장음표시 사용
31쪽
PRO . A. CLUENTIO. HABITO ORATIO. XIV
Ni MADvER Ti, iudices, puriumr: uel eniti habeat re mos impetus;ρ mnem ac Moras oratione in duas tio interposito, ct causa cog ita, consenescat: Mique diuisam esse partes : prati m alto illa desinitio tu siclorarinaequorum, quae nobis amat ra mihi niti, o magnopere conm ribus tradita est, retineutis, ut in iudiciis o sine invia dere uidebatur insidia iam isti dia culpaplectatur,et me culpa inuidia ponatur. Qu. terata iudicii Iuniani; altera, tan ob rem a uobis, iudices, ante quam de ipsa caussa dicere tummodo consuetudinis caussarii incipio, hoc postulo: primum id, quod aequissimhm est, mille, di euter attingere rationem uenefici, cinnia ut ne quid huc praeiudicati asseratis. etenim non modonum: qua de re lege est haec quaestio constituta. itaque auctoritatem, sita aiam nomen iudicum amittemus, nia mih certum est hanc eandem distributionem, inuidiae, si hie ex ipsis cossis iudicabimus, ac si ad caussas iudicia
crisninum.sic in de ensione ruare, ut o nues intelli- iam facta domo deseremus. deinde , si quam opinionem gant, nihil me nec si tres ore uoluisse reticendo, nec iam usi is mentibus comprehendistis ; si eam ratio cohob cura edisendo .sta, cum considero, quo modo mihi uellet,si ratio lubefctabit,si denique ueritas extor in utraque re sit elaborandum : altera pars ,ea, quae bis εἷ ne repugnetis, eamq. animis uestris aut libentibus, propria est iudicis vcstri, o legitimae uenem' quaestio aut aequis remittatis: tum autem, cum ego renaquaquenis, per mihi bretiis, non maniae in dicendo conte se de re escam, o diluam, ne ipsi, quae contraria sunt, thimis fore ei detur: altera autem : quae procul a iudicio citi cogitationi uestrae ubjciatis; M ad extremum emremota es, quae concionibus sit ditio se concitatis accom- stinetis, O me meum escendi ordis se mare patiam modatior est, quam tranquil is,moderatisq. iudiciis pro ni: cum peroraro , tum, si quid erit praetcritum, a melicio quantum i agendo dissicultatis , quantum l. requiratis. Ego me, iudices, ad eam caussem accedere, i ii sit habitura'. Sed is hac tanta dissicultare illa me quae iam per annos octo continuos ex contraria parte res tamen , iudi es, consititur, quod uos decet, nisibus audiatur, atque, ipse opinione hombium tacita, prope caudire consuevisis, ut eorum omnem dissolutionem conuicta, atque damnarasit, ficile intelligo: ed, si quisas oratore quaeratis ς ut non existi metis plus uos adsi mihi deus uestram ad me audiendum beneuolentium coularem reo largiri oportere,quam quantum defensor pur- ciliarit : Uficia prosecto, ut intelligatis, nihil esse ho-Iandis criminibus consequi, O dicendo probare potu .mini tam timendum, quam inuidiam; nihil innocenti, in. de inuidia autem sic inter nos disceptare debetis, ut, si repta inuidia, tam optandi; quam aequum indutum non quid dicatur a nobis, sed quid oporteat sci, conside- quod in hoc uno denique salsae insa Viae finis aliquit ,
retis. agitur enim is criminibus, A. Cluentis pro muni atque exitus reperiatuis. quamob rem magna mestrat rericulum a in inridia, caussa communis. quamobrem ne si ea, quaesiunt in caussa, explicare, atque omnia dialteram partem caussae sic agemus, ut uos doceamus; cendo con equi potuero, hunc locum, consismi. μ
alteram sic, ut oremus. m altera diligentia vestra nobis strum, quem illi hori bilem M. Cluentio ae Dr idolo adiungenda est v altera fides implorada. nemo est enim, sum fore putauerunt, eum tandem eius fortunae misi qui inuidiae, sine uestro ac sine talium uirorum uvidio, rae, multumq. iactatae portum ac perfugium futuram. postremere. Equidem, quod ad me attinet , quo me tametsi permulta sunt, quae mihi, anteqVam de carissa notam, nescio. n gem fuisse illam infamiam iudicis cor- dicam, de communibus inuidiae periculis dicenda esse rei rupti e negem Elam rem abrata n imcontionibus e iacta deantur: tamen, ne diutius oratione mea suspensi ex eram in indiciis ' comm moratam in patue euellam ex atro uectra teneatur u Miar ad crimen, cum illa. animis hominum tantam opinio em ' tam penitus lam precarione judices, qua mihi caepius utendum esse hi tam e tam uetostam e non est nostri ingenii. uestriauxia telligo ; sicut me Iudiatis, qua hoc tempore haec caustis est, iudices, hAius innocentiae uinhvi, amitos suprimu escatur, sicuti dicitur; non quasi aepe iam Lma, quasi in ali misi Flora flamma, atque in dicta, numquam probatast . hodierno enim die r communi incendio, subuenire. etenim, sicut aro, in locis mum ueteris istius criminis diruendi potestas est dura:
pimm sic menti, o parum uisium urritas habet: sic ante hoc tempus ereor in hac causa, atque inuidia Me in hoc loco inuidia imbecilla rodebet. dominetur fata est . quaMobream,dum multorum annorumaco a in concionibus; iaceat in iudic i: ualeat in opinio=uibus tioni breuiter,slucideq. resipondeo, quaeso ut me dices, aesti moribus impccisorum; ab ingeni sprudentium i sicuti serere inuit m iis, benigne, a tentes diaris.
R O . A. cruentio Habitu. l Cluenti, cognomen ex ignoratione ueteris orthograpbiae suspiucor esse deprauatum . quod enim constat ex antiquis monumentis, B pro V scribi solebat.
inde saetiim est Habitus pro Auitus . nam cum , Abitus, mendosum putaretur, Auitus autem dii terret ab Abitus i bonam corriationem librarii, aut homines impcriti cxistimarunt, si, HabituI,
32쪽
In Orationem pro A. Cluentio Habito. et s
abitus, tamqiram usitatum uerbum , reponeretur . in quo repugnat ueterum exemplorum obseruatio. nam saepe Auiti cognomen reperitur, Habiti numquam. Vibium Auitum non hiat Plinius lib. adrexiv. c. 7. & Tacitus lib. x III. Accedunt lapidum antiquorum testimonia , in domo Caesia Romae. CLODIAE . Avir Ax in domo Arserinorum. CLAvDivs . Avi Tvs in hortis Io.
