장음표시 사용
21쪽
MOmua tim uniue sa, tum insingulis oris omnes snM , απι ραπηs. quis enim toro res locus per hos annos aut tam firmum habuit praemism, ut tutus ese set;avit tam fuit abditus , ut lateret ' quis naui semit, qui non staret mortis, auiseruitutis risulo remitteret' ura aut hieme , arat reserto praedonam mari nauu retur. hoc tantum belli , tam turpe, tam vetus, tara late diuisu πι, atquedi orsum, qreis umquam arbitroremn or ab omnibus imperatoribus uno anno , aut
O AM1 annis as uno imperatore confici posse e quam prouinciam tenuistis a praedonibus liberam per hosce
annos e quia uecti J uobis tutum fuit e quem Destim siems iis r cui praesidis clus su strisse sis equum
nrahas exis aris insulas es desertor quam multas aut metu relictas, aut a raedonibus captas urbes es orum ed . quid ego lo In qua commemoro 'fuit hoc quondam, his proprium populi R. longe a d ni ολ re, O propi Praculis per sociorum fortunas
vis se a tecta, Vendere. s ue is e a mare clausam per hosce raudis dicam fuisse; cum exercitus nostri Brun-d se ni stam, nisi Amma hieme nranimi rinte Duid, ud Os cum ab eurmis nationibus uenirent , captos quora cum mali popuI . redemptior e 3Ieriatoribus tutum mane via tu e dicam; cum duodecim siecures in praedonum p rsiate peruenerint' quid aut colobois,
aut Manum, nobilissanas urbes, innumerabilesq. alias captasesse commemorem; cum uestros portus, atque eos
portus, quibus uiuim, spiritum ducitis, in praedonsi fuisse potestarenis aris 'an uero ignoratis, portum C istae celeberrimum, atque plenis um nauta, in pectan- repraetore, a praedonibus esse direptum e ex Mi eno autem, eius ipsius liberas, qui cum praedonibus antea ibi
bellam gesserat,apraedonibus essὸ subluuos: nam quid ego HUiense lactim misitque illam labem, atque Iris
miniam rei p. querar, cum, prope inspectantibus uvis.ctussu ea,cui consul populi Harpositus esses, a praedo.
nibus capta itque oppressa est' Pro di' immortalis an tam ne unius hominis incaredibilis ac diuina uirtus, tam brevi tempore,lucem asscrrere'. potuit,ut nos, qui modo ante ostium Tiberinum classem hostitim rudebatis, ii nutu nullum intra Oceani iniam pratasnum natiem esse audiatis e Atque haec qua celeritate gesta sint, qua sequam uidctis, tamen a me in &cendo praetereunda non sunt. Quis ensen umquam, avt obeundi negorij, aut co stygdi quaesiussuri tam breui tempore, tot loca ad reaantos cuissu conficere potuit, qua celeriter, .Pompeio duce, bestiremus nauigauit e qui Siciliam adiri, silcam explorauit inde Sardiniam csi classe uenirino sedam tempe mo ad nauigandum mari: atque haec triasiumentata subsidia rei p. firmis Mis pra odiis, elui
bus' muniuit . iadest cum in Italiam recepisset, duabus Hispani3s, o Gallia cis inanes lys, ac navibus comst ara, missis item m oram Illyrici maris, O in Ach
iam, omnemq. Graeciam ONilus, Italiae duo mitu ma
autem, ita Brundisio profectus es, undequinquagesimodi elotam ad imperium populi R. Ciliciam adisina incomnes, victique praedones fuerunt, partim capti, inters Lli'μnt, pactim unius huius imperio, ac potestatist dediderunt. Id m Cretensibus, cum ad eum usique in Pamphiliam legatos, deprecatores . misissent, item dediti nis non ademit, obsides' imperauit. ha tutum bellum, tamdiutumum,tam longe lateq. dispersum,quo bello mnes gentes, ac nationes premebantur, Cn. Pompeius extrema hieme apparauit, ineunte uere suscepis , media aestate confecit.
EG o enim sic exinimo , hi summo isnperatore quattuore has res inesse oportene , silentiam rei mi aris,
virtutem, ainoritarem , felicitatem. l loci communo, quales hi sunt, orationem ab eo, qui inetoriucam artem doceat, prolixiorem, ab interprete breuiorem requirunt. Itaque memor instituti, munerisq. mei, moderabor sic, ut neque nihil omnino, neque pauciora, quam res postulet, attingam. SC ENTIAM rei militaris, i diuturna militia pariam . quamquam nonnulli legendis libris, aut percunctando a poliis, cum ignari bestorum incnt, praeclari duces euasem . non enim omnes, qui bellica laude excelluerunt, ab ineunte aetate, aut a iuuentute in castris educati . contigerit hoc Alexandro magno, qui tot bella duce Philippo patre cognouit. tot uictorias itidit: Hannibali, cuius primam pueritiam pater Hamilcar Hispaniens bus bellis erudiuit: C. Mario, qui ad Numantiam Africano imperatore adolescens militiam exercuit: ipsi Cn. Pompeio, qui e ludo atque pueritiae disciplina, bello maximo,atque acerrimis hostibus ad patris exe citum, atque in militiae disciplinam profectus est. Alii uero, cum ante uirilcm aetatem, aut nunquam, aut perquam raro bellis gerendis interfuissem, ob atione tamen earum rerum, quas a summis ducibus gernas excellcntis ingenii doctrinae l. viri scriptis expressas reliquerant, tantum in otio proscc unt, ut pNc stantissimorum postea ducum bellicam gloriam assecuti sint. talem Cicero L. Lucullum describit: cuius ingenio , memoriae, uirtuti praeclariim illud Acad. lib. a. testimonium dedit. Ad Mithridaticum bellum nussus a senatu, non modo opinionem iiicit omnium, quae de uirtute eius erat, etiam gloriam sup io rum . idq. eo fuit admirabilius, quod ab eo laus imperatoria non admodum exspectabatur, qui adolcscen tiam in forensi opera, quaesturae diuturnum tempus in Asiae pace consumpserat. sed incredibilis quata mingenii magnitudo non desiderauit indocilem unis disciplinam . itaque, cum totum iter. S nauigationcm consumpsi et partim in percunctando a peritis, partim rebus gestis legendis, in Asiam factus imperat ruenit, cum cilci Roma profectus rei militaris rudis, habuit enitii diuinam qitandam memoriam rerum Vi R Tu τε Μ, t quam in duo genera diuidit, unum, quod ad bella proprie pertinet de quo Paullo post Non enim illae sunt lolae uirtutes impcratoriae, quae uulgo cxistimantur, labor in nKotiis, tortitudo in periculis, industria in agendo, ceseritas in consciendo, consilium inprouid do. Alterum, quod in mori bus considoratur; cuius partes sunt,innoccntia, temperantia, fides facilitas ins tum, hi immitas: dc qui bus aliquanto post. Vtroque uirtutum gcncre qui excesiuerint, pcrquam paucim omni aetate sunt imici xi exemplis
22쪽
In Orationem pro lege Manilia. 11
exemplis una tantum Roma pristas temporibus, in aberat omnis luxus, & corruptrix illa animorum,cor Porumque uoluptas, ita floruit, ut plures pro modum praestantes omni laude uiros, uel ex una familia numerare liceat, quam quos multis sacculis resi uac simul omnes prouinciae tulerint . in Graecia quidem , tot celebrata ingeniis,praeter Thebanum Epaminondana,Agesilaum Spartiatem, Themistoclem Ain i sim, paucos practerea, qui cum sortitudine iustitiam, integritatemq. coniunxerint qlios habemus 3 Magna igitur Pompeii laus, qui talis, ac tantus exstiterit: singularis autem in commemorandis eius uirtutibiis Ciceronis eloquentia: ut uere dixerit illud in quadam ad Atticum epistola: Omnibus a me pictum, S expolitum artis coloribus. AvC To Ra T A TEM, I uirtute partam, selicitate auctam . infra. Vehementer
pertinere ad bella administianda, quid hostes, quid secij dc imperatoribus uestris existiment, quis ignorat
cum sciamus, homines ut tantis rebus, ut aut contemnant, aut metuant; aut Oderint, aut ament; Opinione non minus famae, quam aliqua certa ratione commoueri. Africanus quidem ille maior, ut alios omittani Hannibale superato,auctoritate tantum ualuit. uticiam L. Scipio, stater eius, cum .Laclio consul esset,
agereturq. in senatu de Asia prouincia alterutri mandanda n qua bellum cum Antiocho,opulcntissimo rogo, α cum Hannibale duce gerendum esse putabatur, inclinante ad Laelium senatu,surrexerit,& se cum fiat legatum iturum esse dixerit. lua uoces aliis commotus L. Scipioni Asiam tradidit,in Africano prorsus omni rerum secundarum spe collocata. FELaci τATEM, i fortunae donum,cuius est cum in omnire, tum in re militari potestas maxima. fortuna uero a Diis immortalibus pendet: quo pluris etiam aestimanda. p pterea diuinam Cicero Artem appellat Phil. 3. & hie ins a in bane sententiam egregie disputat. Nec sine caussa, cum de Pompeio deligendo loqueretur.ad ceteras res,quae in imperatore necessario requi-xuntur, hanc addendam putauit, saepe enim praestantibus uiris, cum cetoa , quisus magnae res praeclare seruntur, adessent omnia, haec una defuit, adeoq. cursum uirtutis impedui, nihil ut prospere succederet.
