장음표시 사용
11쪽
tem nostram tractet quisque pro vitibus, Ephysico- mechantea pauIlo subtilioris indaginis principia , diversas quoq; motuum leges, in universa rerum natura inquirat ela adeorpus humanum paullo sol ieitius applicare discat. Quum vero morborum historia Omnis fere pathol giae, prognoseos thera piae Mintimioris vitium , quaein sunt medieamentis notitiae si basis, seu fundamentum ad provehenda felicitet praxeos cnum caecinerementa nihil utique magis erit necessarium ae utile, quam ut Medici diligentes de attenti sint in consignandis observationi-hus practicis morborum histariis, quae quo pleniores sunt, nullis plane omissis eircumstantiis, eo majorem usum atque utilitatem in ratiocinando praebent. Hinc etiam merito inter characteres indocti, e infelicis Medi ei referendum, quando statim audito vix morbo,vel per ceptis quibusdam ipsus tantum symptomatibus, ad forinulas praetcribendas promtus est, antequam de aegrotantis natura elaeonstitutione morbi indoles, ea ullis, statu, progreitu Ae aliis necessariis phaenomenis plenius certior factus. Neque tamen susscit practicarum tantum observationum uberi instructum esse apparatu, sed accedat etiam necesse est solida in anatomieis, physico- mechanieis, hymicis scientia sive-era theoria medica, quae elavis historiarum de morbis Meaussis diversissimorum phaenomenorum eruendis inservies; his enim amico juncti, connubio, emum fiet, ut ex mullus particularibus veritatibus de regulis,
universales , sive axiomata resultent, quotum copiam si quis sibi comparabit, is profecto aptissimos erit demonstrative de scientifice resolvendis evexplicandis ovibuscumque etiam dissieillimis in remedica ca-sbusae ad suppeditandum accommodatum consilium Adhaec nereine tis solidae praxeos elinicae quam maxime servit, ut pauciso se tectis Medicus, bene tamen longior iis eo gnitis Moplo M remediis, utatur. Nam sub tanta ut prostat medieaminum multitudine , medens ad Gram singulorum notitiam pervenitin solidi quid in praxi praestare pol rit nunquam, sed potius unacum natur eximie turbabitur Mihi eerte a multis jam annis vix duodecim e lassica quasi medicamenta a me ipso solicite confecta fuerunt frequentissima , quorum virtutem in variis morbis, varia ei reum stantiarum conditione exploratam penitus habeo, ut interius vix aliis quam his optimo cum uecessu utar
Ouae quum ita sint , id sane usque eo quam maxime mihi agendum esse ratus sum, ut solidis hisce tundamentis , omnia quae dicto quae
scripto traderem, inniterentur, eandemque mihi etiam in elucubranda medicina hoc rationali stematica, proposui normam . In primodi secundo tomo quid praestiterim , qui veritatis, eandoris cupidi
legerunt judicent, amoe autem tertio excutienda mihi quam maxime sum verae therapiae , tutae nempe ac rationalis fundamenta, quae ad tria potissimum genera referenda esse arbitror, quorum primum est, ut Medicus solidas observationes de morborum historias accurate Sesolide consignare discat alterum, ut ex regulismechanicis , quae ma-Mriae & motuum indolem atque effectus tradunt, theoriam suam formet
12쪽
&caussata phaenomena ac quaecunque fiunt ela evςniunt in orpore'
mano recte ordine explicare eprumq; caussas ae rationes reddere posses aeteruam demum. ut medicamentorum facultates eorumsu, m
duri operandi probe nouat paucis tamen Oelectis recte utaturre quae in salubria sunt , vel minus juvant remedia in salutaribus discetne te discat Ita autem in perficiendo hoc labore versatus sum, ut varias inanes ac dubias in re medica opiniones atque hypotheses re-Πeerim, omne auctoritatis praejudicium seposuerim, A nonnili eat, ouae ad valetudinem cum vita tuendam morbosque sanandos manilestum usum, Attilitatem .conspicuam applicationem habere possunt, attulerim. Neque etiam quisque candoris veritatis amans vitio mihi vertet, quod hac usus ira libertate si a nonnullorum elebrium est, o tempore virorum , qui et ς rum non parum opis ad
