장음표시 사용
61쪽
rtendit vitae periculum. Atque ita carus comate , &thargo periculosior est; apoplexi a caro,quae ii fortis fuerit , omnino incurabiis censetur ab Hipp Aphor. 42. ista 2.qui sic habet. Apoplex iam sortem soluere eth possibile, debilem veto non faci=er fortis verb dici tur apoplexia in qua rei piratio inaequalis, inordinata. 5 interdum intermittens est. Si vero ita se habens respiratio magna vi exerceatur fortior censenda est: si atrie respiratio penitus prohibeatur, fortissimaesticonis, vero ubi respiratio aliquem seruat ordinem, debilior existin quae doctrina proponitur a Gal. comment. Aphor. praedicti. Valde periculosus est comatosus affectus, qui acutissimo morbo superuenit, vel enim caloris natiui extinctionem significat . vel malignam & uenenatam qualitatem , quae in febribus malignis cerebrum plerumque solet impetere.Qui per consensum partium inferiorum fit comatosus affectus, & a vaporibus ex iis elenatis,minus infert periculum.
Lethargo affecti in septem diebus moriuntur ; si verδ hos effugerint, sani evadunt. Hipp. secundo de
Affectus comatos in senibus viplurimum lethales
esse consueuerunt: cam enim propter caloris natiui inopiam , debilem habeant facultatem concoctricem,& expestricem , fit ut materiam morbificam superare,& expellere nequeant, eam inprimis quae in cerebro redundat, siquidem cerebrum cum sit pars corporis frigidissima, aduentante senio caloris imminui Ionem,& tandem extinctionem , citius quim teliquae pati' consueuir.
Iu lethargo parotides superuenientes , vel pus ex auribus e filuens cum imminutione symptomatum , salutare; significat enim dominium naturae supra causam morbifica
62쪽
morbificas', quam vel expellit ad emunctoria nondum perfecte concoetam , vel in pus conuersam per ductus
Qui ex lethargo seruantur empyici fiunt. Hypp. incoac. oc 3. de morbis. Haec semen ria, ut sonat, & ut plerique interpretantur, experientiae non lespondet, 'vix enim verum empyema ex lethargo genitum , vlli videre cootigit ; sed veritati est consentanea Mercurialis interpret tio, quae vel per Empyicos, seu suppuratos hoc loco elie intelligendos, quibus per aures, vel nares
materia purulenta euacuatur. Docuit enim Gal. comis
aptior. 8. sect. s. & aphor. - . sect. T. per empyema Hippocratem non solum eam quae in thorace, sed quae etiam in singulis partibus fit , suppurationem intelligere Soporoso affectui a causa frigida oriundo phrenitidem succedere bonum: quandoquidem a calore intenis fore phrenitidem essiciente materia pituitosa,affectum soporosium producens concoquitur. Apoplectici in septem diebus pereunt, nisi febrIs apprehenderit. Hipp. 2. de morbis, & aphor. si . sed . 6. illa autem febris acuta esse debet, & essentialis, ab humoru,& spirituu effervescetia ori uda, ut possit mat riam morbincaira discutere: si antem remissior fuerit, &symptomatica . qualis apparere consueuit in apoplexia quae , dispositione inflammatoria cerebri, & nimia sanguinis copia in vetus illius contenta , eXOrirur, morbum non imminuit ; quin potius phrenetica quaedasymptomata accersit, quae facultates animales debilitant , & in hac causa phrenitis soporoso affectui superueniens non est bona , ut in superiori prognostico dicebatur. Praeterea febris morbum solutura alia conditione indiget,ut nimirum principio morbi accidar, dum natura adhuc in suo robore consistens validos co
63쪽
natus exerene potest; quae enim iam praegressio morbo superuenit , salutaris non est , ut docuit Hipp. in coa- Cis. e poplediicia , inquit , osse tro1- derepente exolutorio uredo sentci, febre temporu progressu accidente fer-mcisse. ε' A poplecticis ἐφL Hrc superueniens mala; illa enim sudatiuncula summam naturae oppremnem significat.
Ad horum affectuum curationem , sicut & reliquorum omnium , tria instrumenta medica necessaria sunt, diaeta, chirurgia, & pharmacia. Dueta in horum affectuum principio tenuissime est imperanda , quia morbi sunt acutissimi, ideo solis iusculis aegri nutriendi sunt per dilucida interualla usurpatis ; in declinatione Verd , & in curotione prophyla- istica eadem diaeta conuenit, quae in frigida cerebri intemperie descripta est. Reliqua duo instrumenta sequenti methodo sunt usurpanda.