Georgii Caesarini. BAgnio. Aviro Lubiani, in Germania. Dunius. Avirvs Ncapoli. AvR. Asirus Id sensisse uidetur, aut ratione ductus , aut antiqui exemplaris auctoritatem secutus, Tryphonius iurisconsultus; qui, cum huius orationis testimonio utitur, A. Cluentium Auitum adipellat. Ac CusAro Risi T. Attii Pisaurensis, infra nominati. Ni T r, o magnopere coodo I incipit ex ipso accusatoris iudicio innocentiam Cluentii iudicibus ostendere. IN vi DIA iam mutier. O l infamia illius iudicii, quo pianicus, accus iste Cluentio , iudice quaestionis C. Iunio, ante annos Octo condemnatus erat. quam infamiam non dubia corrupti iudicii fama pepererat, & quia damnatus erat Oppianicus, accusatoris in eo potius, quam rei, culpam suisse, uerisimile vidcbatur. CONSvETvDi-N1 s caussa, i quo enim de crimine quis accusat, id si argumentis probare non potest, aliquid tamen dicere consueuit. TIur D s,' eum augere ueritas animum soleat. A T T i N G E R El .proprio timentis, & dissidentis uerbo usu, est. Cni Mi NUM: l tria uencscii crimina obi j ciebat accusator, unum, quod C. Vibium Capacem uenens sustulisset: alterum , quod eius consilio adolescenti Oppianico paratum uenenum sitisset, quod cum Balbutius quidam interceptum bibisset, statim esse mortuum: tertium, quod P-trem pianicum, ueneno per Asellium quendam in pane dato necasset. insta quoque: Agitur in criminibus A. Cluentii periculum. L scat Cornelia, L. Sullae dictatoris . insta. S v a T E R F v c ER EI hoc ad inuidiam pertinet iudieii Iunianti quod uero subiun itur, Obscurare, ad crimina iam scit. Qv AN-τ v M in agendo discaltatis, i insitam enim corrupti iudicii opinionem ex animis euelloc, perdissicile uita detur. itaque non tam ego multa possum dicere, quam dici intelligo oportere. PvRGANDis crisianibus t hoc dicit, ut caussae eontidere uideatur. I N τ ER u disceptaret inter uos iudicare. pro Muione . isti & praepositus quaestioni, 'ui haec iuste, sapientem. disceptet. Pro Deiotaro: Si hane causam in foro dicerem, codem audiente,&disceptante te. IN inuidia, catissaco unis .l nam si propter imuidiam condemnetur Cluentiui; quis est, cui non idem periculum impendeat' Paullo post subiungitur, In communi incendio. Vt orem M. i tota enim haec pars ueurae uoluntatis est: docere uos, & purgare crimina non oportet. Di Lt cxNri Α .stral in audiendo, & cognoscendo. Fii Est intcgritas ea, quam praestare iurati iudices daent: ne hominem falsa inuidia circumuentum opprimi sinatis. AGiTATAM in concionibus Zi accusatam a tribuno pl. L. Quintio, Oppianici patrono. Exagitare, eodem sensi dixit in ep. ad ι tulum: Vt in rebus mulio ante , quam tu tro eius es, clam exul ecratis deinde a consularibus palam exagitatis. I Aci Ar ΛΜ in iudicjs. quibus damnati sunt iudices illi, qui pecuniam acceperant. a N communiincendio, i agitur enim caussa communis Axiis in locul statuitur statim interpret xi O, Dominetur in concionibus. R spis ri Nos impetus; plebis imperitae. CoNfENESCAT: Ii ngueat, tamquam senectus impetu uacet. Siva inuidia: nulla inuidiae ratione habita. Si Nacti Pal cum abest culpa. Ns . d. ix, huc praeiudicari ahatis. I huc illud pertinet insta dictum: Aggrediar ad crimen, cum illa deprecatione, iudices,qua mihi saepius utendum csse intelligo; sic ut me audiati , quasi hoc temporehaee caussa primum dicatur, sicuti dicitur, non quasi clepe iam diei & numquaprobata sit. Et aliquanto post: Praesemin, iudices, cum a uobis quoque i piis hoc impetrare sit acquissimi quod ego dc ab initio petiui, & nune peto, ut, si quam huc grauioreui de illo iudicio opinionem attulistis,
i, si caussa perspecta, atque omni ueritate cognita, deponatis . . PER Octo annosi ab Oppianici co demnatione. infra: Anni sunt octo, cum ista caussa in ista meditatione uersatur. Et aliquanto post: Hala ti iudices, quae in totam uitam de moribus A. Cluentii, quem illi inuidiosam reum uolunt esse, annos octo meditati accusatores collegerunt . Hic locus, ut opinor, annum indicat, quo damnatus cst Oppianicus, sic enim ratiocinor. Anni stini octo ab Oppianici damnatione ad consulatum Lepidi, dc Tulli, quo anno hanc Cicero practor causi in mit, ut ipsa docet oratio. quod si ita est: caussam dixit oppianiciis L. Lucullo , M. C. ita cos. ab his enim ad Lepidum, de Tullum anni numerantur octo. quod ne quis in dubium reuoca, sumamus ab historia testimonium, quod refelli non positi. Defensus est Oppianicus a L. Quinctio tribuno pl. quod haec oratio declarat: is autem tribunus pl. iiiit L. Lucullo consul c. cognostitur ex Marci tribuni pl. concione, quae legitur inter fragmenta Sallus ij. in ea quattuor deinceps anni commemorantur, pyim x , Lepido, de Catulo cos. alter Bruto, & Mamerco; tertius, Octauio, de Curione; quartu Luculloic Cotta. uexatum autem a Lucullo consule inctium tribunum pl. eadem concio signiscat his vobis: Lu cultu superiore anno quantis animi, ierit in L. Quinctilini, uidistis. Sed uid ambigua quaerimus' ipse Cicero, L. Quinctium LIucullo consule tribunum pl. fuisse,infra declarat his uerbis. At enim sinatus uni uersus iudicauit, illud corruptum esse iudicium. quo modoὶ suscepit caussam. an Potuit rem desatam eiuς modi repudiarcὸ cum tribunus pl. populo concitato rem paene ad arma ruuocas . Aperte de Quinctio loquitur: dc subiungit paullo post de Lucullo. Sed quaero a vobis,num istam legem in itio S. C. i iucullus consul, homo sapienti unus,tulerit, num anno post. M. Lucullus, de C. Cassius. Si Quinctius igitur tribunatum ginit L. Lucullo consule, de idem, tribunicia potestate pracditus , Oppianicum da dii; icquitur,
ut octo annorum primus L. Lucullo consule succit. E x contraria parte audiatur,1 propter samones ab aduersariis Cluent ij disseminatos. Si . Qv i s Deus i confugit ad Dcum, non ut iudicibus dissi- d c, sed ut uchemcnter optate uideatur. Optare autem ad audiendum beneuolcntialia iudicum, est, caussae nudae. Ex PLICARE. I tacite rogat, ut caust ui patrono, inclicron ruicni. DE con. mutiuintiliae
33쪽
et et Commentarius P. Maia uti
rei id aeneio lis I quae uobis, iudices, cauenda sunt. cauebitis autem absolutione Cluentii, sit si crimini, in uidia laborantis. supra: Agitur enim in criminibus, A. Cluentii periculum; in inuidia,caussa communisAD . Citiai EN, i uctus crim , Obiectum iam antea Cluentio, corrupti iudicij, quo damnatus est Oppianicus. SAL νε tam di D, i cum ij damnati sint, qui de Oppianico iudicaucrant. non enim ea quasi praeiudicia contra Cluentium facta sequi debetis. supra: Ne quid huc praeiudicati assi ratis. N v M- UAM protrata: contra Cluentium, licet probata contra iudices illos. M vLro RuM annorum accusationi l octo annorum, post Oppianici damnationem: non quod in iudicio Cluentius osset accusatus: sed accusationem Cicero uocat ea, quae in Cluentium eius aduersari j dc corrupto Oppianici iudicio co iecerant. neque nunc de illo iudicio, sed de ueneficio Cluentius reus est: eius tamen iudicij inueterata opinione laborabat. quod Ciccro in ipso orationis exordio attigit his uerbis. Animaduerti, iudices, omnem accusatoris orationem in duas diuisam esse partes: quarum altera mihi niti, & magnopere considere uid batur inuidia iam inueterata iudiciu Iuniani; altera,&c. BREv1τxR, dilacideq.l quo nihil iudici gratius. & hoc promittit orator, ut beninolentiam ad audiendum conciliet. BENIGNE, attentesiquorum alterum boni uiri, alterum boni iudicis est .
pecunia, Ilio inmmum hulim innoι enim Maritim binui . ondemnaret. o lendam, iudices prinilim,qu niam caput illius atrocitatis atque inuidiae fuit, im:
centem pecvnia cireumuentum, neminem umquam ma
ioribus coni ribus, grauioribus resibus esse in iustium nocutum; deinde, ea de eo praeiudicia est acta ubi su iudicibus, a cistibus condemnatus est , ut non m
do ab ij dem, sed ne ab aeris quidem ullis absolui ullo modo possiet. cum haec docuero, tum illud o tendam, quod maxime requiri intecti , iudicium trud pecuniam tentarum, non a Cluentio, sed contra Cluentium:
ciamque, ut iuressi arisis tota ita caussa quid res inatulerit, quid error vinxerit, quid inuidia congrrit. Trimum i Dur EDd est,ex quo intelli, possi, debuisse Cluentium Og opere caussae considere, quod certi is criminibus, o testibus sietus ad accusandum desiead rit. hoc loco sciandum mihi, iud ces, es ut uobis breuia terita, quibus Albius contamnatus est, crimina expo-
nam. Abste peto, Oppianice, ut me inuisum depatrismi curissa dicere exi dumes, adoctum fide, atque os odi se sonis. et im, tibi si inpraesentia satis acere non potuero, tamen multae mihi ad satis ci dum reliquorempore facultates Libuntur: Cluentio ni nunc aris iecero, pollea mihi satis aciendi potestas non erit. ut illud, quis es, qui dubit.tre debeat, contra damnatum, mortu pro lucolumi, uiuo dicere' cum icti, iuquem dicitur, da natio omne i ominiae pericula iam abistulerit, mors vero etiam doloris ; huic autem,
pro quo dicitur, nihil post obseensionis accederesne acerbi mo Mimi sensu ac dolore, o ne ummo ecore uitae, ac turpitudine. Atque, ut intelligatis, cluentium non accusatorio animo, non ostentatione aliqua, autgloria adductum sita nefari,s iniuriis, quotidianis insidue,
proposito ante oculos vitae periculo, nomen Oppianici detulisse, paullo longius exordium rei demonstrandae repetam. quo quae o,iudices, ne moleste patia nini: priu-cipi' enim cognitis, mutio Iacilius extrema intectustis.
