장음표시 사용
41쪽
Praxeos Meditae Lib. I. copiose reiecta manifestissime humoris pituito si redundantiam in cerebro ostendunt.
Ex habitu corporis desumuntur signa, tam gener lia, quam specialia huius intemperiei. Generalia ex toto habitu corporis desumuntur i, si enim totus corporis habitus frigidus sit & humidus, cerebrum proculdubio, omnium corporis partium fridissimum, & humidissimum , tale futurum est. Cutis ergo ad tactum frigida , eadem mollis , laeuis M alba, totus corporis habitus mollis & obesus , non autem carnosus, & venarum augustia frigidam temperiem significant. Signa specialia frigidam cerebri temperiem indicanistia in capite considerantur, & illa sunt. Faciei pallor, venarum carentia in oculis , capilli molles , laves , ac tenues ab initio , tarde orientes , deinde rufi ac minime crispi, ac tota vita sine caluitio perseuerantes, 1 frigore externo caput facile laeditur, calefacientibus
Quod ad progno sim attinet, haec intemperies cur tu dissicilis est , & saepe grauissimos capitis affectus Producit: quae a longo tempore contracta est , dissicii ius curatur, & quae a natiuitate, nunquam; tum etiam
quae est haereditaria, & quae in corpore senili reperitur, si per longum tempus illud obsederit, rein pus hybernum huic curationi idoneum non est, aestate vero melius curatio succedit. Curatio duabus indicationibus perficitur , nimirumpetuitae redundantis euacuatione,& ipsius inteperiei per contraria correctione; quibus indicationibus debet sarii fieri triplici instrumento , diaetetico , chirurgico , &
42쪽
Cap. I. Frigida cerebri intemperies. I
gens , qui tamen in caliditate non multum excedati humores enim in capite contentos fundere ac liquare posset, sicque catarrhos, ali6sque affectiis producere; quod nepe contingit iis,qui sub Solis radiis morantur. vel caput ad ignem calefaciunt. In siccitate verd noα potest nimium excedere, modo in activis qualitatibus sit temperatus I ad calidum magis tamen, quim ad sei gidum deflectat. Cubiculum in quo aeger degere con sueuit, non angustum sit, nec depresIum , nec hume stens . aut aliquo situ obductum , sed peruium & perinllatum, siccioribus ventis expositum. Temporibus humidis , nebulosis, ac frigidis, alterari interdum poterit aer cubiculi herbis calidis ac odoratis pauimento stra tis , ut saluta , maiorana, lauendula, roremarino, thymo, serpyllo, vel etiam iisdem in ignem coniectis, aue etiam lignis siccioribus in igne accensis, ut praecipv iuniperino: ignis autem sit luculentus, qui acrem con-Hauis sufficienter exsiccet: suffitus in aedibus excitati. nisi admodum graues sint, siccando, absumendoque
humiditatem, non parum conserre possunt; in eorumtamen usu cautio magna adhibenda est, tum ut moderatissimi sussitus excitentur i, si enim nimij snt, quoia cumque homines offendunt, & humores fundendo
graues catarrhos excitanta, tum etiam,vr patientis constitutio aduertatur ν nonnullorum enim capita ita sa- Cile replentur , & a suffitibus alterantur, ut quili eodor capitis dolorem inducat. Suffirus temperatus de utilis parabitur ex succino puriore,cuius tenuia ramenta carbonibus erunt iniicienda ἔ minsis grauis est, de optime siccat, roboratque cerebrum sussitus ea Indico succino , quod gummi anime nominatur , vel magis
compositus ita praescribi poterit. δέ. Ligni aloes & benioini an. 3 ij. styracis ca- uinitae 5 i. s. thuris & sandaracae an. Θ ij. gummi
43쪽