illustrandam artem nolitam at interunt, placitis discesserim. Quod veto librioujus editionem licet ab eruditis erebi solicitatus eo usque distulerim, hane maxime factum ob ea ullam quod ego mi idem quam optime, sacere censeam Medicos, cui perpetuas tempus sustentur 3 practica verri a te posteris tr dere propo ut umice erunt, arduum hoc tempus ad maturam, aetatem, quin senectam dinferunt, quo longiori .multiplici experientia in liructi , quae usui scit ipsi edocti prius lint, nee errores aut opiniones disseminent, ut quidem fieri solet ab iis, qui vel juvenes minusque in artis operibus exeitati practicos eo Meribunis eir ex auctoribus compitant libros. Neque etiamnum hoc opus therapeuticum pro vulgo Me dicorum scripsi, qui praesidiis ad scientiam, veram theoriam me-
dieam pertinentibus destituti, nec historias morborum curant, nee earum caussas recte inquirere scium, multo minus motuum regu las, leges in genere o oeconomiam motuum vitalium in specie, in quonam ea consistat, pernoscunt, nee selectu remediorum probatissimorum utuntur, ne de avertendis morbis eorumque aussis primatio soliciti sunt , sed tantummodo certa arcana magnifice commendata acquirunt, variis inhiant formulis ad praeservandos etiam dissiciles morbos, an quibus tamen incongrua quam servant methodo plus damni, quam salutis afferunt . Neque etiam eorum .usui accommodavi hune meum laborem , qui recte judicandi, ratioeinandi philosophandi facultate destituti , praejudiciis magistri occoecati quati sunt, tantummodo haustis opinionibus fir tali. ter inhaerescunt, ad persectionem jam perductam medieam selentiam autumant. Sed dicata est opera Mediei et uditis, qui so- Iidi quippiam docere vel discere cupiunt , qui artis firmitudinem ex certis i incipiis physico nempe mechanicis, materiae naturam . affectiones, dispolitionem ad motum, item motuum caussas , regulas , leges, effectus dilucide exponentibus, petunt , adstruunt de agnoscunt , horum usum in ipsa medica praxi, morborum caus-lis cognoscendis, remediis inveniendis est longe amplissimum eliqui
13쪽
de qui etiam paueis, selectis remediis vitam, sanitatem tueri, morbos avertere e persanare tuto Qeompendiose student mos certe non poenitebit repetita lectione hae quae seripsimu eapitaser lustrare , assidua meditatione i suum eonvertere usum . Nam ieet is non sim , qui mihi tantum arroganter tribuere velim , ut eredam, doctrinam medicam a me traditam omnibus numeris esse absolutet , ut nihil adiici vel subtrahi possit Oho tamen dicere& mihi vindieare trebit , quod viam Medico ingrediendam adulteriores in re medie progressus faetendos ompendiose recte praemonstraverim . Et quicunque hune in finem prolata a me in o tomo utilissima praecepta penitus cognita habebit atque perspectari is etiam mox b. e. D. subsequuturum , qui speetatiora de morbis omnibus sigillatim tractabit, Ionge majori cum fructu suo poterit impendere commodo Summo autem Numini, usu gratie omne omnino quicquid a me factum in acceptis refero , devotissimas reddo gratias , ae ut elementer emeere velit , quo veritas in physicis etiam, medicis rebus, magis sempe eniteat , di falsae ac detrimentosae opiniones pessundentur, precor a voveo.
14쪽
Deciationalis therapiae fundamentis , historia morborum eomplata , notitia mechanismi corporis sani Maegro tantis, mitu motuum inter se conspiratione, nec non praedictione ex motuum morbosorum natura recte foris
manda. CAPUT I De vera brevia medie natam Juviameinis in geno
. II. De Moriis moerborum recte censu isdis , ceu pyim Gera a medicae fundament.. III. De morbis aure disternendis recte ignoscendis. IV De genealogia morborum e turbato solidorum re suidorum me-c animo, a replicarionem vota infimum ρο --
XIV. De orisbur meritieis diebus in experientia raetimati funda-
15쪽
De methodo , ordine' legibus medendi , tam naturae quam artis , nec non de remediis eorum quatuor g neribus , operandi, recte applicandi modo unacum cautelisis observationibus utilissimis.