COR R v νi s s x dicitur M. Cluenuius iudicium pecunia; l ne parum attentus lector uarietate pertum betur, intestigat, narrationis hic quidem initium csse, non cius tamen,quam ueneficii crimina, levibus iurati iudices dent, necessario postillant. sunt enim N in hac oratione,& in alijs narrationum duo g nera, unum in caussa, alterum extra caussam, quod tamen ad caussam pertineat. extra caussam possunt esse narrationes multae, in caussa, si crimin unum obiicitur, una tantum requiritur; si plura. pluribus uti licet. Conisuntur in Cluentium tria ueneficii crimina, unum de C. Vibio Capace, alterum de Oppianico adolescente, tertium de Oppianico scite: tres igitur narrationes necessariae sunt. Extra caussam autem haec prinina est: Core pisse dicitur A. Cluentius iudicium pecunia: agit enim non de ueneficio, sed de uita de mortia bus Oppianici: ut in eo iudicio, quo Oppianicus accusante Cluentio dammatus est, ut cr pecuniam dedoit, ab antecedentibus arguatur, nam Oppianico in infamiam adducto, Cluentio suspicione culpae liberato, usurum se Cicero sperat aequioribus iudicib. in hoc toto uencscii crimine cognoscendo. Sequuntur aliae tres eiusdem generis, una de Scamandro, altera de C. Fabricio, eius patrono, condemnatis, quod, eorum opera Cluentio timcnum ab Oppianico paratum esse, probatum in iudicio iit. quibus duobus : ciudiciis adductus ad eum accusandum Cluentius d cendit. Quarta narratio, quo modo, & pcr quos corruptum illud iudicium fuerit, ita docet, ut remotam a cluintio culpam in ipuim Oppianicum totam tranbserat. His absolutis, hac quasi praemunitione ad ipsam causam aggreditur ;&quoniam, ut diximus, Obiccta Cluentio tria sunt ueneficii crimina, ad singula singulis narrationibus utitur. I N i M t c v M sinm mnc- centem: ex prisona accusatorum ILL ius atrocitatis 1 infamiae contra Clucntium cxcitatae. EA de eo praei iudicia es icta: Scamandri, ta Fabricii damnatione. res ipsa tulerit tulit cnim,ut corrupti ab Albio iudices eum tam damnaucrint. Qui D er oraninae is, : errore creditum est, cum in iudicio uersata pccunia ciso, non ab co datam, qui damnatus cs , scd ab eo, qui accusauit. Qv i D in- Mid aio arti .l: illo a. orcorta inimia usi, ex infamia Cluent ij periculum. AD vicusandum desense
34쪽
In Orationem pro A. Cluentio Habito. . 23
D. it. l descendere in sorum, & in campum. usitatum est: quia superioribus locis honestiores, plebs, ii sui, humilioribus Labitabat . in Divin. Si quis uestium, iudices, aut eorum, qui ad ni, rte miratur, me, qui tot annos in caussis, iudiciisq. publicis ita sit in uersatus, ut defenderim multos, laeserim neminem, subito nunc, mutata uoluntate, ad accusandum descendere. Quo loco plura. PRO incestimi, e uiuo lincolumis opponitur damnato: unde pro Archia. Cum Gabinii, quam diu incolumis fuit, leuitas, post damnationem calamitas omnem tabularum fidem resignasset. IGNO N i Ax pericu umi quod ab ignominia periculum nasci potest. Ans TvLERir, i damnatus enim nullum praetcrea periculum pectat. Os TENTAT 1ONEI ut ingenium ostentaret. GLORIA I gloriae cupiditate: quae multos ad accusandum impulit. a
A. citientius Habitus fuit, pater buisse, iudi- unam in omi uita inaniatum: ο Eblatam Grenata mces, homo non solum municipis Larinatis, ex o indomitam: o a duciam singuliem. non timuisse, si quo erat, sed αλ regionis illius, o uicinitatis vise minus uim deorum hominumq. famam, at illam ipsam tute, rari imatione , nobilitate suci e prinreps. is cum noctem, faces . illas nuptialesy non limen inbiculi' non esset mortuus , Salu Pompeio cos. re uis hunc cubile filiae' non parietes denique ipsos , superiorum annos xv natum, grandesm autem, o nubilem filiam: testes nuptiarum c per git, ae po auit omnia cupiaquae breui tempore post patris mortem n sit Aourio clitate, ac furore: uicit pudorem libido, timorem a Melino , consobriaosuo, adolescentihi primis, ut tum dacia, rationem amentia. tulit hoc commune dedecus habebatur, inter μοι honeso, o nobili. cum essent irae iam ilia cognationis, nominis grauiter si ius inus nuptiae plenae di nitatis , plenae concordiae, remte batur aurem eius molenta quotidianis querimoni s, est exorta mulieris importunae nefaria libido,noniorum assiduo fetu sororis. statuit tamen, nihil sibi in tumis dedecore, uerum etiam scelereconiuncta . nam saga, iniuri s , ac tanto scelere matris grauius faciendum, mater huius Habiti ; mater enim a me nominis caηssa, quam ut illa matre ne uteretur: ne , quam uidere eiametsi in hunc hostili odio, o crudelitate est, mater, summo misia dolore non poterat, ea si matre uteretur, inquam , appellabitur : neque umquam illa ita desivo non solum uidere, sed etiam probare suo iudhio put
scelere, O immanitate audist, ut naturae nomen amit- retur . Initium quod huic cum matre fuerit simultatis, ra: '.quo enta est ipsum nomen amantius, indulgentius' audiuinis pertinuisse hoc ad caussam, tunc chm reliqua maternum, hocillius matris, quae multos iam annos, comouerisis, istelligetis . nam illud me non praeterit;
et nunc cum maxime filium interfictum cupit, singulare cuiusinodicumque mater si, tamen in iudicio fir de Aetas maiore odio duom esse ducetis ea igitur marer turpissesne parentis dici uix oportere . non essem ad Dabiti erini illius adolescentis, urerisiui,contra quam utam caussam idoneus , iudices, si hoc, nodis commuis fas erat, amore capta prisse,neque id ipsum dis,1 quo nibus hominum sensibus, atque in ipsa natu ra positum, modo poterat, milla crepiditate conti atur; indeita atque infixum est, id ego, cum adamici penicula depe flagrare coepit amentia ,sic inflammataferri libidine,ut lenda adhiberer, non uiderem .facile intectio, non modo
eam non pudor, non uescitia, non pietas, non macula reticere homines paretum iniurias ,sed etia animo aequo
'niliae, non hominu- fama, non bus dolor , non filiae sonare oportere .sta ego ea,quaeberri possunt,sereda,quae
maeror a cupiditate reuocaret . animum adolescentis, no taceri, tacenda ese arbitror. nihil in uita uidit calam dum consilio, ac rario firmatum, peluxit trio tubus talis A. Cluentius , nullum periculum mortis adiit,
rebus,quibus illa aetas capiae deliniri potest: Aia, quae nihil mali timuit, quod non totum a matre essis rex inbnsuum illa eo uni lore muliebri laetusimodi uiri tum, opersectum. quae hoc tempore sileret omnia, iniuriis angeretur, sed nefarium matris pellicatum sol re atque ea, si obliuione non ' set, tamen tacitu ita enonposset,iu quo neqtteri quidem meselenesi poseam sua tecta ei separeretur e sed ea uerosic agit, utprorsus his retur, ceteros sultanti mali ignaros cupiebat, reticere nullo modopol'. hoc enim ipsum iudicium, ein huius emanti mi fui si ris manibus, iri poriculum, illa accusatio , omnis testium copia , quae
maerore, lacrumis constencs alacre autem ubitrem sutura est matre initio es adornata, a matre hoc te diuoctium, quodsi alium malorum omnium foreuidse pone his itur , atque omnibus eius opibus , cop sbatur . di dis a Me ino Cluentia : ut in tantis latim comparatur . ipsa denique nuper Ianino huius oppi Lrijs, non inuita ; ut a ruiro, non libenter. tum uero Ara mendi causa Romam a Dolauit: praesto est mulier ai egregia, ac praeclara materpalum exsultare laetitia, ac dux, pecuniosa, crudelis: in is accusatores: instruis
triapiaregaudio coepit, uitarioliae nou libidinis. it, tini: squalore huius, o sordibus laetatur: exiit que futius f Jicionibus obsistris laedi fania fuam ηο- exoptat: fmguinem suum profundere omnem cupit, Lit inum illum genialen quem bis is ante laesu, dummodo pro Quin huius ante uideat. haec nise omnia bearistrauerar, in derando omi ornari, et emi, pero eritis in caussa ; temere a nobis illam appellari eapuda que eaturbasa ri iubet, bitaenerosocrus, putatote. sin autem erunt o aperta, O nefaria: Cluennubis auspitibus, nullis aucto, Ares , funestis ominibus tio ignoscere debetis quod haec a me .lsicipariatur: mihio iam. O mulieris sietus incredi ire, praeter hane unicere non desertinis,s tacerem.