Quandoquidem huiusmodi affectus soporosi praeci pites sunt ,& periculo pleni. sedulam Medici diligen-riam postulant, & in talibus casibus remedia festinanter acceleranda sunt. Primo igitur Medicus ad affectum aliquem soporosum vocatus, aegrum confestim a graui illo somno excitare conabitur, omnibus sensibus obiecta vehementiora offerendo. Atque aded oculi radiis solaribus, de luci splendidae obiiciendi. Aures clamoribus, strepitu, & sonitu concutiendae ;& in primis aeger proprio nomine magna voce sepe appellandus est. Naribus acria,ut ruta, castoreum, acetum, Obiicienda. In os & palatum itidem acria iniicienda. Tactus frictionibus, vellieationibus, pilorum euul- sionibus
64쪽
sionibus,tigaturis,digitorum complicationibus,& aliisti uiusmodi briitandus. Clyster laxans praescribatur. primum ex decocto' communi, ut citi tis paratus sit, in hunc modum. τί. Decocti communis clysteris m. i. si . hierae pi-erae, & diaphoen. an a j.ol. lilior. & rutac. ana 3.j. g. mellis anthosati 3. ij. talis 3. s. Fiat clyster,iniiciendus
Dum haec fiunt, serib apud se meditari debet Medi eus , an venae sectio celebranda sit , quandoquidem in hisce ρffectibus,quod dixit Celsus de apoplexia,sanguinis detractio, vel occidit, vel liberat. Conuenit autem venae sectio, si sanguis causae principalis, vel adiuuanistis, vel sine qua non, rationem habear,viresque ferant. Vires autem non actionum animalium ablatione aestimandae sunt Ad quales ante morbi inuasionem fuerant. Si enim tum satis fortes fuerunt,etiam nunc permitioni,nisi plane fortis sit apo plexia.Neque vires lunt debiles pes resolutionem, sed per oppressionem. Si vero nullo modo sanguis peccet,aut vires sint ve-rὸ deiectae , aut aeger admodum senex , venae sectio intermittenda. Statim vero & sine omni mora , siue noctu, siue interdiu allectu quis corripiatur venae sectio instituatur,& quidem ante clysterem , si quamprimum iniectus non fuerit. Fricetur tarnen prius corpus , dc aperiatur vena in brachio. Hoc etiam aduertendum est , utilius ac tutius esse non una vice mittere quantum opus est sanguinis, sed per vices , intra tamen paucarum horarum spatium. Nam per iteratam illam sanguinis mistionem.& materia facilius mouetur,& vires nori deiiciuntur. Inspicia- . tur post primam venae sectionem aegri facies, & pulsus exploretur.Et si color faciei viuidior reddatur,& resol- . ratio
65쪽
3o Praxeos Medicae Lib. I. ratio Acilior , ac pulsus bene habeat optime speran.-dum, & confidentius venae sectio repetenda. vulnus in venae sectioine fiat amplius: alias enim
sanguis, qui crassior est, statim subsistit. alio magis abundat sanguis, ed liberalius detrahi
potest. Si vero pituita magis luxuriet,parca manu mit tendus est, ne calor nativus, ad hunc affectum discutiendum tantopere necessarius , quadamtenus infrin
Copiosae & frequentis sanguinis detractionis in apoplexia exemplum singulare proponitur a Zacuto Luntano, lib. I. historia Medicorum principi- , hist 33.
his .rbis. Nobilis qnadam foemina iuuencata , in omnitim rerum obliuionem , deinde in veram apoplexiam cum menstrui effluuio incidit. Cui cum plurima, tam insuperioribus , quam in inferioσibus partibus essent celebrata auxialia, per ligaturas, acres clysteras, sariscatas cucurbitas domso applicatas, neglecta indicatione , qua a menstruo actu sitiente desumitur, ob urgens ex procrastinatione periculum, cum Oiribus esset valentibus actis' itionibus crum , Oeneu itulis femoribus appositis, octo horarum spatio , quater e tephatica copiose sanguinem mitto , a quo praesidio I qui coepit , ct conualuit. idam practici recentiores audent in apoplecticis iugulares venas aperire, sicque omnes propemodum liberari affirmant: in ecque apertione hac methodo progrediuntur.Primδ collum leuiter constringunt linteo, apertione facta statim laxant, sanguis sponte fluit sine ligatura,quae posset sanguinem ad caput attrahere, vulnus postea occludunt emplastro glutinante sine lugatura,eoque facile sanguinem cohiberi asserunt Quod confirmat Zacutus Lusitanus, qui tamen ligaturam adhibet obseruar. 9. lib. I. Praxis Medicae admirandae;
66쪽