CAPUT I. me optima naturae morbis medendi methodo. 2oa II. De methodo orine Megibus artis in medenda . 2 6 III. De medicamentorum viribus mea si ignorantia earum IV De medieamentorum quatuor summis generitis o operana m des, Deciatim alterantibus. 24 IV De evacuantibus. 23 VI. De roborantibus. 271VII. De sedantibus . . II VIII. De pacifica quorundam re medio m certis in mordias πω IX. De υ-aefectione aliisque sanguinem Gbtraheni mori UX De balneorum , peditu torum, laserum usu medico. mo.
16쪽
RATIONALIS THERAPLAMEDICAE FUNDAMENTIS
Historia Morborum ompreta , Notitia mechanismi Coriaporis sani, aegrotantis , Mutua Motuum inter se conia spiratione , nec non praedictione ex Motuum morboissorum natura recte formanda.
Natura O fundamen is in Genere. OV*m solidae, hoc est, demon.
strativae, therapiae medieat principia&sundamenta, quibus certa tuta meden. li methodus potissimum pendet, tradere iam eonstitutum sit non incongruum fore duxi, si prius paucissimis attingerem , quam arcta, quam amica inter scientiam physiologicam,
pathologicam ipsamque therapiam
intercedat connexio quo tam neces.
sarius praecipuarum artis medicae partium nexus eo elarius innotescat. Nimirum physiologia motuum vitatium, qui corruptibilem nostram machinam praesentaneo interitu vindicant, motibus , tam progressivi , quam intellinis, ne non secretoriis excretoriis , absolvuntur , ac universi partium corporis functiones secundum m. III. naturam efficiunt,in moderantur, indole in causas ahque enectus perinquam clare di perspicue explicat . a- thologia ero ea eii cientia, quae motus hos vitae inserviente praeter naturam turbatos, cinde pullulantes attion uni laesiones, mponit, earum que indolem, nee non multiplices a quibus dependent causas, accurate inlide indagat atque scrutatur . Et therapia denique est prudentia, corruptosin inversos vitales motus, sunctiones iplius corporis diversimode laedentes, per congrua remedia, γbito tempore & accommodata me thodo in integrum restituendi amissam sanitatem revocandi .Ex quo utique conficitur, nullam solidam&veram therapiam medicam doeeri,
vel addisci posse, nisi veraei rati A nalis
17쪽
Sectio I. Cap. I. De erae therapia medi natura
nalis physiologiae a pathologiae praecepta prius cognita suerint atque per. specta manes, nemo unquam firmis rationibus mortis morborum causas demonstrare poterit , quam qui vitae ac sanitatis naturam dontem exactes Hellexerat. Neque etiam ullus medentum solide & rationi congruenter declarabit, quibus auxiliis 'ua methodo , morbosi praeternatura legis Ointus, qui sanitatem labesectantinis a. ehinae nostrae perniciem intentant, in ordinem redigendi sint , nisi ante
mortis 5 morborum eausas atque essectus intime perspexerit.
Posteaquam igitur in primo medicinae rationalis systematicae tomo phi Iosophiam corporis sani integri in laeundo philosophiam corporis aegroti, sive pathologiam, plenius pertractaui succedit iam tertius,qui solida
praeceptain fundamenta artis therapeuticae tradet, quae luculenter quem vis edocebunt, non perfunctorie, palliative ambigue, sed cum ratione, certaine plorata convictione, quin etiam indubia successus spe morborum curationes molientas esses si scipiendas. Asserui vero theraptam e fle prudentiam, perquam habitum cum recta ratione effectivum, sive practicum,li telligo: rectam hanc medendi rationem, in aerim firmo medici iudicio consistere , persuasissimus sum; adeo ut, quo magis is ipse subacta praesenti iudicandi facultate polleat, eo feliciorem illum habendum ei se ex-ictimem. Nunquam enim properato, temere aut inconsiderat eis, qui salutari arte sessos levare nititur,agere,sed
diu meditando, lolicite inquirendo It udiose deliberando, ex claris ciam cognitis principiis iudicare demonstrare debet , quare in hoc vel illo
morbo quaedam remedia , ex fonte chirurgico, pharmaceutico, aut etiam diaetetico, deprompta luvent, ademque praescribenda . vicissim, cur alia noceant, & a curatione plane excludenda sint. Neque salubria&insalubria in sanandis morbis tantum nosse tussicit, sed medicus perspicaci etiam judicio determinare debet, quo
tempore , quo ordine, quo loco, quocum regiminein qua mensura , seudosi , pro corporis aegrotatilis , morbi lympio matum conditione , mediis camina osterenda, uec non quibus
de causis & quem in finem , haec vel illa potissimum in usum vocanda sint.
