P. Cornelii Taciti ... Ab excessu Augusti annalium libri sedecim

661쪽

66o P. CORNELII TAcraerter Aponium quam Flauianum adsupplicium deposierent. Quippe Moesici adiuta a se Pa

mniorum ultionem referentes, Pannonici uelut a luerentur aliorum seditione, iterare culpam gaudebat. In hortos in quibus diuertebatur Saturninus,pergunt. Nec tam Primus, Aponianus, oe Messala quanqua omni modo nixi eripuere Saturninsi, quam obseuritas

latebrarum, quibus occulebatur uacatium Dr-

te balnearum fornacibus abditus. Μοχ ο misi is lictoribus Patauium concessit. Digressu copula ortia uni Antonio uis ac potestas in utrus exercitum fuit, cedetibus collegis, obuersis miliotumfludiis. Nec deerant qui crederent utravΡditione ude Antonii coepta , ut fias bello

frueretur. Ne tu vitellis quidem partibus quieta metes,exitiosiore disiordia. no μ1picionibus uulgised perfidia duco turbabantur. Lucilius Bassus classis Rauenuatis praefectus, ambiguos

militum animos, quod magna pars Dalmatae Pannoetiis erat, quae proinncia vegpasiano tenebatur,partibus eius aggregauerat. Nox proditioni elerita, ut caeteris ignaris ,soli in principia de ectores coirent. Basius pudoreseu metis quis nam exitus foret, intra domum opperiebatur. Trierarchi magno tumultu Viteris linatines inuadunt, paucis resistentium obtrunca,tis, caterum uulgus rerum nouarum studio, ira

Vesta ianum inclinabat. Tum progressus Lucili na

662쪽

ellius autorem se palam praebet, classis Cornes

tium ruscum praeseritum sibi de linat, qui proo

pere accurati. Basius honorata cusoria Liburnicis nauibus Hadriam prouectsu, a praesedis isti Menuio Rufino praesidiu illic agitante uincitur. Sed exoluta flatim uincula interuentu Hormi Caesaris liberti.is quos inter duces h bebatur. At Cacvina dejectione classis uulgata, rimores centurionum, paucos militum, Oeteris per militia munera dispersissecreta ca

si orum assectans , in Principia uocat. Ibi v spasianiuirtutem uires, partium extollit:tras iugis e classem inopia commeatuum, aduerso Gazas Hispania p, nihil in urbe fidum, atq;

omnia de Vitellio in deterius. Nox incipientibus qui consitas aderant, caeteros re noua attonitos o uerba Vespasiani adigit. simul Vitellii imagines direptae, mo qui Antonio nuntiarent. Sed ubi totis cibis in fama proditio,=-- currens in principia miles praescriptum Ves'

fani nomen , proteritas Vitesiij effigies asi

xit. ualitum primo silentium, mox cundiasimul erumpunt: huc cecidisse Germanici exercitu. gloria,ut sine pratio ne uulnere, uinctas ma-nm γ capta traderet arma' Quas enim ex diuersio legion es'Nempe uictas. abesse unicum Othoniani exercis' robur,primanos quartadecimauoss , quos tum . dem capi, iPis fuderint si averinis ut tot armat orsi millia uelut grex τ 3 uenali

663쪽

662 p. coRNELO TACITI uenaliu exuli Autonio donum darentur. Octo nimirum legiones unius classis . recessione fore. Id Bissio id Caecinua uisum, po siquam domos. hortos,opes principi abstulerint, etiam militi, bin principe auferre icet integros incruetoss, Flavianis quos partibus uiles. quid dicituros reposcentibus aut prospera,aut aciuersa ζ Haec suguli 3 ac uuiuersi,ut quenque dolor impulerat, uociferantes, initio a quinta legione orto, repoostis vitestis imaginibu , uincla Caecinuae inii, ciunt. Fabium Fabuia quinta legionis legatum, O Cassium Longum prae se lum castrorum. G.