35쪽
A . CLVtvrivs Habitus fili, pater baiussit non, ruit pater huiusce, sed cum distinctionis nota, Fuit, pater huiusce. atque hoc saepe modo narrare Cicero incipit. insta. Larinas quaedam suit Diiano, socrus Oppianici. Et aliquanto post: Fuit mulius quidam Larinas. In Divin.Agonis est quaedam L lybaeiana, liberta Veneris Erycinau . In Verrein lib. iv. C. Heius est Mamertinus , omnibus rebus in illa uitate ornatissimus. Et in ep. ad Acilium: L. Manlius est Sosis. VIRTVTE,l probitate,&animi pra
stantia . non enim hoc nomen doctrinam necessario complcctitur. ANNOS . xv. natum,l annos
natus est quindecim, & annum agit decimum quinctum, proprie Latine dicitur: at recentiores multi no minibus meo more parco perturbUt, dc, annum nat is est decimum quinctum, annos agit quindecim, contra ueterem consuetudinem dicunt. HONESTO, O nobili. t bonae exis imationis, claris maioribus . nam, Honesto, ad ipsum, Nobili, ad familianarctatur. NON pudor, nonρtidicitia, i pudor animi, pudicitia corporis. I LLo communi dolore muliebri: qui ex pellicatu suscipitur. D g quo nequeri quιδε in sine si eiere sepu* arbitraret 'r,1 matu enim de tanto scelere accusare, scelus est. Simile illii dad Att. lib. 1. Eo su in miserior , quod mihi non modo irasci, grauissima iniuria accepta, scd ne dolere qui dem impune liceat. SOLATIvΜ malorum omnium 1 pellicem matrem non uidere, solatium est. V τin tantis ini 'r's, non inuita; ut a uiro non libenter .l miram habet haec figura uenustatem. Sumit enim o namentum a sententia parit cr,& strinonis elegantia . Sic ad Att. lib. iv. Ita sunt res nostrae; ut in secundis,suxae ut in aduersis. bonae. Ad M Brutum: Huius brili fortuna ut in secundis, fluxa; ut in aduersis, b na. O M v Lix Ris sielusinoe ibile, i dixi alio loco, narratione abGluta exclamationem subiici. ad iudices inflammandos. Vi Cir ρμdorem libido, i reuocat pudor ab inhoncsta, turpiq. cupiditate: ti moti proposita poena uel infamia, detorrct: ratio dissuadet. haec ubi contemnuntur omnia , scelus emergit
omnium grauissimum. PERTIN vis SE hoc ad cogam, i utam ccxponcrctur. non enim hoc t
mere dixi, sed ut, ea cur Dium oderit, intelligatis. NIHIL invita vidit cala Vitarist Vidit, pro tulit. v Ax hoc tempore teret omnia, i Silet omnino reus: sed loqui uidctur, cum loquitur is, qui cauis uri eius agit. propterea in s a subiungitur: Clucntio ignoscere dcbctis, quod haec a medici patiatur. SL Dea uero sic agit, i ad ornatum aliquid, ad sentcntiam, Vero, nihil asturt. sic in Verrem lib. v. O praeclarum imperatorem, nec iam cum M' Aquillio, sortissimo uiro,sed uero cum Paullis, Scipionibus conserendum. Curtius lib. iii. Seni per quidem spiritus meus ex te pependit, sed nunc uero sacro, & uenerabili ore trahiatur. Sed autem, eiusdem generis est apud Plautum in Rud. Sed autem quid si hanc hine abstitierit quispiam,
Sacram urnam Vincri se codem modo &simpliciter, at, &cum,ucro,int dum usurpatur, ut lib. I.de Orat.
At uero filii eius diserti. In ep. ad Paetum: At uero Piso ille frugi. Pro Marcesto: At uero haec tua iustitia. Virgilius lib. x. At uero ut uultum uidit morientis,&ora. ILLA accusario, i cur non, haec, potius uam, illa λ quia digito accusatores ostendit, ut infra: Is fecit heredem illum adolescentem Oppianicum, ororis suae filium. Et aliquanto post: Avunculus illius adolescentis Oppianici.In orat. pro Flacco amoliutes ille uicanus . homo non modo nobis, sed ne inter suos quidem notus, uos docebit, qualis si L. Flaccus Pro Scauro: Undique mihi suppeditat, quod pro M. Scauro dicam , quocumque non modo incns , uerum etiam oculi inciderint. curia illa de grauissimo principatu patris, fortissimo t. testatur. Et stibiungit de temrio Castoris, de Pollucis L. ipse Metellus, auus huius, sancti si imos .lcos illo constitui sic in templo uidetur in uestro conspectu iudices, ut salutino a uobis nepotis sui deprecarentur.
bus Oppianicus danmatus it: ut coxistantiam Cluent , rationem accusationis posticere positis. Ac primum, caussa accuandiq'aefueris, ostendam; ut
id ipsium A. Cluenti rem ui nece rate coactum fecisse uidearis. Cum mani sisto venenum deprehendi isa , quod
xis matris Oppianicus ei parauisset; ores non conisectura,sid oculis, at manibus teneretur; neque incursatilla dubitatio posset esse: accusiuit Oppianicum; quam consanter, o qua ii dili me poclea dicam : nunc hoc scine uos uolui, nullam huic aliam accusandi cansam fuisse, nisi uti proposit m Qtaepericulum, O quotidi
has capitis in idias hac una ratione nitaret. Atque, ut
inrelli batis, js a. cusarum esse criminibus Oppianicum, ut neque accusator timere, neque reus sperare debuerit, pauca uobis illitis iudicis crimina raponam: quibus co viris, nemo vestram mirabitur , istum . di entem robus Iliis , ad Staienum, atque ad pecuniam confugis . Iarinas quaedam it Dis ea, socrus Oppianici, quae selios habuit M. timerium Aurios, o Cn. Magium, filiam araesam Juptam oppianico. M. Aurius ad te entulus, bello Irasco captus apud c culum, in eo Seri, senatoris, eius, qhi inter Marios damnarus est, manus incidis, en apud eum fuit in ergastulo. Vmerias
autem Aurius serater mortuus est , t erecti . Cn. AI. gium, si vire suum, reliquit. postea Magia, or Oppi nici, monilia es. postremo, unus qrei re unus erat Dianeae lius, Cn. Magius est mortuus. is fecit heredem i tum a locente Oppianicum, si roris suae filium, elim .
partiri cum Dinea matre in t . interis henis index ad Dineam ne e obscures, neque in ei tres, qui nunciaruei, si lim cius M. Auritim uiuere, ιιι agro Gallico G-
se in scindi νte. mulier, amisss liberis cum unius iij r c perodi Per u et ostentata, omnes suos propinquos,
36쪽
1n Orationem pro A. Cluentio Habito. et s
fi q. fui necessarios conuocauit, O ab his spretuit, diceco Gredo ricebatur esse usus,proscribendos, imui negotium susciperemt, adole rem αμ stigarem, se torsere sq. curaret. itaque, illis crudeli me intres hi restitue t eum filium, quem tantum unum ex muia ctis, non mediocri ab eo ceteri prosiriptionis, O mortistis Drtuna reliquum esse uolasset. haec cum anistinia metu terrebantur. His rebus in carem iudicios paro tuisset, opprei a morbo est . itaque testamentum fecit ais, quis est, qui illum absilui potuisse arbitraretunt a ei mi, ut illa filios H-S c D millia legaret ; her que Mecparuasint: cog roscite reliquia i ut non aliqua sedem iustitueret eundem illum inpianicum , nepotem do con natum esse Oppianicum,hedaliquandiu me suum: atque js diebus paucis est mortua. propinqui ta- tum fuissemiremini . Primum uidete hominis auda men illi, quemadmodum uiua Diura instituerami, sta, ciam. Sasam in matrimonium ducere, Habiti matrem,
mortua ista, ad inues udum Aurium cum eodem illo illa V, cuius virum M. Aurium occiderat, concre his.
