Lexicon medicum Graeco-Latinum, a Bartholomaeo Castello Messanense inchoatum. Nunc verò in commodum publicum opera et studio Adriani Rauesteini ... Ex Hippocr. Galen. Auicenn. atque aliorum celeberrimorum medicorum monumentis. Tertia quidem sui part

541쪽

malleolis contentiam, undequaque contectuini, quod ne tangere quidem possis, lib. de ossib. cap. 1 χ.

Taraxis, Leu Conturbatio, est, cum oculus leuiter ac mediocriter commotus, rubicundior euadit, ac ob scure videt,lib. Introd. capit. 1 1. Paulus definit, esse humiditatem & caliditatem oculi, cum rubore praeter naturam, causa externa inductam ; ut Solesumo,puuuere,oleo:differt ergo ab ophthalmia,Mae causam tantum internam a oscit.Paulus lib. 3.c.χχ.ΤαράHειν,tur bare vehementius commouere significat. Neque enim

eo verbo aliquid moderate, sed supra niodum fieri imtelligitur,aut Galenus comment. 3.explicauit. Tardus pulyus,est,cum longo tempore,arteria disten ditur, i .de diis puls. cap.7. Tarsus oculi,est subsintia qua dant membranea durior,ac tensa,qua parte Pertostis,sive coniunctiva oc ii tunica remeare ad corneam incipit, tenuibus pertu sa foraminibus, ex quibus palpebrarum pili emicant propter suam duritiem, extendens in rectitudinem palpebras , ao. de usu pari. Rufus autem non cartilaginem illam in ambitu palpebrarum sitam, sed pilos ex ea nascentes, σαρ eis cλεφαρίας scribit nuncupari s vide Cilia. Tαρσὸς est pars pedis, quatuor ossium serie

constans. Ex his tria carent nomine,quartum κυβοειδὲς

dicitur. Illa cum osse scaphoeide coniunguntur, hoc cum calce articulatur. Differunt inter se figura,magnitudine, & situ. Verum omnia intus caua ad ambulationis & apprehensionis firmitatem,soris gibba ad dyspathiam. Videtur in pede miαρσυ esse, quod est καρπὸς in manu, nisi quod mi κα που ossa siut octo, ia ταρσοῦ v ro , quatuor 2 ex minoribus namque particulis api rehensionis organum'constare debuit ; ex grandioribus vero id quod ad ambulandum comparatum est. Tvσὸs etiam dicitur omne quod dilatatum est: ex quo vocabulam hoc manavit apud Hippocratem ροτάρσων ταν, quod

542쪽

quod significat , dilatata fuerunt,ut scribit Galenus in

Laterpret. lingit. Taurus dicitur quoque i 'ter caetera inferior Colis pars, vel sutura in longituainem eius vergens, usque ad sedein porrecta, tib Introd. cap. IO. Cela aranea, vide Rhetoeides. Telephia dc Chironia, ulcera dicuntur inueterata, quae vix curam recipiunt, cicatricemque difficillime

contrahunt , sic dicta, quod Chirone medicinae peristisilino: ad sanationem indigeant. vide Chironia. Telma,est solidum, & tensum,durim,ac pilis etiam nudum, pedis vestigium, libr. de musc. diss. capit. 3 3. Tέλμα dicitur pars ea pedis, qua terram contingimus,

Temperies, Graecis κρω ris) miscibilium est concentu & harmonia suet c. s. h. s. elementi mixto, ad mixti actiones obeundas necessaria,lib. a.de temper. C. 1.& 3. Temora, Κρόταφοι, appellantur partes, ab utroqua sincipitis latcre supra aures sitae,lib. Introd. cap. I o. Tempora morborum tale quid sunt in morbis, quale quid in animalibus sunt differentiae secundum aetates; neque enim tempus simpliciter hoc vocabulo signifieatur; neque conueniens illud tempus, in quo pr sidia etiam usurpari debent, sed tantum morborum abias, quae temporum vicissitudine immutatur : ut, animal aetatibus,libr.de morb. temp. cap. I. Temporales minuit,vide Crotaphita,& Massibularν. Temporales Futina, vide Lepidoeides. fines sunt musculorum,quos Proneruatim nes, seu Aponeuroseis vocant Anatomici; qui quidem mediis partibus sunt neruosiores, inter se tamen in eo differunt, quod aliquando minus vel carnosae, vel ne

uota substantiae in se habeant quando carnis substantia inest amplior , carnosam proneruationems quando e sitor, neruosa Pellant, i. ις arx. s. civir T '