simorum Medicorum consilio Venae iugulares apertae fuerunt ; unde sequutus est irreparabilis sui ipse loquitur,)sanguinis fluxus,quo aeger in omnimodam virium iacturam lapsus est. Vocatus Zacutus accurrit, emplastrum Gilenicum superimposuit, quo ipse lib. s. meth. cap. .ad arteriarum,& iugularium haemorrhagias steli citer utitur sicque collo commode ligato,aeger iam exhaustus reficitur,& a morbo liberatur.Empti strum v ro componitur ex thure, aloe, & pilis leporinis, alb mine ovi subact is,dupla thuris ad aloen quantitate,ut docet Gal. loco citato; aliquando vero aequali utriunque dosi,in durioribus scilicet corporibus. Superiorem operationem Gal. comprobat, clim dicit hoc emplastrum venarum iugularium profluuium citra vinculum sistere. Hoc etiam animaduerti velim,in apoplexia sanguinem ex vena aperta tanto impetu non profluere, quemadmodum in angina; quia in illa sanguis est refrigeratus , ac veluti congelatus, ut docuit Hippocrates a. de morbis , & ea ratione creditur venas & arterias carotides obstruere; in hac verb feruidus est ac tenuis, clam anginosi febre acutissima laborare soleant. Purgatio instituatur paucis horis post venae ecti nem , neglecta temporom electione. Neque enim in purgando cunctabundus nimis, aut timidus esse debet Medicus, cum morbus valde urgeat, & breui sua percurrat tempora. Et illa purgatio forti medicamento debet fieri, quia humor contumax est , & obruta facultas, nec nisi vehementioribus irritatur.
Illud antem medicamentum vulgξ, fieri colet ex E ielectarii diacire hami,dissoluta cum aqua betonicae,addendo castorei B. si. Vel F T. by p pcti Θ. iiii. aearrici recenter troch sic. 5.11 TmZib. B. I. sem. inniculi B., castorei g. vj. Infini- damur in susticienti quantitate aquae betouis . In eos
67쪽
lat. J. iii. dissolue electari, diacarthami g. iij. syrupi ros. . i. fiat potio. Vel
V. Mass, pilui. coch .min. 5.j. castorei g. iij. Malaxentur cum aqua betonicae, r entur pilulae septem,&s aeger non possit deglutire , di stoluantur in aqua salutae, lauendulae vel betonicae. Vel V. Mallae pilui. coch. mai. & de agarico , an a 5. g. trochilc. alliandat, diagrydij& castorei,ana g. iij Fiat massa cum melle antho lato , quae dissoluatur in aqua saluiae. Vel fiat talis potio. V. Fol. sennae S. si . agar. albi g. j. si . turbith electi
saluiae & rori imar. Colat. 3. ij. si. adde clectar ij diacarinthami 3 ij. castorei B. s. oxymelitis simplicis 3 si. Fiat potio. In lethargo purgatio ab initio mitior esset debet,
proprer sebi cm continuam coni unctam, ex agarico,cui
aliquid thab. addi potest , vel scammoni j ; aut pitulis
de hiera cum agarico, cum bilis plerumque humorum ad caput vehiculum sit. In morbi tamen progressu, cum iam materia ad caput fluxit, & in eo haeret, purgantibus etiam praedictis utendum est. Trallianus scammonij 9.j. cum castorei B. ij. in Oxy- metite exhibet, quo multos lethalgicos deploratos se restituisse resert. Et Oribasius ex Rufio Ephesio refert, nullum aliud esse lethargo correptis aeque utile, atque essicax medicamentum ad purgandam pituitam, quam bilis admixta in caput detulit,quam scammonium cum castoreo exhibitum. Saepὸ vero accidit sacultates esse ita oppressas, ut medicamenta in actum minimὸ deducantur,atque ad ederi atra nihil operentur ; quod mali ominis est , & ita affecti ut plurimum pereunt. Attamen, quia , ut inquit Celius, quando huiusmodi tempestates ingruunt, remedia
68쪽
Cap. II. De Asfectibus sopor s. 3 3
media etiam cu aliqua temeritate rapienda sunt,& omnino periculum in hoc morbo aliquid periclitari permittit.Nam ut Serenus habet, duci hac patro putant, quam dulci morte perire. Et , Ut idem Celsus , multa in praecipiti periculo recte fiunt, calsas essent ommittenda, Ideo propositis remediis non proficientibus, ad ca quae ex antimonio palantur, licet irascendere;praesertim ea, quae minus vehementia lunt,qualis est aqua benedicta, ex croco metallorum composita i quae per superiora inferiora potcnter expurgans , tanta pituitae copia non solum e ventriculo, partibusque inferioribus,sed etiam e cerebro educit, ut hac euacuatione interdum aegri liberetur.Et bona fide testari possiam,me virum nobilem ex primoribus huius ciuitatis vidisie,ter intra biennium ab apoplexia hoc solo remedio liberatum. Quamuis autem nonnulli etiam viti doctissimi vomitoriorum usum
in hisce affectibus improbent; tamen experientiae magis credendum est ; quae etiam nos docet quotidianis expe- 'rimentis, pueros comate affectos sale vitrioli vomitiuo promptius dc tutius,quam ullo alio remedio liberari. Tinctura nicotianae in aqua Vitae extracta,& ad s.li. cum melle excepta,& in OS infusa potenter educit. Inrerim medicamento purgante exhibito,antequam operari incipiat, & dum etiam Operatur, reuellentia omnium generum in Vsum reuocanda sunt, non solum frictiones , & ligaturae antea propolitae, sed etiam cucurbitulae dorso,scapulis,brachiis, & femoribus assixae, sine scarificatione , si sanguinis missio sussiciens cclebrata sit, & cum scarificatione,saltem earum aliquae, siphlebotomia fuerit omissa.
