Gerardi Noodt, ... Julius Paulus, sive De partus expositione et nece apud veteres, liber singularis

11쪽

ctis virtutibus quae in. amabilem hunc sexum cadunt ornatissima. Non sim ambitiosus in- . fortunii mei: aestimator ; nec est mihi animus. intendere doloris causas. silere tamen vix ponsum ', eam praeter caeteras animi dotes quibus efforuit, castitate, fide, verecundia, mindestia , comitate , benevolentia , incompara'

bilem fuisse ; denique , quae vera perhibetur amicitia , nihil, nisi quod ego vellem , v luisse, nihil, nisi quod ego nollem , noluisse: perinde . quasi uno spiritu utriusque corpus

regeretur. Sed , quo longius omnem animo, superavit laudem , eo altius penetravit vulnus, . quod ejus morte , tam insperata, tam imm

tura, tam subita, pridem mihi vis divina inflixit: prorsus , ut me jam nullius fortunae benignitate deinceps felicem effici posse existrumarem. Ut tamen me levarem ; quod suad debat ratio i & pietas quam unicae debebam Filiae, in qua, pro modo aetatis, apparet indoles virtutis, & materni ingenii simulachrum praecipuum in adversis remedium , humanit iis studia, adhibui : quibus ut fallerem soli. tudinis meae infelices noras, hoc opus , ut passae res sint, conscripsi. In quo proindς siquid minus expolirum atque exasciatum sit ,

quam

12쪽

quam serat judicii tui elegantia ; casui dari oportebit : qui si quid alioquin ingenio meo

vigoris esset, qui sane quam exiguus fuit, inclinavit , etsi non infregit. Utcunque erit , quod effeci ; tibi dedico. quem enim tibi praeferam Z cui nihil jucundius accidit literarum cultu , praesertim eo qui ad vitam publicam . pertendit : in qua quam volupe , tam utile, est, animadvertere , quid de honesto & turpi, deque justo & injusto, gentium nationum

que legibus, aut moribus, per tot secula existimatum sit. Sed me maxime movit benevolentia tua singularis : qua me semper, non ut carissimae maritum sororis , sed ut germanum fratrem complexus es : tum vero in hoc luctu me' , quam justo , tam acerbo , Con

Iatione tua mihi utilis fuisti ; lachrymasque

meas etsi sistere non potuisti , recente dolore, tamen interim abstersisti. Quod cum mihi gratissimum esset , recte atque ordine me facturum credidi; . si hanc tabellam honori . tuo suspenderem , etiam suturis seculis, si modo tanti sint haec scripta , mutuae voluntatis nostrae testimonium praebituram. Vale. Dabam Lugduni Batavorum Idib. Januar. Λ. MDCC.

13쪽

NOTITIAC A P ITUM

HUJUS OPERIS.

C A p U T I. Ita obtinuisse plurimarum gentium humaniorum, Sin primis Graecarum, Mibus ac moribus , ut parentum arbitrio permitteretur, utrum Uelgent tosi

re , an exponere , aut necare , infantes recens natos. Pag. IC A P. II.

In urbe Roma non licuisseparentibus ex lege Romuli, ae XII Tabularum , necare aut exponere infantes recens natos , inprimis masculos , lis ex sequiore sexu Ilias Frimogenitas , nisi illi infantes a vicinis quinque proximis judicati essent montros, debiles, auit insignes ad deformitatem: ac, si contra facerent parentes, constitutas lege poenas fui eo Sed insecutorum temporum mores eam legem inque adeo in potesatem siam redegissee , ut parentibus facerent jus , liberos recens natos, qualescunque essent , exponere , aut necare , ne metu criminis , e que mores valuisse temporibus rari consiliorum quorum Fragmentis censetur Pandectarum

Eos mores non videri expunctosSenatusconsulto Planci nos neque altero quod dicitur tempore Divi Hadriani factum , neque Rescripto Divorum fratrum , neque Ericto Praetoris, neque remedio quod majori trimo extra ordinem induletur. I IC A P.