inde illa adsilium Aeneae uox apud Vargilium: .
Discepti uirtutem me, uenamq. laborem, Fortunam ex alius. γ .
Et illa, item ad filium, Aiacis apud Sophoclem:
Iam Demosthenes Vrsi i non dubitat humanae sapientiae fclicitatem praeserre. ἔν αγρο -
Ex v REM A puo itia i pro Balbo: Qui pueritiae tempus extremum principium habuit bellorum, at que imperiorum maximorum. Mi LEs fuit sinimi imperatoris,l patris eius, non Sullae . dux enim , non miles, ad Sullam proscctus est. M A x I M i exercitus , t trium legionum . Plutarchus. inis pius cum hoste conflixit, quam quisti iam cum inimico concertauit :pima bella gessi, quam ceteri laeerunt: pluresprouincias confecit, quam ceteri condupiuerunt: l egregius laudandi modus ex comparatione . similiter pro Marcello. Nee uero disiunctissimas terras citius cuiusquam passibus potuisse peragrari, quam tuis non dicam cursibus, sed uictoriis lustratae sunt. CONCERTA vir: l uerbis. nam, confligere, est
armis contendere, unde illud ad Atti lib. iii. Quia nunquam accidit, ut cum eo uerbo uno concertar .
CONFECir,l administrauit. quamquam, conficere, plus quiddam est: nam exitum rei signiscat. ad M. lib. Iv. Consecta Britannia, obsidibus acceptis. TR iv MPHIst tritam pliauerat adhuc eques Romanus ex Africa de Hiarba. Numidiae rege, & ex Hi sipania debellatis hostibus reip. Sertorianis ducibu,. Plutarchus,&alij. Civi LE, I Marianum. Ar Ric Av viil quo Cn. Domitium, & Hiarbam deuicit. TR A N s AL P i N vM , t Gallicum: quod quale se erit, paullo post ostenditur. Et in ipsius Pompeii epistola ad senatum, quae legitur inter fragmenta Sallustii, scripta sunt haec . Nomine modo in perii a uobis accepto, diebus x L exercitum paralii: hoste'. in ceruicibus Italiaetam agetes, ab Alpibus in Hispaniam summoui: per eas iter aliud, atque Hannibal, nobis oportunius patefeci; recepi Galliam, Pyr naeum . Appianus autem hoc amplius, iter ab eo patefactum in Alpibus, inter Padi de Rhodani fontes. Mis rudis ex civitatibus, i quae a populo Romano ad Sertorium desecerant. Ex bellicose Mun. rionibus,t Hispanis, ta Lusitanis. SER vi Lal a Spartaco gladiatore excitatum: cuius tamen co' festi laus ad M. Crassum proprie pertino. Et hie Pompeio gratiscatur, Crassi laudem cum eo communicans. T Esr i s es Italia, i ciuili bello liberata. Si civi Al in qua Marianarum partium ducem Cn. Carbonem oppressit . Plutarchus, Appianus. Ar RiCA,l in qua dixi iam ab eo deuictos esse D mitium. N Hiarbam regem. PER quam legionibus nostris in Hi axiam iter, Gallorum internecione, pates ctremes .l inter Padi, ta Rhodani sontes, Romanis opportunius, quam quod Hannibal apcruerat. H iis
5 PANI Al in qua saepe cum Sertorio primum, deinde cum eius ducisus pugnauit. ITER v Mi cis uili lo primum, deinde sciuili. ExpErivi τ. t oratorie. consecto enim Hispani libello, Pompeius in Itali alia redibat,non quod ab eo absint eauxilium Italia expcteret. Plutarchus tamcn deletas a Pompeio seruorum reliquias, auctor est. TAM verus, i ortum ante annos uiginti, Appiano telle. N i- si summa hietare, i piratarum victu. TRANsnis L RINTI in Graeciam, aut ipsam Asiam, contra Mithridatem. Duo Daci i scures,l duos practores, Scxtilium, d Bilenum, ut ait Plutarchus, in prouinciam cunto. nam senis fascibu in prouinciis practores utebantur, binis in urbe. Polybius, C L Oagr. a. Censorinus. VBs a Ros potius, ut με eosportus, i it crato uerbo, portus, cilicitur illa ligura, de qua supra diximus in eo loco, Annum iam turtium do vigesimum regnat, dc ita regnat, ut se non riamo. d. c. in is v uita 12GEr Piritum duci is,l propter ca, quae uictus gratia in urbem assidue B α inuchuntur.
23쪽
inuehu itur. IN praedonum Di φῖ potestatem, i pro potestate . de quo genere sermonis diximus in eario Quinctio ad illum locum, Res esse in uadimonium coepit. INSPECTANTE praetore, i iis
Luna praetoris nomen. Sed hie praetor Caietae quid ageret. cum praetores in magistratu discedere non se aerent, diuinare non nos sum: missum tamen a senatu luspicor , ut piratas a Caietano litore arceret . quoa fictum non est :& ad eius praetoris contumeliam,Inspinante praetore, dicitur. L i η E R ci s,l sicuo teres, licet de uno tantum, loquebantur . exempla duo sunt in Cluentiana, unum et Fratris liberos prius ui- a priuauit, quam illi hanc ab natura propriam lucem aceipere potuerunt. Alterum: Cuius filium facereel Nd , cum tutorem liberis non adscripsit. In ea de Prou. Si ad iucundissimos liberos, si ad clarissimviri nerum redire properaret. Loquitur de C. Caesare, qui unam filiam Iuliam,Pompeii Magni uxorem, habebat . Et Phil. i. per liberos eius, dixit, unum Antoniis lium significans. Hic autem, cum ait, Eius ipsius liberos, de una loquitur M. Antonii oratoris sita, auctore Plutarcho in Pompeio. C o N s v L mpidi Romani, i uitat, omisio nomine, contumeliam. IAM M itempore, 'unde quinquagesimo die: ut infra. alii piratas omnes quadraginta diebus a Pompeio deletos esse prodiderunt . INTRA Oceani ostiumlintra Delum Herculeum. BEL Li impertis naseatiis 1'poetice: ut illud infra: Venti, tempestates l. Gbsecundarint. Et pro Coelio: Ex hac igitur domo progressa ista mulio de ueneni ceseritate dicere aud bit 3 nonne ipsam domum metuet. nequam uocem eliciat non parietes conscios. non noctem illam si in stam,& luctuosam perhorrescit λ Et pro Marcello: Parietes mediusfidius, C. Caesar, ut mihi uidetur, hi ius euriae tibi gratias agere gestiunt. Quibus in locis, cum sensus tribuatur inanimis rebus, exsistit quidam orationis decor, ει quaedam poetarum propria uenustas, oratori nonnumquam, praesertim in laudando, concessa. INDE Sardiniam clim classe uenit,t In Sardiniam, uel, Inde in Sardiniam, uidetur esse rectius. cum Sardinia non sit proprium loci nomen. &subiungitur, Inde secum in Italiam recepisset. Duo miniat superum, Sinferum. C R E T E N s i a v s,l . cum qui bita itallum gerebat Q Mercitus, cui postea cognomen ex uictoria fuit Cretico . V s uvi. in Panim iliam p.quod infra dicit, in ultimas prope terras. Cretentium, inquit, legata, cum in eorum insula noster imperato , exercitus'. esset,ad Cn. Pompeium in ultimas terras uenerunt, et q. se omnes Cretentium civitates dedere uelle dixerunt.