8 Praxeos Medieae Lib. I. anime & caryophyllor. an. 36. fiat puluis crassior i-pra prunas uinciendus. Vitetur aer austrinus & pluuiosus, tum quCque nocturnus , & in primis caput non exponatur radiis Iuriaribus , qui cerebro mirum in modum sunt infensi. Vitandus quoque est acr valde stigidus & aquilonaris, praecipue quando subito ad eum ab austrino facta mutatio est. Is enim cerebrum humidis excrementis referis tum , non minuS quam manus comprehensam madentem spongiam exprimit , & in partes subiectas de
Secundb , alimentorum ratio maxima habenda est, quandoquidem. ut docet Hipp. lib. de natura humana. morbi fituit partim victu, partim a spiritu , Cuius attractione viulinus. Itaque cibi sint boni succi Deili, coctionis, nec frigidi nec cxcrementit ij. Atque adeo in frequenti via erunt carnes vervecinae, lice dinae, Vitulinar ; his vero praecellunt pulli columbini,gallinacei, capones , gallinae , perdices , turdi , & omne genus
avicularum montanarum,& Ouorum recentium vitelli. . Praedictae carnes magis assae, quam elixae usurpentur. Vitentur autem carnes duiete & concoctu dissiciles, ut bovinae, porcinae , cerilinae , leporinae , an serum , ana tum , aliarumque auium aquatilium: ad hoc genus referuntur capita , intestina , extrema, & interanea
animalium. Piscium usus sit rarissimus , iique eligendi, qui carnem habent solidam & friabilem, in rivis rapide fluentibus, aut iuxta saxa viventes, saxatiles idebd.cti , in vino praecipue decocti, addendo acetum, butyrum , Sc aromata , quorum usus etiam in aliis cibis eo cedendus est , nisi calida hepatis intemperies contraindicet. Ex his praecipue sunt nux moschata, garyo 'phylli . cinnamomum : herbarum refrigerantium , de humectautium , ut lactucae, portulacae, spinaciae, nullus
44쪽
Cap. I. Frigida cerebri intemperies. s
tus aut rarissimus sit usus; aestiuo tamen tempore , earum quae mediocriter refrigerando siccare aliquantulum, Sc membris robur addere , masseque sanguinis, quia minus eM.t porci, firmitudinem qualemcumque dotiare valent, mediocris usus concedi potest. Tales suntendi via , cichorium , acetosa, quae tamen coctae , non crudae usurpandae sunt. Conueniunt aurem radices p
troselini , dauci, & pastinacae, folia ment hae, hyilopi, nasturtis. Vitanda quoque Omnia quae facile caput
tentant, illudque replent, eaque duorum sunt generum, unum eorum , quae acrimonia sua humores fundular, ut carpe, allium, sinapi, eruca , raphanus : alterum eorum quae crassis vaporibus caput replere solent, ut lac, &lacticinia omnia, & legumina, ex quibus tamen mimis nocent ciccra rubra , propter eximiam aperiendi& detergendi vim qua praedita sunt; ideδ eonceduntur,
praecipue hiscula eoisi. Fructus Omnes recines,& praeci
pse fugaces multa aquea humiditate prete liti,ut freques cruditatum materia, vitandi. In bellariis fructias sicciores usurpari poterunt , ut passulae, amygdalae, nuclei pinei , dachii &' similes ; quorum tamen usus partus esse debet, quia ex maiori parte dissicile concoquuntur. Pyra cocta faccharo contecta,vel conditura corticis citri, limonis, aram ij, in fine mensae usurpari poterunc Sed multo utilius erit pulueris digestiui cochlear unum sumere post pastum , cuius Vapor aromaticus, & cerebro amicus cum alimentorum vaporibus sursum eleuatur, sicque cerebrum roborat & exsiccat. Parabitur ex coriandro , faeniculo , aniso , cinnamomo , nuce ino-schata, cum dupla quantitate sacchari rosacei. Panis ex optima tritici farina conflatus , si bene coctus de se mentatus , cui etiam aliquid salis & anisi utiliter addi poterit ; in maiori intemperie biscoetus erit utilior. Potus sit vinum tenue ac o ligophorum , quod caput