543쪽

do, τένων Mα-τίνειν, id est,i tendene,quδd eius actio praecipua intensione seu contractione est:horum enim unusquisque fibris suis versus musculi caput retractis, partem,cui inseritur,eodem contrahit atque euellit. Tene M , est continua & implacabilis desidendi cupiditas , qua tamen nihil, praeter cruenta pauca , mucosa , egeritur ; quae affectio etiam tentio. & tensia appellatur,quoniam in ea fit in tecto intesttho tentio, cum dejicere vehementer homines expetentes, Contranuo exsurgunt, 7. aphoric 27. Temio item aliquando , tractum corporu significat, lib.finit Tenor, apud Hippocratem est idem , quod neruis intenim, a.de placit.9.& 1. de artic. 7. Tensio, vide Tenemus. Ten us dolor, qui tεsionis sensiim inducit aegris Particulis, doc.aT9.unde tellua lassitudo,quq&phleg-mOnosa est, 7.de comp.med.loc.c. i. videtolor resis. Tentigo, vide Privismus. Tenue intestintim, est tertium in ordine,ieiuno intestino substantia simile : differt autem, quod neque va Cuum reperiatur, neque tot vasis, & inuolucris scateat, s. de anat. adm. cap.9. Iden in Ileon, de Inuolucrum appellatur, lib. de anat. Viu.

Tenuia appellantur medicamenta , quae facith in te inues comminui partes possunt; Lepromeri Graece ι ossa, quae contra, Parimeri appellata, I .simplic.3. Tenuu pulsus, vide Gracilis. Terebella, vide Abaptista. Teredo, siue Teredon, est caries in osse, 3. method. t. Τερηδων,est lutio continuitatis in osse ab erosione facta.Causa est humor acutus & acris in osse putrescent, ipsumque exulcerans. Sed initio quidem hoc malum reducitur ad aliud aegritudinis genus, & ossis asperitas potius , quam Caries nominatur. Maiori autem facto foramine, & quod m veluti sinu uno vel vario appa . o tente

544쪽

rente, τερηδων d.itur. Dicitur enim quasi τρηδων , , πώ -ΤΟ , inquit Galenus ; qin d in eo affectu os pertusum sit: nisi forte denominetur a τερηδων, quod vermen significat,qui ligna erodit: namque & os quasi a vermibus corrosum videtur. Sunt autem in ossedc σφακελω idem : quorum utrumque eodem

nomine Cariem Latine dicere possumus.. Teretes lumbrici, sunt palmi longitudine , vel etiam maiore , ad stomachum usque proserpentes vermeb, libr. Introd.cap. I 3. Tergum,Nό ν Graece,sunt posteriores corporis partes, quae collo subiacent, E. G. Scapula, Dorsem, dpina, & libr.Introd.cap. IO. Terminthi, vide Therminthi. Terra Arnrite, vide Argyrite. i Terra intestina , Graece, Lumbrici terre- seres sunt, i l .simplic. Terra medicaminosa,Puod aqua irrigata,facile iii lu- tu soluitur, appellatur ; quia vero ea utimur vellit aliis medicamentis,idcirco non iniuria Latine medicaminosa vocatur,nempe,quia sola est eitisinodi,ut euidentiorem vim medicaminosam possideat, 9.simpl.