Tandem exigitur etiam a medente, ut de morbi decursu atque eventu, nec non remediorum effectu . certum iudicium ti verax praesagi uin interpin re pollit, quo certe in famam, existimationem celebritatem conse uendam nihil magis iacit. Quum autem ad rectum in therapeuticis iudicium stabiliendum, plura,
quae accurate prius tenenda sunt, pertineant, eo quod judicium hoc actus voluntatis est is iam jam eorum , de quibus sementia serenda , exquisitam notitiam lupponit rerum in hoc tomo dicendarum ordo utique exigere .videtur, ut de iis, quae ad judicium
therapeuticum exacte formandunt sestu cognitu valde nanet necellaria ante agamus, quam ad ipsam specialem niorborum considerationem eorumque medelam descendamus. Uidelicet primum' potissimum thera. peuticae veritatis, ipsiusque judicii medici sundamentum est , persecta omnibus numeris absoluta agrotantis&morbi historia , quippe quae praete ritain praesentia, omniaquae quae affligunt, fuse liter, perspicue koidi natim enumerat quo ex iisdem sutura certo dijudicari possint. Alterum est exquisita notitia mechanismi corporis tum sani, tum aegrotantis, sive
cognitio effectuum, legum, genii
motuum in genere , non solum qui vitae ministra iit, sed etiam qui morbos excludunt, secundum quae iidem jugiterin nunquam non operatione Ssuas edunt. Deinde palmarium quoddam momentum conficit consideratio communicationis motuum in machina nostra praκernaturalium, qualis, irim i -
18쪽
ces primo therapiae medis fundamerim.
H et sunt solida illari firma fundamenta, quibus omne inerapeuticum judicium superstruendum est iam unumquodvis eorum seorsim curatius enueseabo iberius illustrabo. nimirum&quanta cum his, vel illic luti praeest, exercitio versari gestit. partibus sit; quo medicus claras per-lpicuas symptomatum rationes, quae vulga eonsensui partium tribuuntur, inde desumere ac derivare queat Tum ordo Heries causarum , quae fune iones praeter consuetam naturae
cuntur, quae multiplicis sunt generis, earumque ratio modus operandi, in studiose rimanda & penitius animo concipienda sunt quod fusius iam luculenter satis in secundo hujus ope. ristomo excussi. Praeterea eximium
iudicii medici argumentum sugserit
contemplatio naturae motuum viti
serum , certis morbis solennium, quunam videlicet horum ad corporis conservationem, quinam ad ejus destructionem, sive mortem tendunt, ex qua postea veracem firmam praedictionem de exitu morbi, tum ratione
salutis mortis, tum longinquitatis Hisoriis morborum recte consignandis, ceu Primo Therapia Mediea
lici principium sunt historiae
morborum. Hae autem, ut insignem, tam in ipsa medicatione, quam vera praedictione, utilitatem serant, recte utique concinnandae sunt, ita ut non mancae, mutilae, aut necessariis cir eumstantiis privatae, sed potius,quoad brevitatis , ne non solutionis Q fieri potest, omni ex parte completae. discessus, summa eum prudentia de i integrae atque persectae sint. Quer promere medentis est. Porro mecha admodum enim in Iure ad decidendas Dica remediorum operandi ratio, quae , ex aequo controversias Tolidum j aut circa materiae, quae morbum iacir, i dicium ferendum, integrariam, ut
dicere amant legum periti, species, cum singulis circumstantiis requiriatur ita idem in messicina obtinet. Sane medicus parum solidi de indole morbi judicabit , minus quoque intum salubre consilium exhibebit;
ni, prius omnium phenomenorum eire morbuin observandorum exacta notitia fuerit instruetus Ethaee circumspecti eo magis necessaria est
dem semper sunt causae , eademque prorsus symptomata, subjecta quoque differunt , quoad aetatem , sexum,
temperamenta virae rationes, On-
metudines itura alia, quae ad pr