45쪽
vaporibus non repler,& aqua multa dilutum,tum et lain valde conferet per horam ante pastum,vinum aqua miscere ut illius vapores infringantur , necnon coriandri tantillum in aqua decoquere , quo vis roborandi cerebrum & ventriculum ipsi cociliabitur. In grauiori affectu, si vinum etiam cum praedictis cautionibus usurpa tu,suspectum esse videatur , illius loco hydromel tenue subrogari poterit. Hoc autem in omni cibatione semia per obseruandum, ut cibi moderata quantitate sumantur , & coena si leuior prandio. Sobrietas, ut in omnium morborum curatione , de praecautione magni momenti est , sic praecipue in omnibus capitis assectibus maxime commendatur plurimo enim ingesto alimento caput vaporibus, de humoribus repletur, de contra ab eiusdem penuria plurimum inanitur. Tertio, corporis exercitatio moderata esse debet. 8e sngulis diebus,quantum fieri poterit,continuari. Otium enim & quies corporis nimia , calorem nati immdebilitat, ac torpidum reddit ; ita ut coctiones suas non rise peragat, & corpus excrementis repleat; con tra verδ motus & exercitatio calorem natiuum luscitat, concoctiones adiuuat, excrementa discutit tapiritus purificat, de exhilaratadebet autem fieri exercitatio
ante singulos pastus, & utilius est , pastu per aliquot horas quiescere , aut saltem non valde concitato
Quarto in sonino & vigilia modus adhibendus est ;vt enim somno mediocri reficiuntur vires 1, ita longiore torpescit corpus , refrigeratur de oneratur excrementitiis humoribus , praecipue vero cerebrum. Nimia verδ vigilia corpus extenuat, spiritus absentit,& quod in corpore sanum est depascitur. Somnus itaque longior non sit, is tamen metiendus pro consuetudine, Scrobus incidentibus , vulgo septem horis detςrminatur,. quod
46쪽
Cap. L Frigida eerebri intemperies. II quod spatiu produci,vel abbreuiari potest pro aegrotatis aetate et cosuetudine. Si in alterutro peccetur,praestit in vigilia immodica, quam in superfluo lomno de linquere. Non statim cama somno indulgendum est sed duabus saltem horis interiectis , In qua Dus leuis deambulatio prodest. Capite altiore & in alterutrum latus dormiendum , supinus decubitus impro
Quin id, omnium corporis partium excrementa luis
temporibus sunt euacuanda, cerebri poti ssimum , atque ad eb quotidie manu screando e palato , emungendo Θ naribus, pectinando & linteo aspero, vel spongia caput confricando, e suturis , cerebri superfluitates euocandae. Aluus libera & mollis seruanda est, & si sponte non obediat, glande vel enemate sollicitanda, vel etiam interdum leuia medicamenta purgantia peros exhibenda. Non solum enim alui excrementa istis auxiliis euocantur ; sed etiam paulatim , & successivo reuellitur aliquid a capite , aut saltem retinetur deri uaturque, quod ed tanquam ad partem imbecilliorem
Denique animi affectuum maxima ratio habenda est utpote , quibus corpus nostrum mirum in modum alteratur , & de sede sua delicitur. Inter caeteros maxime cauenda est tristitia , & ira: illa calorem natiuum imminuit, & spiritus conterit; unde concoctiones in-sceliciter obeuntur, & multus fit excrementorum pro uentus : haec vero magnam sanguinis ebullitionem, de spirituum agitationem efficit, unde humores funduntur,liquantur & commouentur ; & si quae pituitosa e crementa in cerebro fuerint, affatim in partes debiles, infirmasque praecipitantur, graissimosque anc tus