Pertiana plicii r tertiana intermittens; conis

ringit enim, hanc ipsam, sine aliqua adjectione tertianam simpliciter nominari;queadmodum,& quotidiana intermittens , quotidiana simpliciter appellatur, a. de diiser. febr. c. . Earum febrium intermittentium, qtue tertia quoque die accessionem faciunt, quae quidem breue habent accessionis tempus quod duodecim horarum aequinoctialium spatio ad summum finitur, 1.dediiser. febr.c. 3.) ac cum rigore inuadunt, & per sudores, & bilis vomitum,& biliosa excrementa finiuntur; his tertianae exquisitae nomen impositum est : quibus

vero aliquid horum deficit, hae non exqui , sed)i-- l

pitc-r tertiana appellantur ue quod si intermissionem imino s

545쪽

minore habuerint,accessione vidςlicet in longius tem Pus protracta, extense vocantur, a.de difffebr. c. 8. Exquisitavero tertiana est, quae sui ipsius naturana pura,sinceramque seruat,id est,flatia bilε redundantem,& motam,tepus aestiuum, locum calidu & sic- Cum, hominis aetatem,& temperiem similem, .aph.3 9. Tertianin circhit m, vide Uuotidianm. Testes testiculi, ορρος, sunt corpora duo glandulosa, alba,mollia, rara, laxa, cauernosa,rotunda, seminis, &generationis principium, quae quod duo sint, appellantur, quos ipsos Galen. 3. de aliment. fac. glandibus annumerauit: Esto autem naturale & proprium eorum munus seminis generatio. Itaque eius materiam per vasa spermatica attractam, & per Epididymidem propriam ipsorum tunicam, atque inde per parastatam testi impositum corpus testis alterius stadam etfigie permeantem propria facultate alterant, dearubant,concoquunt,verumque semen efficiunt,uti mammae, lac, Sc Oila medullam exsanguine generant. Plu ribus tunicis leu inuolucris integuntur , & primum quidem sua propria , ac intima, & ubique contigua, quae dicitur: deinde alia,quam ερυΘροειδὴ vo cant, propterea quod a suis vasis,& a musculo testium gracili rubescat,testem ipsum, testisque epididymidem totam inuoluente : praeterea vero duabus aliis comum unibus , quarum una ovo, seu scrotum dicitur: alia tera vero δι vos illi subjecta. Caeterum, testes in mari bus extra membranam abdominis sunt, & propendent musculis, quos κρεμας ῆρος vocant ; mulieribus intus latent a lateribus uteri, frigidiores, minores, &imperfectiores longe quam marium, iq.de usit, c. I O. sic quidem conditi testes in principum partium numero habentur, non quod ad praesente vitam necessa arij lint,sed quod ad vitam natorum serie propagadam, ad speciem quandam immortalitatis eorum actio sit

546쪽

necessaria. Sunt enim generationis principium, quod a nulla alia parte, sed , se ipsis habent. Nec tamen est

in praesenti vita vis eorum tam exigua & nullius momenti : imo vero corpus uniuersum valde assciunt &immutant. Ab his enim in totum corpus vis quaedam Per venas effertiar ; quae quidem in maribus,robusti &maseuli habitus, in taminis verb, tamineae ipsius na-

seminis generatrix, qui partes solidae praeditae semen

generant, quo optime aluntur,& robustissimae euadur. Ex eo namque ni, ut quibus testes frigidiores sunt &humidiores is corpus uniuersum frigidumariimidum, infirm sique sit,& morbis obnoxium. Nam cum aquosam & tenuem habeant genituram,male solidae eorum Paries aluntur:quare robustae esse non possunt,quoniahasis tuae sunt totius corporis & sui1damentum,quo th- firmo necesse est reliquas corporis partes infirmas esse. Testudo, vide Camarion, Fornices,& Talpa. Tetanos, inor, Distentis neruorum,est conuulsio perpetua totius corporis rigidi, & in neutram partem se inclinare queuntis,contractis ad suum principium nerisuis, & musculis, quibus caput annuit, renuit, circumagitur, aequaliter videlicet iis ante & retro tensis; Gatinus lib. de musc. dissi vide Distemio. Tetrapharmacum medicamentum est, quod ex cera, cidipe, resina, pice , aequa omnium portione constat. Aduersus Ibycum,c. 7. Tεπαφάρμαὐν emplastri nomen est, quod &-appellatur. Constat ex quatuor simplicibus medicamentis,unde & nomen habet. Puri mouendo non est aliud melius vel expeditius. Est de

Antidoti nomen,quam alio nomine μυ-τὸειον vocarunt. Constat quatuor medicamentis, Gen-riana,Aristolochia,Baccis Lauri,& Myrrha,aequali podere commistis : Valet ad podagrae praecautionem. Thelo, Papilla, mamme capitulum est, unde infans

