoris animique doti hus ornatior, de Cui laudandae nulla satis apta inveniri possit oratio. Sed quoque Carolo gratulandum , cujus pene divino con. 11lio factum est, ut quam in FR ANCISCO virtutem dotcX craῖ, maXimoque assccerat Praemio,

30쪽

ea omnium in oculos insiliret , tantamque sibi Conciliaret auctoritatem, tu demum illum ad sum- iniim Imperii apicem cucXerit. Deerat proiceio hoc illi unum , Ut ad augendam suae felicitatis gloriam omnium corum

1umagi is, pones quos liberum est eligendi jus,&arbitrium, Imperator renunciaretur . Odiem iblum, Auditores , jncundissimum ,& honorum Omnium votis expectatis,inium, qui faustis auspiciis non Germaniae solum , sed & italiae, totique Europae nitidissimus illuxiti Jam fere quinque annorum spatio acerrime dimicabatur, ex quo potentissimi Reges in florentissimas eas provincias, ct regna, quae jure hereditario MARi A TER DSIA a Patre acceperat, infeltis Simis armis irru

Perant. Externo ubique milite premebatur Germania, &cum intestinis, civilibusque discordiis Contereretur, exteri S undique nationibus in hel-Ιi idcietatem accitis, suo se ferro illis jugulandam dederat; ipsa quoque Italia caede, ac sanguine redundahat, nullaque pene Europae Pars erat, quae funestissimo illo incendio non Conilagraret. Hanc si quis iniquissimorum illorum temporum imaginem sibi iterum repraesentaret , nonne totiUS Germanici I mperii incolumitati conclamatum ense diceret, & desperatis ac perditiS Propemodum rebus omnia teterrimis illis bellorum turbinibus corripi, &. ad interitum exitiumque Ue gere Z Non quidvis existimaret potius, quam res

omnes in integrum restitui posse, & ah illis tam diuturnam pestem ac perniciem depelli P Igitur hoc major FRANCISCI I. Imperatoris felicitas