P. Cornelii Taciti ... Ab excessu Augusti annalium libri sedecim

641쪽

e o P. CORNE LII TACITI Propriis quos opibua Mutianus bellum iuuit, largus priuatim,quod auidim de Rep. humeret. Caeteri conferendarum pecuniarum exemplum secuti,rarissimus quisis eandem in recuperado licentiam habuerunt. Accelerata interim Veo

Dasiani coepta, Itbrici exercitus studio in parstes. Tertia legio exemplum caeteris blaesae lexio, nibus praebuit. O diaua erat ac septima Claudiaua imbutae fauore Othonis, quamuis praelio non interfuissent: Aquileiam iam progressae, proturbatis qui de Othone nuntiabant aceratis . uexillis nomen Vitessis preseretibus, rapta postremo pecuuia inter se diuisa, hoLtiliter

egerant. Unde metus ex metu consili se imputari Vessa siauo, qua apud Vitellium ericusauda ei ant. Ita tres Moesicae legiones per villatas assiciebant. In eo metu Aponius Saturninus blaesiae rector, pessimum facinus audet,misio centurione ad interficiendi, Te Iium Iulianum septima legionis legatu , ob simultates, quibus causam partium praeteribat. Iulianus comperto discrimiue,et gnaris locorum adis Attis , per auia Moesia ultra montem Hemum profugit. nec deinde ciuili bello interfui per uario moras pusceptum ad Vespasianum iter trahens,'ex nuntiis cunctabundus, aut properatis. At iu Pannonia XIII. legio ac VII

Galbiana, dolorem iramq: Bebriacensis pugnam etinentes , haud cunctanter vespasiano a

642쪽

s. I

ANNALIUM LIB. x VIII. ε x re, ni praecipua Primi Antonis. Is legibus uocens , o' tempore Neronis salse damnatus, i ter alia belli malasenatorium ordiuem recuperauerat, praepositus a Galba si ptimae legioni. scri titasse Othoni credebatur, ducem seta tibus osserens. A quo negleelus , is nullo Othois niuui belli usu fuit. Labantibus Vitellν rebus Vespasianum secutus, grande momentum addidit, frenum manu, sermone promptu , serenda in alios inuidia artifex, disicordiis γ seditionibus poteus, raptor,tirxitor, pace pessimus, bellono; pernendus. Iunciti inde Nudici ac Pannonici exercitus, Dalmaticum m3litem traxere. quanqua consularibus legatis nihil turbatibus. ritu3 Fabianus Pauoniam, Pompeius S Pan Dalmatiam tenebant, diuitessenes. Sed procurator aderat Cornelim Fusim uigens aetate, claris natalibus. Prima iuuenta quietis cupidine senatorium ordinem exuerat. Idem pro Galba

dux colonia suae eas opera procurationem ades plus, susceptis Vessasiani partibus, acerrimam bello facem praetulit. Noli tam praemiis periculo νω, quam Uyis periculis latus,pro certis olim partu, noua, ambigua, ancipitia malebat. Igiatur mouere et quatere quicquid usquam aegrum foret, aggreditur. Scriptae in Britannia aα quartadecimanos in Ela Paulam ad primanos episto/iaiquod utral luto pro Othone aduersi viteulio fuerat. sparguntur per Gailias litera , mos s mcuto s

643쪽

6 2 P. CORNELIr TACITI mentos temporis flagrabat iugens bellum, Itbricis exercitibus palam des Dentibus : caeteris jortunam feci turis. Dum haec per prouincias avsasiano ducibus, partium geruntur, Vitellius contemptior tu dies mutors ad Omvis municipiorum urstarum j amoenitates re Deus,graui urbem agmine petebat. Sexaginta millia ars marci si sequebatur, licentia corrupta. Catonum iumei sin amplior, rocacissimis etiam iuser se nos lixarum ingeniis. Tot letatoris amicorum, comitiatus, inhabilis adpare dumetiam sisumma modes 7ia rexeretur. Onerabant multitud uem 0buit ex urbe senatores equitess, quidam metu, multi per adulatiouem : ceteri ac paulatim omnes,ne aliis proficiscentibui,'si remane, xent. Aggregabantur e plebe sagitiosa per οἷ- sequia Vitellio cogniti, surra, bitatones,auri, ga, quibu3 ille amicitiarum debones amentis mire laudebat. Nec coloniae modo aut municipia