Ddice tu atrum Gulicum p rc isunt. laterim Oppi utrum, impudretior hic, quipostulet; an cre lior illa, nicus , ut erat,sicut multis ex rebus reperisis, siligu- se nubat 'difficile dinu est. vi tamen utriusque humulari elere, astacia, per quendam Gallicanum,s- mtatem, constantiamq. cognostae. Petis Oppianicus,ut miliarem suum, primis illum indum pecunia comμ sibi Saga nubat, O id magnopere contendit. illa autem pit, deinde ipswm Aurium, non magna iactura facta, non admiratur audaciam,non impudentiam assematur, tollendum interficiendumq. curauit. illi autem,qui erant non denique illam Oppianici dexteram, uiri sui sanguine adpropinquum inuestigandum, O recuperandam pro- redundantem, reformidat; sed, quod haberet ires illa ffccti, litteras Lirmum ad Aurios illius adolescentis' lios, iccirco is ab his nupti s abhorrere resspondis. O
pinquos,fuosq. necessarios mittuli ibi dissicilem esse in- pianicus, qui pecuniam Sassiae concupivisset, domo his
iustigandi rationem, quod intelligerent indicem ab Odi quaerendum remedium existis ait ad eam mora, quae pianico esse corruptum. quas litteras M. Aurius, uir nuti's erebatur . nam, cum haberet ex buta in furtis, o experiens, O domi nobilis, M. illius Auris rem sitam; alter autem esses filius, Tapia natus, The propinquus, infbropalam, multis audientibus, cum aia ni puli, quod abes a Larisam decem es octo millia pin. esset Oppianicus, recitat, o clarisma uoce,' nomen sunm, apud matrem educaret Ar r ac ei 1it stibito Decppianici, si laterfectum M. Auriam comperisset, dela- caussa puerum Theano, quod facere, nis ludis publicis, rurum esse testatue. Interim breui tempore illi,qui erant aut sis diebus, antea non solebat. mater, nihil mali in a-um Gallicum profecti, Larinum reuertuntur, in- mistra fultuans, mittit . illest Tarenthm proficissi eum terseisum esse M. Aurium renunciant. animi non Aolum simulasset, eo iso dispuer,cum hora undechnam publi propinquorum, M etiam omnium Larinatium odio O' co ualens nisus esset, ante noctem mortuus, o postre pianici, o istius adolescentis misericcitata commonem die, ante quam luceret, combustus est . atque hunc tu
rur. itaque, cum A. 6rius, qui antea denunciarat, tum maeroire matriprius hominum rumor, quam quiF
elamore hominem. ae minis insequi coepi et, Larino pro quam ex Oppianici familia, renuntiauit. illa. cum vno D t, si in castra clarismi nisi si Metelli contulit. tempore audisset, Minon olumfilium, sed etiam res post illam fugam, O sceleris, o conmentiae resem, . quiarum munus ereptum, Larinum consistisn exanima numquamst iudici's, numquam teribus, ni iniquami ta uenit, o ibi de mi rosunus iam sepulto Misserit.
ermem inimicis comittere ausius est: si per illam LSuti dies nondum decem intercesserant, cum ille alter filiustae visu, atque uictoriam Larinum, in siummo timore , in s necatur. itaque nubit Oppianico continuo Sepa, mnium, cum armatis aduolauit: quattuorviros, quos laetanti iam aniso, oste optima confirmara: nec mia
municipes fecerant, sustulit: sie a Sulla, ct alios fiam rum, quae se non nuptialibus donis, sed filiorum funer terea tres factos esse dixit, ab eodem sibi esse impetra- bus delenitam uideret. itaque, quod ceteri propteris tum, ut Aurium illum, qui sibi delationem nominis, ct ros pecuniae cupidiores solent esse, ille propter pecuniam
capitis periculum ostentarat, alterum Auritim, O liberos amittere iucundum esse duxis
eius C. tium, Sex. Virbium, quo se uestre in To m-
OVisus crim-us Oppianicus damnatust: I multis eum uenficii crimini biis accusauit Clue
lius infra narrantur, de duobus siliis, de uxore Cluentia , de fratris uxore grauida, de Socru Dino: quos omnes Oppianicus ipse ueneno sustulit . ideo crimina, non crimen , appellantur: αsubiicitur, Iis accusatum esse eriminibus Oppianicum: non, Eo accusatum cilc crimine Oppiamcum . CONSTANT LAM A. Cluentis, i qui, cognitis, & patefactis ispianici insidiis, non tamen eum si tim reum iacit. aut, Constantiam, in accusiaco. si 'uitur autem paullo post: Accusauit Oppianicum quam constanter re quam diligenter, postea dicam. RAτI ON E M accusationisi causam, cur accusauerit. DEPREHENDISSET, i in Scamandri manibus, qui propterea damiratus est. Ru AM consanter, quam diligenter, i ut iudico abeo corrumpi necesse non fuerit. AD Sta enum, i iudicem, quem primum corrupit. CN. Magium, filiam Magiam, I ex alio uiro: ut Aurii ex Aurio , Magum Magio nascantur. BELLO Italico cu tus i Larinatibus contra Romanos pugnantibus. INTER Jαarios 1 dicebant, crimen ii taciJ, maiestatis, repetundarum similia, non tamen Sicariatus, sed, inter Sicarios. aut, de Sicarijs. infra. Quid ergo est phace quaestio sola ita gubernatur λ quid M. Plaetorii, &C. Flaminij inter Sicarios Pro Sex. Roscio. Qui inter Sicarios/dc u cficiis accusabant. In orat. De Sic riis de ueneficiis, depeculatu, instrarincccii cest. ILL v M adolescentem Oppianicum,l intento ad cum digito, dixit, Illum,ut iusta, Avunculus illius adolescentis Oppianici. L S S E ni seruitute. I in ergastu
37쪽
Io apud Sergitum. A. AvRrvs,l opinor nunc esse Mest mim illum, cui Sassia, expulsastra, nutapscrat. nam ct eum ab Oppianico intersectum esse , infra dicitiar: & alium A. Aurium , practer hunc, non uideo nominari. H-S CD millial scutatorum duodecim millia. GALLICANUM,I qui primu Gallus suerat, deinde, cum in Italiam habitatum uenisset, non amplius Gallus, scd Gallicanus eue coepit: quemadmodum de auo Pisonis materno dixit Cicero: Prius enim Gallus. dein Gallicanus , extremo Seml- placentinus haberi coeptus est. NON magna Licituras D, i non magno pretio. DENvNCIARAT, I praedixerat: ut pro Murena: Cum ille M. Catoni iudicium minitanti, ac denuncianti, respondistet, si quid esset in suas clunas incendium excitatum, id se non aqua, sed rilina restincturum. LUMETELLi lyij, qui contra Italos, in illa sociorum paene omnium , desectione pro rep. pugnabat. FAC Tos
quatilio iros. SLx. Virbium, ' ultimum de quattuorviris: tres enim rcliqui,Aurij fuere. p hulet; l ut ea sibi nubat, cuius uirum occidaat. V r R i v S'E humanicat , consantiam 3.l quae sunt nomina uirtutiim, in uitiis tribuit per ironiam. non enim uterque Eumanus , ct constans, seu uterque inhumanus, uterque pertinax in ea cupiditate, quae ad exitum preduci sine scelere non posset. T R L ss io , quorum duos pater Oppianicus necauit: tertium sibi seruauit, cum, qui nunc, a socru Sassia impulsus, Quentrii in accusat. HORA undecimal dixi iam, quocumque anni tempore duodecim horarum ciuiles dies luisse, totidemq. noctes; eas autem horas aestate longiores, hieme contra. NEC m-ram, I accrba ironia.