ces deligunt. Forte oblatos trium liburnicarum milites, ignaros oe insioutes trucidant. Relictis OHris abrupto ponte Hotaliam rursud, iude Cremonam pergunt , ut legionibus prima Ita , bcae G Vnietvicesima Rapaci iungerentHr, quas Caecinna ad obtinendam Cremonam cum parte equitum praemiserat. Vbi haec comperta Antonio, discordes animis, discretos uiribus hostium exercitus aggredi flatuit, antequam ducibus autoritaου, militi obsequium, oe cunctis legionibus fiducia rediret. Mans Fabium V lentem profecIum ab urbe,acceleraturums c gnita Cactrinae proditione coniectabat. Et fidus Vitellio Fabius, nee militiae ignarus. Simul ingens Germanorum uis, per Gaetiam timebatur : Brisaeunta Galliaque Hispania auxilui vilesitui AEcciuerat mmensam belli luem, I ni Au

664쪽

ni Antoniim id ipsum metuens fUtinato praelio

uirit iam praecepisset. Universo cum exercitu secundis a Veroua caRAru Bebriacu ueuit. Posser o die legionibus ad mu ui edum retentis, ausxiliares cohortet in Cremon in agrum misia, ut pecie parandar cspiaru, ciuili praeda miles imbueretur. Ipse cu quatuor millibus equitum ad octauum a Bebriaco progressus, quὴ bacentius popularetur, eaploratores us mos est longius curabat, Quinta ferme hora diei erat, cum citim eqμes aduesare boties, regredi pauocos, motum femi tum j late audiri mintiauit. Dum Antemus quid nam agendum Onsultae,

auid late navandae opera Araius Varus cum

promptissimis equit-m prorupit. I Nulli s Vitellianos modica caede. Nam plurium accursiuersa fortuna, acerrimus quises sequetium, fugae ultimui erat. Nec Ponte Antoni, properarum. fore qua acciderant rebatur. Hortatus suo s μt magno animo cape gerent pugna, diductis io latcra tu mi uacuum in medio reliquit iter, quo viar*m equitos eius re 'eret. armari legiones, datum per agros Ag iv,ut Sinimis proximum otu a praeda, prclia occini rearent. Paridus interim Viari obturbae suorum πιε

665쪽

664 CORNELII TACITI litis Oscium omisit. Occuixere pauentibus,rettinere cedentes. bi plurimus labor,unde aliqua Des,cosilio, manu, uoce insignis hos conssicuus sui e)posremo ardoris proue bu est,ut uexit

larium fugientem basia transiuerberaret. Nox raptum uexillum in honem uertit. Quo pudore haudplures quam centum equites resilerea Mit locus arctiore illic uia: secto interfue tis risiponte, qui incerto alueo, praecipitibus

ripis fugam impediebat. Ea necessitasseu D

tuna lapsus iam partes renituit. Firmati inter se densis ordinibus,excipiunt Vitellianos tem re lusos,atque illi consernantur. Antonius iussare perculsis Jernere obuios. Simul caeteri uecuis ingenitwoliare,capere arma , equos abs

ripere. Exciti prosi ero clamore qui modo peruros fuga palabantur, uictoria se miscebant. Ad quartum a Cremona lapidem fulsere logionumsigna, Rapacis ais Italicae, lato inter initia equitum Dorum praelio illuc usis proueocta. Sed ubi fortuna contra fuit,nsn laxare orsdines, non recipere turbatos, non obuiam ire,

nitroque aggredi hostem , tantum perDatium cursu et pugnad sum. Forte uidit raudperinde rebus prseris ducem desiderauerat, ais in aduersis deesse intelligebant. Nutante aciem uictor equitatus iucursat. Et Vipsanus Mesa, Ia tribunus eum Moesicis auxiliaribus assequio et unquos militiae alaria legionariti quanquam raptim