Reliqua duo instrumεta medica, nempe chirurgia . 8c. ' phaimac
47쪽
pharmacia, huius affectus curationi in sequentem modum aptari poterunt. Generalis euacuatio in omnibus sere morbis hu- moralibus fieri solet venae sectione , de purga
Sanguinis euacuatio ratione piruitae consentanea non est. Si tamen in reliquo corpore sanguis abundet, hepar sit calidius,aetas florens, aut consistens , Cum detrahere conuenit. Sic enim vaporum ad caput estumatio impeditur, & superfluum alimentum demirur; ut
natura postea quidquid crudum & pituitosum in sanguine est , facilius concoquat; tum purgantia medicamenta tutius postea usurpari valeant. At vero , rii si plet hora vehementer urgeat, melilis erit venae sectioni praemittere potionem phlegmagogam , bolum, pilulas, aut puluerem. Quorum formulae tales esse poterunt. Sennae mundar. 5 g. sem. anisi,&caryophyl.ana 3.ss. l. ment hae, & betonicata ana M.si. summitatum
thymi P. s. Coquantur ad 3.iiij. In colat.insunde agarici recenter trochiseati Bij cinnamoni B. g. In exprei dissolue diaphoen. g. iij. 1yrupi rosat. 3.j.Fiat potio,quae detur cum regimine. Vel Catholici duplicati, se diaphoen. ana A. si . cum saccharo fiat bolus. Cui potest etiam addi electar. diaca th. ad 3.j. vel ij. detrahendo parem diaphoen. quantitatem I tum etiam catholicum pro arbitrio detrahi, & bolus ex diacalthamo & diaphoenicone componi poterit. Vel, Τί. Massae pitular. cocciar. min. B. ij. Malaxen tur cum aqua betonicae , formentur pilulae v. vel vj. deauratae, quas capiat summo mane , praecedente leui
48쪽
Cap. I. Frigida ceres ri intemperies.
Pitulae de agarico,& cocciae maiores huic etiam usui accommodari poterunt. Vel Sennae mundat. turbit h. hermo dactyl. ana Θ.j.
diagrydij B. 6. caryophyl. n. j.Fiat puluis qui detur cum
iustulo. Post venae sectionem , siquidem necessaria suerim,aut ea omissa , si minus utilis videatur , statim ad humoris praeparationem, δc purgationem veniendum est; quod fiet a poetemate sequenti. Rad. cyperi,ireos Florent. angeticae, Eedoariar,&enulae campanae, an a J.j. fol. beton. maioran. mellilae, pulegi j , origani, calament hi, an a M. j. summitatum thymi de salutae, an a M. si . sem. anisi seseleos, & Gniculi , ana 3. iij. liqui ritiae rasae, & passularum mundar. an a J.j. sol. tennae mundatae aqua vitae irroratae 3. ii. sem. carthami contusi, & polypod. querc. recentis , an a 3.j. agarici recenter trochiscati, turbit h. hermo dactyl. ana 3 iij. et inalberis de caryophyli an a s. i. flor. chados, anthos , salutae, & lauendulae, an a P. j. Coquaiatur ad quartaria v. In colatura dissolue sacchari albi t. piat apoZema clari f. 8e a pomatizat. 5. ij. cinnam. electi
pro i iij dos bus matutinis. In prima Sc vlt. do si dissolue electari j diacartha mi, vel dia phoenici 3 iij. Capiat cum regimine. Vel si nihil addatur vltimae dosi, postridie illius, pitulae purgantes exhiberi poterunt , quales supra descriptae sunt. Post purgationem , ut cerebrum alteretur & robore turin purgantium noxa corrigatur, capiat aeger besum
sequensem. v.Theriacae veter. 3.j. conseruae anthos dc rosarum, an a B. ij. cum saccharo fiat bolus, quem capiat mane,
duabus horis ante pastum , superhausto vini diluti
49쪽