torra: quid merae, sias pauIo ore commem rare coepero , quantae, atque quam multae sunt e non
enisu solum bellandi uirtus in sum o atque perfectorinperatore quae enda est, sied multae sunt artes eximiae huius ad inlctrae comitesse uirtutis . Ac primum , quanta innocentia debent esse in oratores s quanta
deinde omnibus in rebus rem nuntia e quanta fidet qua ita facilitare' quanto ingenio' quora humanitates quae uerit siquanta sint in Cn. Pexmpeio onsederemus sinima enim omnia sunt, et Virites ; sta ea magis ex aliis contentione, quam V persiost, cognosci atqueiatelligi possunt. Quem enim possumus imperatore madiso io numero putare , cuius in exercitu uentant centoriatus, atque venerint equid hunc hominem magnum, aut amplum de rep. cogitare , qui pecuniam, ex aerario depromptam ad bellum admini nandum , aut,
propter cupidisatem pirat inciae.ma ratibus dies erit, aut, propter aritiam , mae in quae reliquerire Vestra admurmuratio facit, Quirires, ut Gnosiere ideamini,qui haec Iecerint ago aurem nemineis nomino quare irascimAine poterit , ns quiante dest volu rit confiteri. itaque propter hac auaritiam imperatorum quantas calamitates , quocumque aerum sit, nostri exercitus serant, quis ignorate itinera , quaeperbo cea mos Pin Italia per agros , atque opida ciuium I . nostri imperatores scieran recordamini:tum facitius statueris id apud exteras nationes feri existisnetis. utrum μιμres arbitramini per hosce imos militum hestrorum armis hostium urbes, an hibernis futiorum ciuitates esse deletas e neque enim potest mercitum is continere imperasor , qui sit rem non conetiuet: nerues erus esse iuncte do qui alios in Meveros esse iudices non uult. His
miramur hunc hominem totum excellere ceteris, cuius
legiones sie in . iam peruenerunt, ut non modo manus tanti exercitus, sid ne uesigitim quidem: cuiqua pacato nocuisse dicatur e Iam uero, quona ciem miliates hibernent, quotidie 'mones ac litterae perserunt ru: non modo , uisumptum faciat in militem, nemini uis Q ertur , Jed ne cupienti quidem cuiquam permittitur. hiemis enim non auaritiae, perfugium maiores noliti in sociorum, atqueamicorum tectis ese uolneruat.
OV A s pollo ante com nemorare coeperam, i coepit in eo loco. Non enim illae sunt solae uirtutes imperatoriae, quae uulgo cxistimantur. Quamquam, interposita uirtutum illarum narratione, menti nem carum, quae ad mores pertinent, hucusque distulit. Huius admisit nati comite ei Muris. l quia ilictoriam adiuuant. populi enim, harum uirtutum fama commoti, tali setant . iitro libenter dedunt. v ANT A in ruc M l iure orditur ab ea uirtute, quae reliquis anteccllit,&quas familiam ducit.nam ut ceterae sint ii irtutes, ipsa praestat. CONTEN Tio NE, i comparatione. nam, contendae, into dum est compararc. or. et . in Rullum. Opidotaim autem finitimorum illam copiam cum hac per risiuin, ae Dertocum contendent. Cuius inexercitu ueneant centuriasiu non arbitror haec in
Lucullum conserti, quem haud multo ante magnifice laudauit. & Lucullus ante aliquot annos contra Mi uiridat cra
24쪽
In orationem pro lege Manillio 13
hridatem prosectus erat: hic autem, quom Cicero describit, paullo ante prosectus uidetur biungit enim: Quid hunc hominem magnum, ta amplum derep. cogitare, qui I sumam,o aer o depromptam ad -- lum administrandum, aut, Propter cupiditatem prouinciae, magistratibus diuiserit, aut, propter auaritiam Romae in quaestu reliquerit Z Eodem'. pertina, quod statim sequitur: Vestra admurmuratio facit, Nirites ut agnoscere uideamini, qui haec fecerint. Sta multo apertius aliquanto post: Difficile est dictu, Qv lites. Quinto in odio simus apud teras nationes, propter eorum, quos ad eos hoc anno cum imperio m sinu, iniuriis ac libidines . Potius igitur indicari crediderim Acilium Glabrionem; cui partem militum si editari suo ' a Lucullo iam esse traditam , supra dixit. Centuriatus ordo militiae fuit, quo centuriones, ineritis inflano, ornabantur M A G i S T R A T I B v S diuisieris,1 quo diutius, ipsis concedentibus aut etiam adiuuantibus administrare prouinciam posset . iam enim increbucrat imperii prorogaMdi conflueti do ROMA s in quaesita reliquerit 1 idem obiicit Pisoni his uerbis: Nonne citatium centies coo .cio quod quasi uasarii nomine, in uenditione ci capitis adscripseras,ex aerario tibi attributum,Romae in quaestui liquistit Sic peruenminui piratico bello. hiberitandum in t in contincuti.