547쪽

Iac sugit, medium in mamma protuberans,quam ambit circulus quidam subniger, qui Φωs appellatur. Θάλα substantia constat ad penem proxime accedente. Est enim neruea illi quodammodo cutis spongiosam intus substantiam continens,quae erigi ac vicissim laxari.noirminus quam penis potest. Habet autem tenues & co spicuos meatus, fibrae prorsus ae nerui modo albica tes qui venarum surculi sunt,multiplici serie per glai dulosam mammarum substantiam excurrentium , ex quibus lac effunditur.' The ra, Θεναρ , proprie vocant prominentes volae manus partes, a verbo SAειν, quod est verber e , 'venonnulli volunt, qui Etymologiis gaudent quippὸ

cum his prominentibus partibus percurere soleamus ea, quae percutimus ; alij, non omnes partes promi nentes palmae ita appellari aiunt,sed solas eas,quae sub pollicibus extant, i .de fract.2O. Ndierapeutice, id est edendi methodus, 7.de compos med. per gen. cap. l. quae & Curatoria dicitur. Theriacam appellarunt Crito, & eum secuti, quod Viperae carnes acciperet ; Andromachus vero,qiu primus illam compotuit, Neronis fere tempore, hoc est, tranquillam, atque etiam ευδον, libride usu Theriac. ad Pamph. prope finem. Theriωma, teterrimum ulcus est, tum ex se nascens, tum alteri superueniens, vi refert Celsi is, colore liuia dum, nigrum, odore foedum, multo mucoso humore

repletum, quod inflammatio , febris, prurigo, & dolor comitantur , a quo sanguis interdum fluit, serpit,& exedit illud partes finitimas, atque ob id aliqui herpetem exedentem vocant. Aliqui dicunt idem esse cum Carcinomate , quod Galenus comi 1. m 6.Epid. dicis

A selo pulmone generari ; alij in qua unque coFrvvis

parte carnosa prouenire id ipsum statuunt. ciarmantica, medicaminia sunt, quae

548쪽

suo calore omnem partem calefaciant, lib. de Dynam. in prooemio. Therminthi nomen ,nigras quasdam pus illas in cruribus maxime orientes, significat; a figura , coimius, magnitudinisque similitudine, quam cum Termini horum, id est,cicerum fructu habent, derivatum, Com. 3.in 6.de morb. vulg. 3 . , species est Phymatis,inqu'it Oribasius, supra quod pustula nigra eminet, qua rupta,in me similis desquamato apparer; co autem dissecto, pus inuenitur. Est: & τέρμινθο , Terebin thus arboris nomen , cuius folia , & semen, & cortex adstringunt, & ad eadem , ad quae lentiscus, conue niunt. Excalfacit ordine secundo , & adstrictorium quiddam habet; siccat etiam ordine secundo.

Thiasina , quae & Thrasis dicitur, vide Rhegma , &Vnionis solutis. Thlipsis, vide Epiparoxinsai.

. Thoracem consueuerunt Mcdici appellare, totum illud corporis spatium,quod duodecim costis, utrinquo circumscribitur ; pertinet anteriore quidem parte ad pectorale os , ac septum transuersum ; declinat vero posteriore ad spinam duodecim vertebris circumscriptum, lib.de ossib.c.is.& 6. de Usu pars.c. L. Thorexin nominare consueuit Hippocrates,vini po

meracioris potio est. Phavorinus inquit, inebriari dicitur, quod excalfaciat pectus , aut thoracem replear, aut quod pugnaces sint ebrii: Inde οἰκροθωρο ξ dictus, qui vel leuiter,ut interpretatur Erotianus, vel vῖ quidam exponunt, summc ebrius est. Thrombos,sanguinis grumus est,seu sanguis ccincre

Thrombsis, est affectus , in q1io lac grumescit in mammis , & in casei formam transit ; gramescentiam satilis biterpretes nonnesu vocUti

