P. Cornelii Taciti ... Ab excessu Augusti annalium libri sedecim

631쪽

εJo P. CORNpLIr TACITI Viis uictimis, regium in morem , qua lata ii praeserius , mox perniciem is is fecere. Aderant Valens Caeciliora , monstrabantqs pugna Docos. Hinc erupisse legιouum agmen, hinc equites coortos inde circuit usas auxilior si manus. Iiam

tribuni praefectis sua quisis facta extodientes,

sal ο uera aut maiora uero misiebant. Vulgus quos militu clamore cr gaudio, deflectere uia, spatia certaminu recogito cere,aggerem armorum,ser es corporum intueri, miraris. Et erat quos tiaria fors rerum, lacrymaep et misericordiasse biret. A t nou Vitedius sexit oculos, uectot millia insepultorum ciuium exborruit. Lἀ-tus ultro, tam propinquae sortis ignarus ius. staurabat sacrum diis loci. Exin Bononiae a Fabio Valente gladiatorum spectaculum editur, aduecto ex urbe cultu. Quantos magis propinquabat, tanta corruptivi iter immitti, bi triounibu stipadonum regibus, catero Ner Dianae aulae ingenio. Nans O Neronem imum Vitellius admiratione celebrabat, sectari ea mtautem solitus, non necessitat e qua bonesisi,m- quifp , sed luxu oe saginae macipatus emptu j. Vt Valenti acnine vacuos bonoris menses aperiret , coarctati aliorum consulatus, dissimulatus M. Macri, tanquam Othonianas rum partium ducis: γ Valerium Marinum dei atum a Galba consulem dis7ulit, nulla

632쪽

ANNALIVM LIB. XVIII. 631Pentinius Com omittitur in arus principi,ut aduersta Nerone ausus, ii iiij extimula, tor. S ed altra protulit causas. actas in uter vitellio gratiae, consevctudineseruiti'. Non ultra paucos dies, quanquam acribus tuitus captum, mendaci si ualuit. E xsis erat quidam scribouianum se Camerinil ferens, Neronianorum teporum metu in Histria occultatu, quod illic clientcla et a ori ueterunt Cria1siorum,ac nominis sa-uor manebat. Igitnr delerrimo quos in argu 'mentum fabula asysmpto, uti m credulum, quidam milisu errore steri, seu turbamsudio, certatim aggregabantur:cῶ I ertra Ilias ad Vitellium, interrogat inq; quis ita mortaliis e siet,

poliqua nulla aiciis sides, a domino uincesbatur, conditione furitiuus, nomine Geta umoptum de eo suppliciu in seruilem modῶ. Vix credibile memoratu est, quantum superbiae socors Haesi Vitellio a soliuerat, poIZquasseeutitorcs S ria Iudaea, ridaTlum in uerba eius Orietem

nuntiauere. Na etsi uagu adhuc et incertis autoribιω, erat tamen in ore sumat Ves pasiani , ac pleruus; ad novies eius Vitellius excitabatur. Tu ipse exercitu ut nullo amulo, sevitia,

libidine, raptu,in externos mores proruperant:

At Vespasianus besti; armai:, trocul uri iuxta sitas uires circunsperitabat. Niles ipsi adeo pa

633쪽

rint. Mutiani animus nec Vespasiano alienus, in Titum pronior.pras Ius Aerapti Alsxander consilia sociauerat. Tertiam legionem, quod de Syria in Moesiam transisset , Dam numerabat. Caeterae Illyrici legiones secuturas'

rabatur. Nans omnes exercitus sammauerat arrogantia uenientiu a Vitellis militum, quod truces corpore, horridi sermone cateros ut impares irridebat. sed inerat a mole belli plersis cuctatio, et V pasianus modo in spem erectus, aliquando aduersa reputabat: Quis ille dies foret, quo L X. atatis annos, duos filios iuuenes bello permitteret: Esse priuatis cogitationibM progressum, oe prout uelint plus minusuesumi fortuna. Imperium cupietibus,nihil medium inter siumma aut praecipitia. Versabatur auteoculos Germanici exo citus robur, notum uiro