14쪽

.. C A p IU , S similia, remedia fuisse civitia ; S ad vindieaη-. dum crimen minime pertinuit. I a , nec alia , sub Taganis Imperatoribus viguisse. Expossiti praesertim

Etiam sus Christianis Imperatoribus , S nominatim sub Consantino , fuisse licitam impunitamque infantum expositionem. a 2

CAP. VI. Frimos infantum expositionem prohibuisse Imperatores, Valentinianum, Valentem Gratianum I. z. C. de infantibus expossis. tuae sit ea in lege constituta animadversio, ab Accursio , suisque doctis viris ,frustra peti ex L 1. g. . D. de agnoscenais S alendis tiberis. Item I. 9. C. de patria potesate , S. I. . D. de agnoscendis lis alendis liberis. 3o CAP. VII. In exponendis V terum monumentis frequenti a viris, etiam eruditi is , me argumenta a consequentiae sed fasiae, ma esse , liue evιlauda his qui ad Iaadem verae eruditionis adspirent , exemptis fulcherrimis demonstratum. simia expedita quaedam, atque eadem intricata, Puris Civilis capita. 37 CAp. VIII. Fauli I. 4. D. de agnoscendis S .loris liberis novus S verus intellectus. c I CAP. IX. Constitutam animadversionem cujus mentio fit d. l. a- C. de infantibus expostis, non aliundepetendam, quam ex L 8. C. Ad legem Corneliam de sicariis. Uterque mo. a cus

15쪽

NOTITIA CAPITUM. ens diligenter S pisne expositus: rejems Pac)bi Cudri, cis , Jacobi Raevardi , aliorumque , opinionibus. C A P. X.

Te praeceptis uris: X quo sensu Ulpianus I. Io. g. I. D. M ytistitia S Jure dixerit , Juris praecepta haec es-- se, honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere. Et quomodo ea distinguantur a legis virtute quam Modestinus I. 7. TI. de legibus ait esse, Imperare, vetare, permittere, punire. 6 C A P. XI. Aliquando evenire , mitescentibus paulatim hominum ingentis ς ut quae ante erant in praeceptis, deinde ad Pu- .ris regulas transeant. Eius rei exemplum perquam elegans esse in expositione,*nece, pecens nata infantis: item in procuratione abortus. Quando coeperit crimen

abortivi quod mulier ipsa sibi faceret , puniri. Et aua constituta ei poena recte flat argumentum ad parvami antis expositioni, aut neci, positam y Non videri. Marcianus S Tophoninus expositi .l. 39. D. Fornis Et I . D. de extraordinariis criminibus. Aliud exemplum infideicommiss. Aliud in testimonio familiae emptoris-heredis. Item in benescio ordinis quod Me-ju sforibu s competit. Deninme in stipulationibus promissionibus,canai animo faectis. Notabilis disserentia

inter Praetoriam S Censoriam cognitionem. Varroniux loco egregio obscuro. 7 Errorem qui in descriptione irrepsit, .

sic corrigito. Pag. 26. lihi. pen. pro sanguinolentis scies c, sanguinolintus.

GERAM

16쪽

esis uiis

insis am

IURIS CONSULTI,

IULIlIS PAULUS,

DE PARTUS EXPOSITIONE ET NECE APUD VETERES,

LIBER SINGULARIS. C A p u T I

Ita obtinuisse plurimarum gentium humaniorum , se in

primis Graecarum , legibus ac moribus , ut parentum arbitrio permitteretur, utrum vellent tollere, an exisponere, aut necare, infantes recens natos.

uis credat, apud gentes, non feras, nec barbaras, sed virtutis, humanitatis, cultiorisque vitae, studiosas, le- .gibus moribusquc fuisse receptum; ut in parentum esset potestate, liberos recens na- Λ tos,

17쪽

- tos, si eis videretur, tollere; sin minus, necare, aut exponere Θ Eam tamen immanitatem, aqua nunc& natura & communis sensus abhorret, Graecis palliatae imputant fabulae . Nec illae tantum, scd Aristoteles quoque, lib. 7.

De republica c. I 6. nam, cum sic icribit, De exponendis autem veI tollendis partubus lex esto, ne quid mancum 9 debile alatur. Propter multitudinem autem liberorum, ne plures sint ρῖ- expediat, si gentiam instituta leges vetentn ocreata exponi: desinitum esse oportet procneandorum literorum numerum, ostendit, fuisse quidem in Graecis gentes quarum institutis esset prohibita liberorum expositio ; sed fuisse alias, & plures forte , apud quas esset licita. Adeo Thebis cum vigeret lex, Ne cui Thebano liceret, infantem exponere , neque in solitudianem abjicere, capitis supplicio constituto; tam ea digna observatu visa fuit AElirano , ut ab eo & annotaretur, & laudaretur, lib. a. r. histor. c. q. Nec alio spe at quod Ρlu- . tarchus' de Lycurgi legibus sic scribit, vita ejus, pag. 49..tom. I. edit. Paris. Arbitνium tollendi partus non erat penes parentem , dpor- tabat eum in locum Lesben nomine, ubi tribulium natu maxmi consedentes infantem specta. bant.