ducendos fovendosque morbos concurrunta adeo ut interdum certum eontiantemque morbi ejusque symptomatum naturam pertariant , di incile sit veritatem indagare nisi complexus horum sinnium plene an
vel correctionem, vel evacuationem, aut etiam motuum vitia emendanda versatur, tam a priori ,elementis nempe principiis quibus agunt, quam aposteriori, per idemtidem confirmatam experientiam, mente Omprehendi & explorata esse debet. Non minus etiam illi,qui morbis medelam
afferre tentat, summo eo annitendum est studio, ut animo complectatur, fimmiterq teneat aecommodatam componendisin in pristinum ordinem re-cucendis morbosis motibus meth, dum necnon, quod praecipuum est, solidas medendi,tam rationi congruas, quam crebrioribus experimentis com-Probatas, leges Succedunt tandem observationes &cautiones, in omnis generis remeliorum usu provide ad. hibendae, applicandae, quas altius animo infixas, memoria eultodire debet is, qui eum rationein exoptato successu in artis, quae mortalium fa,
19쪽
ciatur, perpendatur . Saepissime etiam unicum in morbo phenomenon tanti momenti est, ut longe alia medendi via sit ineunda . quandoque minima visa circumstantia maximae est considerationis, ideoque non facile quippiam est praetermittendum.
Praeclare hane in rem commentatur B tivus lib. 3. Prax med. cap. a. na
tura , inquit, mhi seu ira Mitur, minisnaque sunt saepius magnarum re-r m inisia, inminima quoquo ad n litiam grandium nos durtini. Eandem quoque sententiam exemplo illustrat, hunc in sensum pergens flatus edendo emissi judicantur motus Σιles,
nullius ad Arationem momenti, erra
non aderant per inferiora exire incipiunt, breviIanitatempromittunt, ut nos aliquoris observavimus. Proinde quisque quῖ thera piae medicae manum admovere tentat, totus in eo esse debet, ut plenas& perfectas, nec fictitiis circumstantiis corruptas observa tiones, condat indequaque colligat. Quia vero rariores ea deprehenduntur in monumentis tum veterum , tum recentiorum medicorum vehementer certe optandum soret , ut qui
vis ad euitiorem in arte salutari eruditionem adspirans, hominum nitati fideliter invisitam irim M. AG sus in artis exercitio occurrentes, praesertim notabiliores , senissime consgnare, atque hoc pacto in deses studio artis medicar inci ementum Prinmovere anniteretur.
morbis contexendam , non solum requiruntur circumstantiae, quae corporis aegrotantis naturam cc constituistionem intime patefaciunt, ac morbi senium, indolem exhibent , sed etiam ea, quae viresin effectus produnt remediorum phoenomena, annotanda. Subi emi quod patitur accuratior cognitio, quant timconserat ad rationem inprimis symptomatum, in eodem morbo non raro mire dissidentium , in diversis subaudiis detegen-dm a medendi et nodum inveniendam , res tam clara est, quam quae elarismma Etenim pro disterente corporum indole ac con .litiane, idem morbus eadem causa pro dius diversis plane symptoniatiuus incedit. Quemadmodum enim idem alimen. tum idem purgans, vel emeticuis uel aliud quodvis heroicum reme-dJum, Hem quoque venenum , longe alios , divertissimosque effectus Adisserente corporum indole edit ita etiam morbi fic. e causis, : uidem indolis , plane multis modi diaidei
te morbi faciem , ratione symptor natum , ratione perit ut .salutis, in aliis atque aliis .ib; edtis exhibent. Necessarium igitur est, ut in condenda perseeta morbi cuiusdam histori , mentio inprimis injietatur aetatis sexus, structura partium solidarum, sive habitus corporisin virium, ite non haereditariae ad hunc vel illum morbum dispositionis. Et sane aetatis, tam ad morbi genium perspiciendum, quam ejus curarionem legit une adornandam , a XLmum ei momentum e mira diversitas : eo quod procedente eadem titidorum structura . fluidorum p.