conpeHu copiarum, sied ipsi cultores aruarii masturo iam futibus ut hostile serum uastabantur. Nulla γ atroces inter se militum caedes , posseditionem Ticini coeptam, manente legionum auxiliorum, discordia, ubi aduersus paganos certandum foret, consensu. sed pl*rima si apes ad septimum ab urbe lapidem. Singulis ibi militibus Vitellius paratos cibos ut gladiatoriam sagina diuidebat. Et est a plebs totis se castrismisuerat. Incuriosos milites uernacula urba si nitate

644쪽

uitat e quidam spoliauere abscisiis fur imbal

teis, an acciusti forent rogitantes. Non tulit ludibrium insolens coiit omeliae animus. Inermem populum ladiis inuasiere. Casus inter alios pa, ter militis tamfilium comitaretur, deinde agnia uulgata caede, temperatu ab innox s. In urbe Lamen trepidatum praecurrentibu passim militibus. Forum maxime petebat, cupidine uisendi locum, in quo Galba iacuisset. Nec minus saeuumspe iaculum erant ipsit, tergis ferarum et ingentibus telis horrentes, cum turbam populi pre i sicitiam parum uitarent , aut ubi lubris uiae uel occursu alicuius p=Ucidisient, ad iurgisti mox ad =nanus serrum transirent. Quiu Otribuni praefectist cum terrore armator si caste ruis uolitabant a se Vitellius a ponte Niluio, in signi equo paludatus iccinctuset: senatum crpopulum ante se ages, qus minud ut captam ursbem ingrederetur, amicorum consilio Glere Dim , sumpta praetexta composito agmine incessit. Quatuor legionum aquila per fontem, totidem, circa e legionibus alus uexilla, mox X I I. alarum sit qua, oe post pessitum ordine eques, dem quatuor O X X X. cohortes, ii nos mina gentium aut θecies armoru forbiit, diser etae. A nte aquilam traesecti GIProrum tribuniis Or primi centurionii candida ueste, caeteri iuxt&fuam qui 1; centuriam armis doniss fulgentes. Et militum phalars,torqvcsi sybendebant : δε-

645쪽

c i. coRNELi I TACITI cora facies, no Vitellio principe dignus exercitin. Sis Capitolium ingressus,atq; ibi matrem complexus, A Musa nomine honorauit. PoHera die tanquam apud alterius ciuitatis senatum

populum magnificam orationem de semetim prompsiit,induistriam temperantiamq; suam laudibus attollens, consciis sagitioru issii qui adeora omnis Italia er quam somno luxu pudendus incesserat. vulgus tamen uacuum curis,

in sine falsi ueris db crimine Iolitas adulatio

nes edoctum, clamore uocibus ad epebat: abnuentis nome Augusti, expressere ut assum ret,iam fuHra quam recusauerat. Apud ciuitatem cuncta interpretantem, functi ominis loco AEcceptum est, quod maximum Pontificatu ad plus vitellius, de ceremoniis publicis X v. Calem Aug. edixisset, antiquitus infauΠο die Cremerensi Alliensis cladibu3. A deo omnis humani diminis iuris expers,pari libertorum amicorum bsocordia, uelut inter temulentos agebat. Sed comitia consulum cum candidatis ciuiliter celeis brans, omnem infimae plebis rumorem, tu thea-rro utipectator, in Circo ut fautor assectauit. QVAE grata sane popularias u uirtutibus

prosiciscerentur, memoria uita prioris indecora . uilia accipiebatur. Ventitabat insuatum, etiam cum paruis de rebus patres cimsulereus 3ur. Ae forte Priscus Helvidius praetor designa- contrastadium eius censuerat. Commotus,

primo

646쪽

ANNALIVM LIB. Xurr I. ε ς primo vitellius, non tamen ultra quam Tribunos plebis in auxilium spreta poterutis adu cauit. uelox mitigantibus amicis, qui altiorem iracundiam eius uerebatur, nihil noui accidisse

respondit, quod duo senatores tu i p. disielitia reuislitumst etiam Thrassa contradicere. Imri e pleris impudentiam aemulationis. Aliis id ipsum placebat, quod nou ex praepotentibu sed