militari. Suas legiones ciuili bello inexpertas, vitellii uictrices. γ apud uictos plus querimos ni arum quam uirium. Fluxam per discordias militum sidem, periculum ex singulis. Quid enim profuturas cohortes alas b, si unus ab erjpraesenti facinore paratu ex diuerso praemium petatρ Sie scribonianum sub Claudio interficiam,sic percussorem eiu Volaginium e gregario adsumma militia prouectum. Faritim unia uosos impelli, quam singulos uitari. His pauoribus nutante,et a l. legati amici firmabant,

o Matianus pos mulιοι secretoris e sermones,

634쪽

ANNALIUM LIB. XVIII. 6331am ω coram ita locutus: Omnes qui maya, ru rerum consilias cipiunt,aesimare debet,an quod inchoatur, Reip. utile ipsis gloriosum,aut promptu effictu,aut certe non arduu sit. Simul ipse quisuadet consideradus est,adiiciatne conis silio periculusuum:et si fortuna coeptis assuerit, cui summu decus acquiratur. Ego te vespam. ne ad imperium uoco, tam salutare Reip. quam tibi magnificu. Iuxta deos in tua manu positum es. Neespecie adulantis expaueris, a contum lia quam a laude propius fuerit, post Vitellium eligi. Non aduersius diui Augusti acerrimam mentem, nec aduersus cautissima laberii seuectutem,nec contra Cai quidem aut Claudis uel Neroni fundatam longo imperio domu exuragimus. Cessi etia Galbae imaginibus. Torpe, re ultra, polluenda perdendams Remp. r linquere, sopor et ignauia uideretur,etiasi tibi, quam inhonesta, tam tuta seruitus esset. Abiit iam σ transuectus tempu3,quo posses uideri concupisse. Confugiendum est adimperium. An excidit trucidatus Corbulo' me di dior origine

quam nos sumim,fateor. Sed et Nero nobilitate natalium vitellium anteibat. Satis clarus egapud timentem qui siquis timetur. Et pse ab exercitu principem feri, sibi ipse Vitellius documento es,nullissipendiis, nulla militaris ma , Galba odio prouectus. Ne Othonem qui, dem ducis arte,aut exercitu u fedpraepropera

635쪽

63 P. CORNELII TACITripsius desseratione uictum, iam deside, bilem O magnu principe fecit. Cum interim pargit

legiones, exarmat cohortes, noua quotidie bello

semina min frat. Si quid ardoris ac ferociae miles habuit, opinis comessationibus prinespis imitatione deteritur. Tibi e Iudaea D-ria A e' pto uouem lexiones integra , nulla acie exh,ro Jae,non disordia corraviae. Sed Domatus usa miles et belli domitor externi. Clasesiunt, alarum, cohortium robora, et fidissimi r ges, tre tua iante Omnes experientia. Nobis nihil ultra arrogabo, quam nepog Valentenioe Cacinnam numeremuri lce tameta Mutianum socium spreueris,quia amulum non expcriris : me Vitellio antepono, te mihi. Tua domui triumsphale uomeu, duo iuuenes, capax iam imperii alter,et primis militiae ianuis apud Germaniscos quoque exercitus clarus. Absurdum fuerit,non cedere imperio eccuius si adoptaturus essem, si ipse imperarem. Caeterum inter nos non idem prosperaru aduersarums rei u oxri erit. Nam si uincimus, honore ciuem dederis habebo, discrimen ac periculum ex aequo partiemur: imo ut melius es, tu hos exercitus rege, mihi bellum, oe praeliorum incerta trade. Acriore hodie ἀsciplina uicti quam uisiores agunt. Hos ira, OAum, ultionis eviditas ad uirtutem accendit:

636쪽

ANNALIUM LIB. XVIII.