549쪽

-2 et a

Tismiama, Latinis Suffumigium, quod ex moderate

adstringentibiis,resiccantibus, ac discutientibus vitiosos& seroas humores, & corrigentibus humoru malitiamin contrariam vim habentibus aduersus putres , oriones,quorum plurima ex aromatum sylva habetur, Constat,8.de comp.med .loc.c.7.θυμίαμα dictumvolunt,

quasi ἴαμα , quoniam languescens animus sumta eiusmodi recreetur. Sed non desunt,quia Thyo odorifera herba deductu velint ; ut neque qui αυ- ῶ θύειν, i hoc est, a sacrificando, quoniam odores diis sussiebantur. De eo aphorismus celebris habetur apud Hippoc. sumtus aromatum muliebria ducere , & ad pleraque alia utiles esse, nisi grauitatem capitis inducerent.. T mus , asperae carnis extuberatio est , circa genia talia, ac sedem oriri selita, lib.finit. & I .meth. I 3. est& tumor praeter naturam , vide Epulis. Est & T0mus idem quod Glandium, seu Aden , seu Glandula . vide Aden , Glandula. Vel, ut alii , et 'mos carnosa est ex- Crescentia,nunc in Glande, nunc in Praeputio,nunc in

ipsa sede consistens; sic dictus , quod Corymbis Thymi sit similis. Tismorum autem alij mites , alij maligni. Astes sunt exigui,icabri candidi,dolore carentes ; feri autem, ampliores, se briores, liuidi, dolorifici. σῖγroeides,est ossis pubis foramen ab ostii similitu-

dine, sic appellatum, 3.de anat iam.cap. I 3. T roeides cartilago, vide Scutiformis,dc Cricoeides. Tibia est tota cruris pars,inter talum genuque,in interiori parte sita;cuius tibiae pars aIlterior,tenuiS,& carnis c*pers,Ocrea appellatur,li.de ossic.22.eadeque infra

pars, Sura,& Gastrocnemion dicitur, i 6. de usu patet .c. 8. Tilma a, surit diuisiones factae in fibris musculorum, . dum scilicet illae nimis distentae , interdum Lumpum: 'tur, A. de iis, quae in medic. Titillatio oculorum, vide Mostities.

550쪽

rima , pira Phlebotomiavserpatum legimus, a. de

natur. human.'.

Tomi dentes, μειι, siue mmκὸi, alias, Miseri' , di-τuntur quatuor primi anteriores, ad cultri similitudi-rrem, ad eos cibos incidendos, qui mollitiem in se hahent ; sicuti ad dura confringenda,alii utrinque proxi-

mi constiruuntur ; caeteri fere omnes denteS, molarer, siue maxiliares appellantur,lib.de ossib.C. 4.quos etiam Aolas, id est, Molas, vUcant, it .de Usu pari. c.8. Tonica,sive onotica mediιamentasunt,quae extrinsecus illiniuntur partibus neruosis,ad robur hisce conciliandum, i3.meth.cap. 22. Tonicus motus est, qui exercetur imprimis , corpo- re laborante Teiano, duabus contrariis virtutibus Oppositorum mutatiorum , inter se quasi pugnantibus, a, de motu musc. cap. 8.' Tonos, Neruus nuncupatur, ab ipsis operationibus tuti enim Nouus o ο - νευεις, id est , a flectendo ; itannos, sere 6 τεινε es, id est, a tendendo, deductum est, 3.de motu musc. c. r. vide Nervus. Vsurpatur etiam ἀνω, pro vehementi desiderio , magnoque Conatu ,

qualis esse solet per dyspnoeas,& tenelmos ; ut docuit

Galenus, comment. i. in prorrhet.

Ionlita, vide Isthmus, Paristhmia, & a. . Tophis, vide Casius. Tvisa remedia,id est, Ioealia, t 3.meth. cap. 2 2.quae Ioco affecto non prius applicari debent, qu- totum prilis corpus purgatum sit ne his irritato affectu, plus etiam affluat ad membrum laesum, vitiosi succi, lib.de med. pari. fac. cap.6. Torcuιar,siue Leaeos, est locus quidam vacuus,quasi Cisterna in vertice capitis, in quem meningis duplic -' tiones sanguinem redundantem deducunt, unde rursum velut ab arct quadam, omnibus subiectis parti