AG uero, ceteris hi rebus qualisit imperantia, considerare. Vnde illam tantam celeritaten , O tam incredibilem in sti m in entam putatis enim illum eximia uis remigum , aut ars inaud as ac lamn bernandi ut uentiali diui noui tam celeniter in ultimas terras pertulerunt; sed haeres, quae remorari solent , non retardarunt: non auaritia ab inutruto cursu ad praedam aliquam reuocauit, non brdo ad uoluptarem, non amoenitas ad delectationem, non Mobilitas urbis arco'nitionem . non deni pie labor ipse adquietem : pol ne mosi , tabritis,cetcraq. ornamenta Graecorum o donum , quae ceteri tollenda esse arbitrantur , ea siti ide ne uisenda quidem existima it. itaque omnes quidem Onc in his locis Cn. Pompeium,
sicut aliquem non ex hac urbe missum, sta de caelo detiam municentur . nunc denique incipiunt credere, fuisse homines Id nos hac quondam ablinentia: quod iam nationibus extris incredibile, ac si omemoriae ' Si mul Matur . nunc imperj nostri silendor illis e libus lucet : mnc intelligunt, non sine carissa maiores suos tum cum Fac temperantiu ma, ratus habebamus, servire populo Q. quam imperare aliis, maluisse. Iam Mero ita j aciles aditus ad ei vi priuatorum , ita liberae querimoniae de aliorum inium s esse dicuntur, ut is, Θ dignitate principibus excisis, fulsitate par insimis esse Mideatur. Iam, quantum consilio, quantum dicendi grauitate , O copia ualeat, iis quo ipso inest quaedam dignitas imperatoria . nos, Diri es, hoc ipsio in loco saepe cognostis. Fidem uero eius later socios quantum existimari putatis, quam ho es omnium gentium sasem imam se iudita int ' Hum uitare iam tanta est, ut di cile diu sit, utrum hostes magis virtutem cius
a. rtes timuerint , au mansuetudisicin victi dii a crisit. Et qui quam dubitalit, quin huic tantomiasium hoc transnittendum si, qui ad omnia noraem moriae bella con cienda diuino quodam consilio natus esse uideature Et, quoniam auctoritas multum in bellis quoque administrandis , arque imperio millitani naret: certememini dubium est, quin ea in re idem ille hq ratorplurimum post . nilomerateraut inpertistere ad bella adminiseranda , quid hostes, quid si de imper roribus ues ris ensi menti qui signo at cumscuimus.' ο
ines hi tantis rebus, ut aut contemnant,avt m tuam;
aut oderint, aut ament ; opinione non minus salvae, quam altra certa ratione, commoueri e quod igitur
nomen umquam in orbe terrarum clarius 'is' cuius res Illae pares e de quo homine uos, id quod maxime ficitas roritatem, tanta, O tam praeclara iudicia seret se an uero actam usiquam esse oram tam desertam putatis quo nou illius diei fama per sierit , cum uniuersu populus referto foro, repletisq. omnibus templis, ex quibus hic locus conli potest, unum sibi ad commune
omnium tentium bellum Cn. Pompeium imperatoremd poposcit ' itaque , ut plura non dicam, neque aliorum exemplis confirmem, quantam huius auctoritas ualeat in bello; ab eodem Cn. Pompeio omnium rerum egregi rum exempla fumantur : qui quo die a nobis maritimo besto praepositus est imperator, tanta Nente uilitas annonae ex summa inopia, o caritate rei frumentariaec secuta est unius spe, O nomine, quantam uix exsu-ma ubertare agrorum diuturna pax escere potuit sit m uero, accepta in Ponto calamitate ex eo proelio, de quo uos paullo ante inuitus admonui, cum ioci, maimuissent, hostium opes, animis. creuisere; crem satis firmum praemium prouincia nou hab mei: amisi stetis sium , Quirites, nisi ipsim id temporis diuinitus Cn.
Pompeium ad eas regiones fortuna populi attuli1set. huius aduentus Mithridatem , insolisa ir ammixta uictoria, continuit, O Tigranem, magnis copiis mire tantem Asiae, retardavit. D qui quam dubitabit, quid uirtute profecturus sit, qui tantum auctoritate pro ceris' aut quam facile imperio, atque exercitu socios, O uectigalia construaturus sit, qui ino nomine, ac rumore de Andriire Age vero, illa res quantam declarat eiusdem
hominis apud hostes populi . auctoritatem, quod ex locis tam longinquis, ram. diuersis, tam breui tempore omnes una huic se dediderunt e quod Cretensium legati,
cum in eorum insula no cr imperator ; exercitust esset, ad Cn. Pompeiam in ultis snope terras uenerunt, Gq. se omnes Cretensium ciuitates dedere uelle dixeruntea seid'idem ipsi Mithridates non ne ad eundem Cn. Pompeiii legatum que in Hipiniam misit e eumq. Pompeius legatum se per iussicauit; ij iuibus sisnper erat moleui m ad eum potissmum esse missum, Dolatorem,
quam legatum, iudicare maluerunt. Tot lis igitur iam constituere, Quirites, hanc auctoritatem, multis pomor usustis, magnisq. uentis iudicijs amplificatam,q uintum apud illos reges, quantum apud exteras na-ιiones valituram esse existimetis.
25쪽
JN . v x xiv As ter raul in psampbiliani, de qua infra dicit, In ultinias prope terras. NON au
ritiat &Plutarchus,&alii:hoc eum uitio liberam. tantum critim abfuit a continuandae poss)ssionis piditate, ii ullum umquam tandum a uicinis creuoluerit. NuN C deniqueincipiunt credere, l. credimus enim cognita re potius, quam audita. ILL I s sentibus lum: l obscuratus intermissione uirtutum. I AM uero ita faciles aditus adem rixatorum, i si propositus earum artium ordo, quae,pra crbstandi uirtutem, insanimo imperatore limi quaeroidae, andus est: non hic facilitatis, ueriun fidei laudandae locus erat. Qv A N τ v Μ consilio, i consilium hic aphellat, quod supra ingenium. grauitas enim, & copia dicendi, ab ingenio maxime prosciscitur. Sed q uia sne consilio, atque prudentia nihil sui duo consilium uocauit ad maiorem Pompei; laudem . ingenium enim naturae bonum est, non uoluntatis. α industriae. Hoc ipso in loeosaepe cognoIiis. I cum cum de Rostris concionantem audiretis. H STLs omnium gentium,' piratae, qui cum omnibus gentibus bellum gerunt, praedam undecumque capi tes. Itaque paullo post, commune omnium ntium illum appellat. SANCTissi MAM esset dicarint i quia se illi tradiderunt, hostile nihil timcntes. V i R τ vr Eri eiust bellandi uirtutem signiscat: mansietudinem autem ut artem linius administram, comitem'. virtutis agnoscit. ET qtiisqua bitabit, pro, dubitandum non est: ut paullo post: Et quisquam dubitabit, quid uirtute profecturus. st, qui tantum auctoritate profecerit 3 T R A N S M I T T ENDv M sit,i deserendum sitatoc uerboso lasse usi sin, habita absentis Pon est ratione, cui quasi mitti bellum oportet. IN bellis quoque adminia
fandis, .non silum in urbe. T AN r A, O tam praeclara iudiciaberi is ' i delatis ad O in senim is imperiis, in quibus maritimi bulli cura fuit. ILL ius dieit quo legem de Pompeio contra piratas mittendo A. Gabinius tribunus pl. tulit. Hic locust Rostra. CoΜΜvNs omnium gentiam bellam lpiraticum. IN v i r v s ad nonhint non disserui multis uerbis, ne uestram uobis calamitatem ante octilos ponerem, sed paucis admonui: ne quid scilicet eiusmodi, uobis cauentibus in pos erum posset accidσα supra: Sinite hoc loco,Quirites, sicut poetae sileti t. qui res Romanas scribunt, praeterire mcucstram cal initatem; quae tantasiit, ut eam ad aures L. Luculli non ex proelio nuncius, sed ex sermone rumor afferret. Nox haberet: i discedente Lucullo iussu uestro. Ips ubi id temporis i eo ipso tempore. Divi- Ni r v si non humano considio. non enim Atiae Pompeio, sed maritimi belli administratio tradita sue rata Fo Rrv NA populi RO nil delite satis constat, cum di xcrit, Diuinitus, Potcstatis deorum in mortalium soromam esse. ATT. Lis stri actionem sortunae dat, ut animatae rei. sic pro Milone. Dura mihi medius fidius fortuna populi Romani, ct crudelis uidcbatur, quae tot annos illu in hanc rem' insultare uideret depatoetur. IN so Lir At cum antea uictus es icta Sulla, a Murena, a Lucullo. CON Ti N vir, i hoc est, quod supra dicit: Cuius aduentu ipse, atque nomine, tanicis illi in ad maritimum bellum uenerit, tamen impetus hostium rores scise intelligunt, ac retardatos. R TARDAvi T.leontinuit, de propinquo hoste Mithridate dixit: Retardavit, de Tigrane, qui longius aberat. Mithridatis enim, non Tigranis, illa uictoria fuit. E et oi Audi bisabit, quidvisti uepro taurus sit, qui tantum auctoritate profereri λ l optima ratio. nam si auctoritas, uirtute lain parta, aliquid prodest: quis dubitet,quin ipsa uirtus profutura multum si Nos τx R imperator, i Metellus. IN ultimas prope terras I in Phamphiliam. AD eum potisii numi cum tamen simul cum eo Metellus Pius in erio pari contra Sertorium bestum gereret Pos τε At post Hispaniense bellum. Rrvvs Iesi si contra piratas. Vis r Ris iudic3s i & hoc rescio necesse est ad maritimum bellum, populi suffragiis ei mandatum Gabinia lege.