S N τ i o, Ddices, uos pro uestra humanitate his
tantis sceleribus, breuiter a me demonsparis, ure menter esse commotos. quo tandem igitur an Mofuisse illos arbitramini, quibus his de rebus non modo audiendum uis, uen um etiam iudicandum e uos auditis de eo, in qu Ddices non eis: de eo, quem non uidetis; de eo, quem odisse iam non potestis; de eo, qui Onaturae, legibus salis iecit: quem leges exsulio ratura morte multauit: iuditis non ab inimicor auditissime testibus: audiatis cura ea, quae coplasit me disipossunt, breuitera me friamη. escuntur; illi audiebant de eo , de quo iurati sententias ferre debebant ; de eo, cuius praesentis nesserium o conssceleratum unishm intuebantur,de eo,quem oderant propter audaciam ; de eo, quem omni suppliciodunum esse ducebant 1 audiebant ab accusatoribus audiebant uerba multorum testium e avdiebant, cum unaquaque de re a P. Canutio , homine Eoquentissimo,
o iter, O dis discretur . Et est qui quam , qui, cum haec crinoucris , Mycari possit Oppianicum iudicio
oppresum, O circumuentum esse innocentem emtiatim iam reliqua, iudices, duum, ut ad ea, Pae pro plura huius catissae, adiunctiora sunt, peruenia . uos quaeso nemoria teneatis, non mihi hoc espropositum, ut accusim Oppianicum mortuum ; sita, Gran hoc persuadere uobis velim,iudiciuM ab hoc non esse corruptum hoc uti initio ac fundimento defensionis, Oppianicum, hominem scelerarissimum, o nocentis mum, esse tam narum , qui uxori suae Cluentiae, quae a ha huius
Habiti fui cum ipsemculum dedisset ,si bito illa in m
dia potione exclamauit, se maximo cum dolore mori. nee diutius vixit, quam locuta est: nam in ipso sermone hoc, o uociferatione mortua est . O ad hanc mortem
tam repentinam, vocemq. morientis, OUnia praeterea,
quae folent ese indicia, et usi uti neni, in illius moin tuae corpore fuerunt, eodemq. v eno C. Oppianicum fratrem necauit. neqMes hoc satis: ta Meth in ipsos aterno serricidio nullam scelus praetermissum uicitur, tamm, ut ad hoc nefarium facinus accedere aditum sibi alijs sceleribus ante muniuit. nam, cum esset I auida Auria, fratris uxor , o iam appropinquare partus ubderetur; mulierem ueneno interfecit; ut una illa, quod crusratre conceptum, necaretur: postea farrem aures '
fus est, qui ero , iam exhausto illa peculo mortis, cum erdesuo , O de uxoris interitu clamaret, testa entum . mutare creperet, in ipsa silvificatione huius uoluntati res mortuus. ita mulierim, ne,partu eius, abh resis te fraterna excluderetur, necavit: Inaetris autem liberos prius uita priuauit, quam illi hanc ab natura propria lucem accipere potuerunt: ut omnes intelligerent, nihil iactiosum, nihil sanctum esse pose, cuius ab audacia tris liberos ne materni quidem corporis cresodiat repotui et . M oria teneo, Milesam quod-:m mulierem, cum esse iv Asia , quod in heredibus starundis
accepta pecunia , partum sibi ipsa medicamentis ab Iisset, rei capitalis esse damnatam: neque iniuria: quae' o parentis, memoriam nominis, subsidium generis, heredem familiae , des ratum rei p. ciuem fust lusci. quanto est Oppianicus in eadem lataria maiores nucio dignus diquidem illa, cum suo corpori him artu et, stinam cruciauit: hic autem idem illud e scit per alieni
corporis mortem 'i atque cruciat: . ceteri non videntur
is singulis hominibus multa parricidia fuscipere posse:
Oppianicus inuentus es, qui in uno corpore plures n- caret . itaque, cum hanc eius consuetudinem audacia scognosceret avunculus illius adolescentis Oppianici, Cn. Magius sq. gratii morbo asinus esset, ct heredem illum sororishuae filium faceret: mmicis actisitis, praesertim matresua Dinea, uxorem suam interroga it, essetne praegyraos . quaecum ecfers disset; ab ea : iuit, ut, si mortuo , apud Dineum, quae im ei mulieris crus erat, quoad pareret, habitaret; iligentiarns a hiberet, ut id, quod conceperat , eruaret, tit luκυρο rei eposset.itaqtie ei testamento legat grandidi pecuniam
asilio, quinatus esset; ab secundo herede nihil legat. quid de Oppianico Iusticatus sit, ut letis: quid is carit, ob curum non est . nam , cuius filium fateret hcredem, eum tutorem liberis non adscripsi. quid Oppianicus scierit, cognoscite; ut ictum Magium intelligariis longe obno Pr posse morientem . Quae pecvnia mulieri legata erat a filio ,si qui natus esset, eam prase pianicus, non debitam, mulier i sotait: si bare solutio
legatorum, non merces abortisvis appellanda est. quo Era pretio accepto, multis . prata rea muneribus, qriae tum ex tabulis Oppianici recitabantur,stem illa ,7x amin alno,
38쪽
In Orati em pro A. Cluentio Habito. 27
marito commmdum a viro,c tinebat icta avaritia,
feleri Oppianici uendidit. Nihil posὰ iam ad hanci subitatem addi uidetur. attendite exitum. Quae mulier, obtestationeseisi, decem illis mensibus ne dominquidem ullam ii: socrus sua osse debuit ,haec quincto Mense pos nisi moret in ipsi Oppianico nupsit. quae nuptiae non dicit a neruntnerant enim non matrimonis
dis iis te, sed celerissocietate coniunctae. Q id in ca des Asiny Liminatis, adolescentis pecuniosi, quam clara cum recens fuit,quam omni m si one celebratae Fuit, oiulius quidam Larinas, perdita nequitia, Osumma eg state, arte qua am praeditus ad libidines adolescena: lor excitandas accommodara: qui ut se blanditiis, assentarionibus in Asinis constietudinem penitus lini sit , pianicus continuo stercre coepit, hocse
Athlio, tamqva aliqua machinia admota, capere. in adorescentiris,osortunas eius patrias ex Purreposse. ratio excogitata Iurini est, res translata hymam. iistrictim id ιδ Eum facilius iis solitudine, persici rem eiusmodi commodius in turba pose arbitrari Ani. simius in Atalis Aymam es pro edidis . bos ne ij x Oppianios
consecutus es. ia rei R. mae viserant, quibus conuiuiis
quibus flagi: i, quamis, O quampro usi si tibus,
aliis modo co scio, sed etiam conuiua, oudiutore ορ-
pianico, loramines mihidicere, praestiariis ad alia
peranti . Gitam huius at mularae familiaritatis tos scite. Cum esset adolescens apud mulierculam quandam, atqheibipe octaret, O ibi diem posterum co-- moraretur: iulms,ut erat costitutum, mulat se a rotare, O testamentum facere uelle. Oppianicus obsignatores ad eam , qui neque Asinium, neque ivlitim n sent adducitici illam Apinium appellat :ipsi testamcnto spinis nomine obsignato, disedit: Miulius illico conii alescit . . simius autem breui illo tempore, quasi tu ho tutis iret, in arenarias quodam extra poriam F qu linam perductus, occiditur. qui cum unum iam, O est rum diem deside aretur: neqhe in us locis inbi ex confine-tudine quaerebatur, inueni, Gur; oppianicus is morarinatium dictitaret, nuperse, o fhos amicos tes
mentum eius obsignassi: libenti Amino nonnulli amicita eo die, o postremum Asinius usus erat, Mi cum eo istisse, o a multis uisum es constabat, in eum inuadunt, O botrinem ante pedes Manilis, quitum erat triumv ir,constitu t. a re ille continuo,nullo teste, nullo indice, recentis maleficii conficientispertem ritus, omnia, ut a mepaullo ante dicta,nt, exponit,
. sinis . ab se , consilio Oppianici, intersemm β-retur. Latrahitur Amo latitans Oppianicus a Maniliori inultus ex aliera parte coram tenetur . hic iam
quid reliqua quaeritis 'Manilium plerique noratis . nouille honorem a pueritia , non studia uirtutis, non ullum existisnationis bonaestinum umquam cogitarat, sed expetulanti, atque improbo scurra, in discordiis ciuitatis, ad eam columnam, ad quam multorum saepe conviciis perductus erat, cum suffragi' populi peruenerat. itaque rem cum Oppianico transegit: pecuniam ab eo accipit: caumam susceptam, o mari finam, reliquit. actum in Oppianici caussa crimen hoc . ni rina cum testibus multis , tum vero induis Miu probabatur: in quo inter allegatos O pl. hi men primum es constinati eis quem uos miseram, atque in ira feri iudicio in umuent tim esse dicitis. Quid ρ assim ut--, Oppianice,Dineam cui tu es heres, pater tuus non manifesto necauit ead quam cum adduxisset medioxm illum suum lim crinissem, Osaepe victorem, per quem interfecerat
plarimos, mulier exclamat , se ab eo nuta modo uelle curari, quo curantesvos omnes perdidis t. tum repente . conitanum quendam L clodium, pharmacopolam Hrcumforaneum qui βι tum Larintim uenisset, arar
ditur, o cum eo H.S quadringe itis, id quod ipsius t bulis tum est demonstratum , tra sigit. L Clodius, qai
properaret, cui fora multa restarent , ut atque Hir dictus es rem confit: prima potione mi lierem senstulit. nequepostea Larinip ELm es temporis commoratus. Eadem hac Disrea te mentum se cute, cum tabulas
prehendi et Oppianicus, q i gener eiusfuisset, digito legata deleuit cum id multis loris seesset, postreo
tem eius,ne litteris coarguiposset, testamentum in alias
tabulas transcriptam, solis adulterinis obsignauit.
