P. Cornelii Taciti ... Ab excessu Augusti annalium libri sedecim

711쪽

ANNALIUM LIB. XIX. at Nec deerant qui pro ePerent, troculcarenis, ni admonitu mod simi cutu' er ali s mi' nitantibus , omisi et intempeHiuam Iapim,riam. Obviae fuere uirgines VeHales cum epiΠοlis Vitedi' ad Antonium scriptis. Eximis,premo certamine unum diem toΠulabunt. Si moram interiecissent, fa cibus omnia conuens tura. Virgines cum honore dimisiae, Vitellio refcriptum , Sabini caede , inccndio Capitoli1, dirempta belli commerciae. Tentauit tamen An ronius uocatas ad concionem Icgiones mitigare, ut camis iuxta pontem Miluium positis, ponera te urbem ingrederentur. Ratio cun Iandi, ne rasperat vi pratio miles , non populo , non Ie natui, ne templis quidem ac delubris deorum consuleret. Sed omnem trolatationem ut inimi

cam uictoriae suspe Ia5ant. Simul sustentia per ostes uexilla , quanquam imbellis populus se queret ur, Deciem LoItalis exercitus fecerant. Tripartito agmine, ars ut Ataterat, Flaminia hia, pars iuxta ripam T beris incessit, tertium umen ter Salariam Collinae tortae propinqua' bat. Plebs inuesctis equitibus fusa. Miles Vitellianus trinis oe irae praesidiis occurrit. Pralia ante urbem multa uaridi sed Flavianis conasilio ducum irae Hantibus, septin prospera. I itantum conflictati hunt, qui in partem sint, fram urbis ad SataΠianos hortos per augu labrica uiarumsexerant. Superruntes V ε maceri

712쪽

Ia P. CORNELTI TACITI

maceriis hortorum. Vitelliani ad serum usique diem suxis pilisque subeuntes arcebant, donec ob equitibus qui porta Collina iruperant, circumuenirentur. Concurrere su campo Mamtio inferia acies. Pro FlauianM 'rι una, par- ea toties uictoria: Vitelliani desseratione βαιa ruebant, oe' quanquam pulsi, rursem tu um ibe congregabantur. Aderat pugnantibus si ctator populus , utque in ludicro certamιne, hos modo , rursus illos clamore O plaWu D- - uebat : quoties pars altera' inclinasset abditi in tabernis, aut si quam in domum perfuge rant, erui iugulam ibi postulantes parte maio- ire praeda potiebantur. Nam milite ad sangui nem γ caedes obuersio , spolia in uulgus cedes . ibant. Saeua ac deformis urbe tota facies. Alibi j praelia γ uulnera , alibi balnea, popinas. Si mul cruor frues corporum, iuxtaycorta, isortis similes: quantum in luxurioso otio lia bidinum, quicqs id in acerbissima captiuitate iscelerum, prorsus ut eandem ciuitatem f - irere cred res, lasciuire. Confixerant antς iarmati exercitus in urbe, bis L. Sγlla , semel iCinna, uictoribus, nec tuis minus crudelitatis. inunc inhumana securitas, ne miraimo q*i- i

tabant. Fruebantur nulla partium cura, m

tu publicis uti. Plurimum molis in oppugna

tione

713쪽

ANNALIUM LIB. XIX. 773tione caΠrorum fuit, quae acerrimus quisque ut nouissimam spem retinebant. Eo intentius uia lores,praecipuo ueterum cohortium sudio, cun- , Cia ualidissimarum urbium excidiis reperta, simul admouent teHudinem , tormenta, anes res aces , Quicquid tot praeli s laboris ae pe/riculi hau i eut, opere illo consummari elam tantes. Vrbem senatui ac popul. Roma. templadiis reddita proprium se militis decus in ca-sru : illam patriam, illos penates ni statim recipiantur, noctem in armis agenda. Contra viotelliani quanquam numero fatos dissares, in quietare ut loria, morari pacem , domos arasscruore foedare, suprema uidiis solatia complectebantur. Multi semianimessuper turres propugnacula moenium expirauere. Conuulsis

portis reliquus globus obtulit Ie uictoribus,

cecidere Omnes contrariis uulneribus uersi iobosem. Ea cura etiam morientibus decori ex

tus fuit. Vitellius capta urbe, per auersam paslatis partem Amentinum in domu uxoris sellula desertur,ut si diem latebra uitauisset, Tarracina ad cohortes fratrems perfugeret. De inmobilitate ingenii, qua natura pavoris est, cum omnia metuenti,praesentia maxime displicerent,in Dialium reve litur, uaHum deseristums,dilapsis etiam insimis seruitiorum , aut occursum eius declinantibus. Teire t solitudo. taceutes loci aevsat clausa , inhorrescit - -