666쪽

raptim ductos, aequabat. Ita mmus pedes equess rupere legionum agmen. Elpropinqua Cremonesium moenia quanto plus spei ad uti

itum , minorem ad re sistendum auimum da-ant. Nec Antonius ultra militit, memor Iaboris ac uulnerum, quibuου tam anceps belli fio

tuna quavi prostero me, equites equos, o flia

Llauerat. Inumbrante uesera uniuersum Flauiani exercitus robur aduenit. Vis cumulos

super oe recentia caede uetagia incessere, quasi debellatum foret ei gere Cremonam uictos in deditionem accipere, aut expugnare deposui. Haec in medio pulchra diritu. Iliasibi quis que, posse coloniam plano stam impetu capi. Idem audaciae per tenebras irrumpentibus, O maiorem rapiendi licentiam. Quod si lucem opperiantur,iam pacem,iam preces, O pro laboreae uulneribus, clementiam γ gloriam inis auia laturos. Sed opes Cremonensium in sinu praefectorum legatorums fore. Expugnata urbis tradam ad militem, dedita ad duces pertianere. Spernuntur centuriones tribumque, ac ne nox cuiusquam audiatur, quatiunt arma, raspturi imperium ni ducantur. Tum Antonius

inserensst manipulis, ubi aspectuseautoritate silentium fecerat: nou se decu neque pretium eripere ta bene meritis firmabat. Sed diuisis inter exercitum duces1: munia,militibus cupiadinem pugnandi conuenire, duces prouidendo.

667쪽

cis P. CORNELII TACITI consultando, cunflationes pi ' quam temer late prodesse. Vt pro uirili portione armis ac Fnanu uiriloriam iuueri ratione π cosilio pro priis ducis artibus profuturum. ω- ames bigua esse quae occurrant noctem, ignotae rum urbis, tutus hines, cudia in idi's oppor-ituua. N in1s pateant porta, ii si explorato, nisi die intrandum. Au oppugnationem inchoaturos adempto omni prospectu fis aequus la-cim quanta altitudo moeniam : tormentisne telis , an operibus uineis aggredienda urbs foret Mox conuersus ad singulos, numsecures, dolabras, ct caetera expugnassis urbibwJecumi attulissent, rogitabat. E ι abnuerent,gla.

ne inquit, pilis perfingere ac subruere muros ulla mamis possunt' si aggerem fruere, M plutris cratibusue protegi necesse fuerit, ueuul im improuidu irritisabimus, altitudinem

turrium aliena munimeta mirantes ' Quin potius mora nodus unius aduerilis tormetis machinisci , uim ui loriams nobisiumferimus. Si mul lixaes ealonesu eum recentissimis equitum Bebriacum mittit, repitas caeterias usui allaturos. sil uerὸ aegre tolerante milite prope seditionem uenta , cum progressi equites sub eis moenia,uagos ex Cremonensibus corripiunt. Quo-pum iudicio noscitur, sex Vitelliana. legiones, omnemi exercitum qui Hostilia egerat, eo ipso die triginta midiapassuum mei um, comper

ta suor

668쪽

ANNALIUM LIB. XIX. cc ea forum clade, inpraelisi accingi, diciamus re. Ps terror obLDuctas mentes consili se duci aperuit. Sitiere tertiam legionem in ipse uia PoΠbumia aggere iubet, cui tundia a Luο Ρ-ptima Galbiana patenti capositit: dem septima Claudiana agresti 'sia ita locvi e t p emunita , dextro ocIaua per apertum limitem, mox tertiadecima densis arbustis intersepta. Hic aquilarum sanorum, ordo. Milites mitti

per tenebras, ut ors tulerat. Pratori uum ue-.α illum proximum tertianis. Cohortes auxiliorum in cornibus, latera ac tersa eqvite circuno

data. Sido ais Italicus Suem cum delectis p pularium primori in acie uersabantur. At Vistellianus exercitus, cui acquies ere Cremon recuperatis cibo somnos uiribus, consentis