ILLO si qui Oppianicum, accusante Cluentio, damnarum. Q. EM odisse non pote lis; l mortuum
enim non odimus: cum sit odium, noccndi cupiditas; nocere autem ch qui sensu caret, nemo possit. ET . EST , t turpis rei narrationem sequitur exclamatio, interrogatione subiecta, ut hic,&infra : Pro dii immortales,Oppianicum quisquam, his rebus cognitis, circumuentum dicit esse λ Simile illud supra: His rebus in caussa iudicioq. palcfactis, quis est, qui illum abselui potuisse arbitraretur e
CiRCVMvEN rura esse ii scrutem l l unde orta in Cluentium accusatorem inuidia. RELI A, lde uxore Oppianici Cluentia de fratre de seatris uxore grauida, ueneno necatis. C v bi essem in Asia, quo iuit, habita oratione pro Roscio Amerino, inelii Sullae dictatoris, ueni ostendisse uidebatur, quod incius libertum Chrysogonum in ea oratione liberius eii et inuectus. Hoc Plutarchus, et, opinor, uere. ipse tamen in is uto aliam caussam assere in Asiam prosciscendi. Erat,inquit, eo tempore in nobis summa gracilitas de infirmitas corporis, procerum & tenue collum : qui habitus,'quae sgura n on procul abcsic putatur a uitae puriculo, si accedit labor, uec laterum magna contentio . eoq. magis hoc eos, quibus eram carus, commoucbat, quod omnia line remissione, sine uarietate, in summa uocas, dc totius corporis conte
tionc, diccbam. itaque cum meta amici, de medici hortarcntur, ut caussas agere dclutarem; quodvis r eius pcriculum mihi adeundum . quam a spei ata dicendi gloria discedendum, putavi. scd cum cens crem,remissione, re moderatione uocis, de commutato genere dicendi, me & periculum uitare posse, S i cmperatius dicere; ut consuctudinem dicendi mutarem, ea causta inihi in Asiam proficisccndi fuit. Et subiungit . Po si a me Asia tota peragrata est, cum summis quidcin Oratori bus, quibus tum exerccbar, ii iis lubcnt: bus: quorum crat Princeps Munippus Stratoniconsis , uno iudicio tota Alia illis temporibus disertissimus: et,
39쪽
ii, nihil habere molestiarum, nec ineptiarum, Atticorum est,hic orator in illis numerari recte potest. Agruduisti me autem mecum fuit Dionylius Magnes, crat etiam Aechylus, Gnidius, Adramitenus Xenocles. ii tum in Asia rhetorum principes numerabantur. ILL ius adolesc&rtis Oppianici, i ostendebat imiudieibu, ut supra, cum dixi Is iacit heredem illum adolescentem Oppianicum. HEREDEM i secti dum . nam primus in utero matris erat. Et testamnio se tyran Ain pecuniam a filio, i modus loquem di, ut in Topicis: Paterfamilias uxori ancillarum usum ructum legati it a filio. Similiter. soluere ab aliquo, dicebant, ut ep. t 7 lib. Vii. Quinctus frater laborat, ut tibi, quod debet, ab Egnatio solvat. Aa secundo se Mel a sororis suae filio. Naui Lueat. t ne sibi ipsa fortasse partum medicamentis abigeret, ab oppianico corrupta. Lin ε Risue liberis, de uno filio dixit: ut pro lege Manilia : Ex Misimo autem eius ipsius liberos qui cum praedonibus antea ibi bellum gesserat . a praedonibus esse sublatos λ Cum una ramen M. Antonii filiam significet. Et Phil .i..Pax denique per cum,& per liberos eius cum praestantissimis ciuibus confirmata est. Obiidem autem Bruto Cassio M. Antonius unicum filium dederat. PERDi TAmequitia, e late , t apte coniunguntur . nequitiam mim, idest sumptus immoderatos, breui s inuitur egestas. IN SOLITUDINE, I ut Larini: quod municipium si cum urbe Roma conferretur, solitudo fuit. AD alia properanti ad ea, quae propiora Cluenti j caussae,&adiumstiora sunt. id enim si pra dixit. Onsi GNATO,l septem signis, demore. IN discoriis ciuit uis, cum alii Sullam, inlii Marium , Marianosue smucrentur. AD . EAM colu ram, i ius dicebat, opinor, ad columnam,1laeniam: ad quam debitores, fures, ta seruingitivi accusabantur . eius mentio si in Ditiin. in orat. pro ,Sextia. apud Asconium. MULTOR vΜl petentium, quod sibi Manilius debebat. de leuioribus autem inmistri: imuiri sed es ad columnam Maeniam. Asconio auctore iudicabant. Co Nuic Iisi as siduis inuic stiri petitionibus . id enim nonnumquam ualet conuicium. aut die, conuiciis, cum conuicio petentium. ACtuml,cum est accu satus a Cluentio Oppianicus. I N r s R allegatost cum se iungat, Oppianici nomen primum esse constabat: necesse est ut, qui allegati dicuntur, noceres ipsi quoque sint: in quibus ideo nomen Oppianici primum liberit, quod eius in primis opera Asinius esset interketiis. Todem sensit illud accipio in ep.; .lib. 2.ad Q r. Nerius indcx edihi ad allegatos Cn. Lentulum Vatiam &C. Cornelium. Livs,l cum amara ironia dictum. Vo SI 'qui Cluentium accusatis. Mis z- R. v Μ , atque innocentem l accusatorum uerba ad iudices commouendos. Qui Dλ in diis transeu di ad aliam rem,ut paxillo ante, Quid illa caedes Asinii Larinatis Z Cui me, heres,l suspiciosa uerba. tiam quod heres, ideo uidetur illa ab heredis patre necata. ' Suos omnes: qui seredes ei esse potuis .sent. PER Di Dis S ET .l non culpa, sed inscientia. L. CLODivM,l libertum. nam ingenuus inperam tam Ardido quaestui non dedisset. HS quadringentis, i scutatis duodecim. qua mercede uix .ubitror de tanto scelere Clodium cum Oppianico transegilla. quae si cui non absirda suspicio uidetur,coni. dereti an sit reictius H-S quadraginta: ut subaudiatur, millibus. ita scutati erunt mille ducenti. nisi tamet, ace quoque summa, praesertim Darmacopolae circumforaneo data, nimia est. Sed quae dicimus, dubitant dicamus, non assirmantcs. dubitatio autem ueritatem saepe parit. Ipsius rabulisi in quas rintulit, dedisse L. Clodio, ut secrum suam Dineam curaret, H-S quadringetos,uel quod potius existimo, quadraginta. Turit in eo iudicio, quo damnatus cst Oppianicus. FORA multa oboinda: ut sua pharmacaesii criis locis uendera. PR I M A potionet pracsenti ueneno usus. NEu Eposca Iannipunctam es temporis commoratus.1 ne, suo sectere per corporis notas patefieto, poenas da t. FAcia NTE, i non, dum faceret,sed, quo ten pore fecit. PREMENDiss Er,l sertim. D t-Gr Tol cur, digito, potius, 'itam calamo e quia ceratis in tabulis testamentum de more scriptum erat: unde illud, Inima cera. L E G AT A deleuit: l ut solus heres uisetcius filius Oppianicus. M vLTIS loci I ubicumque aliquid legabatur.' IN . ALIAS tabulas I ccratas.