I4 Praxeos Medicae L is. I. Quia vero malum hoc saepe pertinax est , de generosis etiam remediis semper non cedit, ad potentiora praesidia confugere necesse est. Ac primum corpore purgato diaeta sudorifica instituenda est , quae cereia
brum , & totum corpus calefacit, Sc exsiccat ; crudos humores concoquir, crassos attenuat, viscidos incidit , lentos abstergit , & quidquid aquosum est, per
urinam educit, ac per sudores, aut insensilem trans irationem discutit. Ad quae omnia multum etiam facit tenuior illa victus ratio , quae tempore diaetae adhuberi solet. Illa autem diaeta comporn poterit, vel ex decocto guaiaci solius,uel addendo lignum salsastas, aut radicem sal parillae, aut etiam cepitalica specifica I prout videbitur Medico prudenti, varias corporum qispositiones, variaque temperamenta sedulo contemplanti. Quorum etiam respectu longiorem , aut breuiorem illius v sum imperabit, v g. ad xv.xx.vel xxx. dierum spatium. Decoctum vero sudorificum in hunc, aut similem modum componi poterit. Rasurae ligni guaiaci & radi c. salsae parillae , ana E. ij. Infundantur per i . horas in ib. iiij. aquae fontis supra cineres calidos. Bulliant lento igne,& sine fumo ad mediae partis consumptionem. COlentur per manicam Hippocratis & colatura servetur in vase vitreo; de qua capiat m. g. calide, mane, corpus tegendo plus solito,ut excitentur sudores.
V. Radie. salsae parillae 3. ij. Insundantur per horas
xij. in m. xij. aquae fontis. Bulliant ad quartae partis consumptionem. Colentur per manicam Hippocratis, addendo coriandri, & liquisitiae,vel sacchari,& cinamomi quantum satis ad saporis gratiam. Fiat bochetum, quo Viarur pro potu ordinatio toto diaetae tempore, utendo interea pane biscocto & anisato, carnibus assis
50쪽
Cap. I. Frigida cerebri intemperies. I s& non elixis,amygdalis torrefactis,pallulis,nucleis pineis, prunis cum iaccharo coctis, & similibus. In via decocti sudorifici hoc perpetuo obseruandum est, ut semel in septimana purgans aliquod medicamentum propinetur , omissa ea die potione sudorifica. Quandoquidem per sudores tenuior humorum portio tantum educitur,manente crassiore,quae per aluum
expurganda est. Praeterea,quia viplurimum in usu diritae aluus constringitur,clyster tertio aut quarto quoque die iniiciendus est. Si adhuc pluribus machinis morbus iste oppugnandus videatur , per usum diaetae sacculi sequentes capiti admoueri poterunt.
o. Seni. anisi , foeniculi & baccarum lauri conlucana 3. iij. milii m. i. salis communis di. g. Torrefiant omnia in sartagine , sensim affundendo vini generosi quantum satis. Iisque impleantur duo sacculi, qui applicentur sincipiti raso,calide vicissim . post assumptam
potionem sudorificam. Deterso sudore emplastrum caput roborans capiti admoueatur, in sequentem modum compositum.
V. . Succini pellucidi, thuris, mastiches, ana 3. j. s. galbani, opopanacis,ana B. j. visci quercini g. ij. seira.
pceoniae maris 3. g. olei nucis moschat. q. s. Fiat ex omnibus masti emplastri , quae extendatur super alutam in formam oualem,& applicetur sincipiti raso post detersium sudorem. Vel admoueri potest emplastru caput roborans,quod in officinis Monspei. Pharmacopoeoru habetur, licet in dispensoriis non reperiatur ; cuius descriptio talis est. Sroracis,benjbint,ladant,ana iiij. radic. paeo ni .i reos Florent.visci quercini,mastiches,ana J.j. styraeis liquid.q. f. Fiat emplastri massa,de cuius J.j. fiat emplastrum oualis sigurae,applicandum futurae coronali.