re ac proruere ratio fuit: iudigus rectoris, uacuus consillis tertia firme uoctis bora, paratis, ianis disso sitis Flauianis impingitur.Urdanem ogminis risii et Ii per ira ae tenebro, asseuerare non ausim, quaquam alis tradiderint . quartam Macedonicam dextro sιοrum cornu, quiviam quintamdecimam cum uexillis nona secunodas et uicesimae Britannicarum legionum,mediam acie siextadecimanos duoetvicesimanosscr primanos laeuum cornu complesse. Rapaces

atque Italici omnibus se manipulis mi ςr . Eques auxibaque sibi iis locum legere. P= lium

669쪽

εοῖ P. CORNELII TACITItium tota nocte uarium,anceps,atrox, bis,ruris sui, illi, exitiabile. Nihil animus,aut manus , ne oculi qui de prouisu iuuabant. Eadetns utras acie arma. crebris interrogationibus notum pugna Quum,permitia uexilla, ut quisis globus

capta ex hiatibus buc uci icuc raptabat. Urogebatur maxime septima legio,nuper a Galba coiiscripta. Occisi sex primorum ordinum centuriones. Abrepta quadam signa. Ipsam Aquia iam Atilius Verus primipili centuris multa

cum hostiumstrage, ad extremum moriens, seruauerat. Sustinuit labantem aciem Autonius accitis praetorianis. Qui ubi excepere pugnam, pellunt hostem, dei pessuntur. Nauque Vitelliani tormenta in algerem uia contules

rant, ut tela uacuo atque aperto excuterentur,

distersa primo γ arbutilis sine holitum noxa

isti a. Magnitudine eximia quartadecimae I rionis bastin ingentibus faxis hostilem aciem . proruebat lateq: cladem intur et, ni duo miliates praeclarum facinus ausiarreptis est agescutis ignorati uincula ae libramenta tormentoris

abscidisset. statim cos i sunt,eos intercide re nomina. D e farito haud ambigitur. Neutro inclinauerat fortuna, donec adulta nocte,lunasurgens ostenderet acies,falleretque. sed Flavianis aequior a tergo. Hine maiores equora; uirorumsumbrae, falbo ut in corpore ictu tela hoHium citra cadebant. Vitelliani aduerso lumine colis

lucentes.

670쪽

AN NAOvM LIB. XIX. ducentes, uelut ex occulto iaculantibus incautio serebantur.Igitur Antonium ubi nosceresios, noscis poterat,alios pudorestprobris, multos laude hortatu,omnes spe, promissisi: acceu dens, cur rari sumpsissent arma Pannonica3 I riones interrogabat. Illas es' e campos,in quibus abolere labe prioris ignominiae,ubi recuperare gloriam popeui. rum ad Muscos conuersus, principes autores, belli ciebat: Frusi a minis uerbi prouocatos Vitellianos, si manus morum oculos s no tolerent. Hac ut quois accesserat. Plura ad Tertianos,ueterum recentiumst

admonens : ut sub blar. Antonio Paribos, sub Corbulone Armenios, nuper Sarmata pepus Uent. Mox infensus praetorianis: Vos,inquit, nisi uincitis pagani, quis aliud imperator, qua castra alia excipient' Iilicsigna arma, uestra sunt, mors uictis. Nam ignominiam consim-

si . undis clamor. orientem solem itam saria mos es Tertiani salutauere. Vagus inde costio ducis sub dum rumor, aduenisse Μοtianum,exercitus in uicesaluta'. Gradum is, ferunt, quasi recentibus auxiliis au thrariore iam Vitellianorum acie, ut quos nullo re lore, si s queris impetus uel pauor contraberet duisceretve. Postquam pulsessensit Antonius, denos agmine obturbat. Laxati ordines abrumpu-tur. Nec restitui qGiuere impedientibus uehicustis tormetiss. Per limitem uiastarguntur cor