In apoplexia non admoueantur cucurbitulae posteriori thoracis parti, aut hypochondriis , ne contractis rhoracis & abdominis musculis , respiratio magis impediatur. C Summum
69쪽
Summum Sc unicum remedium habentur,praesertim. in apoplexia,cucurbitulae capiti impositae.Quod reme-
dij genus insignis, ille Medicus Fracastorius apoplexia cori cptus nutibus suis iridieasse fertur; sed non intellectus periit. Zacutus Lusitanus hist. 33.lib. I.de Melcorum principum historiis , refert despcratam apoplexiam , c curbitu bis occipiti admota cum profundis scarificationibus , a se curatam fuisse. Vesicatorium posteriori parti ceruicis & si apulis ad
Clystcres acres iniiciantur duo , uch tres in eadem die. Fol. parietar. hyssopi, calamenthi, origani, sal- Ulae, rsitae, & centaurei minoris,an a M.j.lem.carthami
S. g. sem. toeniculi & cumini, ana 3. iij. agarici albi in nodulo inclusi A. ij. palpae colocynth. in eodem nodulo inclusae 3.j. is. Coquantur ad Δ.j. In colata disset. literae picrae s. diaphoenici 3.j. olei rutacei 3.ij. fiat 'clyster.
Chymici clysteribus admiscent aquae benedictae j j. ij,
vel iij. de sc potenter expurgant. Aquae autem huius do sis augeri potest ad iiij. &3.Vj.nNO Vero antequam e phiala educatur, aliquantulum agitari debet, ut nonnihil pulueris in fundo residentis admisceatur , unde vircs e scaciores evadunt. Ideo Viplurimum clysteres ex aqua benedicta, seu Vino Emerico, hac formula praescribere soleo , qui in inultis affectibus , praesertim colicis doloribus,miran da praestant.
V.Decocti emollientis ib.j.diaphoenici 5. j. aquae benedictae turbidae 3. iiij. fiat clyster. Si clyster debito tempore non reddatur , glande aluus proritetur. M .Pul.
70쪽
ac. Pulu. hierae picrae Gal. 3.ij.pulpae colocynthidos,
Rellis ad debitam consistentiam cocti quantum satis; fiant sepositoria. Saepe tamen accidit, ut sphincter ani resoluatur,vnde anus plane pateat, ac clysteres sine fructu iniiciantur,cum retineri non possint; qui casus plerumque desperatus est. Naribus admoueantur castoreum cum aceto , quae specifica proprietate somnum excutere creduntur. Enicax etiam remedium est, si acetum acerrimum supra laminam candentem effundatur, & vapor ab aegro naribus excipiatur. Adhuc essicacius erit, si aceto addatur semen nigellae,ruta ,& castoreum. Ipsum etiam acetum modice calefactum & naribus adhibitum excitat potenter, si acerrimum sit; & adhuc potentius, si ei piper & castoreum admisceantur. Excitat etiam a somno 1ussitus sulphuris. Pili caprae v sti,& cornu certa & caprae ustum,& --ribus admotum , potentissima sunt ad excitandum altissime dormientem. Succini albi sumus ad apoplecticos excitandos praestantissim ς est, tum illius oleo tempora & nares laepe
Fiand etiam frictiones in plantis pedum cum sale Scaceto , manibus inunctis oleo rutaceo & de castoreo: . lingua & palatum inungantur theriaca Veteri , in aqua, caelesti,aut apoplectica distollata. Sed aduertendum cst, ne theriaca recens adhuc sit,nam ratione opij somnum . inducit. Ad eundem usum reuocari poterit aurea Ale- .
xandrina,& confectio ana cardina. Sinapi criam potest coqui in vino sorti,. & eo palatum inungi. Pyrethri radices in Oxymelite coctae idem praestant.Omnibus vero hi lce castoreum utiliter admiscetur.