714쪽

Π P. CORNELO TACITI cuis, 'ira H mistro errore, O pudenda ut bra semet occultans, ab Iulio Placito tribu, no cohortis protrabitur. viii Aa pone ter eum

manus. Laniata ueyle ardum 'EIaculum H cebatur, multis increpantibus, nullo illacrymante. Deformit s extim msericordiam ab-pulerat. Obvius e Germanicis mitibus, Vitellium infesto id Iu per iram, uci quo matur lim ludibriis eximeret, an tribunum appeties rit , in incerto fuit: aurem tribuni amputauit, ac satim cons m est. Ulte tum iustΠis mucronibus coactum, modo erigere os, offerre contumeliis, nunc cadentes statura sua , plorunque roiba, aut Galbae occisi locum contueari, pos 7remo ad Gemonias, ubi corpus Flassi Sabini iacuerat, propulere. Vox una noudegeneris ianimis excepta , cum tribuno in ulo tanti, sie tamen imperatorem eiu fuisse respondit. Ac deinde in trilis uulneribus concidit. EtuMitrus eadem prauitate insectabatur interse ritum, qua fuerat uitientem. vater illi L. Via testius. Septimram quinquastesimum at ris annum evIebat. Consulatum, sacerdotia, nomen locuml: inter primorcs, nulla siua indus iis , sed cun Ia patris claritudine adeptus. Principatum ei detulere qui 'Dm non nou

rant. Studia Gercitus raro cuiquam bonis ars

tibus quaesita perinde afluere, quam huic per ignaviam. Inerat tamen implicitas ac tib re alia

715쪽

ANNALIVM LIB. XX. 7s,tas, quae, ni adsit modus, in exitiam uertuntur. Amicitias dum magnitudine munei non comsantia morum continere putat, meruit magis.

quam babuit. Haud dubie intererat Vitelliώmniuci. Sed imputare perfidiam nonpossunt, qui Vitellium Vespasiano prodidere, cum a Galba de ui sient. P racipitante in occasum die ob pauorem mag:stratuum senatorum ij, qui dilapsi ex urbe aut per domos clientium semet occultabant, uocatus alus non potuit. Domitianum, postquam nihil hostile metuebatur, adduces partiun Ursum, C oem consaluta tum, cs frequens, utq; erat io arnata, in paternos penates deduxιt.

L 1 B E R X T. N T ERFECTO vitellio bellum magis deferat, quum pGx coeperat. Armati per urbem uictores, implacabili odio ui l ctos consectabantur. Plena cc dibus uia, cruent fora, templa, , passim ii Mocidatis ut quenque sors obtutierat. Ac mox au-xocete licetia, scrutari,ac protrabere abditos:

716쪽

7Is P. CORNELII T ACIT Is quem procerum habitu iuuenta prospexerant, obtruncare, nullo miluum aut populi discrimine Quae saeuitia, recentibus odi ς, sanguine explebatur, dein uerterat in auaristiam. Nihil usquam secretum aut clausium

fluebant.Vitellianos occultari simulates. Inistium id pers ingendarum domuum, uelsere siὸieretur, causa cadis. Nee deerat egent si mus quisque ex plebe. Et pessimi feruitiorum prodere ultro dites dominos. Ali1 ab amicis

monuerrabantur. Ubique lamenta , conclamationes, γ' fortuna capta urbis, ade re Othoniani Vitelliania militis inuidiosa alimet petu- lautia desideraretur. D uces partium accen- deuia ciuili bello acres, temperanda uictoria

impares. Quiyte in turbas discordias pessimo cuique plurima uis, pax quies bonis artibus indigent. Nome siedemq; Caesaris Domitianus acceperat, nonda; ad curas intentus, sed stupris adulteriis filium principis agebat. Praefectura praetoris penes Arrium Varum. Summa potetia in Primo Antonio.is pecuniam familiais e principis domo, quasi Cremouesem praeda rapere. Caeteri modesta uel ignobilitate,

ut in bello obscuri ta praemioru expertes. Ciuitas pauida oe seruitio parata occupare redeis tem Tarracina L. Vitelliu cu cohortibus, lino

gui, reliqua belli,postulabat. Praemisit Aricia eluites.rime legioni, intra B ouillus petit. Nec

cunctatis

717쪽

ANNALIUM LIB. XX. 71ycuctatus est Vitessi A sep cohortes arbitrio uictoris permutet e. Et miles ii eboa arma haud minuo ira, quam 'etu abiecit. Logus debitorum ordo septus armatis per urbe incepit. Nemo siupplici uultu ,sed tris)es truces, in aduersum plaujus ac lasiimam insultatis uulgi immobiles.paucos erupere ausos,circuieriti pressere. caeteri in custodia conditi. N hil quisquam locutus iud/gnu, quanquam inter aduersa, salua uirtutis m. Dem L. Vitelbus ιntersicitur, par uitiis fatris .in principatu eius uigi tantior.nec pertude prosteri, socius, quam a Luersis abstracias. Iisde diebu, Lucilius Bassus

cum expedito equite ad componetam Camparuam mittitur, discordibus municipiorum anis1nis, magis inter siemet quam cotumacia aduerssu principem viso milite, quies minoribus coloniis impunitas. Capuae legio tertia laemadi causa locatur, domus illuseres a sti Ia, ciιm

contra Tarracineses nulla ope iuvaresur. Ta

to pro tam s es tui uria quἀm beneficio uicem exoluere quia gratia oneri ultio m quaestu habetur. Soliatio fuit seruus Virgivis Capitonis, quem proditorem Tarracinesium diximus, pastibulo astixin ii iisdem annulis, quos acceptos Vitellio testabat. At Romae sienatus cuncta principitus solita, Ve*alsiano decernit, latus 'Ipei certus. quippeiumpta per Gallias Hi Panta ij ciuilia arma, motu ad belli Germa-