R v xi v v v M est, it de licitate, quam praestare
deIe ino nemo poteΠ,M: uti se commemorare de altero postumus, curassitum est homini de pol Hate deorum, timide, o pauca dicamus. Ego enim sic ex imo, Maximo, Marcello, Scipioni, Maerio, o ceterisma nis imperatoribus, non forum propter intutem , sed etiam propter forarenam saepius imperia mandata atque exercitus esse commissos . fuit enim profecto quibus amsimmis uti is quaedam ademptisu Inem, gloriam, ad res magnas bine gerendus diuinitus aditincta fortuna. de huius autem hominis felicitate, quo nunc Amus hae litar moderatione disendi i nou ut tu illius potestate fortunam positam esse dicam; sed ut praeterita meminisse, reliqua sperare uideamur : ne alit mul a d js immortatibus oratio nos Aut ingrata esse uideatam. it que nonsum praedicaturus, quirites quantas illa res domi militiaeque erint, marique, quantaq. elici egesserit; ut eius semper voluntatibus non modo ciues scrint, oc' obtempera iis , hostes obedierint, sed etia venti tempestatos obsecundarint: hoc b mih me dica, neminem umquam tam impade item fui , quia diis immortalibus tot o tatas res latitus avd et optare, quoto quantas dij in ortales ad Cn.Pompeium detuler D. quod ut illi proprium, ac perre: Ust, Quirites, cum comunis salutis, atque imperis,lum ipsius hom is causes sicuti scitis,uella, optare debetis. Quare, cum bellum ita neressariumst, ut nullai non post; ita magnum,ut accurati fine sit administrandum; et mm ei imperatorem pracfere postis, is et o sit eximia belli si lia,singularis uirtus, Garisona a ictarisas, e Cir
26쪽
In Orationem pro lege Manilia. is
urar rabuli, Quirites, qui iboeta tumbom, quod portuni uadum ruri ruini si is locis adsit; ut horen morialibus latum, O datum in nrentp.ctis beat exertatim; ut ab iis , quihabent, accipere sarim seruaudam, atque amplificandam conferatis e Quodsi po sit: quid exspectamus 'aut cur non, ducibus lys - tuae . mpeius priuatus es hoc tempor tamen mortalibus, ridem, cui cetera summa cum Alute rei p. d tantum besti is erat desipendus, atque instendus. commissastini 1ocqvique bellum revum comitti uiuum, cum ad rassumanas utilitates haec quoque op
Au praetrare desse ipsio nemo potest, i nemo sibi potest felicitatem conscem non est in cuiusquam
hominis potestite felicitas: pendet enim a diis immortalibus,3 in eorum potestate sita est. nam de saepe eae prudenter agentibus mei ita parum prospcre succedunt:&contra, qui consilio ac prudentia minus ualent, iis interdum secunda sint omnia. quo probatur, neminem a se ipi. felicitatem
praestare posse, idq. deorum esse bonum, & ab iis uel dari, ues auferri. Titii DE,l ne, quod est de rum, homini tribuisse uidear. PAvCAt ideo pauca, quia timide. M Axi Mo , M uello, Scipioni, l abio Maximo Cunctatori: M. Claudio Marcello, qui primus docuit Hannibalem posse uinci: P. CONnelio Scipioni, Paulli filio: hune enim potius, quam superiorem, significari puto. IN vis Al si minam in Pompeij potestate positam sui ne dicam, quae deorum in potestate posita est. IM GRATAl si
nec praeteritam inisse, nec reliqua sperare uideamur. VENTI, tempestate'. obsitan intri &hoc poeticuin ut illud stapra, Belli impetus nauigauit. Si Curi facitis, I quod imperia, in illum a uobis extra ordinem desata , declarant.
AT . ε Nr M uir clarissimus ij. O Maris bene. atque oraemarithrae est ipsa desienderet e At hercle siciis amplisinis afectus, Catulus, item. aliquot amos continuos ante legem Gabiniam , illa
summis ornamentis honoris,frtunae, uirtutis, ingenis populus cuius sue ad nostram memoriam nomen praeditus ab oretensius,ab hac ratione d Fntiunt. quo inuictum in naualibus pugnis pom strat , magna, aerum τ' arectoritatem apud uos multis locis plurisum multo maxima parte non modo utilitatis, se dignitatis, nartiis O ualere oportere confiteor: M in haccis, atque imperi, caeruit. ηυ, qtiorum maiores Antiochum tametsi re oschis auctoritates contrarias forti mora regem classe, Perst .superarunt , omnibus naualibus uirorum, is clarissimorum, tamen, omi sauctoritar pugnis Carthaginiosis homines in maritimis rebus exembus, ipsa re o ratione exquirere possumus ueritarem, citatismos,parari mosq. uicerunt, nullo in loco iam atque hoc secilius, quod ea omnia, et eadhuc a media praedonibus pares esse poteramus. nos quoque, quia cta sunt, isdemisi aera esse concedunt; est necessirium t ea non modo Italiam tutam habebamus, sidomes βο- bellam es, o magnum ; is uno Cn. Prempeio summa nos in ultimis oris auctoritare nostri imponi, saluosnae esse omnia. Quid igitur ait Hortensius 'si uni omnia tri- stare poteramus, tum cum insula Delos, tam procul a nobuenda sunt, unum dignissimum esse Pompeium; Mad bis in Aegaeo mariposita, quo omnes undique cum meruatim tamen omnia defieret non oportere. Obsolevitiam tabus atque oneribus meabant,reserta diuit s,parua, ista oratio, re multo magis, quam uerbis, resutar a. nam sine muro rihil timebat; isdem non modoprouincys, at- tu idem, Q. Hortensi, multa,pro tua summa copia, ae que orisItaliae maritimis, acportubus nostris, sideria singulari facultate dicens, o in senatu contra uirum Appia tum via carebamus. o his temporibus non sortem A. Gabinium grauiter, o mures dissi, cum is debat magistatuspopulicis hime ipsum locum ad cede uno imperatore contra praedones constituendo legem dere, cum eum vobis maiores uestri exsuuiis nauticis , promulgas Gerex hoc ipso loco permulta idem corra octis Uloliis ornatum retiquissent. Bono te animo legem uerbas i. quid tum, per deos immortales,si tum, Q Hortensi, populus R. ceteros, quierantiu plus apud ripulum I . auctorisas ira, quam ipsius po- eadem sententia, dicere, existimauit ea, quae sentieba-puli fatus , o uera caussa ualuisset, hodie hanc,o- tis , sed tamen in salute communi idem populus It . do riam , atque hoc orbis terrae imperium teneremus e tori suo maluit, quam auctoritati vinrue, obtemper an tibi tum imperium esse hoc videbaruis, cum ρο- re . itaque una lex, tinus uir, inres annus non modo nos puli R. legati, praetores, quaestoresque capiebam illa miseria, ac turpitudine liberauit, sid etiam esecit, tur e cum ex omnibus prouinctis commeatu O pr ut aliquando uideremur omnibus gentibus ae nation nato, o publico prohibebamur e cum ita clausa erant bus terra mari'. imperare . mihi etiam is lignius nobis omnia maria,ut neque priuatam rem maritimam, uidetur obtrectatum esse adhuc , Gabinio dicam, an ne nequepublicam iam obire possemus' quae ciuitas antea Tompeio, an utrique e id quoden uerius . ne legareturumqu- fuit, non dico Atheniensium, quae satis late A. Gabinius Cn. Pomptio expetenti, ac postilanti equoudam mare tenuise dicitur; non Carthaginiensium, virum, illa , qui postulat legathm ad tantum bellum, qui premultum classe, mamisi sq. rebus ualuerunt,non quem uelit, idoneus non es , qui impetret, crem ceteriri odiorum, quorum inque ad nostram memoriam Δμ ad expilandos socios, di ripienLuq. prouincias , quos u ci plata Oualis, ct gloria rem sit; quae civitas antea luerunt, legatos eduxerint Mim , cuisis legestus ac umquam tam tenuis , quae tam parua insula fuit, Pae dignitas populo atque omnibus sentibus constitutan saportvssum , agros, altriam partem regionis, cit, eaposce debet oloriae eius imperatoris, a Me