tium O tumescetia uulnera bellum ipsum. Nec mihi maior in tua uigilantia, parsimon a, sapient ia, fiducia es,quam in Vitellis torpore, inscitiaδεuitia. S ed et meliorem tu bello causam, quam in pace habemus. Nam qui deliberaui, desciuerunt. P0ὶ Mutiani orationem caeteri audentius circuit silere, hortari,responsa uatum, Oderi; motus referre. Nec erat intacitici talis ersitione, ut qu mox rerum dominus Seleucum quendam mathematicum rectorern et prascium palam habuerit. R ecursabant animo uetera omina. Cupressus arbor tu aris eius co picua altitudine repente prociderat, ac postera

die, eodem usuio resurgens, rocera lactruirebat. Grade id, prosperηms cosensu aruspiocum. Etμmma claritudo iuueni admodi; Vespasiano promissa. sedprimo triumphalia, o consulatus, O' Iudaicae ut loriae decus,implesse fidem omiuss uidebausur. Vt haec adeptus est, portendi sibi imperium credebat. Est Iudaeam

inter Syriamq; Carmelus , ita vocant montem

deum . Necsimulacrum deo, aut templum, sic

tradidere maiores aram tantis γε reueretiam.

Illic sacrificanti ve Dasiano, cum spes occulo

ι M uersaret auimo, Basilides sacerdos in eritis identidem extis, Quicquid est,inquit, Vespasia ve quod parra seu domu extruereseu prolatare agros, e ampliare seruitia, datur tibi magna sedes,inge es termini multum hominum. H

637쪽

Q6 P. CORNELII TACITI ambages etflatim exceperat fama tuc aperiebat. Nec quicquam magis in ore uulgi: crobriores apud ipsum sermones,quatὰ speratibus plura dicutitur. Haud dubia deItinatione di scessere, blutianus Antiocbiam, Vespasianus Caesaream. Isia Dria,haec Iudaea caput est. Iniatium ferendi ad Uessasianum imperis Alexan, dria captum, feIHinante Tyberio Alexandro, qui Kalen.Iul. sacrameto eius legiones adegit. Isq: primus principatus dies in poHerum celebratus, quavis Iudais exercitus V. Nonas Iul.Q- ipsum iurasset. Vt ne ritus quidem filius

expectaretur, Syria remeans, O eosilioru inter Muti anu ac patrem nuntius, euncta impetu militis acta:non parata cognitione, non coniun lis

legionibus, di; quaeritur tempud locuss, quodsis re tali dissicissimis es,prima uox, dum animo spes, timor,ratio, casus obuersantur. Egressum cubiculo Vespasianum pauci milites solito asi

sunt ordine, ut legatu salutaturi, Imperatorem salutauersit.Tum caeteri accurrere, Casare, O Augustam, omnia principatus uocabulaeumula re. Μ eus a metu adfortuna transierast. In ipso nihil tumidi arrogans,aut in rebuι nouis nouum fuit. Ut primum tanta multitudinis offusam oculis ealigine disiecit, militariter laustus, lata omni luentia excepit. Nam id ipsum opperiens Μutianus, alacrem militem in

uerba Vespasani adegit. Tum Antiochensium theatr

638쪽

ANNA vM LI B. x V III. 63 theatrum ingressus, ubi illis consultare mos es. concurrentes oe in adulatione effusios alloqui, tur. Satis decorus etia Graeca facudia,Omnius quae diceret atq; ageret arte qua da orientator. Nihil aeque prouinciam exercitums accendit, quam quod asseuerabat Mutianus latuisse vitellium ut Germanicas letiones in Syriam ad militia opulenta quietamq; traferret. Contra Driacis legionibus Germanica Dberna coelo ae laboribus dura mutarentur. Quippe et pro uinciales flueto militu contubernio gaudebant, plerique necessitudinibus oe propinquitatibus militibus uetuitate1ὶipenuiorum nota oe familiaria caLyra, in modum penatium diligebantur. Ante Idus Iul. Dria omnis in eoindem sacramento fuit. Accessere, cum regno So- hemus, haud pernendis cuuiribus Antiochus, uetu sis opibus ingens, inseruientium regum diripimus. Μοx per occultos seu si uultos exeris citus ab urbe Agrippa, ignaro adhuc vitellio celeri nauigatione properauerat Nec minore animo regina Berenice partes iuuabat, forens aetateormas seni quoque Usspasiano masguificetia munerio grata. Quicquid prouinciarum alluitur mari, Asa atque Achaia tenus, quantumq; introrsus in Pontum γ Armenios patescit, iurauere. s ed inermes legati regebant,