Thrasea ad exemplar vera gloria legisset. Pra- posuerat pr4torianis P. Sabinum, au praefectu- cohortis Iulium Prisi dum centurio esset. Pr in valentis, Sabinu3 Caecimia gratia porulebant. Inter dissordes Vitellio nihil autorita. tis biunia imperii Caecinna ac Valens obibant

obni auxit odiis, qua bello γ castris male disiimulata,prauita3 amicorum secunda gigne- dis inimicitiis ciuitais auxerat,dum ambituJosmitatu, γ immensis salutantium agminibus utendunt , comparanturs uariis in hunc aut

illum gitellii inclinationib-. Nec utiquams tu fida potetitia,ubi nimia est. Simul ipsum vi. testium, subitis os sis aut intempeRuis blanditiis mutabilem, contemnebant, metuebantq;.

Nec eo segnius inua ei aut domos, hortos, opessimperii, cum sebilis oe egens nobilium turba, quos ipsos liberosq; patriae Galba reddiderat, nulla principis misericordia iuuarentur. Grastum primoribus ciuitatis,etiam plebs approba.uit,quod reuersi ab exilio iura libertorum con

647쪽

corrumpebat, abditis pecuni t per occultos aut iambitiosos simus. Et quidar, tu domum Caesaristi aucti est,atque ipsis dominis potentiores., Sed

miles plenis castris, γ redundante multitudia ne,in porticibsis aut delubris, urbe tota ua igu , non principia noscere, non struare uigilias,nes labore firmari: per issecebris urbis, tu, honesta dictu, corpo otio, animum libidinibus imminuebat. Postremo ne salutis quidem cura, infamibu, Vaticani locis magna pars tet eudit. 4Mnde crebra in uulgus mortes Et ad acetia Uiberi G rmauorum Gallorumq- obnoxia morbis: corpora suminis auiditas, aestiu impatientia tabefecit. D super eonfusus prauitate uel ambiars,ordo militia. Sedecim praetoria, quatuor ursbauae cohortes scribebantur, quis singilla m:lba. insent. Plus tu ea deleritu Valens audebat,iau- quam ipsum Caecinitarn periculo exemisset. Sanerr sientu ejm partes conualueraui, ' suisti um. denti itineris rumorem prostero praelio uerterat Omus, inferioris G erina uia miles Via lentem Uectabatur. Vnde primum creditur Caecinua fides sivitasse Ceterum non ita ducibus indui sie

Iuerat,urbanae militiae ascribebatur. Rursus balnis remanere inter legionarios aut alares uolea

tibus term unti Nec, deerant qui Messent, fessi

et . morbis

648쪽

INNALIUM LIB. xvrII. 6 orbis es' intemperiem caeli iucusantes. Roborra tamen legioniba, alibi subtracta, couulsum Hrorum decus, x X. millibu3 e toto exercitu permisiis madis quam eledus. Contionante V

reeio postulantur vid supplicium Asiaticus γFlauius nu, duces Gasitarum, quod pro

vindice bella sient. Nec coercebat eiusmodi uoces Vitellius veΡ instam animo ignauiam, o