cinguinis erasis atque temperies , adeoque, humorum motus multum immutantur . Scilicet
in pueritia insignis fibrarum mollities, remissio Iaxusin rarus abi, tu , cum seri abundantia , adest iuvenes autem fibras tensas, strictas obtinent , sanguinemque alidiorem mobiliorem alunt de senibus propria est magna solidorum rigiditas Qviarum atque canalium angustia , nec non salso sulphurire humorum dystrasi . Ex qua different partium constitutione . universi certe fluidorum, lolidorum mechanismi diversa indoles .dependens hinc ad certos. Or bos proclivitas , disssidentes etiam mores cinclinationes , non lotum
derivari debent sed pro hac ipsae I iam
20쪽
viῖam varietate varia quoque lae . commodata methodus excogitanda
adhibendaci id quod experien lutulenter eonfirmat , ipsisque medentum sagacioribus apprime cogni
tum est. Praeterea differentiae sexus exacte ratio habena aest, quum feminae ob menstruum sanguinis fluxum, vel primum erumpentem , vel minus ordinate succedentem, vel plane tandem subsistentem, nec non ob partus' Duerperii labores, multo saraba aeipsi viri &peeuliaribus prorsus affli .ctionibus, non solum sint obnoxiae, sed system etiam nervorum longe
imbecillius in ipsis sit,& hinc motuum aseli, , spasticis ac convulsi vis tradii nibus4 distensionibus, vehementius at Miaturin facilius etiam ad integritatem reducatur , quam in virili nobiliori sexu.
Plurimum quoque refert nosses an aegrotans laxi: solutioris, an tricti rix, habitus fies an vasa exiliora
copiosiora ori capaciora iaciciora
obtineat Si quidem sub anguitia
tenuitate canalium fibrarumque re-
millione, longe dit ficilius fluidorum& progressivus, secretorius, ex.
cretorius motus procedit multo autem expedirior promptior elt, ubin brae magis ense, &stractae, vasa. que non nimis angusta , sed ampliora sunt. Unde observamus, illos multo anagis morbis & morbo is affli et ioni-hus patere, difficilius et in sanescere his, in quibus ob validiorem fibra. rum motricium potentiam , uid rum cursus per corporis compagem citatior eit. Id quod etiam de corporum macie&obesitate tenendum eii. Porro color faciei cutis dispiciendus Floridiis enim pulcher&nitidus aspectus de lymphaticorum humorum puritate & pelluciditat: lividus vearo, luridusin flavescens, de eorundem impuritate satino- sulphurea, vacillante secretioni dicatorum organorum inprimis hepatis, ossicio, ev
Et fieuti testante quotidiana obsedivatione , viscerum oe fibrarum debulitas, labes, vitia&inde pullulantes morbi, plerumque ad liberos propagantur: ita maxime omnium media cum de his pereontari oportere ut pote quae ad praedictionem non fallacem promendam multum faciunt . Nam imbecillitates morbi, qui a nativitate infellant, aegrius semper sanati nem admittunt, facile recurrunt medentibus multum negotii facessunt Neque virium solicita exploratio intermittenda est utrum scillae n tura depressae fuerintvi an vero sub morbi, praesertim acuti, initio, quod inter pessima signa connumerandum statim concussae & prostratae apparue-tiate In robore 'nimin vigore viarium , quae non aliter nisi motu cimpulsu fluidorum sese produnt , magnum sanitatem recipiendi, vitam,
quae a viribus nomen sortita, servandi praesidium collo rari, indubium est. Noli solum autem corporis conditi scrutanda, sed ipsius quoque an mi indoles perquirenda , 5 quibus morbis is laboret considerandum
magna sit motuum, tam animi, quam corporis conspiratio' communio prudens certein rebus suis satagem media as, ex mentis, ad has vel illasi tu petuosas commotiones dispositi
nem proclivitain tectes, ad ver
larem accommodate λrgumentarii
test , ad solidorum & luidorum mechanismum,in diiudicare , quom do hic lit comparatus. Nam major&vegetiori brarum, solidorumque teris stoinmobilitas, ad iraculi diam animum disponit laxitas vero Milem
ciens eorum vis motrix, anguilun, ,
de milium, timidum & pavidum illum reddit . Irae iam loli lorum ta- numin stricturam augendo , fluidisi inpetuOliorem motum inducit timi. clitas vicillim robur solvendo&d jiciendo, ut remi ilius trudanturin tardius circumagantur, ei scit. Terror valide superliciem extrema c. r.