27쪽
eius e lim , qui consilio ipsius , atque periculo eri cura quam, Quirites, inimicum edictum, quom s.constitutus e C. Fusii dius, in Metellus , Q. Coelius fetus uobis; estrum ius,beneficisqq. defendam: nequci. Iasiniensis, Cn. Lentulus, quos omnes honoris caussa praeter intercesionem,quiquara odiam: de qua, uta nomino, eum tribunis fui sent, anno proono legati bitror, illi ipsi, qui minantur , etiam atqueetiam, quid c potuerunt: in hoc unu Gabinio sunt tam fligentes' liceat, considerabant . mea quidem seruentia, Quirites, qui in hoc bello, quod lege Gibiniasterisur in hoc pG unus A. Gabinius , belli maritimi , rerum' gestari mratorerutque exercitu, quem per si ipse connituit, etiam auctor,comes Cn. Pompeius ad ribitur: propterea quod praecipuo iure esse deberet de quo lego imo conssules arier uni id bellum fusiipiendum u stris I rQνι d ad senatum relaturos . qui se dubitabunt, autgro, tulit: alter delatum fusieptumq. confecit.bueta turri Eo Merro iteor relinurum et neque me impediet
FORYvNAε, I propter nobilitatem. Vi R TvTIs,l propter integritatem,&prudentiam. IN cavit, I propter cloquentiam. OBSOL Lux Tl iam non ualet, iam locum non habet. R xl exemplis. L E c A T I, praetores, P de quibus supra. N I R ix timebat; l opibus freta populi Romani. APPIA via: quaecum sit propinqua mari, peream iter habere, piratis mare tenentibus, sinerericulo non licebat. DoLORI *ol propter incommoda a praedonibus accepta. Ess E potu runt: l contra morem . TAN diligentes e i negant enim anno post tribunatum proximo tribunum pl. esse posse. . INIMICvM edictum, 1 si quis Oiscrit, nequis ad senatum, praeter consules, senes ossit. V E s T R v M ius, boeeficiumst in lege Gabinia scriptum arbitrorsuisse, ut Pompeius, quos ip- euellet legatos postularet. PRAETER mi erce onem, i blanditur populo, cum se solis tribunis pl. intercedentibus cessurum esse dicit. Ru i minantur, i se intercessuros, aut, alii ut intercedant, operam daturos. QUID siccat, i contra ius, beninoumq. uestrum.
D ELic νγε est, ni de Q. Casuri auctoritate, ct re eat eam quoque rem populus non modo vidit, scd sementia Aendum esse uideatur. qui cum ex uo- eriam studio omniki damputauit. Qui tam inusit his quac ret,si in uno Cn. Pompeio omnia ponereris ,si tum, quam ut, cum duo consules claris simi ,βηrtismis quid de eo sinum seian quo Jem essetis habitu, id cepit essent, eques R. ad bellam maximhm , fu dolosi magnum suae uirtutissiuctam , ac dignitatis , in omnes mumq.proconsule mitteretor emissus est . quo quid prope una uoce, in eo ipso vos siem habituros es, disia tempore, cum est non nemo in senatu, qui diceret, non sis. etenim talis es sis,ut nulla res tantasit, actaem Ls oporteremitti hominem priuarum pro consues L Phi- filis , quam ille non consilio regere, o integritare lippus dixisR duitur, non si ictam sua sententia pro con tueri, uis tute conficere possit .sid in hoc ipso ab mu sule, sidpro co Uulibus mittere. tota in eo resp. bene
hementis me dissentis, quod, quo minus certa es homia gerendae stes con tit Hebatur, ut duorum cons lu- m num , ac minus diuturna uita, hoc magis rQ. dum per nas unius adolescentis virtutico Mitteretur.Quidia deos immortatis licet, sini debet suMmi hominis uita, at singulare, quam ut, rex C. legibus solutus, consul anteque uirtute. At enim nihil noui ut contra exempla, ab semet, quam ullum alium magi Iratum per leges capereque instituta maiorum. Nyn dico hoc loco, maiores no- licui et Quid tam incresilite, quam ut iterum eques stros sic per inpace consuetuirit, in bello utilitari pis I . S. C. tris uel arcte Quae is omnibus hominibus migra per adnouos casus temporum, nouorum con- noua,post bcminum memoriam eo stituta sunt, ea tam sciorum rariones accommodus: non dicam , duo bella multa n sunt, quam haec, quae in hoc uno homine viam ira, Punicum, o Histotes, ab uno imperatore dimus. Atque haec tot exempla, tama, ac tam noua, esse conficta, duas urbes potentismas, quae huic isπω prosim sunt in eundem hominem a Qiatulo, atque aris moime minabantur, carthaginem, atque Numa se ceterorum eiustam digestatis assi morum hominum tiam, ab eodem Scipione es deletas: non comme ora- auctoritare. ut re videant, ne t pci iniquum, non bo, nuper ita nobis patribusq. uestis esse usum , ut in Drendum, illorum auctoritatem de Cn. Pompe3 di et uno C. Mario les rip poneretur, ut idem cum Iuguri . tale auctis comprobatim semper esse, uestrum ab illistha, Him cum Cimbris, idem mm Tiantonis bellum at de eorum homine iudicium, populis auctoritatem ministraret: in ipso . Pompeio, in quo noui constitui improbari : praesertim cum iam suo iure populus 'inmhil uult catulus, quis multa sint noua ,sumni . lociri inuisam auctoritatem vel contra omnes, qui catuli holuntate coi itura, recordamini. quid tam M ali nitunt, post defendere: propterea quod, isti reda-nrem, quam, adolescentulum priuatum, exercitum di mantibus, uos uncim illam ex omnibus delegi is, qui m
citi rei p. tepore conficere' confecit: huic praeesse prae- besso praedonum praeponeretis. I, si uos temere sic suis: rem optime D suo gerere gessi. 2μHωπι prae sis, et rej. partim consuluisti recte isti studia hora ter consuetudinem, quam, ho mini peradolescenti, cuius suis consilijs regere conantur . M autem vos plus tum in astrato rio gradu aetas longe abesset, imperium, atque rep. uidistis,κos, his repugnantibus, per uosmetipsos dis exercitum durae Siciliam permitti, atque Ficam, bel- gnitatem huic isnperio, alutem orbi terrartim attulistis: LMq. in ea administrandum 'fuit in his prouincys sim aliquando si principes sibi, o ceteris populis. gulari innocenti grauitate, virtute: Mirum in Aica uersi a uctoritatiparen tam es frieotu r. Atque is hcc maximum confecit: uictorem exercitum deportauit . bella Asiatico, regio non sitim militaris illa uirtus, uuid uero tam inauditum, quam elucem R. triumpha quae est in Cn. Pompeiosingularis, Ad aliae quoqμe uis
28쪽
tutes animi multae, o m Me regre intur. Di Leest, in Asia, Cilicia, Lycia, Syria, regni'. exterarumna Antim ita uersari uestra imperatorem, ut nihil aliud, quam de hoste, ac de laude, cogitet. deinde, etiam, si qui
sunt, pudore, ac temperantia, modi tio res, tam , eos
esse tales, propter multi*udinem cupidorum hominum nemo arbitratur. Dissicile est dictu, Quirites, quanto in
odissimus apud exteras nationes, propter eorum, quos adeus hoc anno cum imperis mi rus, inrisius, ac tibiadines . quod enim fanum putatis in illis terris . nostris magistratibus religiosum, quam riuitatem sanctam, quam domum sitis claMsam, ac minitam Iuisse ' urbes
iura locupletes, ac copiosae requiruntur, quibus caussa belli propter diripiendi cupiditatem, inferatur. Libenter haec coram in catulo, o Hortensio fistularem, Ammis, o claris: mis uitris. nouerunt enim sociorum
nutiora et vident eorum calamitates, querimonias a
diunt. Pro orijs nos contra hostes exercitum mittereputatis,am,hostium simulatione, contra socios, atqueam cos ' quae ciuitas est in ia, quae non modo unius imperatoris, aut legati, O unius tribuni mil. animos , ac
Liritus caperepo sed quare, etiamsi quem habetis, qui