nodum additis Cappadoeiae legionibus. Consiolium depumma reru Beoti habitu. Illuc Mu

639쪽

P. CORNELII TACr Tr. tiarim cum legatis tribunisi, et splendidistimquos centurionum ac militum uenit. E te Iu, daico exercitu te la decora. Tantum simul possitum equitum aemulantisi inteo se regum

paratus, speciem sertuna Principalis essecerat.

Prima belli cura, agere delectis reuocare uetera vos. Des nantur ualida ciuitates exercendis

armorum officinis. Alud Antiochensis aurum argentumq; signatur. Eas conrita per idoneormiuis osseuis quaeque locis jestinabantur. Ipse Vespasiolus adii 'hortari, bonos laude, Iegnes exeplo incitare saepius quam coercere, Dilia miris gis amicorum quam uirtutos dies mulaus. Nuiatos praesecturis ocurationibus,plerosis se natori' ordinis honore percoluit, egregios uiros, et mox Aumma adeptos. quibusdam fortuna pro uirtutibus fuit. D onatiua militi ues Μutiauus prima concione,nisi modice senderat. Ne Vespasianus quide plur ciuili bello obtulit, quam uli' in pace, gregie si mus aduersas militarem largitione,eos exercitu meliore. Nisii ad Parorbum Armeniums legati. Prouisumpneuersis ad ciuile bestum legionibus, terga nudarentur. Tuum itutare Iudaeae, Vesipa uum obtinere clauiira Aenριi placuis. Sufficere uidebantur aduersus Vitellium pars copiarum er dux Μιμtianus, et Vespasiani nomen ac nihil arduu D-xis. Ad omnes exercitu, legatos s scriptae episo' ἰή,pr. aceptum, ut pratorianos vitellio in eu-

640쪽

ANNALIvM LIB. XVIII. 'sos recuperaudae militia praemio inuitaret. Muistianus cc expedita mauusocium magis imperii quam ministrum agens, non lento itinere, necun lari uideretur, ne n tamen properans,gliscere fama ipso Datio sinebat, gnarin modicas uiressibi, maiora ci edi de absentibus. Sed legio sexta γ tredecim uexillario, si millia iugeti agmine 'quebantur. Classem e Potito Μαα antiu adigi iusserat ambiguis co iiij, nu omissa Moesia D3rrhachisi perite at p equite pete rei simul logis nauibus uersum in Italiam mare clauderet, tuta pone tergum Acbari Asias: quas inermes exponi Vitellio, nis rasidiis sis, marentur atq; imum vite tum in incerto fore, quam partem Italiae protexeret,si simul Brunaisium Tarentumque O Lucania Calabriae, litora infestas cti Lbus peterentur. Igitur nauium, militum, armorum piaria tusrepere pro sincia. Sed nihil aeque fatigabat, quam pecuniarum conquisitio : eos esse belli ciuilis neruos dictitans Mutianus, non Hu aut uerum in cognitionibus ,sed solam magnitudinem opum Dectabat. Passim delationes, locupletissimi quisque in praedam correpti. Quae grauia ais tutoleranda, sed necessitate armorum excusata, eιiam in pace m.in fore :ipso V asia no inter mitia imperii ad obtinendas iniquitares haud perinde obitiuato, donec indulgentia

fortuna prauis magistris didicis,ausim, est. Propriis