18쪽

, ec. 7

flet

hant. sui s membris compactis , robusis effet, tosti jubebant eum, sortemque ei ex novet millibus assignabant. Debilem se distortum amandabant in locum voraginosum propter Tanetum, quas lotbetas nuncupabant: quasi nec illi ipsi, nec civitati qui non esset a primordio ad bonam

habitum neque ad robur , comparatus expediret vivere. Sed de Graecorum institutis sa-

I. urbe Roma non licuisse parentibus eae Ige Romuli, ae XII Tabularum , necare aut exponere infantes recens natos , inprimis masculas , ct ex 'sequiore sexu filiasi primogenitas , nisi illi infantes a vicinis quinque proximis judicati assent monstrosi , , debiles , aut in gnes ad deformitatem: ac, si contra facerent parentes, con- . situlas lege poenas fuisse. Sed insecutorum temporum mores eam legem usque adeo in potessatem suam redegisse, ut parentibus facerent bus , tiberos recens natos, qualesimque essent, exponere, aut necare, sine metu criminis; eosque mores valuisse temporibus yurisconsutitorum quorum Fragmentis censetur Pandectarum compus.

UENio ad leges moresque reipublicae Ro-V manete: atque in ea primum ad Romuli leges. in his probat Dionysius Halicarnasseus lib. a. quasi sapienter & utiliter factum, quod Λ a is

19쪽

4 GERAR Di Noo D Tis civibus suis imposuit Hecessitatem tollendi omnem virilem prolem, & e filiabus eas quae

primogenitae cilent: tum, quod praeterea Vetuit , id quod natum esset, ante triennium

occidi: nisi si quis infans in ipso partu editus

esset mutilus, aut monstrosus. . tales enim foetus Romulus, quia pro liberis eos non habebat, .exponi a parentibus minime vetuit: modo , si 'prius ostensi essent quinque vicinis proximis; atque illi quoque exponendos esse censuishnt. postremo ait Dionysius , quod, si qui contra focisse dicerentur, eos Romulus certae obligavit poenae: eaque poena fuit cum alia, tum publicatio partis dimidiae bonorum. Verba Dionysii si quis considerare velit, apposui; sunt autem haec. Romulus igitur his institutis civitatem instructam 9 omatam, tam. ad pacem , quam ad res bellicas , satis habilem ct idoneam reddidit : eamque hac ratione Omagnam ct frequentem fecit. Primum quidem ejus colonis necessitatem imposuit educandi omnem virilem prolem, e fliabus eas quae primogenitae essent, ct vetuit, ne ullam foetum triennio minorem necarent ni s quis infans mutilus

aut prodigiosus statim in ipso partu editus fuisset. Nam non vetuit istissimodi monstroses partus

20쪽

Ju Lius P Au Lus, &C. s tus a parentibus exponi: dummodo eos prius ostenderent quinque vicinis proximis , I ct ipsid comprobarent. In eos vero qui contra leges ista; fecissent , mulctas patuit, cum alias , tum etiam hanc qua dimidium bonorum quae illi possiderent, aerario addixit. Illud aeque observandunt, quod eam Romuli legem , etsi neque ipsam valde justam atque humanam, deinde Decemviri confirmarunt in Duodecim Tabulis. Id, enim intelligitur cx illo Ciceronis, lib. 3. De legibus, Deinde cum esset cito necatm , , tanquam ex XII Tabulis insignis ad deformitatem puer. Ad easque. Tabulas respicit Seneca , filius , lib. I. De ira c. I S. cum, Portentostos inquit, foetus extinguimus liberos quoque s debiles monstroque editi sunt, mergimus. Et non filius tantum , sed pater quoque , lib. s. Controv. 33. his verbis , Νascuntur quidam aliqua parte

corporis multati, infirmi , ct in nusiam spem idonei quos parentes sui projiciunt magis , quam

exponunt.

Igitur visum fuit Romulo & Deccmviris , etsi non eum qui Thebanis , nec hunc qui Lycurgo, placuit, tamen aliquem , impietati finem ponere. caeterum aperta ei per le-