collatis si iis exercitus regios si sperare posse uidea ur: tamen, nisi erit idem, qui se a pecun s*ciorum, qui ab
eorum coniugibus, ac liberis, qui ct auro, I aq. re manus,ocvlos animum cohiberepo si ion erit idoneus, qui ad bellum Asiaticum, regiumq. mittatur . eri mputatis ciuitatem pacatam fuisse, quae locvles sit ' e
quam selocupletem, quae istis pacata esse uideature
ora maritima, Quirites, Cn. Pompeium, non lum' pter rei militaris gloriam, etiam propter anisi continentiam, requi uit . uidebat enim populus R. non I cupletari quotannis pecola publica, praeter paucos , neque eos quiquam alisd assequi ctis V nomine,nis ut,
detrimentis accipiendis, simpe arui turpitudine uid rim tr. nunc qua cupiditate homines in prouincia quiabus iacturis, quibus condisionibusproficiscantur, igno rant uidelicet isti, qui ad unum deserenda esse omnia nouarbitrantur. quasi ucro Cn. Pompeium non cum suis uirtutibus, tum etiam alienis uiijs magnum esse uide mus. Quare nolite dubitare, quin huic uni credatis mnia, qui, inter ros tot, unus intus sit, quem is in urbesas cum exercitu uenisse gaudeant. Quod si auctoritatibus hanc caussarn, Quirites, confirmandam phtatis; est ualis auctor, uis bellor omnium, maximarum' rerum periti mas, P. Seruilius; cuius tantae res gestae terna, maris exstiterunt, ut, cum de bella delibe retis, auctor uobis grauior esse nemo debeat: est C.
rio , Ammis uestris benefici s , maximisq. rebus gestis, Ammo ingenio, o Prudentia praeditus: es Cn. Lent lus, in quo omnes, pro ampli nis x ctris honoribus, ρmmum consiliu Ammam granitatem eo cognosi
ris: est C. Casus, integritate, uistute, constantia si gulari. Quare uidete, num horum auctoritatibus illo rum orationi,qui dissentiunt, restonderepse videamur
SI quin de eoβctum esset,l squid humaritus ei colitigisset: si obiisset. ominis caussa, mortis men
M tionem uitauit. IN . EO ips s idem Valerius Max.&Plutarchiis. NON &cohoe eo, i simpura beneuolum, promissa breuitate, auditorem reddens, & eadem attentum, quia maius aliquid, quam quod omittit, pollicetur . huius g cris illud est ori t. in Rullum. Non queror diminutionem uectigalium, non flagitium huius iacturae, atque damni: praetermitto illa,quae nemo est, quin grauissimeta uerissime conqueri possit nos caput eatrimonii publici,pulcherrimam populi Romani posscssionem, subsidium annonae, horreum belli, sub signo, claustris l. rei p. potitum uectigal seruare non potuisse; eum denique nos agrum P. Rullo concessisse, qui ager ipsu per sese&Sullan te dominationi,& Graccliorum largitioni restiis isset: non dico, Glum hoc in ro. uectigal esse, quod, ainissis aliis, remaneat, intremiissis non conquiescat; in pace niteat, in bello non obsolescat; militem sit stentet, hostem non pertimescat: praetermitto omnem hanc orationem,&concioni reservo: de periculo salutis, ac libertatis loquor. Pu N i c v Μ, σ1 ista Hense, i quorum altero Carthaginem ipsam, altero Numantiam Africanus, Paulli filius, deleuit: cum ei
semel ametempus, uacre lege praescriptum, aedilitatem petenti, consulatus mandatus esset; iterum a tem contra eam leg , quae uetabat quemquam iterum consulem seri. Nu PER I Nuper dicit, eum de patrum aetate loquatur. BELLvas adminis rei l continuatis in eo contra legem consulatibus. A DoLxsCENτvLvat priuarum, i annos natum uigintit s. Plutarchus. Ex Enci TvM l giones tres. DipFi Ci Li rei p. tempore i I talico bello, periclitante rep. Cuius a Senatorio In duaetas longe abesse , t ante annii actatis xxiv. multos enim menses in bello consumpsit nodo uictus, modo ilictor. triumphauit autem anno xxiv. ut in Epitonae,& Eutropio legitur. IMPE RivM, ct exeri tum dari l ut in Sicilia contra Carbonem, in Africa contra Domitium,&Hiarbam, Numidiae rigem, bellum gerereti Eisi τε Μ manum triumphari Zi Ex Africa, de Hiarba rege,L. Sulla dictatore, qui reuertenti ad urbem obuiam prodiit, oc magnum appellauit. Plinius lib. v ii. Pompeius, Sicilia recuper ta, Astica tota subacta, Magni q. nomen spolio inde capto, eques Romanus, id quod ante nemo, curru triumphali praevectus est. SED etiam studio omni uisendamputarit. l arbitror hoc dici, quia triumphusci extra ordinem datus est, cum esset adolescintillus, nondum senator. Duo con est D. Brutus, &Mam. Aemilius. AD bellum maximum 1 Sertorianum , cui dux unus sisticae in letellus Pius non uidebatur. PROCONSvLEI proconsulari imperio, ut Melctio par citet. Mi TTERE Tu R. lasenatu. nam a populo imperium non accepit. Phil. a. Sertorianum bellum a s matu priuato datum est, quia consules reculabant: cum L. Philippus pro consulibus se cum miti cre dixit, non pro consule. Hoc est, cur ipse ad senatum seripserit: Nomine modo imperi j a uobis accepto, dic bus x L. exercitum paraui. Ex. S. C. Pgibus Iolutus decem enim annis ante quam ei per leges liceret, quaestura nondum gesta, in equite Romano consul iacim est. MAM H Minatium magis ii in serie capere . cuisci: I nullium cnim antea si inagiis
29쪽
magistratum, ne quaesturam quidem, neque ceperat, ne lue peri graci capere licuerat. V τ heri eque Romanus ex C. trii pharet λ: in Hispania, cum antea triumphasset ex Africa. Ex S. C. autem, quia mi sus est in Hispaniam a senarii, non a populo. Posτ homin m 1 nemoriam I omnibus saeculis. Ac ruto, ' qui nunc Maniliam legem dissuadet. ALIA E quoque ni tes animi illae, ut ten perantia. aries appellauit supra, non uirtutes. HOC annot omisso nomine, Glabrionem carpit. Vi-DEBAT enim populus I omamis non laeti pleniri quot metrum ma publica, praeterparecos, i demcndo conuenit inter omnes: correctio non eadem omnibus arridet. mihi quidem haec, liel ideo fortasse,quia nostra, usquod optimam habere sententiam, nec tamen alitterarum similitudine longius discedere vidctur, ininime displicet. Videbat enim. populi Romani nomine locupletari quotannis pecunia publica practorcs paucos. Vt ita dicat, populi Romani nomine, quemadmodum statim, classium nomine. aut, si quem oti indit iteratio eiusdem uerbi: cuius tamen generis exempla saepe occurrunt: considereυ an hoc sit rectius: Vid bat enim practores nostros locupletari quotannis pecunia publica,praeter paucos. Quae non ita magna mutatio est. nam & populus Romanus, P.R. & practor, P R. duabus litteris aeque scriboatur . Videbat, certe adoram maritimam potius, quam ad populum Romanum. referri decet. Quinus iactutis, i empta prouincia. quod sequenti ucroo, condicionibus, comprobatur. IGNORANT uideliceti uironia. dixit enim paullo ante: Nouerunt siciorum uulnera: uident eorum calamitates, qucrimonias audiunt. mi ad unum deferenda esse omnia non arbitranturii hoc supra tribuit Hortensio. P. SER vi Livst Isauricus, ab Isauris in Cilicia deuictis.nota sistoria. C. CVRiol qui de Dardanis ex Macedonia trium. eauit. In Pisonem, Frontinus, Florus, alij. CN. LxNτvLus,l Clodianus, qui consul sacrat cum. Gllio. C. CAssivS,l is, Opinor, qui ante Lentulum anno proximo consul fuit: ut tres consula res nomino, quorum auctoritas in lege suadenda magni apud populum Romanum debet esse ponderis. quam ti am, ut Lentulo praeponcretur, temporis rati opostulauit. sed hoc supra quoque notauimus. in sa-cilitate contra Propositum ordinem fidei praeposita.