MV τε praetereo c fulto: etenim vereor, ne haec ipsa nimium multa esse uideantis : uos 1 men etim similem uisuisse in ceteris uitaepartibus ea si mare debetis . Illum tabulas publicas Larini censorias corrupisse, decuriones uniuersi iudicaverunt: cum illa
iam nemo rationem, nemorem ullam contrahebat ' ne
mo illum ex tam multis cognatis, et vinibus tutorem umquam liberis suis scripsit: nemo illum aditu, nemo congresone, nemo sermone, nemo convivio dignum i dicabat : omnes a perarabaatur, o .es abhorrebant, nes ut alluam immanem, ope icissim bestiam, siemq. fugiebaut. Hunc tamen hominem, tam au
dacem, tam nefarium, tam nocentem, numquam a
cres siet Habitus udices, si idyraeter, ,Mitteresaluo cap u suo potui et . orat huic ionicus in anicustrat, sed tamen ecat uitricus: crudelis, o baic insista mater, a
tamen mater: postremo nihil tam remotum ab accusa ione, quam Cluentius, o natura, uoluntate, imstituta ratione uitae .sed, cum est haec illi propsta condicio, ut aut iuste, eq. accusaret, aut acerbe, ina IQq. moreretur; accusare, quoquo modo post , P, illo modo emori, Maluit. atque ut haec ita esse sic repostis, exponam uobis Oppianici Licinus, manifesto compertum, atque deprehensum: ex quo simul utrum que, o huisaccusare, O illum condemnari necessu st, intelligetis . Martiales quidam Larini appellabantur,nmustri publici Martis, arque ei deo uetoribus institutis religionibusq. Larinaticiis consicrati. quorum cum satis magnus numerus est; cumpitem , ut in Sicilia pem multi Venerei unt,sic illi Larini in Martis familia numerarentur: repente Oppianicus, eos omnes liberos esse, ciuess. I 'manos, coepit delendere. grauito id decuri
40쪽
In Orationem pro A. Cluentio Habitor et
nes Larinatium, Grai Tl. ninnicipes tulerint: itaque ab Habito petiuerunt, ut eam caussim susciperet, publiceq. defenderet. Habitus , cumst ab omni eis odi ne tio remouisset, tamen pro loco, pro antiquitate generis sui, pro eo quod st non solum fuis commodis, fed etiam βο-
municipum, ceterorumq. necessariorum natu osse arbitrabatur, tuae uoluntati uniuersorum Larinatium
dees noluit. suscepta caussa,vmMq. delata, me quotidie contentiones inter Habitum O Oppianicum ex utriusquefludis demsionis excitabantur . erat ip*-mani acerbesinatura Oppianicus .incendebat eius amemtiam infesta, atque inimica filio mater Habiti. m. autem illi sua interesse arbitrabantur, hunc a caussa
Martialium dimouere. suberat etiam alia caussa maior, quae Oppianici, hominis ari mi, atque audaci mi. mentem maxime commovebat. nam Habitus usique ad illius iudicis imus nullum testamentum umquam fecerat. neque enisu, legare eiusmodi matri, poterat inaniamum inducere, neque testamento nomen omnino prae termittere parentis .id cum Oppianicus sciet, neque enim erat obscurum intelligebat, Halito mortuo, bona eius omnia ad matrem esse uentura: quae ab si postea auctapecunia, maiore praemio; orbata silio, minore poriculo necaretur. itaque, his res s incensus, qua ratione Habitu ueneno tollere conatus seu, cognoscire.
ENsosti A si in municipiis quoque censores erant , qui, cetis peracto, in tabulas diligenter
omnia referrent. DECvRIONES . v NivΕRs II senatus uniuersus. IvDic A-
v g R v N T:l decreto publico. RATIONEM, I rei pecuniariae. AFFINI avst exemplum iam attulit Cn. Magit: qui cum frater esset uxoris si pianici, eiusque filium faceret heredem , Oppianicum t men patrem filio suo postumo tutorem non adscripsit. ADITu, I ad qu adiretur. Co v c Ra s-sio NE, i congressum omnes uitabant. ET . NA TvRA, O uoluntate, Mittita rationeuitae. lactionum humanarum initia primum a natura proficiscuntur: deinde uoluntas, nisi malis artibus abducatur, naturam senuitur: ex utraque studium oritur, & consuctudo. haec ubi coniunῆuntur omnia, non facile quisquam ab instituta uitae ratione ad noua consilia desinit. omnia tamen intcrdum necenitas uincit ut in Quentio; qui Oppianicum numquam accusasset, si id praetermittere. saluo capite suo potuisset.Refertur ad hunc locum id, quod sepra dictum est: Alurimum, accusandi caussa quae fuerit, ostendam; ut id ipsem A. Cluentili in ut & necessitate coactum secisse uideatis. Et infra: Miscit, qui dubitet, quin, hac re comperta, manifestoq. deprchensa, aut obeunda mors Cluentio , aut siticipienda accusatio fuerit 3 Ivsrae, propter Oppianicum insidiantem uitae sitae. PIE Q. 1 erga se ipsum. est enim pietas, a se ipse mortem depellere. ACERBE,1 per uim a uitrico illatam. I N D i G N Erit nullo suo merito. o chy cimodo posset,l eo magis, cum iuste, pieq. possit. ILLO madol acerbe, indigneq. quod proxime dixit. opponuntur autem, uo modo, illo modo, cum aliqua uenustate. IN Martissimilia I quaelibera non est. seriti enim, similia, dicuntur. C I v E s I 'manos, i ut ceteros Larinates. municipes enim erant. An omni eiu modi negotiol ut quemquam accusaret. REMOVISSET, I natura uoluntate, instituta ratione uitae. PRo loco,i quem obtinebat, honoris, & dignitatis. ad Terentiam: Vos uidete. quid aliae faciant isto loco seminae. P v a LI C E desiniteret .l publico nomine,tamquaactor caussae publicae. PRo aviuinitate generis sui, i quae ciues ei sios commmdare uideretur.nouus enim ciuis reliquos minus amat. NAπvΜ esset e sentcntia Platonis, di in epistola ad Archytam nasci nos patriae, parcntibus, amicis dixit. quem locum ita Cicero conuertit Ostaib. I. Sed quoniam, ut praeci rescriptum est a Platone, non nobis Aluin nati sumus, scd ortus nostri partem patria, partem parentes uindicant,partem amici,&c. TANTAE uoluntati uniuersortim Larinatium t grauita enim eam rem & di curiones ipsi,&cuncti municipes tulerunt. Ex utri quesulo destinionis 1 non, utriusque defensi nis , sed utriusque, Silentisi, & Oppiam ci . quorum alter Martiales, alter caussam publicam defendebat. ERAT 'βὲ ipse per se, uel si non incenderetur ab uxore. M A T E R Habiti. l addere nomen Habiati, neces lenon uidetur: cum dixerit, Inimica filio: itaque glasma puto. HvNcl Cluentium. ACAvs SA Martialium t quam pro Larinatibus contra Martiales Ciucntius agebat. ILL ius iussio ilquo Oppianicum de ueneno Cluentius accusauit. EIvSMODI matri,1 quae primum generosio Aurio Melino, deinde Oppianico, qui Melinum occiderat, nupsisset, postremo quae sibi infesta ueheme teresset. ID cum Oppianicusiret, neque enisnerat obscurum I similiter in ep. ad Lentulum: Quae eum uiderem, nequeenim erant obscura Pro Sextio. Haec ego cum uidcrem, neque enim erant occusta, In Rullum oria. Quae cum ego non selum suspicarer, sed plane cernerem; neque enim obscure gerebantur Lx Demo. E cne tortasse si ruptum; cuius est hoc in oratione πω τι νεφάμ: ταλα δγο - , pnae ur
C. O L Fabrici' fiat res gemini fuerunt, ex mun
cipio Oiletrinate, homines inter Achm forma, tvm moribus iles, municipum autem suorum dis, illimi: in quibus quantus stlodor sit, qram p. ope ac
quabilis, quam streomnium constam, O moderata ratio visae, mo tis m, ut mea eri opinio, ignorat. bis Iabrici s h .per usu est Oppianicus fimiliariet me.