In M. Tullii Ciceronis orationes Paulli Manutij commentarius ...

1쪽

Ex Bibliothecat ni ori Coll. ROm.

Societ. Iesu

4쪽

CICERONIS

Paulli Manutii CommentarIus

A D. ILLUSTRISSIM V Μ . PRINCIPEMALOYSIUM. EST ENSEM

CUM .PRIVILEGIIS Summi Pontificis, Caesareae maiestasis, Regis Gallorum, Regis Histianiae, Senatus Veneti, a rumi. principum

Apud Aldum.

6쪽

TENSI

PRIN CIPI . EXIMIOT diuersa sunt hominum ingenia, Princeps Illustris sme , sic is uarias sequuntiar artes, ac profitentur. quorum fines licet inter se multum differre uideamitur; necesse est tamen omnes in primis uel honesta tem spes hare,uel utilitatem. Atque unde haec midio

rum Ingentorum q. uarietas oriatur, quae ue quibus

praestent, in praesentia non est meum aut delinire, aut disputare. tantum hoc loco dicam, non omnes omnia, uerum alia principes uir Ialia priuatos homines decere. Nam ut de eo studii genere loquar, quo S ad humanitatem animi insormari solent,&recta ad ueram nobilita . tem, gloriamq. uia grassantur uirtutem colere, multarum rerum cog nitionem, ei doctrinam sibi comparare, pulchrum est, ac nemini non Xpetendum .etiam, eos,qui scientia clari sunt,souere, diligere,amplecti, praeclarum uidetur . et qui illud adsecuti simi, I qui hoc, cum possent, praestitere, multa laudantur . illud, etiam infimae sortis hominibus, si modo ingenio ualeant, propositum est: hoc iis suum, qui tui similessimi ideit,principibus nobilitate, atque opibus f Ortunae uiris, conu ni t: conuenit immo uero ab iis, tamquam debitum exigi selci.' Atque ita sese rem habere, si non facile ratio probet, e empla tamen Omnis memora ac satis nos docere possunt. cluditissimos uiros optimi quique, &magnificentissimi principes omni tempore inhonore tibi habendosi existimarunt, sitis . opibus adiuuarunt. illi, qui se sotieri , ct Ornari in i mni ossiciorum genere uidebant, eorum facta moresq. scriptis mandarunt sitis, ac merito nominis memoriam effecerunt stan piternam. quod cum in quandam ueluti consaetudinem uerti siet, ii quando aut princeps aliquis viro alicui de litteris benem emto, aut hic principi d a fuit,

7쪽

suit, alteri alterum accusare suo quodam iure si licuit, mirum uideri non debet . Atque ego, qui cum praestantibus doctrina uiris conseri inec debeo, nec ausim, iniuria, qua plerique Studiosi homines affici bantur, cum deserti iacerent, commotus, ueniam mihi dandam puto, si non meam, quam eorum uicem olim sum miseratus, tempo-xumq. condicionem deploraui. qtiod enim ad me ipsum attinet, ego, si mea quae nulla est, uel certe perexigua spectetur uirtus, satis amplum, atque uberem tuli fructuim industriae meae, si minorum uirorum benignitate si1bleuatus . quam sine turpi ingratitudinis nota nullo loco silere mihi fas est. Neque modo ingentem, qua in me G R E GORI US. XIII. Pont. t. max. usus est, liberalitatcm, ac muniscentiam reticere possum, qui liberalium omnium artium non selum fautor , sed etiam mirificus est amplificator : qui erigendis aere suo collegijs quo nullum maius Romana ciuitas ornamentum umquam habuit) Chaldaeorum,Graecorum,Germ anorumque adolescentium, acriter incumbit, & quae eis opus stat, abunde omnia suggeri t. huius praeclarissima uestigia di m sequitur Illustrissimus atque Excellentis

1imus IACOBUS . BON COMPAGNUS, nullum subterfugiens laborem, nullsq. parcens rei, quae studio rum commoda adiu uare positi, numquam perituram sibi laudem, ac gloriam aucupatur. Et sane Romani haec est caeli natura,ac uis, ut ij sere omnes; qui diutius hic degerunt, egregia, ac diuina propemodum auxilia ornatis uirtute aliqua uiris praestiterint. Inter quos sit perioribus annis emacuit HIPPOL YTVS . EST ENSIS Cardinalis, quidcimi suae Innumer bilem studio rum copiam aluit, magnisq. praemiis cohonestauit. ex his unus est M. Antonius Muretus ingenuarum disciplinarum lumen

splendidissimum. horum scristis S monumentis HIPPOLYTI, immortalitate digni, cui Tu sanguine coniunctus, uirtute simillimus

es, nomen uiget, ac perpetuo uigebit. cuius tu animum,ae uoluntatem,

ALOYSI illustrissime,&ore,&sas is exprimis; dum singularis illius uiri sapientiae, animique altitudinis cultor, atque imitator,id praecipue studes, ut clarisiima tanti uiri memoria nulla umquam obliuione deleatur: laus autem tua tam late sese essundat, nullis ut coerceri gloriae finibus, aut circumscribi possit. iocirca ego Patris exemplum secutus, qui librum ei de Romanis legibus inscripsit,paternas hasce lucubrationes Tibi dedico , tuoque amplissimo nomini commendo; quibus mihi ad tuam gratiam,a quo diligi cupio aeque ac Pater ab HIPPOLYTO diligebatur, aditus patefiat. quis autem ab eo diligi non m ximopere cupiat,quem non i talia nostraselum, sed exterae quoque nationes colunt, atque obseria an tu assent enim animi tui ornamenta,eae uirtutes.

8쪽

uirtutes, ut Gallia omnis, dum illic suisti, maximum sibi in Te praestadium situm esse, perspicue cognorit, ct cognosci ab alijs uoluerat. Ex

qua Te abeuntem,&in Italiam ad Urbem reuertentem, permulti tum iecuti confluxerunt,"idie confluunt, qui in tuo unius uultu a que adspectu mirum in modum recreantur. Hoc igitur,quod tibi ofὶro, si, ut spero, hilari fronte susceperis, erit cur mihi ualde laeter, mecumq. praeclare actum putem, qui id abs te, quod tantopere cupio, simconsecutus, ut me in tuorum numerum, hac animi tui significatione, non inuitus recepisse uideare. Deus opi. max. Te incolumem diu seruuet. . Romae id. Sext. DLXXIXIllustrissimae ct Reuer. D. T. Addiffissim Aldus Manutius, Paulli F. Aldi N.

10쪽

quae hoc uolumine Continentur.

XII L. Pro lege Manilia, ad populum.

X IV. Pro A. Cluentio Habito. XV. De lege Agraria,contra PServilium Rulli trib. mn senatu. XVI. De lege Agraria, contra Rullum ribe adPopulum. XVII. De Lege Ainaria, contra Rullum,iribe adPopulum. XIIX. Pro C. Risbirio,perduellionis reo,adsiuirites. XIX. In L Catilinam , insenatu. . In L. tilinam, ad Θirites XXI. In L. Catilinam, adsiuirites. XXII. In L. Catilinam, in senatu.

LII. Pro L. Murena. XXIV. Pro L. Flacco. H. Pro P.Sulla.

XXVI Pro A. L cinis Archia poeta. XXVII.Post reditum suum, ad Quirites.

XXIIX.Post reditum, insenatu XXIX. Pro domo ua, ad Pontifices. XXX. De har picum restonsis, insinam. XXXIurio Cn. Plancio.