OV Au cum ita mi, C. Manili; primum illam
tuam olemn, O uoluntatem, oes tensium ' laudo , tia ementi sim'. comprobo i deinde te hortor, ut , octo repopulo R. maneas insententia, ne ne missiluam vim, ut minasperi Mescas. primum in te satis esse animi , consantius arbitror : deinde, cum tantam multitudinem, cum toto studio ades uideamus,quantam non iteram in eodem homine pra scientanidimus ; quid est, quod aut de re, aut de perficien esse evitate dubiten risi e Ego autem, qui id in me ensi dij, conser , laboris, ingenii; quidquid hoc beneficio populi atque bac potestate praetoria , quidquid auctoritate , antia positim; id omne ad hanc rem conficiendis tibi, o populo I .polliceor , ero:
testors omnes deos, O eos maxime, qui huic loco templos pracsdent, qui omnium mentes eorum, qui adre . adeunt naximepeficiunt, me hoc neque rogatu
sa re cutis quam, neque quo Cn. Pompeiigratiam mihi per hanc causa conciliari purim, neque quo mihi cui quam amplitudine aut praemia pcrioris , aut adiumenta honoribus quaera propterea quod pericula facile, ut hominem praestare omini et, innocentia tecti pellemus ; honores autem neque ab uno, neque ex hoc lom, sedeadem no ra illa labori O ma ratione uitae, si uestra voluntas fieret, conseque zr . Quamobrem, quidquid in hac causa mihi suscepi ni es, Quirites , id ne mere . causas scepi se confirmo: tantumq. abest, ut aliquam bona gratiam mihi quaesisse uidear: ut mu tas etiam multates, partim obscura , par in apertas, intelligam, mihi non necessarias inobis non inutiles, suscepisse . ed ego me, c bonore praeditis, tantis uestis b nisi aum, tui, Quirites, uestra uoluntat , re p. dignitarem,et saltitem prouinciars, atquescio mmeis omnibus conrodis, et rationibus praeserre oportere.
'. MAN r L i; l de cuius lege,&eo, post tribunatum s at ira accusato, Asconius in Corneliana. Qv AN T v Μ non herum ine d homine a ciendo uidimus: l in omnibus antiquis libris est, Non: in nullo, Vidimus, sed, videremus; quod mendosum esse constat: aut, Viderimus; quod placet.Cum, ii quit, magnam in maritimi belli cura ad Pomptium deserenda multitudinem uiderimus populi Romani:
maiorem tamen nunc videmus. qua sci tentia, Non, rctineo, ab alijs improbatum. DE . Rε,l de tanto uiro deligendo. DR perficiendi facultaret cum c summa populi Romani frequentia, summoq. sti dio quid doromulgata lege sentiat, facile cognoscatur. Huic loco, i multa enim circa forum t 'pla, Iouis, Castoris, Concridiae, alia, TEMPLO Q. t Rostra templum uocat, ut pro Sextio, in Vatinium. R o G A τ v Poniseii Asentis, aut eius amicorum. Sic or.: . in Rullum de eodem Pompeio. Feci adhuc, quae potui, neque familiaritate illius adductus, nec spe honoris , atque amplissimae dignitatis. Vr hominem praestare oportet,i quatenus praestare homo debet,innocentiae pracsidio. EADEM nostra illa: illa, quam ab ineunte aetate suscepimus: de qua in exordio. SI Leseruio untas Cret,ue honores enim uestra noscia sunt. Mirii non necessarius, 1 nam, quod ad me attinet, simultatibus bis carere potui. Vos is non inutiles, i perspecta enim ciuium uoluntate, facile bonos a malis distinguetis. RArio Ni ausi latius patri, quam, Commodis. omnes enim res dicit,quae ad apstim potineant. V T R A uoluntatem, i multis de Pompeio iudicius patefactam. R Ei p. di .veni, I agitur enim populi Romani gloria: quae cum ei magna in rebus omnibus, tum summa a maioribus in re militari tradita est. P Ro v i N C i A R v Μ, i in qua uectigalia uestra sunt. Socio Ruri: N populorum, dc regum. PRAEFERRE oportere .l si gratus cua uos, si bonus in rep. ciuis esse uolo. IN. ORA-
30쪽
A s s i A quaedam, Cluenti mater, improbi mulier ingeni, libidinis eoaenatae post binas nuptias, unas patris Cluentibalteras A. Auris Melini generi sui, quem cum filia μον-ti facere coegit ,postremo nupsit Statio Albio Oppianico,
qui Melinum, eius uirum, occiderat. hic cum intelligeret, Cluentium nondum testamentu erisse , q. mortuo bona eius omnia ad matrem esse uentus ad incensius auaritia, ueneno eum tollere decreuit . ea recognita, o V. praeiudicist iam probata,primum Scamandri damnati nocuius in manibus uenenum deprehensi uerat, deinde C. Fabritis, qui Cleophanti, so Citientius medico utebatur ruum Diogenem aduenenum
dandumste, o praemio silicitauerat: Oppianicum Cluentius de ueneficio accusauit: qui cum damnatus esset, defrasser Oppianici L. si mus tribu-nmpl. quotidianis concionibus rem in inuidiam adduxit,cum diseret pecu niam in iud cis uersata: oecum incertum esset, ex qua parte esset profecta, populus Romanus non credidit ab Oppianico datam,quia damnatus erat,et errore multom; i in false crimine Cluentius fuit: cum Oppianicus C Aelio Staieno D C millia H s pro numero iudicum, qui corrumpendi essent, dein set. quo postea crimine,MStaienus ipse,' cum eo Bulbus, Gulta, Popinius, ah q. eis siem Ures culpae iudices damnatisunt. Annis quinque post damnationem cum Oppianicus in exsulisperi get, uxor Sasa moliri coepit ins divistis,quod eius confilio diceret per M. Asellium quendam uirum uens num in pane datum. et cum desieruis quaestione habita,nihil esset repertum rursus eadem riennio post,adolesceti Oppianico filia collocata, impulit eum ad lium de ueneficio accusandum. is actore usus est L. Attio Pisaurensi contra quem praetor Cicero Cluentium dercndit. Acta caussa est ad si nium Noonem,qui de uenefici praetor quaesiui Lepido γTullo cos.