scius sibi ius iure donatiou deesse pecuniam,

omnia alia militi largiebatur. Liberti princiapum conferre pro nomero mancipiorum ut trisbutum iusii. Ipse sola perdendi cura,fabula ais rigis extruere. Circum gladiatorum ferarum i De iaculis opplere. Tamquam in summa abun dantia,pecuniae illudere. Quin natalem Vioreltas diem Caecinna ae Valens editis tota urbe uicatim gladiatoribus, celebrauere iugenti pa-Watuo ante i si diem insolito. Laetum foedis ms cuis, apud bonos inuida ae fuit, quod extruo risis in campo Martio aris,inferio Neroni iecise set. Caesepublice uiritima cremata j : faces Aura gustales subdidere t quodsacerdotium, ut Romulus ratio regi, ita Caesar Taberim Iulia gerati sacrauit. Nondum quartus is uictoria mensis, O libertus Vitedij Asiaticus P obcletos , Patrobios uetera odi orum nomina aquabat.

Nemo in illa aula probitate aut induHria cerrauit. Vnum adpotentiam iter, prodigis epulis,m sumptu Calaine aquae satiare inexplebiles

649쪽

P. CORNELII TA cIT et

Vitellii libidines. Ipse abundὶ ratus si praesentia

bussi ueretur, nec in longius consultans, novies misties sesteritium paucissimis mensibu, intersucit se creditur. Μagna misera civitas eosdem anno Othonem vitestiumr: pasia,inter Inios, Fabios, Icellos, Astaticos,uaria O' pudens da sorte agebat, donec successere Musia uisi OMarcellus magis alij homines, quam alii mores. Prima Vitellio tertiae legionis defectio nuntiatur, missis ab Aponio Saturnino epistolis,antequam is quos Vsipasiani partibus aggregaretur. Sed neque Aponius cuncta, ut trepidans resubita, perscripserat, amici adulantes melolim interpretabantur: Vnius legionis eam sediationem : caeteris exercitibus con, iure sidem. Ita

hunc modum etiam Vitellius apud milites disseruit , praetorianos nuper exautoratos insecta. rus, a quibus falsos rumores disper ,nec ustum ciuilis belli metum asseuerabat,suppresio vegpa ui nomine, O uagis per urbem militibus, qui

sermones coercerent. I d praecipuum alimentum fama erat. Auxilia tamen e Germania Britanoniai; Hispani s excivit, siegniter, γε necessistatem dissimulans. Perinde legati, prouincias euuctabatur. Hordeonius Flaccussus ecti, iam Batavis anxius proprio bello, Vectius Bolanus nunquam satis quieta Britannia , uterque ambigui. Neque ex Hispaniis properabatur, nullo tum ibi consulari. Trium beatonum leg-ti pares

650쪽

ANNALIUM LIB. XVIII. c spares iare, O prosteris vitectas rebus certaturi ad obsequiam, aduersim eius fortunam ex aqua detrectobant. In Mica legio cohortes s delecta a Clodio Macro, mox a Galba dimissae, rursus iussu Vitesi, militiam coepere. Simul caetera tuo Mentias dabat impigre nomina. Quippe integri Erie ac fauorabilem procopulatum vitellius, fasmosum inuisums Vestasianus egerat: perinde focis de imperio utriujs Gniectabant. sed experimentum contra fuit. A eprimo valerius Fesus regatu sudia prouincialiu cum fide iuuit. Mox nutaba palam epiIAlis edictisq: Vilegium, o cultis nuntiis Vestasianumfouens, haec illάue defensurus, rout iuualuissent. Depraebensi cum

bteris edicti s vesta si aut ter Rhatiam γ Galbas militum centurionum quidam, ad vitellium misit necantur. Plures fefellere de amicorum, aut1 uomet satu occultati. Ita vitellii

paratus nossebantur Nestinani cossiliorum pleoras ignota: primum socordia vited , deinda Pavonica alpes prae id si esiae nuntios retinebant. Mare quos E te si sabunt. Hurum flatis

in Orientem nauigantibus siecundim , inde ad uersus orat. Tandem irruptione hostium, aιrο- cibus undis nunti s exterritus, Cacvana ac Vas lentem expediri ad bestsi iubet. Praemisius Ca- cinna. valente e graui corporis morbo sompriamum assurgentem infirmitaι tardabat. Longa alia proscisentu ex urbe Germanici exercitua