718쪽

N P. CORNELII TACITInis,mox I0rico,postquam Aegyptum, Iu5 Driam j, omneis prouincias exercitu,s lu-1 1 au erant,uclut expiato terrarum orbe, coepisse finem uidebantur. Addidere alacritate Uespasiani literae, tanquam manete bello scripta. ea,prima specie forma caterum ut princeps loquebatur, ciuilia de se γ' rep. egregia. nec senatus obsequium deerat. Ipsi consulatus cum Toto filio, praetura Domitiano consulare impe, rium decernuntur. Miserat io' Mutianus epio solas ad senatiri qua materia sermonibus p buere si priuatus esset, cur publice loqueretur. Potuisse eade paucos pos dies loco sententiae diei. Ipsa quoq: insectatio tu Vitellianos sera sine libertate. Id uero erga reue verbμ, erga principe contumeliosum, quod in manu flua fui se imperiu, donaιums Vespasiano iactabat. Caeterv inuidia in occulto,adulatio in aperto erat. Nullo cum honore uerborum Μutiano triumphalia de bello ciuili data. S ed iis Sarmatas expeditio fingebatur. Adduntur Primo Anto,nio consularia, Cornelio Fusco, Ar rio V ro praetoria insignia. Mox deos respexere. resi, tui placuit Capitolium. Ea, omnia Vale xim Asiaticus consul designatus censuis. Caete, ri vultu manus, auci quibus conspicua dignitas, aut ingenium adulatione exercitum, compositis orationibus agentiebantur. Vbi ad Helaiadium Priscum pratorem designatum uetum, promitii

719쪽

prompsitsententiam, ut honorificam in bonum principem. Falsa aberavi, studiissenatus attollebantur. Is, praecipuus isti dies magna offensae initium, magna gloria fuit. Res po-

Icere uidetur,quιa iterum in mentionem lucidimus uiri saepius memorandi, ut uitaui sudias eiu qualι fortuna sit usus,paucis repetam. Helvidius Priscus xegione Italia, Tarracina municipis, Cluuio patre, qui ordinem primipili

duxisset, ingenium istuGre altioribus sudiis tu

uenu admodum dedit, non ut plerique,ut nomine magusco segne otium uesaret, sed quis firmior aduer fortuita,re . capesseret. ctores sapientiae secutus es, qui sola bona qua

honesta, mala tantum quae turpia, potentiam, uobstitiatem,caeteras extra anim*m, neque boni, nes malis annumeraut Quasoriuου adhue a Paeto Thrasea gener delectus, e moribus Dinceri nihil aeque ae libertatem hausit,ciuissena xor, maritu ,gener, amicur, cunctis uitae officiis aequabilis , opum contemptox, recti peruιcax, consans aduersus metus Erant quibus appe tentior fama uideretur quando etiam sapientibus cupido gloriae uousima exuitur. Ruina soceri,in exilium pulsws, ut Galba principatu re, diit, Marcellum Eprium delatorem Thrasea accusare aggreditur. Ea ultio incertum maior

au iustior Dei tum inpudia didux erat. Nam si caderet Marcestus, agmen reorum sernebam

720쪽

72o P. CORNELII TACITItur. Primo minax certamen , egregiis orationibm utriusq; certatum. Mox dubia uolunotate Galbae, multis senatorum deprecantibus

omisit Priscus, uariis uis ni hominum ingenia)siermonibuου moderationem laudanti maut couHantiam requirentium. Caeterum eo se

natus die, quo de imperio Vespasiani censebat, placuerat mitti ad principem legatos. Hinc inter Helvidium cir Eprium acre iurgium. Priascio elui nominatim a magisratibus iuratis, Marcellin aruam posulabat. Quae consulis designati sententia fuerat. Sed Marcelli studium proprius rubor excitabat,ne aliis elestis posta habitua crederetur. Paulatim p per altercationem ad cotinuas infestas orationes proue usunt, quaerente Heluid. ', quid ita Μarcellus sudicium magiΠratuum pauesceret'se isti peocumam eloquentiam, quis multos anteiret, ni memoria flagitiorum urgeretur. Sorte urna mores nsu discerui: ρffragia oe exiZimmatιonemsenatus reperta , ut uniuscuiusis uia tam famamq; penetrarent. pertinere ad utiliatatem Reip. te tinere ad Vespasiani honorem, occurrere illi, quos innocentissimos senatus habeat , qui honestis sermonibus aures imperas . toris imbuatit. Fuisse Vespasiano amicitιam

cum Thrasea, Sorano, Senecione, quorum ac

cusatores etiam si puniri non oporteat, ΟΠω- rari nou debere . hoc senatus iudicio uelut ad,

moneri